Nguyễn Vũ Quân

[i]Chào anh Nguyên,
Em muốn hỏi là dựa trên cơ sở nào mà anh đi đến kết luận rằng: “mọi nguyên tử có ở trong vũ trụ này cũng chỉ được đến 10^80”
Cám ơn anh nhiều.[/i]
[b]Dinh Nguyen[/b]

Lưu ý rằng con số này chỉ là ước chừng, chẳng ai có thể biết chính xác vũ trụ này có bao nhiêu nguyên tử cả. Có khá nhiều bài viết đưa ra các con số ước đoán. Bạn có thể dễ dàng tìm trên internet, ví dụ chỉ cần search với từ khóa như “total atoms universe”.

Một ví dụ là trang web http://pages.prodigy.net/jhonig/bignum/qauniver.html đã đưa ra con số số nguyên tử của vũ trụ là từ 10⁷⁸ đến 10⁸¹. Hồi viết bài trên (cỡ năm 1999) tôi đã cẩn thận lấy số lớn nhất cho chắc.

—

[i]Mình không tin lắm vào luận điểm này, số khả năng (variation) của cờ Vua có lẽ chỉ vào khoảng 10^12, nghĩa là ít hơn nhiều con số mà các bạn đã đưa ra. Vì khi đến trung cuộc, số lượng các quân trên bàn cờ ít đi, vì vậy mà các nước đi cũng giảm xuống.
Theo một tài liệu chưa có kiểm định, thì số nước đi của một số loại cờ thông dụng như sau:
Cờ Vây 10^12
Cờ Vua 10^10
Cờ Tướng 10^8[/i]
[b]Dandoo[/b]

Nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy khi số quân ít đi một chút thì số nước có thể có lại tăng lên do bàn cờ thoáng đãng hơn, các quân như Xe, Pháo, Mã, Hậu (cờ Vua)… chạy “khoẻ hơn”. Thường thì số nước đi trung bình là ổn định cho đến khi tàn cuộc mới giảm xuống. Mặt khác, ván cờ có thể dài ngắn khác nhau, nhưng với con số độ dài trung bình là 68 trong bài viết (mỗi bên mới đi 34 nước, giữa trung cuộc) có thể yên tâm là số nước đi có thể có còn rất lớn.

Về các con số bạn đưa ra, có lẽ bạn đã nhớ “thiếu” một số 0. Cờ Vây phải cỡ 10^120, cờ Vua 10^100 và cờ Tướng 10^80 thì mới hợp lý.

Trong bài viết, tôi đã tính toán một số con số với máy tính Deep Blue, chiếc máy chơi cờ này có khả năng tính được 200 triệu nước đi trong một giây (máy PC đời mới còn tính được cỡ 0.5-5 triệu nước một giây). Con số đó đã là 200.000.000 = 2×10^8 thế một giây rồi. Nếu cờ Vua tổng cộng chỉ có 10^10 thế thì chỉ cần có cỡ 10^2 hay 100 giây (1 phút rưỡi) là tính xong hết, thế thì khi đó Deep Blue có thể “bóp mũi” cả loài người rồi.

Khi viết bài báo này, tôi đã tự tính ra các con số, rồi tra cứu khá nhiều để kiểm tra và cuối cùng chỉ chọn con số vừa phải (lý do cẩn thận cho chắc). Con số của bài báo (10¹⁰⁰) thực sự là con số cỡ trung bình. Nhiều bài báo còn đưa ra những con số lớn hơn. Các con số lớn cỡ này này thường được nhiều người công nhận.

Hiện nay những người nghiên cứu cờ Tướng còn cố gắng chứng minh con số của cờ Tướng lớn hơn nhiều cờ Vua. Ví dụ, gần đây nhất trong công trình “Computer Chinese Chess” của nhóm tác giả Shi-Jim Yen, Jr-Chang Chen, Tai-Ning Yang, Shun-Chin Hsu từ trường ĐHTH Đài Bắc, Đài Loan đã tổng hợp và đưa ra các con số còn lớn hơn nữa như sau:
Cờ Vua: 10¹²³
Cờ Tướng: 10¹⁵⁰
Cờ Shogi: 10²²⁶
Cờ Vây: 10⁴⁰⁰

Nên nhớ mục tiêu chính của bài báo “Số thế cờ nhiều như số vì sao trên trời?” là chỉ ra rằng “Cờ là vô cùng” và là thách thức lớn đối với con người và các máy móc của họ 🙂

[b]Chú thích của Bạn cờ:[/b]
*Xin hoan nghêng và cảm ơn mọi ý kiến đóng góp, phản hồi của bạn đọc
*Bạn cờ đã hoàn thiện chức năng hiện phản hồi ý kiến bạn đọc dưới mỗi bài viết

Chương IV Những khai cuộc thông dụng

Qua các ván cờ trong chương II và chương III, chúng ta đã thấy được phần nào những kiểu khai cuộc thông dụng của bên đi tiên cũng như đi hậu. Song các ván này phần lớn có những sai lầm nghiêm trọng nên dẫn đến kết thúc tương đối nhanh. Nếu chúng ta nghiên cứu kỹ có thể rút ra từ đó nhiều bài học rất bổ ích, đặc biệt là vấn đề ra quân, bố trí thế trận.

Để giúp các bạn mới chơi, học tập có căn bản và hệ thống, chương IV được dành để giới thiệu những kiểu khai cuộc thông dụng hiện nay. Đây chỉ là phần lý thuyết nhưng không phải do một ai tự ý đặt ra mà xuất phát từ thực tiễn các ván đấu giữa các cao thủ được tuyển chọn và đúc kết lại. Như trên đã nêu, mục tiêu lý thuyết khai cuộc hiện đại, đối với bên đi tiên vốn nắm quyền chủ động, phải cố gắng giữ quyền chủ động này lâu dài, tiến lên kiếm lời Tốt hoặc lời quân, lời chất. Đối với bên đi hậu trước hết cần giữ thế cân bằng, tiếp đến lợi dụng sơ hở của đối phương để khai thác giành lại quyền chủ động và phản công. Cần chú ý tư tưởng của những nhà chơi cờ hiện đại thường thiên về tấn công, đối công chứ ít chịu phòng thủ thụ động. Cho nên, dù là chơi theo kiểu khai cuộc gì, các cao thủ vẫn lấy tấn công làm tư tưởng chủ đạo, dùng tấn công thay cho phòng thủ. Trong trường hợp bắt buộc phải phòng thủ thì chọn cách phòng thủ tích cực, luôn tìm cơ hội để phản công, trả đòn. Chính vì vậy mà kiểu chơi hiện đại rất sôi nổi, căng thẳng và đầy sức lôi cuốn, hấp dẫn.

Tuy nhiên, khai cuộc là vấn đề chiến lược, nó rất rộng lớn, phức tạp và không ngừng phát triển theo tư duy của thời đại. Muốn vươn lên trình độ cao cần phải đi sâu nghiên cứu từng chủ đề và từng chuyên cuộc, đặc biệt là phải theo sát bước phát triển của làng cờ hiện nay và trình độ của các danh thủ đầu đàn. Trong phạm vi quyển sách nhỏ này chỉ giới thiệu được những đường nét khai cuộc khái quát mà thôi.

[img maxheight=200 maxwidth=200]xq565-0.jpg;right;Hồ Vinh Hoa (trái) và Lữ Khâm – kỳ thủ năm lần vô địch thế giới – tại lễ khai mạc giải châu Á ở Vũng Tàu – Ảnh: Tr.Dân[/img][b]”Thập liên bá”[/b]

Cờ tướng là môn thể thao trí tuệ đặc trưng của Trung Quốc. Đoạt được danh hiệu vô địch cờ tướng Trung Quốc là một điều hết sức vinh hạnh, và làm được điều đó là vô cùng cam go.

Tên quốc tế của Hồ Vinh Hoa là Hu Rong Hua. Ông sinh năm 1945 tại Thượng Hải, Trung Quốc. Ông là con thứ hai trong gia đình năm anh chị em, có bố là tiểu thương, mẹ làm công nhân dệt. Hồ Vinh Hoa bắt đầu làm quen với cờ tướng từ năm 8 tuổi, và bảy năm sau trở thành kỳ thủ trẻ tuổi nhất Trung Quốc đoạt chức vô địch quốc gia. “Gia tài” của Hồ Vinh Hoa không chỉ là đoạt hàng loạt danh hiệu vô địch mà còn đào tạo nên hàng trăm học trò giỏi, nghiên cứu các thế cờ hay, các nước đi độc để viết thành sách. Những tập sách của ông như Song hành xa, Phản cung mã… được xem là tài liệu gối đầu giường cho dân chơi cờ tướng chuyên nghiệp.

Thế mà vào năm 1960, “vua cờ” của Trung Quốc lại thuộc về một cậu bé mới 15 tuổi, có tên là Hồ Vinh Hoa. Khỏi phải nói, đó thật sự là một sự kiện làm náo động làng cờ Trung Quốc năm ấy. Người ta kể rằng các cao thủ cờ tướng Trung Quốc đã muốn “nổi điên” vì chuyện này. Vì vậy, tất cả đều ôn luyện ngày đêm để “trị” cái cậu bé họ Hồ ấy. Nhưng “mãnh hổ” đã không sợ “quần hồ”! Hồ Vinh Hoa vẫn đứng vững ở ngôi số 1 cờ tướng Trung Quốc mười năm liền, và đã được xưng tặng biệt hiệu “Thập liên bá” (bá chủ mười năm liên tiếp).

Sau đó, làng cờ tướng Trung Quốc tạm ngưng hoạt động một thời gian khá dài. Mãi đến đầu thập niên 1980 mới hoạt động trở lại, và Hồ Vinh Hoa tiếp tục vô địch thêm bốn lần nữa vào các năm 1983, 1985, 1997 và năm 2000. 14 lần vô địch Trung Quốc là một kỳ tích đến giờ chưa ai chạm đến được, và ông có vô số mỹ hiệu như “Hồ tư lệnh”, “Phượng hoàng tái sinh”, “Thiên niên trường thanh thọ”…

Để ghi nhận công trạng của ông, năm 2001 tại Thượng Hải đã thành lập một trường dạy cờ mang tên “Hồ Vinh Hoa tượng kỳ học viện” và mời ông làm viện trưởng.

[b]Ước mơ của kỳ tiên…[/b]

Năm nay ông đã 61 tuổi, có hơn 50 năm chơi cờ. Ở lứa tuổi ấy, trong lúc hầu hết những đồng nghiệp của ông đã mỏi gối chồn chân dừng bước giang hồ, thì riêng Hồ Vinh Hoa vẫn là trụ cột của đội tuyển Thượng Hải, sát cánh cùng đàn em, đàn cháu tham dự các giải đấu quốc gia và khu vực.

Nhưng tại Giải vô địch cờ tướng châu Á đang diễn ra ở Vũng Tàu, ông chỉ có mặt với tư cách là phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Cờ tướng châu Á. Sự có mặt của ông là sự kiện đặc biệt đối với làng cờ tướng VN. Ai cũng muốn trò chuyện, bắt tay với nhân vật mà làng cờ tướng gọi là hàng vài trăm năm mới có một người.

Ấn tượng lớn nhất của chúng tôi trong 30 phút trò chuyện với “kỳ tiên” Hồ Vinh Hoa là sự khiêm tốn. Ông rất ít nói về mình, mà luôn dành những lời lẽ tốt đẹp nhất để nói đến người đàn anh – người đồng môn Hoắc Anh Đông – cố chủ tịch danh dự Hiệp hội Cờ tướng châu Á vừa mới qua đời. Ông nói: “Ôn cố tri tân – đó là bài học mà những người chơi cờ tướng phải nằm lòng”.

Ông là một người có nhiều kỷ niệm với VN. Năm 1966, ông đã từng đến miền Bắc để thi đấu cờ tướng. Năm 2001, ông cũng đã từng quay lại, và đây là lần thứ ba ông đến VN. Ông nói: “Đất nước VN đã có những đổi thay đáng kể. Tôi thấy được điều đó khi đi ngoài đường phố. Xin chúc mừng sự thành công của các bạn…”.

Trăn trở lớn nhất của ông hiện nay là làm sao để cờ tướng phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới như môn cờ vua. Và ông hi vọng VN sẽ giúp ông làm được điều này vì cờ tướng là một môn rất phổ biến ở VN.