Nhìn lại giải Vô địch cờ Tướng Quốc gia 2003: vì sao cờ tướng Sài Gòn thua to? (1)

Giải vô địch cờ tướng hạng nhất 2003 tại thành phố Đà Nẵng từ 19 đến 28/02/2003 đem lại nhiều “bất ngờ” lớn: Hà Nội đại thắng, thành phố HCM đại bại. Kể từ khi nước ta bắt đầu tổ chức giải cờ tướng toàn quốc (1992), đây là lần đầu tiên tuyển thành phố HCM chịu một thất bại đậm đà đến vậy: sau vòng 1, trong 10 thứ hạng đầu Tp.HCM chỉ có một đại biểu là quốc tế đạt sư Mai Thanh Minh (hạng 9). Đối thủ chính của Tp.HCM đoạt 3/10 vị trí: Đặng Hồng Việt (vô địch), Lại Việt Trường (hạng 4), Nguyễn Trường Sơn (hạng l0). Nếu kể thêm 2 vận động viên (VĐV) Bộ Công An vốn ở nôi cờ Hà Nội là Đào Cao Khoa (hạng 5), Bùi Dương Trân (hạng 6) thì số VĐV lớn lên từ “nôi cờ” Hà Nội chiếm 5/10 vị trí hàng đầu. Một thắng lợi đến “ngỡ ngàng”, ngay cả với những bạn hâm mộ cờ Hà Nội ảo tưởng nhất! Men say chiến thắng đã qua đi, bây giờ đã đến lúc bình tâm lại để xem vì sao Hà Nội năm nay thắng lớn, vì sao Tp.HCM thất bại. Bài học đó sẽ có ích cho Tp.HCM, cho cả Hà Nội cũng như các đội tuyển cờ tướng ở các địa phương khác, và cuối cùng, có ích cho làng cờ Việt Nam.

[/i][img]xq205-0.jpg;center;Phạm Thu Hà và Đặng Hùng Việt – những kỳ thủ đã làm cú “lật đổ” ngoạn mục cho đội Hà Nội năm 2003[/img]

[b]I. Chuyện khó tin mà… có thật![/b]

Để giải đáp câu đố bí hiểm: “Vì sao năm nay Tp.HCM thua lớn đến thế?” có nhiều cách trả lời khác nhau. Sau giải, có nhiều bạn hâm mộ cờ đến hỏi, cả lãnh đội lẫn VĐV thành phố HCM đều lúng túng như gà mắc tóc. Có nhiều cách lý giải, cách nào cũng “có lý” và cũng “vô lý” như nhau. Có người nói Tp.HCM chuẩn bị không tốt. Thế thì mới cách đây mấy tháng, tại giải Đại hội TDTT toàn quốc, đội Tp.HCM chẳng thắng to đó sao? Có ý kiến nói Tp.HCM chủ quan! Thế những ván thắng liên tục của Trịnh A Sáng do “chủ quan” mà thắng ư? Có người bảo: các VĐV đội khác gặp Tp.HCM hay thủ hoà, đội Tp.HCM chống lại nên dễ thua! Lý lẽ này xem ra không vững. Xem lại biên bản, các trận đấu của VĐV đến từ Hà Nội luôn tấn công sớm. Ván Hoàng Diệu Linh hòa Trịnh A Sáng ở vòng 2 rõ ràng Linh kém kinh nghiệm. Nếu có kinh nghiệm hơn, chắc chắn Trịnh A Sáng phải thua. Mà ở làng cờ Hà Nội, Diệu Linh mới ở tốp 2, muốn ngang tầm với Đào Cao Khoa, Đặng Hồng Việt… chắc còn phải tốn thời gian.

Khi quay sang hỏi đội Hà Nội: Vì sao Hà Nội thắng? thì đến lãnh đội và VĐV Hà Nội “ngơ ngác” không biết nói sao cho phải. Có người nó do VĐV Hà Nội đang trẻ tuổi, sung sức; Tp.HCM đã luống tuổi nên xuống sức. Vậy giải đáp ra sao “lão tướng” Trần Đình Thủy lọt vào trận chung kết? Có người bảo do lần này Hà Nội yểm trợ lẫn nhau tốt nên vượt lên cao. Thế các giải trước sao không “yểm trợ” để đoạt giải đi. “Hỗ trợ” nhau là bài học vỡ lòng của các tay cờ từng dự các giải làng, xã đâu có phải chuyện mới, bây giờ mới biết.

Nếu chỉ tìm nguyên nhân ở “ngoài bàn cờ”, chắc chắn chúng ta thấy thắng lợi của Hà Nội là không thể tin được. Song lý giải cho có ngọn ngành cũng không đơn giản. Ở đây chúng tôi chỉ xin góp một tiếng nói, thứ tìm nguyên nhân của “sự kiện Hà Nội” năm nay; vừa để các tuyển thủ Tp.HCM rút kinh nghiệm, xốc lại đội hình, vừa để Hà Nội chớ vội chủ quan. Chặng đường phía trước còn dài, gần nhất là giải đồng độ cuối năm 2003 đang đến; ai giành chiến thắng trong tấn thử lửa này vẫn còn là câu hỏi không dễ trả lời.

[b]II. Trận đấu giữa hai lối chơi[/b]

Tứ 1992, cờ tướng Tp.HCM biểu thị tính “hơn hẳn” của mình đối với làng cờ cả nước. Cách chơi của Tp.HCM là tuân thủ lý thuyết, chơi chặt chẽ, lấn sân từ đầu. Cách chơi đó thửa hưởng từ sách báo Trung Quốc, có thể nói tóm tắt là: [i]”tấn công chắc chắn, phòng thủ vững vàng”[/i]. Phải nói rằng nguyên tắc đó đúng. Nhiều sách cờ do Liên đoàn cờ Tp.HCM xuất bản viết trên tinh thần đó được anh em ở Hà Nội nhiệt tình đón nhận. Có thể kể: [b][topic id=79]Cờ tướng nhập môn[/topic], Cờ tướng trung cục, Pháo đầu đối Phản Công Mã, Thuận Pháo cổ điển và hiện đại[/b] (nhóm tác giả Trần Tấn Mỹ, Lê Thiên Vị, Phạm Tấn Hòa, Quách Anh Tú).

Thế nhưng lệ đời có nóng thì có lạnh, trong lạnh có nóng, trong nóng có lạnh; đó cũng là “nhược điểm” của nhiều tuyển thủ Tp.HCM. Vị thế của cờ tướng HCM với Hà Nội (và cả nước) cũng giống như vị thế của cờ tướng Trung Quốc với Việt Nam. Khi nghiên cứu quá sâu về lý thuyết thì sẽ ít biến hóa: ông Nguyễn Tấn Thọ, một danh kỳ hàng đầu ở Hà Nội đã nói nhiều lần đến nhược điểm này của cờ tướng Trung Quốc.

Thi đấu với Trung Quốc, và với lối cờ giống Trung Quốc như Tp.HCM thì phải “biến hoá”. Đáng tiếc là trong nhiều năm, các đội phía bắc không sao tìm được một VĐV thể hiện được “yếu quyết” này. Đến năm 1998, chúng ta mới “phát hiện” ra Nguyễn Thành Bảo. Danh hiệu Bảo Thái Bình (vì trưởng thành từ tỉnh Thái Bình) vang dội trong làng cờ sau khi Bảo đánh bại Hồng Trí (Trung Quốc). Tại giải cờ tướng hạng nhất 2003, thật đáng mừng là đã có nhiều VĐV trẻ chơi rất “biến hóa”. Đây phải chăng là cánh én báo tin vui cho cờ tướng Việt Nam trên chặng đường vươn tới đỉnh cao? “Biến hóa”, “sáng tạo” là những lời dùng để chỉ một cách chơi không theo “bài bản” nhưng không vi phạm các nguyên tắc bố cục. Nếu không theo bài bản nhưng lại vi phạm nguyên tắc bố cục thì phải gọi là “đi sai”. Trước đây 10 năm các VĐV Hà Nội không nắm được nguyên tắc bố cục, không thuộc lý thuyết nên chủ yếu là “đi sai”. Đã sai thì thua cuộc, không có gì lạ. Đến nay sau nhiều phen “lên bờ xuống ruộng” vì đòn “bài bản” của Tp.HCM, các VĐV Hà Nội bắt đầu nắm được nguyên lý bố cục. Và các VĐV Hà Nội đã tích lũy đến độ bắt đầu chơi “sáng tạo”. Hiện tượng Đào Cao Khoa năm 1999 là cánh én báo xuân về; nhưng chưa đủ mức. Phía dưới Đào Cao Khoa lúc ấy là cả khoảng trống không dễ lấp đầy. Bây giờ dưới Đặng Hồng Việt là một dàn VĐV có khả năng “biến hóa” cao và hừng hực khí thế như Nguyễn Vũ Quân, Lại Việt Trường, Nguyễn Trường Sơn, Nguyễn Anh Tú… Nếu năm 1998 Nguyễn Thành Bảo đoạt cúp vàng giải trẻ châu Á làm chúng ta sung sướng đến ngỡ ngàng nhưng chưa dám hy vọng thì nay chúng ta bắt đầu có quyền hy vọng, có quyền mơ mộng. Ông Hoắc Chấn Đình đánh giá trong tương lai không xa cờ tướng Việt Nam sẽ bắt kịp Trung Quốc. Nhiều người trong chúng ta rất hạnh phúc với lời khen đó nhưng chưa ai dám tin, càng ít người dám hy vọng. Hôm nay thì khác. Cả một lớp VĐV trẻ sáng tạo đang nhú mầm xanh, báo hiệu một vụ mùa bội thu.

[b]Nhưng… [/b]

Vẫn phải nói chữ nhưng, liệu Liên đoàn cờ Việt Nam có nhìn thấy những “mầm xanh” này và có cách chăm sóc hợp lý để đảm bảo cho vụ mùa thắng lợi hay không? Cần đẩy mạnh nghiên cứu lý thuyết để mở đường, cần có chế độ chính sách phù hợp cho VĐV, cần tạo ra môi trường cọ xát cho các VĐV, rất nhiều việc phải làm, và liệu Liên đoàn cờ có làm nhạc trưởng, bắt nhịp cho làng có cả nước bước vào giai đoạn thăng hoa?

[i][topic id=211]Kỳ tiếp: III. Các VĐV trẻ đã biến hoá thế nào?[/topic][/i]


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *