Du hí văn chương: Hồng nhạn tề phi – Hình chim hồng nhạn cùng bay

[b]B. PHÁO ĐẦU ĐỐI VỚI ĐƠN ĐỀ MÃ [/b]

[FEN]r1eakae1r/9/1ch4ch/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C2C1H2/9/RHEAKAE1R w – – – 1[/FEN]Cũng tương tự như trận Bình Phong Mã, trận Đơn Đề Mã xuất hiện khá sớm, ngay sau các trận Thuận Pháo và Nghịch Pháo. Quyển [topic id=360]Thích tình nhã thú[/topic] của Từ Chi xuất bản năm 1570 có đăng một số ván chơi theo thế trận này. Từ đó người ta dự đoán nó cũng phải xuất hiện trước đấy rất lâu, ít ra từ thế kỷ 14. Xem kiểu bố trận ở hình bên.

Giải thích tên “con Mã đơn đề” tức là con Mã một vó, có hai ý kiến khác nhau. Một số cho là con Mã nhảy lên biên đích thị là con Mã đơn đề, một số khác lại cho là con Mã nhảy vào trong giữ Tốt đầu mới là Mã đơn đề. Đa số làng cờ ta hiểu theo cách giải thích thứ nhất. Để dễ phân biệt, người ta căn cứ vào con Mã nhảy lên biên cánh mặt hay cánh trái để chia thành: Hữu Đơn Đề hoặc Tả Đơn Đề gọi nôm na là Đơn Đề cánh mặt hay Đơn Đề cánh trái.

Đây là một kiểu chơi mang tính cách phòng thủ thụ động. Tài liệu cổ chỉ dẫn khá đơn giản nên phần lớn không có khả năng chống đỡ Pháo đầu. Các danh kỳ thế kỷ 20 đã sáng tạo, sửa đổi nhiều nước đi mới làm cho nó có nhiều khả năng chống đỡ và phản công mạnh hơn, đặc biệt là sự đóng góp của danh kỳ Chung Trân vào những năm 30 với kiểu chơi Đơn Đề Mã chậm lên Tượng, sớm hoành Xe tạo thế đối công sôi nổi. Làng cờ sớm học tập kiểu chơi này và gọi đó là trận “Thiết Đơn Đề”. Sau đây chúng ta xem qua một số kiểu chơi Đơn Đề Mã đã được các tay cờ thử nghiệm trong nhiều cuộc thi đấu.

[img]xq527-0.jpg;right;Đào Cao Khoa tại giải Đông Nam Á 1998[/img]Có một VĐV trẻ đội tuyển Bộ CA vụt sáng chói trên kỳ đài: kiện tướng Đào Cao Khoa.

Đào Cao Khoa sinh năm 1972. Anh là em ruột của Đào Cao Khôi, một danh thủ Hà Nội có tiếng tăm từ những năm 80. Anh làm quen với cờ tướng chính từ người anh của mình. Khoa chịu học lý thuyết và chăm đối luyện nên tiến bộ khá nhanh. Ngay từ năm 1993, danh thủ Đào Thành Huy đã nhận xét: tương lai của cờ tướng phía Bắc nằm ở những người như Khoa. Năm 1995, anh tham dự giải toàn quốc. Anh có những ván cờ xuất sắc được dư luận bạn hâm mộ cờ khen ngợi. Tuy nhiên do tuổi trẻ thiếu kinh nghiệm, một phần còn lo học tập, chưa chuyên tâm với cờ tướng nên năm 1996 thành tích của anh sút kém. Sau khi về thi đấu cho Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) anh được HLV Phạm Trường Lâm chú ý hỗ trợ trong chuyên môn. Anh trưởng thành khá nhanh, thi đấu với phong độ tốt. HLV Phạm Trường Lâm dành cho anh những bài tập đặc biệt và dìu dắt anh từng bước chiếm lĩnh vị thế trong làng cờ. Liên tiếp trong hai mùa giải 1997-1998 anh giành giải đồng đội và giải ba cá nhân. Lặng lẽ không ồn ào, anh lần lượt đánh bại các kiện tướng đội tuyển thành phố Hồ Chi Minh: Trương A Minh, Diệp Khai Nguyên, Mông Nhi trong các giải toàn quốc. Tháng 11-1998 thành phố Hồ Chí Minh đăng cai giải Đông Nam Á lần thứ 11. HLV Phạm Trường Lâm được giao trách nhiệm lập đội tuyển Việt Nam II đã quyết định chọn anh và kiện tướng quốc tế đại sư Trần Văn Ninh. Đội tuyển Việt Nam I có kiện tướng quốc tế đại sư Trịnh A Sáng, Tương A Minh do ông Lê Thiên Vị làm HLV. Giải này có 9 quốc tế đại sư tham gia.

Dư luận ở thành phố Hồ Chí Minh cho rằng đội VN I sẽ vô địch đồng đội. Tuy nhiên HLV Phạm Trường Lâm lại khẳng định đội VN II sẽ đoạt ngôi vô địch. Quyết tâm lớn của HLV Phạm Trường Lâm dựa trên phong độ rất ổn định của Đào Cao Khoa và Trần Văn Ninh suốt hai mùa giải gần đây. Quyết tâm của HLV đã truyền thêm ý chí quyết thắng cho VĐV Đao Cao Khoa lập nên nó kỷ lục của cờ tướng nước ta: qua 7 trận anh đạt 6,5 điểm: điểm cao nhất cá nhân trong giải. Lần lượt 4 quốc tế đại sư bị anh đánh bại. Thêm một kiện tướng, quốc tế đại sư Trịnh A Sáng của thành phố Hồ Chí Minh nghe đội hình Việt Nam I trở thành bại tướng dưới tay anh. Thế là chỉ sau mấy mùa giải thành phố HCM có năm kiện tướng quốc tế đại sư thì bốn người đã phải chịu thất bại trước kiện tướng trẻ Đào Cao Khoa trong những trận đấu rất sòng phẳng ở giải trong nước và quốc tế.

Các bạn hâm mộ cờ nồng nhiệt chúc mừng anh. Báo chí liên tiếp biểu dương anh. Anh vụng về khi gặp bạn bè và các nhà báo. Và anh vẫn cùng với HLV Phạm Trường Lâm lặng lẽ chuẩn bị cho những mùa giải mới, cho những thành tích mới.

Nhiều khi bạn có thể đánh liên tục, tiện đâu đánh đấy không cần tính toán nhiều mà vẫn ưu thế. Song phát hiện chỗ yếu để công kích là điều khó, cần được rèn luyện nhiều.

Thế cờ dưới đây là ván đấu của Hồ Vinh Hoa và Đới Vinh Quang. Hồ nhận xét lộ 4 và lộ 6 của bên Đen khá yếu. Ở lộ 4 bên Đen có Xe trấn giữ, nếu điều Xe này ra chỗ khác thì bộ ba Xe, Pháo, Mã của Trắng có thể hợp công. Do đó Hồ đi:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Hồ Vinh Hoa và Đới Vinh Quang
RED Hồ Vinh Hoa
BLACK Đới Vinh Quang
FEN Cr1akae2/2R1h4/1c1re1c2/1Rp1p3p/6p2/2P6/P3PHh1P/C5H2/9/2EAKAE2 w – – – 0
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X8.1! X4-2 2. X7-6 Xt-4
3. M4.3! T5.7 4. X6/1 M5/3
5. Pt-7 X2-3 6. X6-3 }END[/game]

Trắng nhiều quân, hơn thế, tất thắng.