Giai thoại làng cờ: Loạn sắc do… trang phục

Đến lúc ấy mới hay rằng cả nghìn năm qua dựng nước, đây là lần đầu tổ chức được một giải cờ toàn quốc dù là nơi có Chùa Vua suốt 500 năm nay thờ thần cờ Đế Thích hay Sài gòn với những giải cờ gây chấn động cũng như đất quế kinh đò từng có những cuộc cờ lớn. Nhưng chưa bao giờ các kỳ thủ từ khắp miền đất nước hội tụ về một nơi đề lập nên một giải cớ lớn như thế.

Gặp nhau tay bắt mặt mừng, vui và thật cảm động. Có các cụ 70, 80 vui quá chẳng ngại đường xa mà đến còn phần lớn là lứa tuổi trung niên, có vợ con cả rồi. Thanh niên cũng có nhưng mà chưa nhiều. Nữ thì tuyệt nhiên không có một ai. Tác phong khề khà, thoải mái, đầm ấm vẫn còn phảng phất đâu đây. Khi nghe sử dụng đồng hồ và ghi biên bản ai cũng chỉ nghe qua lấy lệ. Xưa nay đánh ván cờ nhìn qua là biết ai thấp, ai chơi bày vẽ làm gì cho thêm rườm rà.

Người Nam kẻ Bắc, gặp nhau là chuyện trò, nửa thể kỷ qua ai mất ai còn. Chuyện về những chuyến chu du, về những cuộc tỷ thí với các danh thủ Đài Loan, Hồng Kông năm xưa… kể làm sao cho hết.

Cái năm 92 ấy, cuộc cờ đầu tiên ấy cũng lắm cái ngộ nghĩnh, không mang phong cách của giải Vô địch toàn quốc nghiêm chỉnh như bây giờ. Khán giả ngoài sân đông ơi là đông, thiên hạ nô nức rủ nhau đi coi cờ Tướng, mua vé vào xem hẳn hoi, cả sân râm ran tiếng bình luận, khen chê… trước các ván cờ được treo bảng. Gặp khi có nước có cao độc đáo khán giả lại vỗ tay tán thưởng ầm ầm. Trong phòng các kỳ thủ cũng chơi theo kiểu độc đáo của mình: vừa chơi vừa trao đổi với nhau thoải mái, đốt thuốc, thưởng thức trà ngon, nhổ râu… Có đồng hồ đấy nhưng chỉ có mấy ông đã biết chơi cờ Vua là bấm còn lại phần đông bỏ mặc đồng hồ. Biên bản có tới bảy chục phần trăm không ghi hoặc phết vào vài cái gạch chiếu lệ. Ban tổ chức nhắc chán rồi cũng bỏ qua. Cũng có vài chuyện rắc rối vì sự “hiện đại hóa” này nhưng rồi lấy “tình thân làm trọng” bỏ qua cho nhau cả. Cờ Tướng đặc biệt nó có cái tình, có một sao lưu, có sự tri kỷ, trọng tài, phục đức của nhau. Đánh xong rủ nhau cùng đi vãn cảnh, thăm phố thăm phường, trèo Ngũ Hành Sơn hay thăm phố Hội. Thế nhưng có nhiều ván đánh rất xuất sắc, các cao thủ thật sự tỏ rõ trình độ cao cường của mình. Cho tới bấy giờ nhiều ván cờ vẫn được người ta nhắc tới. Các danh thủ đoạt giải cao năm ấy bây giờ đều là những đại kỳ sư quốc tế, kiện tướng quốc gia và hiện còn thi đấu phong độ.

Ngày bế mạc tất cả các kỳ thủ và ban tổ chức cùng ký tên mình vào một bàn cờ để làm kỷ niệm, các kỳ thủ ngồi thành hình bàn tròn lớn, ai cũng nhìn thấy mặt nhau. Giải thưởng, cờ thưởng khá nhiều, có cả giải khuyến khích để đoàn nào cũng có kỷ niệm. Tan lễ còn ở lại khá lâu chụp ảnh chung, có kỳ thủ phía Bắc nhận lời kỳ hữu, đáp tàu, làm luôn cuốc du đấu phương Nam.

Và cũng chính từ cái năm đáng ghi nhớ ấy cờ Tướng Việt Nam có được bệ phóng để lao vút về phía trước: đội ngũ đông lên từng năm một, cờ Tướng nữ xuất hiện, cờ Tướng Việt Nam vượt khỏi biên giới nước nhà bước lên đài quốc tế, đem về cho Tổ quốc những thắng lợi vẻ vang…
[img]xq189-0.jpg;center;Mai Thanh Minh – Vô địch và Trần Văn Ninh – Á quân của giải đầu tiên 1992[/img]

[b]MỤC TIÊU LÀ CÁNH NÀO PHÒNG THỦ YẾU[/b]

Trong ván cờ, cuộc chiến thường diễn ra ở ba mặt trận: chính diện hay là các trục lộ 4, 5 và 6 nhằm uy hiếp trực tiếp Tướng: chính diện hay các trục lộ 4, 5 và 6 nhằm uy hiếp trực tiếp Tướng; trắc diện hay là hai bên cánh, có thể là cánh mặt hay cánh trái. Bên đi tiên cần nhạy bén đánh giá cánh nào phòng thủ kém có thể chuyển mục tiêu từ trung lộ sang cánh, thường giành được thắng lợi. Sau đây là một số ván minh họa cho những kiểu tấn công cánh.

[b]Ván 32: Trận nghịch Pháo nguy hiểm[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Trận nghịch Pháo nguy hiểm
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 1-0
START{
1. P8-5 P8-5 2. M8.7 M2.1
3. X9-8 X1-2 4. X8.4 M8.7
5. M2.1 X9-8 6. X1-2 X8.6?
/*Bên Đen đi sau nên phòng thủ chặt chẽ trước đã, vội phóng Xe xuống phản công vô cùng nguy hiểm.*/
7. P5-4 P2-4
8. X8-4 B1.1
9. P4.1 X8-7??
/*Đen tham ăn Tốt mà không thấy nguy hiểm chết người, rõ ràng lọt vào bẫy của đối phương. Tốt nhất nên 9…X8/2 phòng thủ bên hà, có gì đi X2.4 tăng cường liên lạc giữa hai cánh.*/
10. P2.7 X7.1
11. P4-3
DIAG{ #11 BLUE }
/*Trắng cũng có thể chơi ngay 11. P4.6 diệt Sĩ rồi phối hợp hai Xe tấn công cánh trái của Đen chỉ có một Mã phòng thủ, chắc sẽ giành thắng lợi nhanh. Bây giờ chơi P4-3 nếu Đen bỏ Xe ăn Pháo rồi dùng Mã diệt Pháo kia, ván cờ sẽ kéo dài. Thế nhưng Đen lại đi tiếp không như vậy.*/
11. … X7-3 12. X4.5 M7/6
13. P3.6 Tg5.1 14. X2.8 }END[/game]
Thắng.

Đây là ván cờ chơi theo lý thuyết, còn trong thực tế tấn công cánh vẫn có phối hợp tấn công trung lộ.

[b]Ván 33: Trận nghịch Pháo đối công[/b]
Trong thực tế tấn công cánh vẫn có phối hợp tấn công trung lộ. Ván Dương Quan Lân gặp Trương Tăng Hoa ngày 16-12-56 đã đi như sau.
[game]
FORMAT WXF
GAME Trận nghịch Pháo đối công
RED Dương Quan Lân
BLACK Trương Tăng Hoa
RESULT 1-0
START{
1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M8.9
3. M8.7 M2.3 4. X9-8 X1-2
5. P8.4 S4.5 6. B3.1 P8-7?
/*Trắng thấy đối phương chơi Nghịch Pháo muốn trả đòn nên đi B3.1 để nhảy Mã uy hiếp trung lộ. Đáng lẽ Đen đi X9.1 phòng thủ vững hơn.*/
7. M3.4 X9-8 8. X1.1 B3.1
9. X1-6 X8.4 10. M4.5 P7-6
11. M5.7 P6-3 12. P8-5 X2.9
DIAG{ #13 RED }
/*Trắng đã dằn được Pháo đầu, Xe lại chận lộ Tướng nên đổi Xe cho cánh mặt đối phương yếu kém rồi xuất Tướng trợ công.*/
13. M7/8 P3-1 14. S6.5 M9/8
15. Tg5-6 P1/2 16. B9.1 M8.7
17. B5.1 B7.1 18. B3.1 X8-7
19. M8.9 X7/1 20. Ps-8 P1-2
21. M9.8 P2-1 22. M8.7 P1-2
23. M7.9 }END[/game]
Thắng.

[b]Ván 34: Trận Pháo đầu phá bình phong mã hiện đại[/b]

Cũng với kiểu chơi như ván 33, Dương Quan Lân lại thắng Triệu Hằng Tuyền ngày 17-12-56 như sau.

[game]
FORMAT WXF
GAME Trận Pháo đầu phá bình phong mã hiện đại
RED Dương Quan Lân
BLACK Triệu Hằng Tuyền
RESULT 1-0
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. B7.1 M2.3 4. X1-2 B7.1
5. X2.6 P8-9 6. X2-3 P9/1
7. P8-7 P9-7 8. X3-4 T3.5
9. X4.2 P7-9 10. B7.1 T5.3
11. M8.9 S4.5 12. X9-8 X1-2
13. X8.6 P2/1 14. X4/4 M3/4
15. M9.7 X8.3 16. B3.1 X8-7
17. M3.2 B7.1 18. M2.3 B7-6
19. M3/4 X2-1 20. M7.6 M4.5
DIAG{ #21 RED }
/*Trắng tấn công cùng một lúc cả hai cánh có gây cho Đen khó khăn trong đối phó nhưng cuối cùng Trắng chỉ duy trì được quyền chủ động. Bây giờ Trắng tiếp tục gây sức ép vào trung lộ và cánh mặt của Đen.*/
21. B1.1 B1.1 22. M6.7 P2-3
23. M7/5 M7.6 24. B5.1 M5.7
25. M4.2 P9-7 26. M2.4 X1-4
27. P7.4 P7.8 28. S4.5 T3/5
29. M5.7 X4-3 30. P7.2 X3.1
/*Đến đây Trắng thấy rõ sự yếu kém bên cánh mặt của Đen, dù ở đây có một Xe bảo vệ, do đó Trắng tập trung quân tấn công ở đây.*/
31. M4/6 M6.7 32. P5-7 X3-4
33. X8.3 S5/4 34. P7-6 X4-3
35. X8-6 }END[/game]
Thắng.

[b]Ván 35: Pháo đầu tuần hà Pháo công bình phong mã[/b]
Có nhiều trường hợp bên tiên tấn công hai cánh cuối cùng đối phương lúng túng không chống đỡ được. Ván sau là trận giao hữu giữa Lưu Văn Triết cùng Từ Gia Lượng cầm Trắng, Chu Hồng Tân và Dương Khắc Liêm cầm Đen.

[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu tuần hà Pháo công bình phong mã
RED Lưu Văn Triết và Từ Gia Lượng
BLACK Chu Hồng Tân và Dương Khắc Liêm
RESULT 1-0
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B7.1
3. M8.7 M2.3 4. B7.1 T3.5
5. X1-2 X9-8 6. P8.2 P2/1
7. B3.1 P8.2 8. B3.1 P2-8
9. X2.5 M7.8 10. B3-2
/*Trong những năm cuối thập niên 50 và đầu thập niên 60 người ta thường chơi Pháo đầu tuần hà Pháo và luôn chiếm ưu thế. Ở đây Trắng cả gan hi sinh Xe để giành lấy thế công.*/
10. … P8-7
11. M3.4 P7.4
12. P5-6?
/*Đáng lẽ Trắng đi 12. M4.5 hay hơn, vì nếu Đen chơi 12… P7-2 13. M7.8 M3.5 14. P5.4 15. M8.7 M8.4 16. X9-8 X8/1 17. M7.9 Tg-4 18.M9.8! Trắng ưu thế thắng.*/
12. … X1-2
13. T7.5 P7/3 14. P6/1 X8.1
15. P6-8 X2-1 16. S6.5 X8-4
17. M7.6 B3.1 18. X9-7 B1.1
19. M6.4 P7-6 20. Mt.2 S4.5
21. M2.3 Tg5-4 22. Ps.1 B3.1
23. X7.4 X4-3 24. Ps-6 P6/1
25. M4.3 Tg4-5 26. Ms.4 S5.6
27. M4/6 Tg5.1 28. B2-3 Tg5-6
29. X7.3 X3.1 30. P8-2 }END[/game]
Đen chịu thua vì nếu 30… S6/5 31. P2.4 Tg6.1 32. B3.1 Đen hết đỡ.