Năm: 2005

Chúng ta đã biết mục đích tối hậu của ván cờ là chiếu bí Tướng đối phương. Muốn làm được việc đó trước hết phải biết rõ đặc điểm, thực lực và cách sử dụng từng loại quân trên bàn cờ. Vì có hiểu rõ và biết cách sử dụng chúng thì mới phát huy đầy đủ tác dụng của chúng khi giao đấu. Đối với những người mới học cần phải hiểu rõ đặc điểm, tính năng và tác dụng của 7 loại binh chủng khác nhau trên bàn cờ.

Chơi cờ thì ai cũng biết đi quân, nhưng người cao cờ với thấp cờ khác nhau ở sự hiểu biết tính năng, tác dụng và cách sử dụng các loại binh chủng. Vì vậy người mới học cần thấm nhuần nội dung các đặc điểm, thực lực và cách sử dụng này thì mới có thể tiến xa được.

Chúng ta lần lượt tìm hiểu.

[b]I. Đặc điểm, thực lực và cách sử dụng các quân[/b]

[b]Tướng[/b]

[b]Đặc điểm[/b]
Tướng hoặc soái là quân cờ chủ chốt nhất, là tiêu chí để quyết định thắng thua. Tướng hoặc soái không được quyền rời khỏi “cung tướng”, không được quyền nhìn thấy mặt nhau trên một trục lộ. Tất cả các quân khác trên bàn cờ đều có thể để cho quân đối phương ăn mất, hoặc chủ động đút cho quân đối phương ăn (hy sinh). Nhưng đối với Tướng thì không thể được. Tất cả các quân khác, hai bên đua nhau tiêu diệt, đó là công cụ hay biện pháp để giành ưu thế, nhưng đối với Tướng thì đó là mục tiêu giành thắng lợi cuối cùng.

[b]Thực lực[/b]

Căn cứ vào toàn cục ván đấu mà nói thì Tướng (Soái) là quân quan trọng nhất không thể để đối phương ăn mất. Như vậy [b]Thực lực[/b] của nó rất lớn, vì mất nó thì thua ván cờ. Thế nhưng trong thực tế thì năng lực chiến đấu của Tướng không đáng kể, nó đứng trong “cung Tướng” là nơi chịu nhiều “đường tên, mũi đạn”, nó hành động chậm chạp và tối đa chỉ khống chế được 4 điểm. Do đó khi ở giai đoạn khai, trung cuộc, [b]Thực lực[/b] của Tướng không bằng một con Tốt đã qua sông. Chỉ khi vào giai đoạn tàn cuộc thì Tướng có thể khống chế một trục lộ, [b]Thực lực[/b] tác chiến của nó tăng cao, có khi bằng cả một Xe.

[b]Cách sử dụng[/b]

Trong toàn bộ ván đấu, qua các giai đoạn Tướng phải giữ nguyên tắc là “đứng yên vị” hay gọi là tĩnh, trừ khi bắt buộc phải động thì mới di chuyển. Thế nhưng thông thường trong giai đoạn khai cuộc thì người ta để Tướng tĩnh, còn khi qua giai đoạn trung, tàn, tuỳ tình hình và yêu cầu cụ thể mà Tướng phải di động để hỗ trợ tấn công hay phối hợp cùng các binh chủng khác tấn công.

Chẳng hạn thế cờ dưới, Tướng khống chế một trục lộ

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Tướng khống chế một trục lộ
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k4/4a4/2P1e4/2H6/2e6/9/9/4E4/9/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. Tg5-4! Tg5-4
/*Tướng Trắng chủ động xuất ra chiếm lộ 4 khiến Tướng Đen không còn di chuyển ra lộ này được nữa. Tướng Trắng hạn chế hoạt động của Tướng Đen là một yếu tố quyết định thắng lợi.*/
2. B7.1 S5.6 3. B7-6 Tg4-5
4. M7/5 S6/5 5. M5/3 T5.7
6. M3.1 T3/5 7. M1.2 T5.3
8. M2.1 S5.6 9. M1/3 Tg5-6
10. B6-5
}END[/game]

Binh Trắng nhờ sự giúp đỡ của Tướng mình nghiễm nhiên chiếm lấy trung cung để rồi dùng Mã chiếu bí dễ dàng.

Ta xem tiếp thế cờ dưới: dùng Tướng ghim quân!

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Dùng Tướng ghim quân
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3k5/2H6/9/4P4/9/3h5/9/9/5p3/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. Tg5-6 Tg4.1 2.B5.1 B6-5
3. M7/9 Tg4/1 4.B5.1 B5-6
5. M9/7 B6-5 6.M7.8
}END[/game]
thắng.

Ván cờ cuối cùng cho thấy Trắng mẻ Sĩ, Tượng kém hai Binh. Thế mà nhờ vai trò tích cực của Tướng cứu Trắng thoát khỏi một bàn thua trông thấy.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Tướng cứu thua
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2e1ka3/4a4/4e4/9/9/8p/9/3A5/2Hc5/2E2K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. Tg4.1 P4.1 2. Tg4/1 B9.1
3. Tg4-5 P4/1 4. Tg5.1 P4.1
5. Tg5/1
}END[/game]
Hoà.

Một đêm đã khuya trong ngôi chùa cổ anh mịch vẳng ra tiếng “chát chát”. Quả nhiên có hai người còn thức ngồi bên bàn cờ tướng. Một người mặc cà sa, trạc sáu mươi là trụ trì ngôi chùa cổ, người kia tuổi trẻ, trông rất văn nhã , là danh thủ cờ Tướng Chu Tấn Trinh. Mỗi người đều đặt lên bàn 2 lạng bạc, nhưng mục đích chơi của họ lại khác xa: hoà thượng mong thắng để lấy bạc sung vào quỹ xây lại chùa, còn Chu thì muốn tìm cao thủ để nâng cao trình độ và sáng tạo chiến thuật mới. Tuy nhiên ván đầu sự sáng tạo của Chu chưa hoàn toàn thuần thục nên kém thế ở tàn cục, nhà sư thắng.

Đêm đến, Chu Tấn Trinh không sao ngủ được, vương vấn bởi câu hỏi: vì sao lại thua? Đánh cờ như Chu có tiếng cả một vùng, lại thường xuyên đi sâu lý giải đến tận cùng các thế cờ đã chơi. Chu bèn ngồi dậy, bày lại thế cờ, phân tích kỹ càng các biến, cuối cùng nhận ra nét cờ của đối phương trông thì có vẻ lơ là, mềm yếu nhưng thực tế lai ngắm chứa sát cơ, cực kỳ tinh vi vả chặt chẽ, không dễ phá được. Nhà sư này cũng nghiên cứu cờ không kém gì Chu, hơn nữa lại có công lực cao vì có phép ngồi thiền diệu ảo. Địch thủ quả là ghê gớm. Chu bèn pha trà, bày kỹ trận thế, chuẩn bị cho trận quyết đấu ngày mai.

Hôm sau, khi vào cuộc, sư trụ trì đột nhiên hỏi: “Hôm nay tôi định đặt 100 lạng bạc, xin cho biết ý thí chủ thế nào?” Chu nhận lời ngay. Nhà sư dùng Pháo đầu. Chu dùng Thuận Pháo đương cự và giành chủ động hoàn toàn. Cuối cùng nhà sư phải cầu hoà trong tình thế vô cùng khó khăn. Sau đỏ nhà sư cùng Chu phân tích lại ván cờ và hết lời khen ngợi nước đi cao của Chu. Chu ngắm nhìn cảnh chùa bắt đầu hoang phế, chợt hiểu ra rằng sư đặt tiền lớn và phải trổ hết đòn phép cũng vì mục đích tôn tạo chùa bèn rút ra 300 lạng hiến cho nhà chùa.

Thế mới hay: cờ là môn nghệ thuật, cần khổ công luyện tập, lý luận và thực tế cần kết hợp nhuần nhuyễn. Ngoài trình độ cờ, lại nên phối hợp chiến thuật tâm lý. Mặt khác, thông qua việc chơi cờ có thể kết giao bè bạn, làm những việc thiện, tạo phúc cho xã hội.

Bất cứ ai muốn đi xa hơn, muốn coi cờ hơn một sự giải trí tầm phào đều cần phải tìm đến các CSDL này. Ngày xưa, chính các quyển kỳ phổ (như Quất Trung Bí) đóng vai trò của các CSDL nhỏ và đơn giản. Ngày nay, người ta dùng các chương trình máy tính.

Người chơi cờ Tướng dường như chịu nhiều thiệt thòi hơn cờ Vua: sách vở, chương trình ít và chất lượng thấp hơn. Đối với CSDL cờ cũng vậy. Trong khi bên cờ Vua, người chơi có thể tìm được rất nhiều CSDL lớn, chất lượng cao (có thể bao gồm hàng triệu ván của các danh thủ) và các chương trình dùng với chúng cũng rất hay, mạnh, thì ngược lại, CSDL và chương trình cho cờ Tướng lại có số lượng rất ít ỏi và số ván cờ cũng thường rất nhỏ (chỉ đến cỡ hàng vạn).

Trong bài này, tôi sẽ điểm qua hai chương trình CSDL phổ biến của cờ Tướng hiện nay. Tất cả đều là chương trình dùng tiếng Anh (riêng chương trình XB cho phép dùng cả tiếng Việt) và miễn phí trên internet. Ngoài những chương trình này, còn có một số chương trình khác dùng với tiếng Hoa – do đó tôi không có khả năng đọc và tìm hiểu nên không bàn đến ở đây.

[b]I) CCHVIEW[/b]
Chương trình này và CSDL cờ đi kèm là của ông Peter Sung, người Canada (ông hiện là phó Chủ tịch hiệp hội cờ Tướng thành phố Toronto – Canada) viết và ban hành từ giữa những năm 1990. Có lẽ đây là chương CSDL cờ Tướng phổ biến đầu tiên.

Điểm mạnh của chương chính là kích cỡ và chất lượng CSDL của nó. Với phiên bản mới nhất, CSDL của nó có khoảng trên 13 nghìn ván cờ, một số lớn là ván chất lượng cao (của các kỳ sư). Theo như tôi tìm hiểu, từ khi ra đời đến nay, CSDL này vẫn là cái lớn nhất được phát hành phổ biến (và miễn phí) của cờ Tướng.

Nhược điểm của chương trình và CSDL này là kích thước khá lớn, chạy chậm và giao diện xấu. Đi sâu một chút vào chi tiết kỹ thuật: do viết bằng Visual Basic và dùng chuẩn mdb (của bộ MS Office) nên cả chương trình và CSDL khi chưa nén lớn hơn 120 MB (riêng CSDL đã là 110 MB), khi nén cũng còn trên 40 MB. Kích thước lớn của chương trình lẫn các CSDL làm cho việc phổ biến chúng trên Internet rất khó khăn.

Trước đây ông Peter Sung có cho download chương trình này nhưng không ở dạng chính thức (không có link trên trang web của tác giả) mà chỉ là dạng cửa sau – ai biết thì được. Lý do là bandwidth của ông ta không cho phép người ngoài download nhiều. Còn hiện nay thì đóng cửa hẳn. Peter Sung đã chuyển sang chuyên tâm vào sưu tầm ván cờ và phát hành trực tiếp ngay trên trang web của mình (cho người dùng xem trực tiếp online nhưng không hỗ trợ lấy về máy).

[img]xq270-0.jpg;center;Chương trình CchView[/img]

[b]II) XB (Xiangqi Database Browser)[/b]
Chương trình này lần đầu tiên được đưa ra vào năm 2002. Do tổ chức CSDL theo chuẩn riêng, thiết kế đặc biệt cho cờ nên kích thước các CSDL của nó khá nhỏ. Để chứa 16 nghìn ván cờ, nó chỉ cần cỡ 7 MB (nhỏ hơn CchView 15 lần). Do đó, chương trình và các CSDL của nó dễ download và phổ biến trên Internet hơn Cchview rất nhiều. Nó cũng thể hiện tốc độ vượt trội (khi thêm, bớt, sửa, hiện… các ván cờ) so với CchView. Hiện nay, bản thân ông Peter Sung không còn phát triển tiếp CchView nữa mà chỉ tập trung sưu tầm bổ xung cho CSDL của ông ta. Chính Peter Sung đã quay ra cổ vũ và góp phần phổ biến tiếp XB bằng cách cung cấp chương trình này trên trang web của mình.

[img]xq270-1.jpg;center;Chương trình XB đang hiện với giao diện tiếng Việt[/img]

Có nhiều CSDL khác nhau cho XB. Một CSDL là chọn lọc từ CSDL của Peter Sung (đã được chính tác giả cho phép). Nhiều CSDL khác lấy từ ClubXiangqi và các giải đấu danh tiếng trên thế giới.

[b]Một số điểm đặc sắc của XB:[/b]
Ngoài việc cho phép những thao tác CSDL bình thường như cho hiện danh sách các ván cờ, chọn xem kỹ từng ván, tìm kiếm theo nhiều tiêu chí v.v… XB có một số điểm đặc sắc rất riêng như dưới đây.

[b]Tạo một thống kê về bất kỳ một đấu thủ trong CSDL[/b]
Do đó ta có thể có ngay những thông tin tóm tắt cần thiết về khả năng và lối chơi của người đó. Điều này rất có ích cho việc sửa soạn trước khi bắt đầu một trận chiến. Chương trình sẽ tự động chỉ ngay ra những điểm đặc biệt của đối thủ, loại khai cuộc nào anh ta thường dùng, tỷ lệ thắng là bao nhiêu. Nó cũng chỉ ra các đấu thủ của anh ta mà bạn cần nghiên cứu kỹ. Một số thông tin được đưa ra dưới dạng biểu đồ trực quan.

Bạn có thể xem một ví dụ khá dài trình bầy trong bảng ở cuối bài, là một thống kê về kỳ thủ Hồ Vinh Hoa do XB tạo tự động dựa trên các ván đấu.

[b]Tiếng Việt[/b]
Phiên bản XB 2.0 cho phép dùng tiếng Việt hoàn toàn. Yêu cầu là bạn phải có Windows từ 2000, XP trở lên (và có cài font unicode). Bạn cần dùng phiên bản XB cho unicode. Bạn hãy download gói tiếng Việt (language pack) có tên là xbvie.lng và copy vào thư mục “language” của thư mục XB là xong.

Đối với người Việt nam, chức năng cho dùng Tiếng Việt có ích rất lớn. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, nhiều người Việt (đặc biệt là nhiều bạn chơi cờ) không thật rành tiếng Anh nên thường không khai thác được hết các tính năng của các chương trình, thậm chí thường bỏ qua những chức năng rất hữu ích.

[b]CSDL thế cờ khai cuộc[/b]
Chức này này có từ phiên bản 2.0, cho người dùng khả năng nghiên cứu các ván cờ trong CSDL theo khai cuộc. XB tự động chia các ván cờ theo các kiểu khai cuộc khác nhau và thống kê tỷ lệ thắng – hòa – thua. Do đó người dùng có thể nhanh chóng lần theo các tên khai cuộc, các biến của chúng và dễ dàng tìm ra thông tin về tỷ lệ thắng/thua cùng các ván cờ người ta đã chơi theo các biến đó. Nghiên cứu các ván cờ theo khai cuộc kiểu này sẽ giúp người chơi có thêm hứng thú và ghi nhớ nhanh hơn.
[img]xq270-2.jpg;center;Nghiên cứu khai cuộc[/img]

Còn dưới đây là ví dụ về một thống kê được tạo ra một cách tự động bằng XB cho danh thủ Hu Ronghua (Hồ Vinh Hoa)

PHỤ LỤC 6 TIÊU CHUẨN PHONG CẤP VẬN ĐỘNG VIÊN CỜ TƯỚNG CẤP QUỐC GIA

[b]A – ĐỐI VỚI VẬN ĐỘNG VIÊN NAM:[/b]
[b]1 – Cấp kiện tướng quốc gia:[/b]
Đạt một trong các tiêu chuẩn sau đây tại các giải quốc gia:
a) Đạt 72% số điểm tại giải Vô địch đồng đội toàn quốc: Thi đấu 9 ván đạt 6,5 điểm, 11 ván đạt 8 điểm, 13 ván đạt 9,5 điểm.
b) Đạt thứ hạng từ 1 đến 6 tại giải Vô địch toàn quốc.
c) Đạt tiêu chuẩn kiện tướng dự bị hai lần trong năm.
d) Đạt kiện tướng của LĐCT Thế giới hoặc Châu Á.

[b]2 – Cấp kiện tướng dự bị quốc gia:[/b]
a) Đạt số điểm kém điểm chuẩn của kiện tướng 0,5 điểm tại giải Vô địch đồng đội toàn quốc.
b) Đạt thứ hạng từ 7 tới 10 tại giải Vô địch toàn quốc.
c) Đạt thứ hạng nhất cá nhân tại giải trẻ toàn quốc hạng tuổi 18.

[b]3 – Cấp I quốc gia:[/b]
a) Đạt 55% số điểm tại giải Vô địch đồng đội toàn quốc: thi đấu 9 ván đạt 5 điểm, 11 ván đạt 6 điểm, 13 ván đạt 7 điểm.
b) Đạt thứ nhất cá nhân hạng tuổi 15 và nhì, ba hạng tuổi 18 tại giải trẻ toàn quốc.

[b]B – ĐỐI VỚI VẬN ĐỘNG VIÊN NỮ:[/b]
[b]1 – Cấp kiện tướng quốc gia:[/b]
a) Đạt thứ nhất cá nhân giải Vô địch đồng đội toàn quốc.
b) Đạt thứ hạng từ 1 đến 3 tại giải Vô địch toàn quốc.
c) Đạt kiện tướng của LĐCT Thế giới hoặc Châu Á.
d) Đạt tiêu chuẩn kiện tướng dự bị hai lần trong năm.

[b]2 – Cấp kiện tướng dự bị quốc gia:[/b]
a) Đạt thứ hạng cá nhan từ 2 đến 3 tại giải Vô địch đồng đội toàn quố.
b) Đạt thứ hạng từ 4 tới 5 tại giải Vô địch quốc gia (cá nhân).
c) Đạt thứ hạng nhất tại giải trẻ toàn quốc hạng tuổi 18.

[b]3 – Cấp I quốc gia:[/b]
Phải đạt một trong các tiêu chuẩn sau:
a) Đạt 55% số điểm tại giải Vô địch đồng đội toàn quốc: Thi đấu 9 ván đạt 5 điểm, 11 ván đạt 6 điểm, 13 ván đạt 7 điểm.
b) Đạt thứ nhất cá nhân hạng tuổi 15 và nhì, ba hạng tuổi 18 tại giải trẻ toàn quốc.
Ghi chú: Tiêu chuẩn phong cấp có thể được điều chỉnh cho phù hợp từng thời kỳ, được công bố trong Điều lệ của các giải toàn quốc.

[img]xq267-0.jpg;right;Vua Tự Đức[/img]Chơi được một lúc, thấy cờ mình đang lợi thế, cặp Mã của mình đang tung hoành trên bàn cờ, tưởng như chắc thắng, Tự Đức bèn cao hứng đọc:

[i]”Lưỡng Mã trì khu thiên lý địa”
(Hai quân Mã đang phi nhanh trên ngàn dặm đất)[/i]

Cao Bá Quát bèn nhìn vào hai quân Xe của mình đang nhằm vào cung tướng của vua, thủng thẳng đối luôn:

[i]”Song Xa truy kích cửu thiên trùng”
(Song xe rượt đánh lên tận chín Tầng trời)[/i]

[img]xq267-1.jpg;right;Lăng Tự Đức, một trong những công trình đẹp nhất của triều đình Huế[/img]Tự Đức nghe xong giận tím mặt, không ngờ Cao lại dám qua câu đối mà tỏ thái độ ngạo mạn, thách thức triều đình đến như thế. Tuy nhiên cứ xét theo thế trận trên bàn cờ thì câu đối quá chỉnh, không làm sao có thể bắt bẻ hay ghép tội Cao được. Vả lại Tự Đức là ông vua có học thức, thừa khôn ngoan để tự kìm chế, không để lộ ra nét mặt sự giận dữ của mình.

Một lát bất chợt Tự Đức làm ra vẻ vô tình hỏi Cao:
– Này, ta nghe nói kẻ nào cao cờ cũng đều có cái u lớn sau gáy, có phải vậy không, ta xem nào?

Nếu Cao Bá Quát quay đấu lại cho vua xem thì sẽ phạm tội khi quân vì dám quay lưng lại trước mặt vua, có thể bị đem chém ngay. Tuy nhiên, rất khôn ngoan và nhanh trí. Cao bèn gục ngay đầu xuống bàn, để lộ gáy mình cho vua nhìn. Tự Đức rất phục tri thông minh của Cao, bèn ạm ờ cho qua chuyện. Nhờ thế Cao Bá Quát tuy vẫn biểu lộ được chí khí của mình nhưng rốt cục lại không bị làm sao.

Một lần đánh cờ với viên Thái giám, dù cố tình để tự đánh thua nhưng đến lúc Mã của Thái Hậu tự nhảy vào miệng Xe, không ăn không được, viên Thái giám bèn nói: “Nô tỳ xin được chém đầu con ngựa của Lão phật gia!” nói rồi bèn cầm quân Xe của mình đập lên quân Mã của Tây Thái hậu. Mặt Tây Thái hậu biến sắc, ngượng hóa hóa khùng, bà rít lên: “À, giỏi lắm, người dám lấy đầu Mã ta chẳng lẽ ta không dám lấy đầu người!”, lính đứng bên hiểu ý Thái hậu bèn lôi Thái giám ra chém liền. Chuyện này có thật trăm phần trăm vì được chính vua Phổ Nghi, ông vua cuối cùng của triều Thanh kể lại.

Thế mới hay, đối với không ít bậc quyền uy, cờ chẳng là cái gì đối với họ: không nghệ thuật, không trí tuệ, không thể thao. Tất cả chỉ là phương tiện đề cao bản thân họ, nên những chuyện thất đức họ cũng chẳng chừa. Cờ như một tấm lọc vô hình đối với con người về phương diện tài hoa và đạo đức.

Có những bạn trẻ chú ý đến quân có giá trị lớn như Xe Pháo, Mã mà không để ý đến Tốt, nhất là Tốt trong giai đoạn khai cục. Thật ra nước mở Tốt trong khai cục là hết sức quan trọng. Mở Tốt không đúng dễ bị kém phân ngay trong khai cục, bạn sẽ gặp khó khăn trong trung cục. Thậm chí có khi bạn thua cờ mà không hiểu vì sao.

Trong giải trẻ toàn quốc Trung Quốc năm 1994 có một ván cờ tiêu biểu cho nhận xét trên. Thẩm Giai Nhân cầm quân Trắng khai cục như sau:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Cẩn thận đến từng nước Tốt
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. M8.7 X9-4
5. B3.1 M2.1 6. B7.1?
DIAG{ #6 BLUE POPUP }
/*Theo lý thuyết nếu 5… M2.3 6. B7.1. Ở đây bên Đen tiến Mã biên nhưng Trắng vẫn B7.1 là sai lầm. Đen khai thác ngay:*/
6. … P2-3
7. X9-8
/*Nếu Trắng M7.8 thì Đen lợi thế.*/
7. … B3.1 8. X2.5 B3.1
9. X2-7 X4-3 10. M7/5 P3-4
11. X7-6 S4.5 12. P8-7
/*Bình Pháo không bằng P8.4*/
12. … X3-4
13. X8.3 X1-2 14. X8.6 M1/2
15. X6/2 X4-2 16. T7.9 X2.4
17. T9.7 X2-3 }END[/game]
Đen ưu thế rõ rệt.

Sở dĩ có tình trạng này là do Trắng không cẩn thận khi mở Tốt. Nếu nước thứ 6 Trắng đi S6.5 hoặc M3.4 thì cục thế ổn định hơn.

Thầy Nguyên cũng là người đã đề xuất tổ chức giải cờ với nhiều người, nhiều chương trình tham dự, với mong muốn nâng cao khả năng sáng tạo của những sinh viên, các lập trình viên trẻ của Việt Nam.

Tính đến thời điểm trận chung kết (6/1/2001), Ban Tổ chức đã lựa chọn được 9 chương trình hợp lệ. Ðây là một số lượng lớn đối với một giải cờ tướng máy tính đầu tiên. 9 chương trình này chia làm 2 bảng tham dự vòng sơ kết (ngày 2/1/2001), và kết quả là còn 4 chương trình lọt vào bán kết, đó là các chương trình mang tên: “Personal Chinese Chess 2000” của Nguyễn Vũ Hoài – Thành phố Hồ Chí Minh; chương trình “Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++” của nhóm HSV (gồm các em Trần Việt Hà, Nguyễn Minh Vũ, Trần Thái Sơn) – Ba Ðình, Hà Nội; chương trình mang tên: “Uncle Ho Chinese Chess v.2E” của Nguyễn Phúc Huy – Láng Hạ, Hà Nội; và chương trình của Bùi Quang Minh – Khoa CNTT, trường ÐHQG Hà Nội mang tên: “BQM & NTH Chinese Chess ’99 ver 1.0”.

Vòng bán kết diễn ra với kết quả là chương trình của Nguyễn Vũ Hoài và Nhóm HSV toàn thắng, gặp nhau trận chung kết tranh giải nhất nhì, và các chương trình của Nguyễn Phúc Huy và Bùi Quang Minh sẽ gặp nhau tranh giải ba tư.

Giải cờ tướng trên máy vi tính lần thứ nhất được đánh giá là diễn ra sôi động, với sự ủng hộ hưởng ứng của đông đảo các cơ quan, các nhà tài trợ như: Công ty Phát triển Phần mềm VASC, Tạp chí PC World, Hãng Intel, FPT Soft. Giải nhất thuộc về chương trình “Personal Chinese Chess 2000” của Nguyễn Vũ Hoài; giải nhì là chương trình mang tên “Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++” của nhóm HSV; chương trình mang tên: “Uncle Ho Chinese Chess v.2E” của Nguyễn Phúc Huy đoạt giải ba và chương trình của Bùi Quang Minh đạt giải tư.

Tới đây, giải sẽ được tiếp tục mở rộng với sự tham gia tài trợ của Công ty Phát triển Phần mềm VASC, nhằm tạo ra một môi trường phát triển cho cờ tướng hơn nữa trên Internet. Giải cờ sẽ được đưa chính thức vào phần Thế giới Game trong Công viên Công nghệ Thông tin IT-Park (www.itpark.com.vn).

Trả lời phỏng vấn của phóng viên, nhóm HSV cho biết: Các em chỉ mới bắt đầu nghiên cứu, thu thập tài liệu về cờ tướng trên máy tính từ đầu năm 1999, nhóm HSV gồm 3 em ngồi tại nhà và tập trung viết, cùng trao đổi qua mạng, trong vòng 3 tháng thì “Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++” hoàn thành. Các em cũng bày tỏ lòng mong muốn và thích thú khi giải cờ được đưa vào Công viên Công nghệ Thông tin IT-Park của Công ty VASC, để các em có thể để học hỏi, trao đổi với những lập trình viên giỏi trên toàn thế giới.

Bà Nguyễn Thị Tường Vân, phó giám đốc Công ty Phát triển Phần mềm VASC nói: “VASC mong muốn được đưa một giải cờ máy đầu tiên và có nhiều triển vọng của Việt Nam lên mạng Internet, để giải có thể được phổ biến rộng rãi hơn và cũng để các nhà sáng tạo, các lập trình viên trẻ của Việt Nam có cơ hội để giao lưu học hỏi và vươn xa với bạn bè trên khắp thế giới”.

Ðánh giá về trình độ của các chương trình tham dự chung kết này, Thạc sĩ Phạm Hồng Nguyên cho biết: Vì đây là một giải cờ máy đầu tiên của Việt Nam, trình độ của các em cũng chưa được cao lắm nhưng cũng đã ở mức thắng tất cả những người bình thường khác. Các em tham dự cũng đang còn chú trọng nhiều đến vấn đề giao tiếp file hơn là tính toán chiến thuật. Và khi giải này được đưa lên IT-Park thì cơ hội và khả năng mở rộng giải và nâng cao trình độ của chương trình tham dự là rất lớn.

[img]xq248-0.jpg;right;Tướng quân – Tranh Đông Hồ[/img]Ở nước ta vào thời Trần , vua Trùng Quang có các đại tướng là Đặng Dung, Nguyễn Cảnh Dị, Nguyễn Súy phò tá đã đánh tướng giặc nhà Minh là Trương Phụ nhiều trận khiến bên giặc thất điên bát đảo. Nhưng sau địch có viện binh rất mạnh, quân ta phải rút về phía Nam cố thủ. Đặng Dung đặt mưu kế nửa đêm tập kích thẳng vào thuyền chủ soái địch Trương Phụ, nhưng do tối quá không nhận ra người, nên Trương Phụ đã tẩu thoát được. Địch bèn tập trung toàn lực vây quét và cuối cùng bắt được cả vua tôi nhà Trần, định đưa về Đông Quan sau đó đưa sang Kim Lăng nộp cho vua Minh. Nguyễn Cảnh Dị luôn miệng chửi mắng Trương Phụ , liền bị Phụ mổ bụng moi gan ăn sống, vua Trùng Quang cùng Đặng Dung nhảy xuống biển tự vẫn, chỉ còn Nguyễn Suý bị giặc trói chặt chân tay, canh giữ nghiêm mật, đưa lên thuyền đem ra Bắc.

Hành trình của thuyền ra Bắc rất dài. Tên giám thủ quân Minh hàng ngày đánh cờ với bọn thủ hạ để tiêu khiển. Nguyễn Súy vờ mách nước cho bọn chúng. Tên giám thủ phục tài ông nên mở trói hàng ngày chơi cờ với ông. Một hôm, nhân lúc chúng sơ hở, ông cầm bàn cờ gỗ nặng giáng vào đầu tên giám thủ khiến hắn lộn cổ xuống biển chết tươi rồi ông cũng nhảy luôn xuống biển tự vẫn, không cho giặc đem về kinh thành làm nhục. Tâm gương ấy khiến người đời sau mãi mãi kính phục, tên tuổi ông ngày nay vẫn được đặt tên cho các đường phố ở các thành phố lớn nước ta.

Hãy bắt đầu từ những việc cụ thể nhất như đọc thật kỹ Luật cờ Tướng để khi chơi khỏi “cãi nhau”, khi thi đấu không còn tranh chấp, tiếp đó là học cách đọc ván cờ bằng ký hiệu ghi trên sách báo và tự ghi lại những ván cờ mình đã chơi để sau đó tự phân tích, biết được điểm mạnh điểm yếu của mình.

Cờ Tướng không chỉ có chơi có “đánh”, có “đấu” để giành phần thắng mà còn có một phần rất quan trọng nữa là thưởng thức và học hỏi, không có phần này thì chỉ mới đến với cờ Tướng được một nửa. Biết thưởng thức thì mới thấy hết cái hay cái đẹp cái thú của cờ, mới biết hòa hảo, vui vẻ với bạn cờ, tâm hồn mới thanh thoát sảng khoái, tránh được sự bực mình cay cú, đối địch… chỉ làm hại sức khoẻ và nhân cách của mình mà thôi (nhất là trước con cháu mình). Học hỏi thì mới mở mày mở mặt được, mới có uy tín và tự tin, mới tạo được thói quen tiếp thu cho đầu óc.

Hãy làm thế nào để cờ Tướng cũng sang trọng, đàng hoàng, văn minh. Khi chơi nếu có điều kiện nên có bàn ghế ngồi hẳn hoi, ít ra cũng có chiếc chiếu trải để ngồi. Tất nhiên cũng có lúc phải ngồi xổm, cũng có lúc thưởng nhau cốc nước, điếu thuốc nhưng chỉ để là vui, là ghi nhận với nhau, chứ đừng biến thành cờ tiền, sát phạt. Rồi thì người trong chơi, người ngoài ngồi im lặng bình tĩnh xem, tránh ồn ào. Quân cờ nên bỏ ra mấy đồng bạc sắm một bộ cho tử tế sạch sẽ, chơi xong hoặc xếp lại quân hoặc cất gọn gàng chứ đừng để bừa bãi, lăn lóc…

Trong thi đấu thì biết cách bắt thăm cho công bằng, biết cách làm điều lệ từ trước giải, nói rõ tất cả quyền lợi. nghĩa vụ, thể thức, phần thưởng… ngay tử đầu trong điều lệ của giải đó để tránh những sự thắc mắc, tranh chấp về sau. Khi thi đấu thì phải tuân thủ triệt để luật. Trọng tài phân xử vô tư, khách quan tránh thiên vị.

Ở các nhóm cờ, các câu lạc bộ các tụ điểm cờ lấy việc chơi cờ, học cờ, tập luyện cờ, thi đấu giao hữu, giao lưu là chính, làm thế nào ngày càng khang trang sạch đẹp, văn hóa. Các hội làng có cờ cũng thế.

Người chơi cờ Tướng nên điềm đạm, biết tìm chiến thắng nhưng cũng phải biết cách chấp nhận thua. Những con người như thế thường là được các kỳ hữu mến phục, con cháu yêu quý vì đủ tư cách để truyền dạy cờ cho các thế hệ sau.

Mỗi một nhóm cờ, một câu lạc bộ, một trung tâm cờ nên có một tủ sách nhỏ để mọi người có điều kiện tham khảo. Sau mỗi giải đấu nên lấy một số ván hay, đặc sắc để cùng bình luận, rút ra những kinh nghiệm quý…

Có những nơi đã làm được như thế, rất mong muốn các nơi đều làm được như thế, để trình độ, diện mạo cờ Tướng nước nhà đổi mới không ngừng.