Giai thoại làng cờ: Chưa hết tiền chưa về

[b]III. NHỮNG NƯỚC ĐẦU TIÊN CỦA KHAI CỤC [/b]
[b]A. Khai cục pháo đầu (từ Trung Quốc: Pháo loại)[/b]
[b]1. Pháo đầu đối Bình Phong Mã[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Khai cục pháo đầu
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 M2.3
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]

Đến đây Trắng có thể chọn các cách đi: [b]B7.1, B3.1, M8.9[/b] và hình thành các bố cục: Pháo đầu tiến Tốt bảy trung Pháo tiến thất Binh), Pháo đầu tiến Tốt ba (Trung Pháo tiến tam Binh) Pháo đầu Mã biên (trung Pháo biên Mã). Đây là ba dòng lớn phát triển mạnh, các dòng khác ít phát triển hơn.

[b]2. Pháo đầu đối liệt Pháo (Pháo nghịch)[/b]
[b] (Trung Pháo đối Liệt Pháo)[/b]
[b]Một:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối liệt Pháo
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 P8.4 4. B3.1 P2-5
DIAG{ #5 RED }
}END[/game]

Đến đây Trắng có thể đi: [b]B7.1,M8.7, M8.9, M3.4, P8.5[/b].

Bố cục này có tên thường gọi là “Bán đồ liệt Pháo” (nửa đường Liệt Pháo)

[b]Hai:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối liệt Pháo
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 P2-5
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]

Đến đây Trắng có thể chọn: [b]X2.6, M8.7, P8-6[/b]. Bố cục này có tên là “Tiểu Liệt Pháo”.

[b]Ba:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối liệt Pháo
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. B3.1 P8-9 4. M8.7 P2-5 5. X9-8 M2.3
DIAG{ #6 RED }
}END[/game]

Trắng có thể đi tiếp [b]M3.4, B7.1[/b] hay [b]P8-9[/b]. Bố cục này có tên gọi: Pháo đầu Tốt ba đối tam bộ hổ chuyển liệt Pháo (Trung Pháo tiến Tam binh đối Tam bộ hổ chuyển Liệt Pháo).

[b]3. Pháo đầu đối Phản công Mã (trung Pháo đối Phản cung Mã)[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối Phản công Mã
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. X1-2 M8.7
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]

Tiếp tục Trắng có thể chọn: [b]B3.1, B7.1, P8-6[/b]. Bố cục này còn được gọi là “giáp Pháo bình phong”, “giáp mã”.

[b]4. Pháo thuận (Trung Pháo đối thuận Pháo)[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo thuận
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
DIAG{ #3 RED }
}END[/game]
Bắt đầu từ đây có nhiều biến hóa phức tạp Bạn có thể chọn 4 cách:

[b]3. X1-2 X9.1[/b]
Bố cục này gọi là: Pháo thuận ra Xe đối lên Xe (Thuận Pháo trực Xa đối hoành Xa)

[b]3. X1-2 B7.1[/b]
Bố cục này gọi là thuận Pháo ra Xe đối chậm ra Xe (Thuận Pháo trực Xa đối hoãn khai Xa).

[b]3. X1.1 X9-8[/b]
Bố cục này gọi là Pháo thuận lên Xe đối ra Xe (Thuận Pháo hoành Xa đối trực Xa).

[b]3. B3.1 X9-8[/b]

Bố cục có tên Pháo thuận chậm Xe đối ra Xe (Thuận Pháo hoãn khai Xa đối trực Xa).

[b]5. Pháo đầu đối Uyên ương Pháo (Trung Pháo đối Uyên ương Pháo)[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối Uyên ương Pháo
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 B3.1 3. X1-2 X9.2
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]

Tiếp tục trắng có thể chọn: [b]M8.9, P8.2[/b] hoặc [b]P8-6[/b].

[b]6. Pháo đầu đối quy bối Pháo (Trung Pháo đối Quy bối Pháo)[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối quy bối Pháo
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9.1 3. X1-2 P8/1
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]

Trắng tiếp tục chọn: [b]M8.7, M8.9 và B3.1[/b].

[b]7. Pháo đầu đối Đơn đề Mã (trung Pháo đối Đơn đề Mã)[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối Đơn đề Mã
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1 3. X1-2 M8.9
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]

Trắng có thể tiếp tục chọn: [b]M8.7[/b] hoặc [b]B7.1[/b]

Những hoạt động cờ rất phong phú, đa dạng trong đó nổi bật là các giải thi đấu cấp Quốc gia như các giải Trẻ, Thanh thiếu niên, Nhi đồng, các đợt tập huấn, các giải quốc tế…

Thế nhưng quan trọng hơn là các sinh hoạt môn cờ tại các cơ sở: trưởng học, đơn vị xã, phương, thôn ấp, quận huyện… Hiện nay yêu cầu chơi cờ của học sinh rất lớn vì ngày càng nhiều bậc cha mẹ, anh chị của các em nhận rõ cờ là môn thể thao rất phù hợp với tuổi trẻ, phù hợp với tố chất của người Việt Nam. Trong thời kỳ mới việc rèn luyện trí thông minh, óc sáng tạo, sự khéo léo, kiên trì, cần mẫn ở các em là vô cùng quan trọng. Chính cờ đã đáp ứng được những yêu cầu đó. Cờ còn là bộ môn nghệ thuật tính tế giúp các em nâng cao khiếu thẩm mỹ đồng thời cũng là một bộ môn thể thao để các em tranh đua, thể hiện tài năng của mình một cách trung thực và cao thượng.

Trong thời gian qua các môn cờ Vua, cờ Tướng, cờ Vây đã phát triển rất mạnh mẽ ở khắp nơi. Nhiều trường học đã tổ chức tốt các lớp, các câu lạc bộ và các hình thức sinh hoạt cờ phong phú, nhiều nơi đã duy trì được phong trào trong nhiều năm qua, đào tạo các em từ những say mê ban đầu thành những vận động viên cờ có đẳng cấp, giành được những thành tích tốt đẹp tại các giải đấu, đoạt các huy chương trong những cuộc tranh tài ở tỉnh thành, toàn quốc và thế giới.

Tuy nhiên không phải nơi nào cũng làm được như vậy. Nhìn chung trên toàn quốc số các câu lạc bộ cờ của học sinh, sinh viên trong trướng học còn ít. Số giáo viên, huấn luyện viên dạy cờ cho các em còn thiếu nhiều vì chưa được đào tạo có hệ thống. Có những nơi tổ chức ra nhưng không duy trì được và phần lớn các em được học cờ chỉ trong vài tháng hè, đến khi vào năm học thì không tiếp tục được.

Những hiện tượng này một mặt là do tác động của việc học thêm quá nhiều và lan tràn khắp nơi, khiến các em không còn được bao nhiêu thời gian để tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, do cơ sở vật chất cho môn thể thao cờ còn thiếu thốn như phòng ốc, địa điểm thi đấu, sách báo về cờ, đồng hố, bàn ghế… Nhưng phải nói rằng còn do nhiều nguyên nhân chủ quan trong đó có việc chưa nhận thức đầy đủ tác dụng lớn của môn thể thao cờ đối với học sinh, sinh viên. Nhiều nơi chưa có được một kế hoạch phát triển môn thể thao này trong nhà trưởng, nơi chủ yếu đào tạo các nhân tài thể thao cho quốc gia.

Về mặt tổ chức cũng còn có những yếu kém như sắp xếp chương trình học cờ, các thề thức thi đấu, luật cờ, tổ chức các trận giao hữu, vận động các nguồn tài trợ, phong cấp cho Vận động viên… khiến cho phong trào cờ trong học sinh sinh viên thiếu một nên tảng vững chắc và tính liên tục cần thiết.

Để cho môn thể thao cờ của nước nhà lớn mạnh, phát huy được tác dụng to lớn của nó trong các hoạt động văn thể mỹ trong nhà trường, góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội đang tìm cách xâm nhập vào trường học, trước tiên cần một chiến lược tổng thể và lâu dài phát triển cờ trong nhà trường.

Mùa hè là thời gian học sinh có thì giờ nhiều nhất đề tham gia các hoạt động thể thao cờ. Hãy giúp đỡ và tổ chức cho các em đến với bộ môn thể thao mà các em yêu thích. Dù cơ sở vật chất của chúng ta chưa đầy đủ nhưng bộ môn cờ không có những đòi hỏi đầu tư lớn nên hoàn toàn có thể tổ chức cho các em vào các lớp, các câu lạc bộ, các trung tâm đế các em có dịp rèn luyện, giao lưu, thi đấu… Làm sao cho sau mỗi một mùa hè không những các em lớn lên về thể chất mà còn phát triển tốt hơn về trí tuệ về nhân cách của mình.

Các em là tương lai thể thao của nước nhà. Các Liên đoàn địa phương và các Bộ môn cờ cũng như ngành Giáo dục ở từng tỉnh thành nên có quan tâm đầy đủ hơn nữa trong việc đưa môn cờ vào trường học và duy trì được sự phát triển lâu dài của môn thể thao giàu tiềm năng này.

[b]Một thời vang bóng[/b]

[img]xq33-0.jpg;right;Kỳ thủ Châu Thị Ngọc Giao (bên trái) tại một giải vô địch cờ tướng hạng nhất quốc gia[/img]Ngay từ trước năm 1975, làng cờ tướng Bình Định từng có những kỳ thủ nổi danh khắp miền Trung, trong đó có “quái kiệt” Minh Trưng. Thế nhưng, mãi đến năm 1987, bộ môn Cờ mới được Sở TDTT Bình Định cho thành lập. Người đầu tiên có công đặt nền móng, xây dựng nên bộ môn Cờ là HLV Tôn Thất Lương Chính. Tuy vậy, thời gian đầu, môn Cờ được hình thành không phải môn Cờ tướng truyền thống, mà lại là môn Cờ vua. Và, cũng phải đến 8 năm sau, môn Cờ tướng Bình Định mới chính thức “trình làng”. Thời gian đầu, trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn, HLV Tôn Thất Lương Chính đành phải “liệu cơm gắp mắm”, chọn VĐV từ chính lực lượng ở môn Cờ vua. Thật đúng là “vạn sự khởi đầu nan”. Trong số những VĐV đầu tiên được huấn luyện môn Cờ tướng có Châu Thị Ngọc Giao và Hoàng Hải Bình. Chỉ sau vài tháng nhập môn, các kỳ thủ Bình Định đã được thầy Chính cho “xuống núi”, tham dự Giải Cờ tướng Đại hội TDTT toàn quốc, tổ chức tại TP Đà Nẵng (tháng 5-1995). Thật bất ngờ, ngay trong lần xuất quân đầu tiên, các nữ kỳ thủ Bình Định đã thi đấu ngang ngửa trước các cựu kỳ thủ như Lê Thị Hương, Ngô Lan Hương, Lý Thanh Phương…(TP. Hồ Chí Minh), Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Nguyễn Phi Liêm… (Hà Nội)… Kết quả, các nữ kỳ thủ Bình Định đã xuất sắc đoạt Huy chương bạc (HCB) đồng đội nữ. Riêng nữ kỳ thủ Châu Thị Ngọc Giao đã đoạt HCĐ. Chỉ 2 tháng sau (tháng 7-1995), tại Giải Cờ tướng Trẻ – Thiếu niên – Nhi đồng toàn quốc, một lần nữa các kỳ thủ Bình Định lại làm cho làng cờ tướng Việt Nam phải sửng sốt. Tại giải cờ tướng lần này, các kỳ thủ Bình Định đã xuất sắc đoạt 5/10 HCV và 2 HCĐ. Với kết quả trên, các kỳ thủ trẻ Bình Định đã “qua mặt” cả 2 trung tâm cờ tướng mạnh là TP Hồ Chí Minh và Hà Nội để xếp thứ nhất toàn đoàn. Chưa đầy 1 năm sau (1996), Cờ tướng Bình Định lại chứng tỏ sức trẻ trung của mình. Lần đầu tiên, tại Giải vô địch Cờ tướng hạng nhất quốc gia – 1996 tổ chức tại thủ đô Hà Nội, các kỳ thủ Bình Định đã đoạt HCB đồng đội nữ và được xếp thứ nhì toàn đoàn (sau TP Hồ Chí Minh). Trong đó, kỳ thủ Châu Thị Ngọc Giao đã đoạt HCB cá nhân. Riêng “quái kiệt” Nguyễn Minh Trưng, lần đầu tiên tham dự giải đã được phong danh hiệu “Kiện tướng”. Kể từ đó, liên tiếp các năm 1997, 1998, 1999, tại các giải cờ tướng quốc gia, các kỳ thủ Bình Định liên tục gặt hái được những kết quả đáng mừng và giữ vững ngôi vị là một trong những trung tâm cờ tướng mạnh của cả nước. Đặc biệt, riêng 2 nữ kỳ thủ Châu Thị Ngọc Giao và Hoàng Hải Bình thay phiên nhau độc chiếm ngôi vị vô địch (Ngọc Giao vô địch năm 1998, Hải Bình vô địch năm 1999)….

[b]Vượt cản để tạo dựng một thế đứng[/b]

Giữa lúc Cờ tướng Bình Định đang gặt hái được những kết quả khả quan và có một vị trí nhất định trong làng cờ Việt Nam thì bỗng nhiên chững lại và có biểu hiện thụt lùi. Thời điểm “thoái trào” là từ năm 2000. Tại Giải vô địch Cờ tướng hạng nhất quốc gia – 2000, từ ngôi vị “chiếu trên”, Cờ tướng Bình Định trở nên “thất bát”, thậm chí không giành được tấm huy chương nào. Không chỉ có vậy, ngay cả 2 cựu vô địch Châu Thị Ngọc Giao, Hoàng Hải Bình cũng trở nên yếu thế (Giao xếp ở vị trí thứ 6, còn Bình ở vị trí thứ 9). Ở bảng nam, các kỳ thủ Bình Định còn “thảm” hơn. Đơn cử như Văn Dũng xếp thứ 30/38, Quang Nhật: 32/38, Quang Hiển: 35/38 và Tấn Tình: 38/38… Sau đó, làng cờ tướng Bình Định lại liên tiếp gặp những cản trở, khó khăn. Lão kỳ thủ Minh Trưng giã từ “cuộc chơi”. Tiếp theo đó, cựu vô địch Hoàng Hải Bình cũng từ giã làng cờ tướng Bình Định. Điều đáng nói, Hải Bình lại đầu quân cho chính “đối thủ nặng ký của Bình Định” – làng cờ tướng TP Hồ Chí Minh, nên Cờ tướng Bình Định vốn đã khó khăn lại càng trở nên gian khó.

Trước bối cảnh khó khăn, cùng với Ban huấn luyện, HLV Tôn Thất Lương Chính đã từng bước chấn chỉnh đội hình, củng cố lại lực lượng và cải tiến, đổi mới phương pháp huấn luyện, quản lý VĐV… Cứ như vậy, Cờ tướng Bình Định từng bước hồi sinh, phát triển. Liên tiếp các năm 2002, 2003, 2004, Cờ tướng Bình Định lại tạo dựng được vị thế của mình. Vừa qua (10-2004), Giải vô địch Cờ tướng đồng đội năm 2004 tổ chức tại TP Cần Thơ, các kỳ thủ Bình Định đã vào trận với một tinh thần quyết tâm cao. Tham dự giải có 92 kỳ thủ (20 nữ) của 11 đoàn, thuộc các tỉnh, thành, ngành, đơn vị trong toàn quốc. Theo điều lệ giải, các VĐV thi đấu theo thể thức hệ Thụy Sỹ (nam 11 ván, nữ 9 ván). Đội tuyển Bình Định gồm có 10 thành viên (2 HLV, 8 VĐV) tham dự giải, trong đó có 4 kỳ thủ nam và 4 kỳ thủ nữ. Kết quả, đội tuyển Cờ tướng Bình Định đã đoạt HCB đồng đội nữ. HCV đồng đội nữ đã thuộc về đoàn TP Hồ Chí Minh và HCĐ thuộc về đoàn Bộ Công an. Ngoài tấm HCB đồng đội nữ, đội tuyển Cờ tướng Bình Định còn đoạt HCB và HCĐ cá nhân nữ, do công của Hồ Thị Thanh Hồng (HCB) và Châu Thị Ngọc Giao (HCĐ). Với kết quả trên, đội tuyển Cờ tướng Bình Định đã được xếp vị trí thứ ba toàn đoàn.

Có thể nói, giờ đây, làng cờ tướng Bình Định đã tìm lại hào quang xưa và từng bước tạo dựng được thế đứng của mình. Làm gì để thế đứng này luôn luôn bền vững? Đó chính là vấn đề đặt ra đối với Ban huấn luyện bộ môn Cờ Bình Định và cũng chính là trách nhiệm đối với mỗi VĐV cờ tướng tỉnh nhà.

[img]xq155-5.jpg;center;Hoàng Thị Hải Bình nhận cúp bạc tại Giải Vô địch cá nhân cờ Tướng châu Á 2005[/img]