Tháng: Tháng 9 2005

Bàn cờ Tướng có 9 đường kẻ dọc đánh số từ 1 đến 9. Quân Tướng hoạt động trên đường dọc 4, 5, 6 và 3 đường ngang, như vậy là 9 điểm.

Hai quân Sĩ chỉ hoạt động trên năm điểm trong cung. Hai quân Tượng chỉ hoạt động trên điểm ở nhà.

Kế hoạch tấn công, thủ thế trên bàn cờ Tướng là nhằm bảo vệ Tướng mình và tiêu diệt Tướng đối phương.

Tướng là trung tâm bảo vệ số một. Nhiều ván cờ chiến đấu gay go, Tướng của cả hai bên cùng bị uy hiếp nặng nề, việc thắng bại do kết quả tiêu diệt Tướng nước trước nước sau.

Do quân Tướng ngự trị và hoạt động ở khu vực trung lộ nên muốn tấn công Tướng đối phương thì phải hướng vào trung lộ.

Khi bắt đầu chơi, quân lực của hai bên dàn kín cả hai bên góc biên mà trung lộ chỉ có một quân Tốt 5 che cho Tướng. Vì thế việc tấn công vào trung lộ mau thực hiện hơn, mà tấn công góc biên thực hiện khó khăn, chậm chạp.

Quân đứng ở trung lộ phát huy tác dụng phòng thủ chắc, tấn công mau lẹ, cùng một lúc có thể làm được hai nhiệm vụ tiến công và thoái thủ bảo vệ.

Quân đứng ở góc biên tấn công thường không mạnh bằng ở trung lộ, không cơ động chắc khó cứu trợ về nhà.

Về quân đứng ở đường 5 mạnh hơn đứng ở đường 4 hay 6.

Sau đây là một vài ván cờ chọn lọc của Trần Quới.

[b]Ván 1:[/b] Trịnh A Sáng thua Trần Quới
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trịnh A Sáng (thua) Trần Quới
RED Trịnh A Sáng;;;
BLACK Trần Quới;;;
RESULT 0-1
START{
1. M2.3 B7.1 2. B7.1 M8.7
3. M8.7 T3.5 4. M7.6 X9.1
5. S4.5 M2.4 6. T3.5 P2.3
7. M6/7 P2.1 8. X1-4 P8-9
9. B3.1 X9-8 10. P2.2 B7.1
11. T5.3 P2-3 12. P8-9 X1-2
13. T3/5 B9.1 14. B5.1 M7.9
15. X4.6 M9.7 16. P9.4 P3-7
17. P2-3 X8.6 18. X9-8 X2.9
19. M7/8 P9.4 20. X4/1 P9.3
21. P9.3 S4.5 22. X4-8 M7.5
23. X8.4 S5/4 24. X8/4 S4.5
25. Tg5-4 P7-3 26. M3.4 X8.2
27. Tg4.1 P3.2 28. S5.6 X8/1
29. Tg4/1 M5.6 30. X8-1 P9-8
31. M4/3 P3-7 32. P3-6 M4.2
33. P9-8 M6.7 34. Tg4.1 X8/2
35. S6.5 P7-5 36. S6/5 X8-6
37. S5.4 X6.1 }END
[/game]

[b]Ván 2:[/b] Trần Quới thắng Âu Thiếu Huê
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trần Quới(thắng)Âu Thiếu Huê
RED Trần Quới;;;
BLACK Âu Thiếu Huê;;;
RESULT 1-0
START{
1. M2.3 B7.1 2. P8-6 M8.7
3. M8.7 M2.1 4. S4.5 X9.1
5. T3.5 T7.5 6. X9-8 X1-2
7. X1-4 X9-4 8. B7.1 X4.5
9. P2.1 X4-3 10. X8.2 P2-4
11. X8.7 M1/2 12. M7/8 X3-2
13. M8.9 X2/2 14. X4.6 P4.1
15. X4.2 S6.5 16. X4-2 P8.2
17. X2/1 P4/1 18. B1.1 X2-6
19. P2-1 X6.1 20. B3.1 X6/1
21. B3.1 X6-7 22. P1.3 T5.3
23. X2/1 M7.9 24. X2-1 P8.3
25. X1-5 P8-9 26. X5-2 P9.2
27. M9.7! X7-4 28. B7.1 X4-3
29. M7.5 X3-5 30. P6.4! S5/6
31. M3.1 S4.5 32. M1.3 X5-6
33. P6-3 T3.5 34. M5.4 P4/1
35. B5.1 B3.1 36. B5.1 X6.1
37. B5.1 S5.6 38. B5.1 P4-7
39. M4.6 M2.4 40. P3-5 Tg5-4
41. X2.2 }END
[/game]

[b]Ván 3:[/b] Trần Quới thắng Mai Thanh Minh
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trần Quới thắng Mai Thanh Minh
RED Trần Quới;;;
BLACK Mai Thanh Minh;;;
RESULT 1-0
START{
1. B3.1 P8-7 2. T3.5 M8.9
3. P2.4 M2.3 4. M2.3 T3.5
5. B7.1 X9-8 6. X1-2 S4.5
7. M3.4 X1-4 8. M8.7 B9.1
9. P8.4 P7-6 10. X9.1 X4.7
11. X9-7 P6.2 12. P2/4 X4/7
13. P2.5 B3.1 14. M4/3!! B3.1
15. P2-7 X8.9 16. M3/2 X4.3
17. P8/6 X4/1 18. P7/1 X4-3
19. P7-6 X3.1 20. P6.2 P2-4
21. M7.6! X3/2 22. M6.4 B3.1
23. X7-8 X3-4 24. X8.5 X4-3
25. P8-9! X3.3 26. M4.6 B1.1
27. M6/5! X3/4 28. X8-5 B3-4
29. P9.5 B4-5 30. M2.4 B5.1
31. T7.5 P4.4 32. X5-8 P4-8
33. M4.6 P8/3 34. X8/1 X3-4
35. M6.7 X4.5 36. X8.4 S5/4
37. P9/1 X4/4 38. P9.5 Tg5.1
39. X8/4 M9/7 40. M7.6! P8-4
41. M5.6 X4.2 42. X8.3 X4/2
43. P9/1 }END
[/game]

[b]Ván 4:[/b] Mông Nhi thua Trần Quới
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mông Nhi(thua)Trần Quới
RED Mông Nhi;;;
BLACK Trần Quới;;;
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. X1-2 P8.4 4. B3.1 P2-5
5. B7.1 M2.3 6. M8.7 X1-2
7. X9-8 X2.4 8. P8-9 X2-8
9. X8.6 P8-7 10. X2-1 P5-6
11. B5.1 S6.5 12. M7.5 T7.5
13. B5.1 B5.1 14. M5.6 B5.1
15. B7.1 B3.1 16. M6.5 P7-5
17. M3.5 T3.5 18. M5/7 M7/6
19. X8-7 Xt-6 20. M7.8 P6.7
21. X1.2 P6/4 22. X7.1 P6-2
23. P9.4 X6/1 24. P9.3 P2/5
25. X7-8 P2-3 26. P5-7 X8.9
27. X1-3 X6-1 28. P9-8 X1/3
29. P7-4 B3.1 30. X3.1 X1-2
31. X8.2 P3.9 32. S6.5 P3-7
33. P4.4 P7/4 34. S5/4 B7.1
35. X8/4 X8/6 36. P4-8 X8-5
37. P8.3 T5/3 38. X8-3 B5-4
39. Tg5-6 P7-6 40. P8/8 P6/3
41. P8-5 P6-5 42. P5.6 M6.5
43. Xt-7 T3.1 44. X7-9 X5.4
45. X3-4 M5.3 46. X9-2 S5/6
47. X4/2 M3.2 48. S4.5 M2.3
49. Tg6-5 M3.5 50. Tg5-4 S4.5
51. X2-8 T1/3 52. X8-7 S5.6!
53. X7.4 Tg5.1 54. X7/1 Tg5/1
55. X7-3 M5/3 56. X4-8 X5.2
57. Tg4.1 M3/5 58. Tg4.1 M5.4!
59. X8-6 X5/3 }END
[/game]

Nhà nghiên cứu Australia Bruce Burns, giáo sư triết học tại Đại học Michigan, Mỹ, đã so sánh thứ hạng của các kỳ thủ trong các giải đấu cờ thường và vị trí của họ trong những ván cờ chớp nhoáng – có tốc độ di chuyển là 7,5 giây/nước.

Ông tìm thấy thứ tự của người chơi cờ thường cũng phản ánh chính xác thứ hạng của họ tại giải cờ nhanh, đặc biệt ở cấp độ siêu sao. “Kết quả cho thấy điều khiến cho người chơi trở thành bậc thầy là do họ có bản năng tốt hơn. Các kỳ thủ thường rất nhanh để chọn lọc các nước đi. Với những người chơi giỏi hơn thì những chọn lọc đó thường chứa nước đi tốt nhất”.

Nhà tâm lý học người Australia Stewart Einfeld tại Đại học New South Wales, cũng là một kỳ thủ, cho biết trực giác của kiện tướng cờ vua liên quan tới khả năng nhận thức các mô hình, có được sau nhiều năm luyện tập.

“Họ đã nhìn thấy kiểu đi này quá nhiều lần và ngay lập tức có thể biết được nước tiếp theo sẽ là A hay B. Bạn sẽ cho rằng đó là trực giác, bởi nó diễn ra quá nhanh. Thực ra nó đã được học và dần trở thành trực giác”.

Nhưng nếu bạn không phải là Kasparov hay Karpov thì cũng không thể tạo lợi thế cho mình bằng cách rút ngắn ván đấu. Bằng cách dành thời gian rà soát tất cả các nước đi và tiến triển của nó, có thể bù lại cho việc thiếu trực giác. Tìm kiếm tất cả các lựa chọn cũng giúp tránh sai lầm và nhận ra được nước đi tốt nhất. Điều này giải thích vì sao các đại kiện tướng vẫn mất thời gian trong những giải đấu thường, cho dù họ nhìn thấy nước tốt nhất chỉ trong vài giây.

“Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, trực giác nhanh có thể rất tốt, nhưng tốt như thế nào thì còn phụ thuộc vào kinh nghiệm tương xứng”, Burns nói.
[img]xq92-0.jpg;left;[/img]

[img]xq93-0.jpg;center;[/img]Tiền thân của súng thần công ở nước ta là những cỗ máy bắn đá. Một số thư tịch cổ có ghi: Vào năm 1076, thời nhà Lý, trong một trận đánh do Lý Thường Kiệt chỉ huy đã dùng máy bắn đá công phá thành Ung Châu trên đất Tống. Máy bắn đá tiếp tục được quân đội các thời Trần, Hồ và Lê sử dụng. Cấu tạo của súng bắn đá dựa theo nguyên tắc sức bật của cần tre hoặc những dụng cụ tạo sức bật để bắn những viên đá vào mục tiêu. Đó là loại súng thô sơ, sức công phá còn rất hạn chế. Chỉ đến khi thuốc súng được dùng làm vũ khí, thì sức mạnh của nó mới ghê gớm.

Thời trung đại, người Trung Quốc có 4 phát minh quan trọng nhất thế giới: làm được giấy viết, tạo nên kỹ thuật in, khám phá ra kim chỉ nam và tìm ra thuốc súng. Riêng về thuốc súng, do sự ngẫu nhiên mà người ta phát minh được. Thời nhà Đường, Đạo giáo rất thịnh hành. Những người theo Đạo giáo tin rằng có thể luyện được thuốc trường sinh và luyện ra vàng, do vậy mà thuật luyện đan rất phổ biến. Những nhà luyện đan, luyện vàng hay dùng diêm tiêu, lưu huỳnh và than gỗ nên thường xảy ra các vụ cháy… Và, thật tình cờ, họ tìm ra hợp chất gây bùng cháy mạnh, chính là thuốc súng. Đến đầu thế kỷ X, thuốc súng được dùng làm vũ khí. Họ còn tạo ra tên lửa, quạt lửa, đạn bay…, nhưng chỉ có tác dụng đốt cháy doanh trại đối phương. Thời nhà Tống, người ta không ngừng cải tiến vũ khí dùng thuốc súng. Trong cuộc chiến tranh Tống-Kim, quân Tống đã có loại vũ khí mang tên “chấn thiên lôi” nổ vang như sấm và làm cháy rộng hơn nửa mẫu đất, đốt cháy cả người và da bò. Đến năm 1132, người Trung Quốc chế được loại vũ khí gọi là “hoả thương”, hình dáng như một chiếc ống. Thoạt đầu, hoả thương làm bằng những ống tre, trong lòng nạp thuốc súng, khi đánh nhau thì đốt ngòi, lửa phun ra thiêu đốt đối phương. Đến thế kỷ XIII, quân Nguyên Mông tấn công Trung Quốc, đã học được thuật chế thuốc súng. Khi đi chinh phục Tây Á, họ mang theo cả kỹ thuật chế thuốc súng. Tiếp nữa, người Ả Rập lại đem kỹ thuật chế thuốc súng sang Tây Ban Nha và châu Âu.

Đến đầu thế kỷ XV, kỹ thuật chế tạo súng có sự tiến bộ vượt bậc do công của người Việt Nam. Trong sách “Vân đài loại ngữ”, Lê Quý Đôn có viết: “… Con trai của Hồ Quý Ly, là Hồ Nguyên Trừng, đã sáng tạo ra phương pháp làm súng “Thần cơ sang pháo”. Loại súng này được đúc bằng sắt hoặc đồng, có nhiều cỡ, lớn thì kéo bằng xe, nhỏ thì dùng giá gỗ hay vác vai…”. Năm 1406, nhà Minh sang xâm lược nước ta, bắt được cha con Hồ Quý Ly. Thấy Hồ Nguyên Trừng là người có tài về về kỹ thuật quân sự, người Minh đã biệt đãi, cử Hồ Nguyên Trừng làm quan, tới chức Thượng thư Bộ công. Phần “Binh chế khí” trong “Minh sử” có viết: Hồ Nguyên Trừng đã chế tạo ra súng thần cơ, có ba loại lớn, nhỏ khác nhau. Súng lớn đặt trên lưng voi, súng nhỡ hai người khiêng, súng nhỏ vác vai. Khi có súng thần cơ, nhà Minh tổ chức biên chế lại quân đội cho phù hợp với vũ khí có sức mạnh lớn này. Mỗi lần ra trận có bắn thần cơ, người Minh đều làm lễ tế Hồ Nguyên Trừng. Bởi, Hồ Nguyên Trừng được coi là ông tổ của súng thần công Trung Quốc, và sau khi ông qua đời còn được vua Minh sắc phong làm “Thần hoả khí”. Thần cơ là vũ khí vô cùng lợi hại.

Cũng vào đầu thế kỷ XV, Pháp là nước đầu tiên ở châu Âu chế tạo được súng thần công bắn bằng sức đẩy của thuốc súng, làm những viên đạn bằng gang bay đi xa hơn và sức công phá vô cùng mạnh. Việc sử dụng súng thần công bắt đầu được phổ biến rộng rãi sang các quốc gia khác ở châu Âu. Ở Việt Nam, đến thế kỷ XVII, cuộc chiến tranh Trịnh ở đàng ngoài và chúa Nguyễn đàng trong đều đua nhau mua súng thần công của các lái buôn châu Âu. Các chúa còn nhờ chuyên gia Hà Lan, Bồ Đào Nha hướng dẫn cho đúc súng thần công. Sách “Phủ biên tạp lục” của Lê Quý Đôn có ghi: “Ở luỹ Đồng Hới của chúa Nguyễn có các loại súng đạn chất như núi. Dọc theo tuyến phòng thủ ven biển Đà Nẵng, quân chúa Nguyễn có hàng trăm súng thần công… Đến năm 1786, quân Tây Sơn chiếm được Phú Xuân, thu được 1.200 khẩu thần công. Sau nữa, chiến dịch giải phóng kinh thành Thăng Long, quân Tây Sơn cũng đã thu được vô khối súng thần công của quân Trịnh. Sang thời nhà Nguyễn, đầu thế kỷ XIX, cùng những súng thần công đã có từ trước, các vua Nguyễn đã cho đúc thêm rất nhiều súng thần công, trang bị cho tất cả các thành. Chỉ riêng thành Gia Định, năm 1819, có 250 khẩu súng thần công bố trí trên mặt thành…”.

Có thể nói, súng thần công là một trong những loại vũ khí trọng yếu của quân đội nước ta thời trung đại. Nhưng, đến thời nhà Nguyễn, súng thần công không được cải tiến thêm về kỹ thuật, nên trở thành lạc hậu so với các loại pháo bắn đạn nổ mà các nước phương Tây đã làm được. Vậy là, cùng với quân Pháp, súng thần công đã chịu thúc thủ trước vũ khí hiện đại.

Ngày nay, ở một vài di tích thành cổ, ở các bảo tàng, còn thấy những khẩu súng thần công cũ kỹ. Đó là những khẩu súng từng qua trận mạc, như một kỷ niệm buồn còn lại. Duy có 9 khẩu thần công ở cố đô Huế mà người dân ở đây gọi là “Cửu vị thần công”, rất to lớn, oai vệ, nhưng từ khi ra đời đến nay chưa lần nào được khai hoả. Theo sách “Đại Nam thực lục”: Sau khi lên ngôi năm 1802, vua Gia Long đã cho gom số đồng thu được của nhà Tây Sơn đem đúc thành 9 khẩu súng lớn. Bốn vị đại thần là Nguyễn Văn Khiêm, Hoàng Văn Cẩn, Cái Văn Hiếu, Phan Tiến Cẩn và một số binh sỹ, thợ thuyền thuộc Bộ Binh và Bộ Công, tiến hành đúc súng từ tháng 2/1803 đến tháng 8/1804 thì hoàn thành. Các khẩu súng này được đặt tên theo “tứ thời” và “ngũ hành”. Mỗi khẩu dài 5,1 mét với đường kính miệng là 225 milimét, đặt trên một giá súng bằng gỗ lim có đai sắt rất vững chắc. Trọng lượng mỗi khẩu, kể cả giá súng, là 11.900kg. Súng được làm để trang hoàng cho Hoàng Thành thêm uy nghiêm, chứ chưa bao giờ dùng để bắn. Năm 1816, tên đặt cho bộ 9 khẩu súng này là: Thần Cai Vô Địch Thượng Tướng Quân.

Qua hai thế kỷ, dân Huế chỉ quen gọi cả bộ súng này là “Cửu vị thần công”. Bộ súng này có một giá trị lịch sử đặc biệt gắn liền với đời sống của người dân cố đô Huế. Gần đây, cùng với việc trùng tu, tôn tạo cố đô, 9 khẩu súng thần công cũng được phục chế những chỗ bị hư hại. Vậy là, từ những khẩu súng bắn đá, đến những “thần cơ” do Hồ Nguyên Trừng chế tạo và tới những súng thần công sau này, tất cả đã trở thành quá khứ. Chín khẩu súng thần công còn lại ở cố đô Huế, người ta đến chiêm ngưỡng và thấy ở nó một giá trị khác: Một bộ tác phẩm đúc đồng đồ sộ và có giá trị bậc nhất trong lịch sử đúc đồng Việt Nam!./.

[b]1. Tâm lý có thực sự cần thiết cho cờ hay không?[/b]
Tâm lý học trong cờ – một lĩnh vực nghiên cứu có tính thời sự song tương đối mới mẻ. Sự cần thiết phân tích diễn biến tâm lý của vận động viên cờ xuất phát từ bản chất đối kháng của con người trên bàn cờ.

Chúng ta đều rõ, phần lớn các thế cờ xuất hiện trong ván đấu chỉ mang tính chất “vấn đề tạm thời”, có nghĩa là, một cách giải quyết mạnh nhất hoặc duy nhất đúng có thể không tìm ra được (vì không phải chúng luôn có), và vì thế, việc chọn lựa nước đi phụ thuộc vào chính những đặc thù cá nhân của người chơi cờ: kinh nghiệm, kiến thức, tính cách, lối chơi, khả năng đánh giá đối phương v.v…
[img]xq69-0.jpg;center;[/img]
Từ đây suy ra rằng trình độ của đối thủ, mục tiêu họ tiến tới, kết hợp với sự tự lượng sức mình một cách đúng đắn cho phép người chơi cờ có thể đoán biết được hướng diễn biến có thể của ván cờ và từ đó chọn lựa cho mình phương hướng tác chiến đúng đắn. Điều này còn có nghĩa là để đạt được thành tích, người chơi cờ không những chỉ nắm vững lý thuyết và kỹ thuật chơi, mà cần có kỹ năng đánh giá ưu nhược điểm trong lối chơi và tính cách của đối thủ cũng như đánh giá khách quan chính bản thân mình.

Đưa các yếu tố tâm lý vào việc đánh giá tình huống – chính vì vậy – là điều kiện cần thiết để chơi cờ có hiệu quả. A. Alekhin đã nhấn mạnh:

[i]”Tôi cho rằng, những yếu tố quan trọng nhất để đạt được thành tích, thứ nhất, hiểu được mặt mạnh và yếu trong sức chơi của mình; thứ hai, đánh giá chính xác mạnh yếu của đối phương. Trước đây chúng ta chơi cờ để chống lại các quân cờ, còn ngày nay, chúng ta chống lại con người cụ thể với ý chí, thần kinh, cũng như những đặc thù cá nhân họ, không loại trừ ngay cả những vinh quang mà họ có”.[/i]

Thật tiếc, ngày nay nhiều vận động viên cờ có quan niệm sai lầm về việc phủ nhận vai trò của tâm lý học trong cờ, biểu hiện ở hai thái cực đối lập nhau. Những người đại diện quan niệm cho rằng chỉ tồn tại vấn đề lý thuyết cờ “thuần túy” là thứ cần thiết duy nhất cho thi đấu. Đặc tính, cũng như khẩu vị cá nhân của đối phương không đáng đáng để quan tâm trong việc lựa chọn các quyết định.

Ngược lại, thông qua ván đấu và lời bình luận của nhiều danh nhân cờ, vai trò nghiên cứu tâm lý đối thủ thể hiện sáng chói, mang lại những thắng lợi hiệu quả bất ngờ.

Thí dụ, khi bình một ván cờ A. Alekhin đã giải thích tại sao ông lại chọn nước cờ này chứ không phải nước cờ khác: [i]”Tôi lựa chọn chính nước đi này không phải vì nó mạnh hơn các nước khác, tôi thực sự muốn lái thế cờ theo xu hướng phức tạp về chiến thuật, vì đối thủ của tôi tương đối kém tự tin trong phòng thủ”[/i]. Điều tiên đoán của Alekhin đã thành sự thực. Ván cờ kết thúc khá nhanh.

Cũng không kém phần sai lầm ở thái cực ngược lại – quá phóng đại vai trò của các đấu pháp mang tính tâm lý. Những tiểu xảo tâm lý chỉ có thể có tác dụng trong một số ít trường hợp cá biệt, tuyệt nhiên không thể đóng vai trò hoàn hảo trong mọi trường hợp. Điều quan trọng cần phải nhấn mạnh rằng phương pháp tiếp cận có tính tâm lý – trên thực tế – được xây dựng trên nền tảng của sự hiểu biết khách quan về các nguyên lý chiến lược và chiến thuật cờ.

Thật sai làm khi áp dụng những tiểu xảo tâm lý trong ván cờ chỉ để “dọa nạt” hay “làm rối trí” đối phương. Tất nhiên, cần kiên trì tìm kiếm những quyết định tốt nhất cho thế cờ, song không được quên rằng, những quyết định đó phải chứa đựng sự đánh giá đúng đắn về đối phương cũng như về chính bản thân mình. Cờ cũng như nhiều lĩnh vực khác trong cuộc sống con người, luôn luôn tồn tại hai mặt song song – khách quan và chủ quan. Người chơi cờ không được phép để cho hai mặt này đối lập nhau, hoặc coi trọng mặt này mà coi nhẹ mặt khác. Chỉ những con người sống áp dụng các nguyên lý và quy luật lý thuyết, hơn nữa, chính các nguyên nguyên lý và qui luật này lại do lao động con người sáng tạo ra.

Cần nhấn mạnh rằng, trên thực tế, mỗi người chơi cờ là một nhà tâm lý – tuy rằng đôi khi chính anh ta cũng không ý thức được điều đó.

Ngày nay, phần lớn các tay cờ trình độ cao đều hiểu rõ ý nghĩa và vai trò to lớn của vấn đề tâm lý và tự giác áp dụng những nhân tố này trong sự nghiệp của mình. Thật thú vị khi nghe câu chuyện của Đại kiện tướng O. Romanhisin nói về đấu pháp yêu thích nhằm tác động tâm lý lên đấu thủ của mình:

[i]Thí Tốt, đôi khi là vũ khí tác động tâm lý không tồi. Chỉ là tâm lý thôi vì nhượng bộ chút ít vật chất không thể làm mất cân bằng trong thế cờ. Hơn nữa, thật kỳ lạ, nhiều lúc đối thủ bỗng nhiên bị rơi vào tình trạng nặng nề của “tâm lý hơn Tốt”[i].

Kỳ tiếp: Công tác chuẩn bị tâm lý cho vận động viên

[img maxheight=100 maxwidth=100]xq50-0.jpg;right;Trần Quới[/img]Tháng 4/1988 hai danh thủ Hà Nội là Nguyễn Tấn Thọ và Đinh Trường Sơn vào thăm thành phố HCM. Liên đoàn cờ tp HCM phối hợp với Phòng TDTT Quận 1 (nay là Trung tâm TDTT quận 1) tổ chức một cuộc thi đấu giao hữu tại Câu lạc bộ 116 Nguyễn Du quận 1. TpHCM đưa ra bốn danh thủ lừng lẫy nhất là Phạm Nam Đài, Trần Quới, Mai Thanh Minh và Nguyễn Văn Xuân. Cuộc so tài không chính thức đã được giới hâm mộ chờ đón từ lâu, nhất là các kỳ thủ ở Sài Gòn trước đây vốn được nghe tiếng tăm lừng lẫy của danh thủ Nguyễn Tấn Thọ nổi tiếng từ những năm 1954 và lại đứng đầu nhóm “Hà Nội ngũ Tốt” nên lần thi đấu này được giới hâm mộ chào đón một cách nhiệt liệt. Mỗi đêm thi đấu đều có diễn lại trên hai bàn cờ lớn để khán giả thưởng thức. Trận cờ giữa danh thủ Nguyễn Tấn Thọ và Trần Quới được đặc biệt chú ý nhiều nhất vì đây là một cuộc so tài giữa hai kỳ vương của hai miền Nam, Bắc. Người hâm mộ muốn học hỏi những tuyệt chiêu sở trường của hai danh thủ này nên kéo đến xem rất đông. Bình luận viên lúc bấy giờ là anh Quách Anh Tú đã được Ban Tổ chức mời đến thuyết minh các nước cờ ảo diệu của hai danh thủ. Tuy nhiên các cuộc thi đấu giữa danh thủ Đinh Trường Sơn với các danh thủ TpHCM cũng không kém phần hấp dẫn. Đinh Trường Sơn với thành tích vô địch Hà Nội năm 1984 cũng đủ nói lên trình độ của một danh thủ ở đẳng cấp cao.

Nhắc lại trận cờ giữa danh thủ Nguyễn Tấn Thọ và Trần Quới diễn ra hết sức sôi nổi, mọi người hồi hộp theo dõi từng nước đi diễn ra trên bàn cờ và những tiếng bình luận, cãi vã lẫn phê bình theo suy nghĩ của mình râm ran trong các hàng ghế khán giả đã làm cho cuộc cờ vốn hấp dẫn càng hấp dẫn hơn.

Cuối cùng hai ván cờ giao hữu đều đưa đến kết quả hòa nhau, không ai dám mạo hiểm nên không bên nào mở được tỷ số.

Sau đó ít hôm anh Trần Hà, nguyên Hội trưởng Hội cờ Tướng quận 5 có mời hai danh thủ Nguyễn Tấn Thọ và Đinh Trường Sơn đến CLB cờ Tướng quận 5 để thi đấu biểu diễn tiếp phục vụ khách hâm mộ. Một số kỳ thủ mới được mời tham dự trong đó có Diệp Khai Dương và Lại Cẩm Kỳ… Tuy nhiên ván cờ mà mọi người chờ đợi nhất vẫn là ván đấu của hai danh thủ Nguyễn Tấn Thọ và Trần Quới. Lần này hai danh thủ biểu diễn đều bịt mắt, nghĩa là phải thi đấu “cờ tưởng”, một hình thức thi đấu mới lạ đã thu hút rất đông khán giả, nhất là các kỳ thủ người gốc Hoa. Rất nhiều ghế và băng để ngồi nhưng vẫn không đủ chỗ, số đến sau phải đứng chen chúc trong một chiếc sân khá rộng để theo dõi cuộc cờ mà mọi người cho là trận tranh tài giữa “Bắc Vương, Nam Đế”. Hai ván cờ kéo dài đến khuya và kết quả cũng lại hòa nhau. Đến bây giờ mọi người mới thỏa mãn ra về và thầm bảo nhau: “Kỳ Vương Nguyễn Tấn Thọ lợi hại thật, quả là danh bất hư truyền!”.

Một câu chuyện khác về Trần Quới cũng không kém phần hấp dẫn đã được chính danh thủ Đỗ Minh Nhật (Phan Thiết) kể lại như sau:

Khoảng năm 1982 danh thủ Đỗ Minh Nhật đến tạm cư tại thành phố Biên Hòa, người ta thường gọi anh là Bảy Cảnh. Khi đến Biên Hòa anh đã giao hữu với nhiều danh thủ tại đây như Phạm Quốc Bình, anh Cẩu… đều đem lại cho anh thắng lợi vẻ vang.
Hôm ấy có người giới thiệu anh với một kỳ thủ trẻ tướng mạo ra dáng thư sinh, người hơi thấp. Đương nhiên là hai người chơi một ván cờ phải cá cược một số tiền nào đó mới hào hứng và hấp dẫn. Tay cờ trẻ này có dáng cũng rất tự tin. Tuy nhiên so với Bảy Cảnh thì anh ta còn thiếu nhiều kinh nghiệm giang hồ nên thi đấu đến quá trưa thì tiền trong túi của hắn ta đã sạch nhẵng. Cầm cả đồng hồ đang đeo cũng thua nốt.

Hai ngày sau kỳ thủ trẻ này trở lại chuộc đồng hồ và xin tái chiến. Lúc này Bảy Cảnh đã chấp hắn ta đến một tiên rưỡi. Đồng thời trong thời gian này Bảy Cảnh cũng điều tra lý lịch của hắn ta. Được biết đây là một kỳ thủ chưa có tên tuổi trong làng cờ Thành phố Hồ Chí Minh, tên hắn ta là Bùi Văn Phương tự là Phương chuồng bò. Lần tái đấu này đấu tại nhà anh Tài và anh Tài cũng quen biết Bảy Cảnh.

Qua các ván đấu Bảy Cảnh thua liên tục cuối cùng Bảy Cảnh phải cầm cả xe máy 87 của mình để chung độ. Bảy Cảnh nhớ lại có một ván cờ Cảnh sắp thắng đến nơi thì bất ngờ tên Phương đi một nước bỏ Xe thủ hòa! Vì nước cờ này quá hay, ngoài sức tưởng tượng của anh nên người anh toát mồ hôi ướt đẫm, anh ngồi bất động gần 30 phút để trầm ngâm…

Khi thua hết tiền thì anh đi thất thểu về nhà, qua một căn phố trên đường Phan Đình Phùng anh thoán thấy Trần Quới được một người bạn chở trên một chiếc xe máy tình cờ lướt qua…

Với linh tính cộng với kinh nghiệm giang hồ, Bảy Cảnh chợt hiểu ra… vừa đi anh vừa nhẩm lại câu thơ:

[i]”Lỡ tay trót đã nhúng chàm
Dại rồi còn biết khôn làm sao đây”.[/i]

Thiên phong Pháo là một bố cục cổ, rất ít dùng. Do có nước hoành Xa và thoái Pháo nên có tác giả xếp vào loại Quy bối Pháo. Nhưng theo nhiều nhà nghiên cứu, biến hóa của Thiên phong Pháo khác nhiều so với Quy bối Pháo nên việc xếp như vậy không thỏa đáng.

Danh thủ Trần Hiếu Khôn và Hà Liên Sinh đề nghị gọi theo sách cổ là Thiên phong Pháo. Trong Tượng kỳ bố cục nhất lãm (Một vài bố cục trong cờ Tướng) hai ông trình bày bố cục Thiên phong Pháo độc lập với Quy bối Pháo. Vì hai bố cục này giống nhau ở khai cục nên Phạm Quốc Hương đã nhầm lẫn rằng “Trưởng thôn Gián đất” đang dùng Quy bối Pháo. Nếu là Quy bối Pháo chắc chắn Hương sẽ “đè bẹp” đối phương ngay trong trung cục. Anh phạm sai sót và bị “trưởng thôn” đẩy vào thế thua, buộc phải cầu hòa. Mấy ngày sau, hai đấu thủ gặp nhau lần thứ hai. Lần này hòa nhưng Hương chiếm ưu thế. Đến lần thứ ba “trưởng thôn” vẫn dùng Thiên phong Pháo. Đi được 9 nước “trưởng thôn” buôn cờ xin thua, vì Hương khai cục… đúng như sách. Phạm Quốc Hương nói anh không đọc sách nhưng đã để mấy ngày suy nghĩ cách phá bố cục này. Anh tự tin: từ nay ai dùng Thiên phong Pháo với anh thì… khổ đấy!

Ở Trung Quốc vào những năm 50 các kỳ thủ Quảng Đông hay dùng Thiên phong Pháo và có những nghiên cứu sâu. Bây giờ chúng ta xem Quy bối Pháo khác Thiên phong Pháo ở chỗ nào.

Ba nước đầu tiên của Quy bối Pháo như sau:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Quy bối Pháo
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 P8/1
DIAG{ #4 RED POPUP }
}END
[/game]

Đến đây bên Trắng có 5 phương án: [b]B7.1, B5.1, P8.2, M8.9[/b] và [b]M8.7[/b]. Tùy theo cách chơi của bên Trắng, bên Đen có thể đối phó bằng nước [b]P8-3, P8-5, P8-1, T3.5[/b]. Ngoài các phương án chính trên, cả hai bên còn có khá nhiều cách chơi, song điều đáng nói là [b]P8/1[/b] đã chặn đường của Xe ra nên bên Quy bối Pháo nhất định phải di chuyển Pháo thì Xe mới vào cuộc.

Khai cuộc Thiên phong Pháo như sau:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Thiên phong Pháo
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 X9-4 4. M8.7 P8/1
DIAG{ #5 RED POPUP }
}END
[/game]

Ở Thiên phong Pháo, bên Đen ra Xe lộ 4 rồi mới thoái Pháo. Vị trí của Xe và Pháo đã khác xa Quy bối Pháo. Trong trận đấu gặp “trưởng thôn Gián đất”, kiện tượng Phạm Quốc Hương reo to: “A! Quy bối Pháo!” và… dính đòn.

Bây giờ xin các bạn làm quen với Thiên phong Pháo theo tổng kết của Quốc tế Đại sư Trần Hiếu Khôn.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Thiên phong Pháo
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 X9-4 4. M8.7 P8/1
DIAG{ #5 RED POPUP }
[/game]
Theo hình, bên Trắng có ba phương án: [b]P8-9, P8.2, B7.1[/b]. Cách đi như sau:

[b]Phương án một: P8-9[/b]
[code tag=0]
5. P8-9 P8-5 6. X9-8 X4.1
7. X8.4 M2.1 8. X2.4 X1-2
9. X2-6 X4.3 10. X8-6 B3.1
11. P9.4 T7.5 12. X6.4 B7.1
13. B5.1 P2-3 14. M7.5 X2.3
15. P9/1 }END
[/code]

[i]Chú thích:[/i]
a) Nếu Đen đi: [b]5… M2.3[/b] thì [b]6. X9-8 X1-2 7. X8.6 P8-5 8. B5.1 P2-1 9. X8-7 X2.2[/b] (Nếu [b]X4.1 B5.1[/b] Trắng ưu) [b]10. B5.1 B5.1 11. M7.5[/b] hai bên tranh thắng.
b) Nếu [b]6… X1.2[/b] thì [b]7. B9.1 X4.5 8. X2.8 T3.5 9. B9.1 M2.4 10. X8.6[/b] bên Trắng chiếm ưu thế.
c) Nếu [b]7. X2.8[/b] thì [b]X1.1[/b]

[b]Phương án hai: P8.2[/b]
[code tag=0]
5. P8.2 P8-5 6. P8-3 M2.3
7. X9-8 X1-2 8. X2.5 T7.9
9. X2-4
[/code]
Bên Trắng ưu thế.

[i]Chú thích:[/i]
a) Nếu [b]5… B7.1[/b] thì [b]6. P8-9 M2.1 7. X9-8 X1-2 8. P9-7[/b] Trắng ưu

[b]Phương án ba: B7.1[/b]
[code tag=0]
5. B7.1 B7.1 6. X2.4(a)M2.3
7. P8.2(b)M7.6(c) 8. X2-4 X4.3
9. B5.1 P8-5 10. M3.5 M6/7
11. S6.5 X1.1
[/code]
Hai bên đối chọi nhau, đều có chỗ phải e dè.

[i]Chú thích:[/i]
a) Nếu [b]6. P8-9[/b] thì [b]M2.3 7. X9-8 X1-2 8. X2.4 P8-5 9. X2-6 X4.4 10. M7.6 P2.5[/b]
hai bên đều bình ổn
b) Nếu [b]7… P2.4[/b] thì [b]8. B3.1 B7.1 9. X2-3 X4.1 10. X3-6 X4.3 11. M7.6 X1-2[/b] bình ổn
c) Đổi là [b]7…. P8-5[/b] thì [b]8. X2-6 X1.1 9. P5-6[/b] bên Trắng chiếm tiên.

Chúng ta cùng xem khai cục thực chiến

[b]Ván 1:[/b]
Lý Quốc Huân đi trước thua Vương Ngọc Tài ngày 11/10/1985 tại Nam Kinh. Trung Pháo đối Thiên phong Pháo.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Lý Quốc Huân(thua)Vương Ngọc Tài
RED Lý Quốc Huân;;;
BLACK Vương Ngọc Tài;;;
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 M8.7 2. B3.1 X9.1
3. M2.3 X9-4 4. X1-2 P8/1
/*Thiên phong Pháo là bố cục rất ít được dùng trong các giải lớn. Nhưng Vương Ngọc Tài vốn có cách chơi quỷ dị, “bốc đồng” nên thích dùng khai cuộc này.*/
5. M8.9
/*Đen thoái Pháo nhằm đưa vào tâm. Bên Trắn có thể đi [b]M8-7[/b], sau đó [b]S6.5[/b]*/
5. … P8-5 6. X2.6
/*Vội! Nên [b]S6.5![/b] công thủ đều lợi.*/
6. … X4.6
7. P8/1
/*Nếu [b]P8.2, X4.2[/b] bên Đen có Xe kỵ hà tranh tiên, Trắng không lợi.*/
7. … X4.1 8. P8-7 X1.2
9. S4.5 P2.5 10. P7.1 P2-5
11. T3.5 B5.1 12. T5/3
/*Ở nước thứ 8, bên Đen tiến Xe biên, không để cho Trắng ra Xe thuận lợi là cách chơi “quái dị”. Hiện tại bên Trắng không thể [b]X9-8[/b] vì đắn đo nghĩ bên Đen [b]B5-1[/b] bỏ Mã tấn công trung lộ.*/
12. … X1-6
13. X9-8 M2.3 14. X8.7 B5.1
15. P7-5 T7.5
DIAG{ #16 RED POPUP }
}END
[/game]

Bạn xem hình, có thể thấy ý đồ bên Đen liều lĩnh bỏ Mã, bố trận linh hoạt, tấn công hung hãn vào trung lộ giành ưu thế.

[b]Ván 2:[/b]
Phạm Quốc Hương đi trước thua Dương Nghiệp Lương tại giải Toàn quốc năm 1999, Bà Rịa, Vũng Tàu.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Phạm Quốc Hương (thua)Dương Nghiệp Lương
RED Phạm Quốc Hươn;;;
BLACK Dương Nghiệp Lương;;;
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 X9-4 4. M8.7 P8/1
5. B3.1 P8-5
DIAG{ #6 RED POPUP }
/*Tiến Tốt 3 thật ra là nước yếu nhưng bên Trắng hay đi. Trong các ván đấu ở Trung Quốc, tỷ lệ ván thua của bên Trắng khi chọn [b]5. B3.1[/b] khá cao. Có thể vì sau 4 nước, các kỳ thủ “nhầm lẫn” rằng bên Đen đang dùng Quy bối Pháo nên sử dụng phương án [b]B3.1[/b] là phương án rất đắc dụng trong bố cục Trung Pháo đối Quy bối Pháo chăng?*/
6. S4.5 B3.1
7. P5-4 M2.3 8. T7.5 M3.4
9. X2.6 X4.1 10. X9.1 M4.5
11. M7.5 P5.5 12. X9-7 X1.1
13. B7.1 X1-6 14. X2/3 P5/2
15. X2-5 P2-3 }END
[/game]
Đến đây Phạm Quốc Hương kém phân. Ở nước thứ 5 có thể chọn B7.1 dẫn về phương án thứ ba đã nêu trên, tình thế sẽ khác.

Xin giới thiệu cùng các bạn đòn chiến thuật đó. Thế cờ này bên Trắng ưu thế hơn nhờ hơn một Sĩ và Tốt đã vào “cửu cung”. Song việc chiếu bí ở đây là chưa thể vì bên Đen có quân Pháo làm ngòi che Tướng. Chính vì vậy phải nhờ tới đòn gằng “lộ Tướng” để bắt bí đối phương như sau:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Ném đá dò đường
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;
RESULT 1-0
FEN 9/5k3/4P4/9/9/2c3p2/9/5A3/2C6/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 BLUE POPUP }
1. P7-4 P3-6 2. S4/5
/*Nếu đổi quân Pháo ngay sẽ hòa cờ. Vì vậy phải điều Tướng ra lộ 4 trước rồi mới đổi sau*/
2. … P6-2
3. Tg5-4 P2-5 4. S5.4 P5-6
5. P4.3 B7-6 6. S4/5 Tg6/1
7. B5.1 B6.1 8. Tg4.1 B6.1
9. S5.4 }END
[/game]
Bên Đen hết nước đi và Trắng thắng.

Các kỳ thủ có kinh nghiệm thường mở đầu bằng Tiến binh cục cũng ở lý do đó. Nước đầu đẩy Tốt, sau đó có thể đưa vào Pháo đầu, có thể lên Mã, có thể lên Tượng, tùy cách đối phó của đối phương mà biến hóa. Thế trận khởi mà cũng có nguyên lý như trên và đều là cách khai cục có tính linh hoạt rất cao.

Chúng ta xem một ván thực đấu để hình dung một cách “ném đá dò đường”:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Ném đá dò đường
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;
RESULT 1-0
START{
1. B7.1 P2-3 2. P2-5 M8.7
3. M2.3 X9-8 4. M8.7
/*Bên tiên đi B7.1 để thăm dò. Bên hậu P2-3 gọi là Tốt để Pháo (Pháo dưới đáy Tốt). Nước thứ tư bên tiên lên Mã có ý bỏ Tốt tranh tiên.*/
4. … B3.1
/*Nếu P8-9 thì M7.6, T3.5, P8-6, X8.4, X9-8, Mã cánh phải bên hậu khó hoạt động.*/
5. M7.6 B3.1 6. M6.4
/*Chính xác! Nếu M6.5, T7.5, X1-2, M7.5, P5.4, S6.5, bên hậu có Tốt độ hà hơi ưu*/

6. … T3.5
7. P8.5
DIAG{ #7 BLUE POPUP }
/*Nước tranh tiên xuất sắc. Mã hậu khó đi. Nếu bên hậu M7/5 thì bên tiên P8-5, T7.5, M4.5, M5.7, M5.7 được quân ưu thế*/
7. … M2.4 8. M4.3 X8.1
/*Sai lầm! Nên đi X8-9, tiếp đó bên tiên X1-2, M4.2, M2.7, bên tiên được quân nhưng Xe Mã bị khống chế chặt.*/
9. P8.1 M4.3
/*Nếu M4.6 thì P5.4, T5/3, P8/1 bên tiên cũng ưu*/
10. P5.4 T5/3
11. Mt.5 Tg5.1 12. P8-2 }END
[/game]

Bên tiên ăn Xe thắng.

[b]Chú thích của Bạn cờ:[/b]
[img]xq57-0.jpg;right;[/img]Khai cuộc Tiến binh (lên Tốt) còn có tên gọi khác là Tiên nhân chỉ lộ (ông Tiên chỉ đường). Để hiểu vì sao có tên này, bạn hãy tưởng tượng 5 quân Tốt trên bàn cờ là 5 ngón tay. Tiến Tốt 3 tương đương với chìa ngón trỏ ra “chỉ đường”.

[img]xq91-0.jpg;right;Nữ kỳ thủ Bích Đào đang “tiếp chiêu” với khách tại quán Cầu Vồng, đường Lê Đức Thọ, quận Gò Vấp. Ảnh: C.LAN[/img]Chỉ với 64 ô vuông và 32 quân được bài binh bố trận cũng đủ để người chơi cờ tướng dù là bậc danh cờ hay anh tài xế xe ôm, những ông cụ về hưu… phải huy động tất cả “chất xám” vào cuộc mang theo vào đó cả những hỷ, nộ, ái, ố… Nhưng có lẽ thú vị nhất với dân chơi cờ TP hiện nay lại là được ngồi trong những căn phòng cà phê máy lạnh sang trọng, hòa với tiếng nhạc du dương, trầm bổng và sẽ có những nữ kỳ thủ xinh như mộng tiếp bạn vài ván cờ tài tình, kỳ ảo. Nghề… tiếp cờ, một công việc khá mới mẻ với nhiều cô gái trẻ ở đất Sài Gòn.

Những hảo thủ vô danh

Thú thật, tôi đánh cờ tướng thuộc hạng xoàng, mười lần như mười, đấu với bạn bè chỉ mới vài ba nước là xem như bị… chiếu tướng. Vậy mà chẳng hiểu sao lại đâm ra nghiện cờ từ ngày đấu thử vài ba ván với Nguyễn Thị Bích Thủy, cô kỳ thủ ở quán cà phê Bằng Lăng Tím tại một con hẻm nhỏ trên đường Lê Đại Hành, quận 11. Những chiêu thức mà Thủy đưa ra biến hóa thật khó lường, “nội công thâm hậu” chứng tỏ rằng cô gái trẻ này đã có bề dày kinh nghiệm “trận mạc”.

Lên một nước xe, Thủy triết lý thân phận con người đôi khi giống như những con “tốt” vô danh kia. Nếu muốn vươn lên thì phải biết khẳng định mình bằng cách “đứng chân” hợp lý. Quê ở Tuy Hòa, Phú Yên, năm nay cô vừa tròn 22 tuổi, Thủy biết chơi cờ từ năm 10 tuổi do cha “truyền” lại. Ba cô sống bằng nghề bán vé số dạo, cũng là một kỳ thủ có tiếng trong giới tượng kỳ vỉa hè đất Tuy Hòa. Học hết cấp 3, Thủy một thân một mình vào Sài Gòn lập nghiệp, ban đầu đi phụ làm bánh cho một cơ sở bánh ngọt bên quận Tân Phú, một năm trở lại đây chuyển sang làm công việc… tiếp cờ. Thủy đánh cờ và lo trà, nước, tiếp chuyện với khách. Đổi lại, trước khi chia tay, cô thường được không ít “kỳ khách” bồi dưỡng chút ít tiền gọi là…

Thú đánh cờ tướng của dân ghiền cờ đúng nghĩa thì bất kể thời gian nào. Có bữa từ sáng đến khuya, cô chỉ tiếp có 2 khách và đấu dăm ba ván mà đã hết thời gian. Nhưng thật ra, cũng có không ít khách dạng như tôi, đấu cờ dở nhưng chủ yếu đến để nhâm nhi cà phê, đấu vài ván, luận cờ và… ngắm cô kỳ thủ xinh đẹp cho đỡ buồn…

Ngoài Bích Thủy, ông Trần Văn Hùng, chủ quán cà phê tượng kỳ Bằng Lăng Tím còn giới thiệu, quán ông có 4 nữ kỳ thủ khác, đủ cả trường phái chính, tà sẵn sàng “lâm trận” với khách. Họ đều là những “cao thủ” có khả năng xoay chuyển thế cờ, chuyển bại thành thắng trong mọi tình huống…

“Công nghệ”… tượng kỳ

Không biết nghề tiếp… cờ xuất hiện lúc nào, nhưng ông Trà Đức Đạt, chủ quán cà phê tượng kỳ Hoàng Hạc ở đường Hậu Giang, quận 6, quả quyết rằng thời gian gần đây, cờ tướng đã được đưa vào “kinh doanh” hẳn hoi. Có quán như quán MiMi, đường Hùng Vương; quán Tuyệt Kỷ, đường Tô Ký… có hẳn từng phòng lạnh riêng biệt cho khách vào đây đấu trí, so “thần kinh thép” với các nữ kỳ thủ. Vào đây, khách và nhân viên mặc sức mà bàn luận, bình phẩm về những thế cờ tinh hoa, kỳ bí mà không sợ ai quấy rầy. Tất nhiên, hóa đơn tiền nước cũng kèm luôn khoản tiền… thời gian chơi cờ. Thật ra, với giá 30.000 – 50.000 đồng trong vòng 2 – 3 tiếng đồng hồ, gồm cả tiền nước và “cờ phí” lại được đấu cờ với người đẹp, kể ra cũng không mắc”.

Cái khó của nghề… tiếp cờ so với công việc của tiếp viên bình thường là phải ít nhiều có… trí tuệ, biết chơi cờ và cũng phải từ hạng bậc trung trở lên thì mới tạo được thú vị cho khách. Nhưng với trò chơi cân não, luyện trí này thì không phải ai cũng có thể học và chơi khá được. Giới chơi cờ thường truyền tụng với nhau rằng chơi cờ tướng phải có “tâm cơ”, có người mới học đã chơi nổi trội, còn dù học mấy nhưng không có “duyên” vẫn chỉ là hạng xoàng. Do vậy, tiêu chuẩn hàng đầu để các quán chọn nữ “kỳ thủ” phải là đánh cờ khá và tất nhiên có ngoại hình xinh xắn. Trên thực tế, những nữ kỳ thủ như Bích Thủy có thể bàn luận khá sâu về những “bí quyết”, những thế cờ truyền kỳ lâu năm như Thái Sơn bí cục, Dẫn xà xuất động… hay như Trần Thanh Lan, nữ kỳ thủ quán Cầu Vồng đường Lê Đức Thọ, với nước đi lúc cờ tàn có thể biến tốt thành… tướng không nhiều. Đáp ứng nhu cầu cung cấp các nữ kỳ thủ cho “công nghệ” cờ tướng, hiện nay đã xuất hiện một số lò chuyên dạy cờ tướng cấp tốc như lò của kỳ thủ Tám Bỉ ở quận 4, Hai Nhơn ở quận 10, Văn Hùng Linh ở chợ Xóm Mới, quận Gò Vấp… Những nơi này nhận “đào tạo” kỳ thủ trong vòng 3 – 5 ngày, gồm những thế cờ căn bản và một vài bí quyết “gia truyền” cho các cô gái muốn theo nghề… tiếp cờ với giá 150.000 – 200.000 đồng/khóa.

Nghề “ăn nên, làm ra”

Nghề… tiếp cờ xem ra dạo này đang “ăn nên, làm ra” do phong trào người đi chơi cờ giải trí ở các quán cà phê cờ tướng ngày càng nhiều. Một nữ kỳ thủ vừa mới đi đánh cờ thuê được 6 tháng ở một quán cà phê bên chợ An Đông, quận 5 khoe với tôi rằng, bình quân thu nhập cả lương và tiền bồi dưỡng hằng tháng của cô lên đến 3 – 4 triệu đồng. Không như các “cơ nữ” bida ở nhiều quán với lắm biến tướng tệ nạn xã hội, phần lớn những điểm tượng kỳ… máy lạnh với những nữ kỳ thủ đánh cờ… thuê ở TPHCM chỉ đơn thuần là một sinh hoạt văn hóa giải trí mang lại niềm vui lành mạnh cho nhiều người. Hồng Ánh, nữ kỳ thủ ở quán Hoàng Hạc, nhận xét đa số những “tín đồ” của bộ môn thể thao này đều là người đàng hoàng, khá nghiêm túc và say mê khi “giao đấu” nên ít khi nào xảy ra chuyện “lấn cấn” này, nọ ngoài bàn cờ. Dù đấu theo phái “chánh” hay “tà” thì họ vẫn tập trung vào việc đấu trí, tìm ra những thế cờ hoàn chỉnh…

Gần đây, một vài quán cũng đã xuất hiện việc đặt tiền giải cờ thế như một dạng cờ bạc trá hình giữa khách và các nữ kỳ thủ mà người thua bao giờ cũng là… khách. Chẳng biết do các nữ kỳ thủ thủ cao cờ hay có nhiều “chiêu thức” biến hóa, triệt hạ đối phương khiến các ông khách si tình… tình nguyện thua cuộc và “ngồi đồng” từ sáng đến tối để rồi “cháy túi” khi cờ tàn. Bích Thủy kể rằng cũng có một vài lần, có những nữ kỳ thủ giả danh xin vào làm để mà có cơ hội đấu… “cờ người” với khách nhưng bị chủ phát hiện nên cho nghỉ việc. “ Đây là một bộ môn thể thao giải trí trình độ và lành mạnh, đâu thể để những tệ nạn len lỏi vào được, đúng không anh?”, cô kết luận.