Cờ Tướng Nhập Môn: Chú thích của Bạn Cờ

[b] III. THẾ TRẬN PHÁO QUÁ CUNG VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU[/b]

Bên đi tiên không tấn công trung lộ mà dồn quân sang một cánh để uy hiếp đối phương, do đó nẩy sinh ra trận Pháo Quá Cung. Kiểu chơi này đặc trưng bởi nước đi đầu tiên là P2-6 hoặc P8-4, nghĩa là đưa Pháo sang chỗ tai Sĩ ở cánh bên kia, khác với Sĩ Giác Pháo là con Pháo vào chỗ tai Sĩ nhưng chưa quá cung.

Các tài liệu cổ như [b]Quất trung bí[/b] và [b]Mai hoa phổ[/b] đều có giới thiệu kiểu chơi này, điều đó cho thấy đây là một loại trận xuất hiện ít ra là trên 300 năm nay. Thế nhưng thời xưa người ta nghiên cứu không sâu nên giới thiệu [b]Pháo Quá Cung[/b] rất thô thiển, nhiều sai lầm, thậm chí biến nó thành một kiểu phòng thủ thụ động chứ không phải tấn công. Do đó các danh thủ đương đại nghiên cứu, sửa đổi và bổ sung để thế trận này trở nên lợi hại hơn, tích cực tấn công hơn. Điều lý thú là [b]Pháo Quá Cung[/b] được sử dụng cho cả bên đi hậu để tấn công bên đi tiên nếu bên đi tiên chơi trận [b]Phi Tượng đầu[/b]. Cần chú ý, chơi các quân dồn cục lại, ách tắc một cánh, rất dễ bị động trước sức ép của đối phương.

[b]A. PHÁO QUÁ CUNG VỚI PHÁO ĐẦU[/b]

Các tài liệu phát hiện Pháo đầu là phản đòn mạnh nhất để “trị” trận Pháo Quá Cung, do đó các tay cờ thời xưa chủ yếu nghiên cứu cách phá trận của Pháo đầu.

Để các bạn thấy được những sai lầm, nhược điểm của Pháo Quá Cung theo kiểu cổ điển, xin giới thiệu phần lý thuyết nêu trong Mai hoa phổ.

[img]xq188-0.jpg;right;[/img]Thành phố HCM đã kỷ niệm tuổi 300. Làng cờ ở đây hình thành và lớn lên có lẽ cũng cùng tuổi đó. Có biết bao thế hệ kỳ thủ vô danh tại đây nối tiếp nhau xây dựng nên một truyền thống quý báu trong các thế kỷ 18, 19 dù không để lại một dấu vết gì. Chỉ từ khi danh kỳ ấy ra đời thì diện mạo làng cờ ở đây mới lộ rõ. Danh kỳ ấy là Nguyễn Văn Ngoan, thường được gọi là “ba Ngoan” xuất thân từ đầu thế kỷ 20, xứng đáng được anh em tôn vinh là người anh cả của làng cờ – người anh cả không phải chỉ của TP Sài Gòn mà là của cả Nam Bộ.

Đúng như thế, cố danh kỳ Nguyễn Văn Ngoan sinh năm 1900 tại Vũng Liêm, Vĩnh Long trong một gia đình nông dân giàu truyền thống yêu nước. Hồi ấy gia đình của ông rất nghèo, lại bị giặc Pháp khủng bố nên phải dời về Gò Công kiếm sống và tránh địch, vì vậy nhiều người lầm tưởng ông là người Gò Công. Bẩm sinh là một người thông minh, có năng khiếu đặc biệt: 14 tuổi đã cao cờ, 16 tuổi đánh đàn nổi tiếng khắp vùng, 18 tuổi là một nghệ nhân kim hoàn hàng đầu ở địa phương. Với tài năng đó, sau này không có gì ngạc nhiên khi hai ái nữ của ông là Thanh Loan và Thanh Hương đều trở nên những nghệ sĩ tài danh, vang bóng một thời. Trong khoảng từ năm 1920 đến 1930, Nguyễn Văn Ngoan là ngôi sao nổi bật của làng cờ Nam Bộ, chỉ có một số cao thủ người Hoa ở Chợ Lớn mới có khả năng đương cự cùng ông.

Năm 1927 kỳ vương Chung Trân từ Quảng Đông sang Việt Nam. Người mà kỳ vương nể nhất là Ba Ngoan. Và năm 1932 – Triệu Khôn, danh kỳ Quảng Châu – theo chân thầy sang Nam Bộ đã kết thân với Ba Ngoan trước tiên để dễ bề kiếm ăn. Đầu những năm 30 ở Bạc Liêu nổi lên tay cờ lỗi lạc Hà Quang Bố và ở An Giang cũng xuất hiện một cao thủ là Nguyễn Thành Hội. Hai tay cờ này thật xứng đáng là đối thủ của Ba Ngoan. Trong nhiều lần giao đấu thử tài, trình độ ba người tỏ ra ngang nhau và điều thú vị đã diễn ra: họ đã cùng nhau kết nghĩa Đào viên. Ba Ngoan lớn tuổi nhất, có đức độ nổi bật được tôn vinh là anh cả, coi như Lưu Bị, giáo Hội thứ hai nhưng tính tình nóng nảy được coi như Trương Phi, còn giáo Bố nhỏ tuổi hơn nhưng tính tình điềm đạm được ví như Quan Công, làng cờ Nam Bộ tôn vinh cả ba là “Sài Gòn tam kiệt” tiếng tăm lừng lẫy khắp vùng.

Trận Pháo đầu đối Bình phong Mã cổ điển, phương án “Khí Mã hãm Xa” từ đầu những năm 40 đã được Nguyễn Văn Ngoan nghiên cứu khá sâu (phương án này cũng đã được Dương Quang Lân và Lý Chí Hải nghiên cứu kỹ từ 1946 – 1947). Do đó làng cờ Nam Bộ thời trước gọi phương án này là phương án Ba Ngoan. Các thế trận trong Quất trung bí, Mai hoa phổ, Bách cuộc Tượng kỳ phổ và Thạch Dương di cục đều được ông nghiên cứu và vận dụng rất tài tình. Ông có công phổ biến và nâng cao trình độ cờ cho nhiều thế hệ cao thủ ở miền Nam, vì vậy các cao thủ sau này rất kính trọng ông, tôn ông lên hàng sư phụ. Năm 1945, theo lời Tổ quốc gọi, ông cũng lên đường tham gia kháng chiến, sau đó ông ở lại hoạt động, bị địch bắt đánh đập tù đày. Vì nguyên nhân này nước cờ của ông từ năm 1954 trở về sau không còn sắc sảo nữa và thực tế từ những năm đó ông đã “rửa tay gác kiếm”.

Những ván đấu của ông còn lưu lại không nhiều vì thời trước đa số trận đấu không được ghi chép hoặc nếu có ghi chép thì hầu hết cũng đều bị thất lạc. Do bị địch tra tấn nên danh kỳ Ba Ngoan bị nhiều thứ bệnh và đã vĩnh viễn từ giã làng cờ năm 1966, để lại nhiều thương tiếc và kính trọng trong anh em.

Sau đây xin ghi lại hai ván cờ, tạm gọi là tiêu biểu trình độ và phong cách của danh kỳ Ba Ngoan.

[b]Ván 1: Nguyễn Văn Ngoan tiên hòa Hà Quang Bố (Sài Gòn năm 1936)[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Nguyễn Văn Ngoan (Hòa)Hà Quang Bố (Sài Gòn năm 1936)
RED Nguyễn Văn Ngoan
BLACK Hà Quang Bố
RESULT 0.5-0.5
START{
1. P8-5 M2.3 2. M8.7 X1-2
3. X9-8 M8.7 4. X8.6 B3.1
5. B5.1 P2/1 6. M2.3 B7.1
7. B5.1 P2-5 8. X8-7 X2.2
9. X1.1 P8.1 10. X7/1 T7.5
11. X7/1 B5.1 12. X1-4 B5.1
13. X4.5 P8.2 14. X7.2 P5-3
15. X7-6 M3.2 16. X6-7 P3.5
17. T7.9 S6.5 18. X4-3 X9-7
19. P2/1 P8.1 20. B3.1 P3-7
21. M3/1 P8/1 22. P2-7 X2-4
23. S6.5 P8.2 24. X7.3 P8-3
25. X7/7 B5.1 26. P5-6 M2.1
27. X7-8 X4-3 28. P7/1 B1.1
DIAG{ #29 RED POPUP }
29. P6.6 X3/1 30. X8.6 X3.3
31. X8/1 M7/6 32. X3-5 B5-4
33. P6-8 T5/3 34. P8.1 X7.2
35. X8/1 X7-5 36. X5-7 X5-3
37. X7.1 X3/2 38. P8-9 B7.1
39. X8.3 T3.5 40. X8/2 X3/2
41. P9-8 M6.7 42. P7.8 M7.5
43. T3.5 P7-6 44. M1/3 M1.3
45. M3.2 P6/4 46. X8-5 X3-2
47. X5/1 B7-6 48. M2.1 M3/4
49. X5-8 X2-3 50. P7/4 X3.3
51. M1.3 P6.1 52. X8/1 M4.6
53. M3/4 P6.3 54. X8-9 S5/6
55. X9-6 P6-8 56. X6/2 P8.3
57. T5/3 X3-5 58. X6/2 B6.1
59. Tg5-6 S4.5 60. X6-8 S5.4
61. X8.8 Tg5.1 62. X8/1 Tg5/1
63. X8-2 P8-6 64. X2/7 X5-4
65. Tg6-5 P6/2 66. X2.3 X4.3
67. T9/7 P6-2 68. X2.2 P2.2
69. T7.5 X4-3 70. X2-5 S6.5
71. X5-8 P2-1 72. Tg5-6 B6-5
73. X8-1 X3.3 74. Tg6.1 P1/9
75. P7-5 S5.6 76. X1-5 Tg5-6
77. P5-4 S6/5 78. X5/3 X3/1
79. Tg6/1 X3-5 80. X5-4 P1-4
81. P4-6 Tg6-5 82. P6.5 Tg5-4
}END
[/game]

[b]Ván 2: Lê Vinh Đường tiên hòa Nguyễn Văn Ngoan (Chợ Lớn 1938)[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Lê Vinh Đường (hòa) Nguyễn Văn Ngoan (Chợ Lớn 1938)
RED Lê Vinh Đường
BLACK Nguyễn Văn Ngoan
RESULT 0.5-0.5
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.7 4. X2.6 X9-4
5. X2-3 X4.7 6. M8.7 B3.1
7. P8.2 X4/3 8. P8-9 T3.1
9. X9-8 M2.4 10. X8.5 P2-3
11. B7.1 X4.2 12. M7.6 B3.1
13. S6.5 X4/2 14. P9-6 B3-4
15. X8-6 M4.2 16. X6.2 X1-3
DIAG{ #17 RED POPUP }
17. X6/3 M2.3 18. T7.9 M3.2
19. X6/3 S4.5 20. X6-8 M2/4
21. X8.3 M4/6 22. X8-4 P3.1
23. X4.1 P3-7 24. X4-3 P7.3
25. X3/2 M7.6 26. X3.6 M6.4
27. X3/2 P5-4 28. M3.4 X3-2
29. P5.4 M4/5 30. M4.5 X2.9
31. S5/6 X2/3 32. X3/4 X2-1
33. T9/7 P4-5 34. T7.5 X1-5
35. X3-5 P5.4 36. S4.5 B1.1
37. M5/3 B9.1 38. M3.2 }END[/game]

[b]1. Tác giả và các chương trình dự thi[/b]
Tính cho đến ngày 30/11/2000 chúng tôi đã nhận được tổng cộng chín chương trình của mười một tác giả (có một chương trình do nhóm 3 người cùng làm). Cả 9 chương trình này đều gửi theo đường email (tác giả Nguyễn Phúc Huy còn cẩn thận gửi thêm bằng đĩa mềm đến văn phòng Tạp chí thế giới vi tính ở Hà Nội). Chương trình gửi sớm nhất là của bạn Ngô Minh Thái, gửi từ tháng 8. Các chương trình còn lại đều gửi từ 25-30/11.

Ngay khi nhận được chương trình chúng tôi kiểm tra và phản hồi ngay. Riêng chương trình của Triệu Nguyên (đoán từ chữ Việt không dấu “Trieu Nguyen”) bị treo nên không có một thông tin nào khác về tác giả. Mặc dù chúng tôi đã nhiều lần liên lạc để đề nghị gửi lại nhưng vẫn không liên lạc được. Do đó, chương trình đã bị loại ngay từ vòng kiểm tra đầu tiên. Chương trình Sig power khi được thử sơ bộ đã chạy tốt nhưng mắc lỗi “Run time error 200” trên máy thi đấu chính thức. Chúng tôi cũng đã cố liên lạc với tác giả để lấy bản mới hơn nhưng cũng không được (tuy nhiên chương trình này vẫn được cho tham gia thi đấu).
Như vậy, có tất cả tám chương trình của mười tác giả “tương đối hợp lệ” (sẽ nói thêm ở phần dưới) được ban tổ chức đưa vào thi đấu chính thức. Đây là một số lượng lớn nếu ta biết rằng các giải cờ Vua máy tính đầu tiên cũng thường chỉ có 5-8 chương trình dự thi (trên toàn thế giới). Gần đây cũng thường chỉ đến 12-15 chương trình (cá biệt mới đến trên 20).

Bảng sau là các thông tin về tác giả và chương trình tham gia thi đấu.

(TT Tác giả Tên chương trình Địa chỉ liên lạc)
1. Bùi Quang Minh; BQM & NTH Chinese Chess ’99 ver 1.0;Khoa Công Nghệ, Đại Học Quốc Gia Hà Nội
2. Phạm Gia Thuỵ, Sig Power, 588/1 Lê Quang Định, Gò Vấp, TpHCM
3. Kha Kim Thanh, The Chinese Chess Competitor, 33/12 Lò Siêu, Quận 1, TpHCM
4. Nguyễn Vũ Hoài, Personal Chinese Chess 2000, 343 Huỳnh Văn Banh, Phú Nhuận, TpHCM
5. Nguyễn Phúc Huy, “Uncle Ho” Chinese Chess v.2E,Số 81, Ngõ 508, Đường Láng Hạ, Hà Nội
6. Ngô Minh Thái, Chinese Chess for everybody, K1-404 Học Viện Ngân Hàng, Hà Nội
7. Nhóm HSV (Trần Việt Hà, Nguyễn Minh Vũ, Trần Thái Sơn), Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++, 4 Bà Huyện Thanh Quan, Ba Đình, Hà Nội
8. Trương Hải Nam, Cannon China Chess, 4, Trần Văn Chương, Hà Đông, Hà Tây
9. Triệu Nguyên, Thangngo

[img]xq283-0.jpg;center;Chương trình Chinese Chess For Everybody ver 10.0 của tác giả Ngô Minh Thái. Giao diện đơn giản và đúng theo yêu cầu tối thiểu.[/img]

[img]xq283-1.jpg;center;Chương trình Personal Chinese Chess 2000 của tác giả Nguyễn Vũ Hoài. Chương trình có dáng vẻ “chuyên nghiệp” nhất (hợp lý và tin cậy cao).[/img]

[img]xq283-2.jpg;center;Chương trình Cannon China Chess của tác giả Trương Hải Nam. Chương trình có màn hình đơn giản “quá mức”. Thiếu các thông tin yêu cầu (tên và địa chỉ tác giả).[/img]

[img]xq283-3.jpg;center;Chương trình Sig Power của tác giả Phạm Gia Thuỵ. Giao diện rất đẹp, công phu và hiệu quả (tốt, tin cậy, đủ các thông tin cần thiết).[/img]

[img]xq283-4.jpg;center;Chương trình BQM & NTH Chinese Chess ’99 của tác giả Bùi Quang Minh. Giao diện hiệu quả (tốt, tin cậy, đủ các thông tin cần thiết).[/img]

[img]xq283-5.jpg;center;Chương trình The Chinese Chess Competition của tác giả Kha Kim Thanh. Giao diện đạt yêu cầu.[/img]

[img]xq283-6.jpg;center;Chương trình “Uncle Ho” Chinese Chess V. 2E của tác giả Nguyễn Phúc Huy. Giao diện hiệu quả (tốt, tin cậy, đủ các thông tin cần thiết).[/img]

[img]xq283-7.jpg;center;Chương trình Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++ của nhóm HSV(Trần Việt Hà, Nguyễn Minh Vũ, Trần Thái Sơn). Chương trình có giao diện rất đẹp và rất công phu.[/img]

[img]xq283-8.jpg;center;Một chương trình không thể thiếu của ban tổ chức – chương trình trọng tài với đủ các thông tin cần thiết để giám sát một trận đấu giữa hai chương trình sao cho chính xác và công bằng. Chương trình này cũng cho phép mọi người có thể tự tay thi đấu với các chương trình tham gia giải.[/img]

Tất cả 8 chương trình thi đấu đều là các chương trình hoàn chỉnh, có khả năng chơi cờ khá tốt. Tuy nhiên 7 trong số 8 chương trình đã mắc lỗi “phạm qui” (theo các qui định của ban tổ chức) ít nhiều như sau (duy nhất chỉ có Personal Chinese Chess 2000 của Nguyễn Phúc Hoài là theo đúng và đủ các yêu cầu):

TT Tên chương trình Phạm qui
1. BQM & NTH Chinese Chess ’99 ver 1.0 Tên gọi chương trình sai qui định; Không hiện tên tác giả (tuy có hiện tên viết tắt) trên màn hình
2. Sig Power Lỗi 200 (Run time error 200); Lỗi giao tiếp file nước đi (theo giao tiếp kiểu cũ)
3. The Chinese Chess Competitor Lỗi giao tiếp file nước đi (theo giao tiếp kiểu cũ)
4. “Uncle Ho” Chinese Chess v.2E Phải bấm thêm phím S mới “chịu” thi đấu
5. Chinese Chess for everybody Lỗi giao tiếp file nước đi (theo giao tiếp kiểu cũ)
6. Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++ Tên gọi chương trình sai qui định; Không hiện trực tiếp tên các tác giả trên màn hình (phải tìm đọc trong menu Help)
7. Cannon China Chess Không hiện tên tác giả trên màn hình

Đa số các phạm qui này có nguyên nhân là các tác giả không đọc hoặc không đọc kỹ các qui định của ban tổ chức (có trong file Giaico.txt đã ban hành từ lâu theo các chương trình mẫu). Tuy nhiên, sau khi họp bàn, ban tổ chức đã quyết định chấp thuận cho tất cả các chương trình phạm qui vào thi đấu với những lý do sau:
*Hầu hết các phạm qui này chỉ là hình thức và chỉ làm công việc của ban tổ chức vất vả hơn. Các chương trình chơi cờ cần phải thể hiện hơn thua nhau ở những ván cờ chứ không phải ở những chi tiết đó.
*Một số qui định như tên gọi (bắt buộc phải là một trong các tên CC.EXE, CC.COM hoặc CC.BAT) là hơi “ép buộc” có thể ảnh hưởng đến sự phong phú trong đặt tên cho đứa con tinh thần của các tác giả. Qui định này sẽ được bỏ trong giải lần sau.
*Các lỗi kỹ thuật (dùng giao tiếp file kiểu cũ) có thể khắc phục được bằng chương trình trọng tài (nhưng chúng tôi không hề “nương” các lỗi khác như nước đi sai luật cờ, nước đi lặp). Một trong các lý do chính để châm trước là các qui định về giao tiếp file kiểu mới được đưa ra khá muộn – tháng cuối cùng nên các chương trình gửi sớm hơn đều mắc phải. Nhiều bạn bận thi nên không kiểm tra các thông báo của chúng tôi hoặc không kịp sửa lại.
*Riêng chương trình Sig Power của tác giả Phạm Gia Thuỵ bị lỗi Error 200 khi chạy trên máy Celeron 500 là một lỗi rất nặng và rất đáng tiếc. Chương trình này có giao diện rất đẹp và công phu. Mặc dù trước đây ban tổ chức đã tuyên bố sẽ không chịu trách nhiệm và loại ngay các chương trình lỗi kiểu này, chúng tôi vẫn thử khắc phục (bằng cách dùng một chương trình sửa lỗi của nước ngoài) và cho thi đấu. Tất nhiên chữa kiểu này không đảm bảo chương trình chạy hoàn toàn đúng mọi chức năng nhưng là giải pháp “vớt vát” nhiều nhất cho tác giả.

[b]2. Tổ chức thi đấu[/b]
Giải đấu đã diễn ra trong những ngày đầu tiên của thế kỷ mới và được thực hiện tại khoa Công nghệ, Đại học Quốc Gia Hà Nội, là nơi có cơ sở vật chất tốt, đội ngũ kỹ thuật và khoa học mạnh, có nhiều kinh nghiệm tổ chức các giải về công nghệ thông tin quốc gia. Để đảm bảo giải được thực hiện tốt, ban chủ nhiệm khoa đã cử một đội ngũ đông đảo các giảng viên và kỹ thuật viên lên đến 16 người (gấp đôi số chương trình thi đấu) tham gia với các nhiệm vụ tổ chức, điều hành và làm trọng tài. Cùng tham gia và giám sát với ban trọng tài luôn có một hoặc hai đại diện của tạp chí PCWorld Việt Nam. Khoa cũng cho sử dụng hai phòng máy mới thành lập bao gồm toàn máy tính mạnh có cấu hình giống nhau (Celeron 500 Mhz, 64 Mb RAM, hệ điều hành Windows NT 4.0 nối mạng).

Các máy tính được chia thành từng nhóm ba máy. Hai chương trình thi đấu sẽ được chạy trên từng máy riêng biệt để tránh xung đột và ảnh hưởng lẫn nhau. Chương trình trọng tài chạy trên máy thứ ba sẽ đóng vai trò cầu nối và điều hành hai chương trình thi đấu. Nó cũng làm nhiệm vụ tính thời gian và kiểm tra có chương trình nào đi sai luật không và quyết định xem chương trình nào thắng hoặc hoà. Các chương trình thi đấu và trọng tài đều phải ghi biên bản thi đấu để con người xem xét và quyết định cuối cùng.

Các trận đấu chính thức được diễn ra trong vòng hai ngày. Ngày thứ nhất (2/1/2001) là các trận đấu vòng sơ kết và bán kết. Các trận đấu diễn ra trên 24 máy thuộc hai phòng máy của khoa Công nghệ với sự chứng kiến và điều hành của ban tổ chức, tổ trọng tài, đại diện của trường ĐHQG Hà Nội, đại diện của tạp chí PCWorld VN, một số tác giả có chương trình tham dự và một số thầy cô, sinh viên của một số trường đại học Hà Nội.
Ngày thứ hai (6/1/2001) là các trận đấu chung kết, chạy trên 12 máy tính và được tổ chức tại hội trường lớn của ĐHQG với sự chứng kiến đông đảo của giới truyền thông, đại diện các tổ chức khoa học, tài trợ và rất nhiều người hâm mộ. Buổi lễ đã diễn ra trong bầu không khí trang trọng và sôi nổi. Đây là ngày hội thật sự của khoa học, công nghệ, máy tính và cờ Tướng. Ban tổ chức mong muốn những giải cờ như thế này sẽ tôn vinh những người tham gia và khuyến khích mọi người thêm say mê công nghệ thông tin và cờ máy.

[b]Các qui định thi đấu (bổ xung):[/b]
Ngoài các điều lệ thi đấu ban hành đã lâu, để tiến hành giải dễ dàng, chúng tôi đã đưa bổ sung thêm thêm các qui định như sau:

*Tổng thời gian mỗi bên được “nghĩ” là 1 giờ 20 giây. So với qui định trước (1 giờ) thì 20 giây được thêm vào để bù cho tổng thời gian trễ trên đường truyền và thời gian trễ để tránh xung đột đọc / ghi file.
*Các chương trình thi đấu theo cặp, mỗi cặp phải tiến hành hai trận đấu để mỗi bên được đi trước một lần cho công bằng.
*Chương trình thắng được 1 điểm, hoà được 0,5 điểm, thua được 0 điểm.
*Trong trường hợp có hai chương trình bằng điểm nhau sẽ phân loại theo đối kháng, chương trình nào có tổng điểm các trận đối kháng cao hơn sẽ đứng trên. Nếu vẫn chưa phân loại được sẽ giải quyết bằng bắt thăm (sở dĩ không cho tiến hành lại trận đấu để tiết kiệm thời gian, công sức và tránh lặp lại kết quả).
*Tám chương trình thi đấu được chia thành hai bảng A, B, mỗi bảng có 4 chương trình cho thi đấu vòng tròn để lấy mỗi bảng hai chương trình có thứ hạng cao nhất vào vòng trong.
*Vòng bán kết có bốn chương trình. Chương trình nhất bảng này sẽ đấu với chương trình nhì bảng nọ. Hai chương trình thắng sẽ đấu trận chung kết tranh giải nhất nhì, hai chương trình thua sẽ tranh giải 3, 4. Riêng trong các trận chung kết, nếu hai chương trình có cùng điểm sẽ nhận cùng giải (đồng giải nhất hoặc đồng giải ba).

[b]3. Kết quả[/b]
[b]Vòng sơ kết (2/1/2001)[/b]
Các kết quả sau gọi theo tên tác giả chương trình cho tiện:

[b]Bảng A:[/b] Gồm các chương trình của Nguyễn Phúc Hoài, Nguyễn Phúc Huy, Ngô Minh Thái, Trương Hải Nam.

Kết quả thi đấu như sau:
Hoài – Huy: 1-0 Huy – Hoài: 0-1 Hoài – Thái: 1-0 Thái – Hoài: 0-1
Hoài – Nam: 1-0 Nam – Hoài: 0-1 Huy – Nam: 0-1 Nam – Huy: 0-1
Huy – Thái: 1-0 Thái – Huy: 0-1 Nam – Thái: 1-0 Thái – Nam: 0-1

Như vậy chương trình của Hoài đã thắng cả 6 trận và được 6 điểm, đứng đầu bảng. Hai chương trình của Huy và Nam đều thắng 3 trận và thua 3 trận và cùng được 3 điểm. Hai chương trình này đã được ban tổ chức cho bốc thăm và may mắn đã thuộc về chương trình của Huy. Chương trình của Thái đã thua cả 6 trận, không được điểm nào. Như vậy, các chương trình của Hoài và Huy được đưa vào đấu tiếp ở vòng bán kết.

[b]Nhận xét:[/b] Nhìn chung các chương trình trong bảng này chạy tương đối ổn định và thông suốt.

[b]Bảng B:[/b] Phạm Gia Thuỵ, Kha Kim Thanh, Bùi Quang Minh, Nhóm HSV.

Kết quả thi đấu như sau:

Thuỵ – Thanh: 1-0 Thanh – Thuỵ: 1-0 Thuỵ – Minh: 0-1 Minh – Thuỵ: 1-0
Thuỵ – HSV: 0-1 HSV – Thuỵ: 1-0 Thanh – Minh: 0-1 Minh – Thanh: 1-0
Thanh – HSV: 0-1 HSV – Thanh: 1-0 Minh – HSV: 0-1 HSV – Minh: 1-0

Chương trình của nhóm HSV đã thắng cả 6 trận và được 6 điểm, đứng đầu bảng. Chương trình của Minh thắng 4 trận được 4 điểm đứng nhì bảng lọt tiếp vào vòng sau. Các chương trình của Thuỵ và Thanh đều thắng 1 trận và được 1 điểm.

[b]Nhận xét:[/b] Chương trình của Phạm Gia Thuỵ bị lỗi Run time error 200 – một lỗi do các chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình Pascal luôn mắc phải khi chạy trên các máy tính chạy nhanh. Nếu theo qui định nghiêm ngặt thì chương trình phải bị loại ngay từ đầu. Nhưng ban tổ chức đã dùng một chương trình chuyên dụng (TpPatch) để chữa chương trình và vẫn cho tham gia giải. Chương trình có một số nước đi khá sắc sảo nhưng luôn hiểu nhầm mình là người đi trước nên luôn thua ở các ván mà nó phải đi sau và thua ở một số ván khác do đi sai luật. Chương trình của Kha Kim Thanh thường đi rất chậm và có vài ván thua do hết thời gian.

[b]Vòng bán kết (2/1/2001)[/b]
Bốn chương trình lọt vào vòng này là chương trình của Hoài, Huy (bảng A), HSV và Minh (bảng B) được cho đấu chéo với kết quả như sau:
Hoài – Minh: 1-0 Minh – Hoài: 0-1
HSV – Huy: 1-0 Huy – HSV: 0-1

Các chương trình của Hoài và HSV đã toàn thắng (thắng cả hai trận và giành 2 điểm) vào đấu với nhau trong trận chung kết tranh giải nhất nhì. Hai chương trình của Huy và Minh tranh giải ba bốn.

[b]Vòng chung kết (6/2/2001):[/b]
Hoài – HSV: 1-0 Minh – Huy: 1-0
HSV – Hoài: 0-1 Huy – Minh: 0-1

Như vậy, chương trình Personal Chinese Chess 2000 của Nguyễn Vũ Hoài đã thắng cả hai trận chung kết và giành vị trí thứ nhất; chương trình Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++ của nhóm HSV đứng thứ hai; chương trình BQM & NTH Chinese Chess ’99 của Bùi Quang Minh đứng thứ ba; chương trình “Uncle Ho” Chinese Chess của Nguyễn Phúc Huy đứng thứ tư.

[b]Đánh giá chất lượng kỹ thuật[/b]
Giải cờ Tướng máy tính lần thứ nhất rất mới mẻ với mọi người. Có lẽ điều lo lắng nhất đối với các chương trình dự thi là những vấn đề kỹ thuật rồi mới đến chất lượng cờ. Các trận đấu cho thấy còn nhiều vấn đề vướng mắc và nhiều tiếc nuối. Nhiều chương trình đã thua do nước đi không đúng luật hoặc đi lặp: ba trong bốn chương trình bị loại ngay từ vòng đầu bao gồm The Chinese Chess Competitor, Chinese Chess for everybody và Sig Power. Chương trình giải tư “Uncle Ho” Chinese Chess cũng đã phải nhờ vòng bắt thăm may mắn mới qua nổi Cannon China Chess – dù trong ván đối kháng cuối cùng với chương trình này, “Uncle Ho” còn Xe, Pháo, Mã, hai Sĩ đấu với Tướng đối phương “trần trụi” (không còn quân nào khác) nhưng đã để đối phương lấy mất điểm đó (thua) do đi quân Xe lặp lại một thế cờ cũ. Anh Huy – tác giả của chương trình đã thú nhận rằng do chưa hiểu hết cách cài đặt khá tinh vi cho luật này (của chương trình mẫu) nên đã sửa lại theo ý mình và không còn chính xác nữa. Chương trình giải ba BQM & NTH Chinese Chess ’99 cũng ngậm ngùi theo cách khác: là chương trình chạy nhanh nhất giải nhưng cái nhanh này không phải do tác giả mong muốn. Chỉ vì cho rằng một nước đi không được quá 30 giây (thật ra trong điều lệ ghi rõ là 15 phút – gấp 30 lần) nên đã bắt ép chương trình mình phải đi thật nhanh. Khi giải đang diễn ra, ban tổ chức đã phải từ chối lời đề nghị của tác giả cho cập nhật chương trình với chỗ sửa duy nhất là thời gian. Nếu chương trình này được nghĩ lâu hơn thì có thể thứ tự sắp xếp các chương trình đoạt giải bị đảo lộn. Chương trình giải nhì cũng thua một ván “đau” do đang thi đấu với chương trình giải nhất lại tự bật ra một thông báo lỗi (mà chính các tác giả cũng không biết ở đâu ra) và đứng ỳ không chịu đi tiếp – ban tổ chức đành chờ cho hết thời gian tối đa của một nước 15 phút và công nhận đối phương thắng cuộc (trước và sau trận đấu chính thức này, chúng tôi đã cho hai chương trình này thi đấu với nhau nhiều lần, quan sát được vài lần lỗi này và khẳng định là của chương trình thi đấu).

Nhìn chung về mặt kỹ thuật, các chương trình đoạt giải rất xứng đáng với vị trí của chúng. Đó là các chương trình có lỗi ít nhất, gọn nhẹ, giao diện đẹp và hiệu quả, sử dụng dễ dàng (mà điển hình là chương trình giải nhất của Nguyễn Vũ Hoài). Chương trình của nhóm HSV cũng được chúng tôi đánh giá cao nếu xét theo khía cạnh đẹp và thiết kế công phu.

Sau đây là một vài số liệu lý thú về mặt kỹ thuật:
*Có 3 trong 9 chương trình dự thi phát trên trên môi trường Windows. Các chương trình còn lại phát triển trên môi trường MS DOS.
*Chương trình gọn nhất: Cannon China Chess, 10 kb.
*Chương trình lớn nhất: Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++, 1417 kb.
*Chương trình có giao diện đơn giản nhất: Cannon China Chess.
*Chương trình có giao diện đẹp nhất: Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++ và Sig Power.
*Chương trình chạy nhanh nhất: BQM & NTH Chinese Chess ’99, trung bình một nước đi chỉ trong vòng 10-30 giây.
*Chương trình có nhiều nước đi lâu nhất (xấp xỉ hoặc quá qui định 15 phút tối đa cho một nước đi): The Chinese Chess Competitor.
*Chương trình ổn định nhất (chúng tôi không hề gặp bất kỳ một lỗi nào): Personal Chinese Chess 2000 và Cannon China Chess.
*Chương trình không chạy: Thangngo.
*Chương trình phạm luật nhiều lần nhất: Sig Power.
*Ván đấu có nhiều nước đi nhất: giữa “Uncle Ho” Chinese Chess (đi trước) và Cannon China Chess. Một bên đi được 86 nước, một bên đi được 85 nước.
*Ván đấu lâu nhất: giữa Chinese Chess for everybody và “Uncle Ho” Chinese Chess. Tổng thời gian cả ván là 101 phút.
*Tổng số ván đấu chính thức: 32 (24 ván sơ kết, 4 ván bán kết, 4 ván chung kết).
*Có 20 ván thắng do chiếu bí đối phương; có 4 ván một bên thua do hết thời gian trước; có 8 ván bên thua do đi sai luật (đi lặp hoặc sai luật đi quân).
*Giải không có ván nào hoà (nhưng có một ván đấu thử không chính thức duy nhất hoà khi cả hai chương trình đã mỗi bên vượt quá 400 nước). Đối với các ván thua do một bên hết thời gian trước, chúng tôi chưa bao giờ phải dùng đến luật hoà khi chênh nhau không quá 5 phút (do thời gian chênh nhau quá lớn).
*Tổng số máy tính dùng cho giải: 30 máy (24 máy dùng chính thức, 6 dự bị).

[b]Đánh giá chất lượng cờ[/b]
Phải nhìn nhận chất lượng cờ của các chương trình không ở mức có đẳng cấp như nhiều người kỳ vọng mà mới ở mức khá. Có lẽ chúng đều chưa phải là đối thủ của chương trình Chinese Chess Master III của Đài Loan (tuy có thể thắng được các mức thấp của chương trình này). Trong khi thi đấu hầu hết đều đi những nước – mà theo lời anh Phương, huấn luyện viên cờ quân đội, thuyết minh hôm thi đấu chung kết – nói nhẹ nhàng là “người không ai đi giống vậy”. Nhiều ván đấu (đặc biệt ở vòng sơ kết) có chất lượng chơi rất kém. Tuy nhiên, ta vẫn có thể gặp nhiều ván khác có những nước đi rất hay, với những cách thí quân, ăn quân, chiếu bí hết sức độc đáo. Chúng đã làm chúng tôi – những người bắt buộc phải theo dõi toàn bộ các trận đấu, say mê và vơi bớt mệt mỏi. Với một thời gian đầu tư ngắn, nhiều người còn phải học chơi cờ trước khi bắt tay vào viết chương trình thi đấu các kết quả đạt được là khá mĩ mãn. Với số đông, nó tỏ ra phù hợp và rất có ích.

Xin kể một vài chi tiết thú vị để các bạn tự đánh giá chất lượng các chương trình đoạt giải:

1) Ông trưởng ban tổ chức – GS Hồ Sĩ Đàm (phó khoa Công nghệ) là một người yêu và chơi cờ tốt. Ông đã thử đấu với chương trình chạy nhanh nhất – BQM & NTH Chinese Chess ’99 của Bùi Quang Minh (mà về sau đoạt giải ba). Chương trình này chỉ trong thời gian nghỉ trưa đã kịp “hạ” ông trưởng ban với tỷ số 6-2. Có lẽ ông đã bị cuốn theo lối chơi “siêu tốc” của chương trình này nên đã thua đậm chăng!
2) Trong ngày tổ chức các trận chung kết, ban tổ chức đã đặt ngoài sân hai máy tính để mọi người ham thích có thể trực tiếp thi đấu với hai chương trình đang tranh giải nhất nhì (đấu qua chương trình trọng tài). Có phần thưởng cho người thắng: lúc đầu qui định phải thắng hai trận đi-về (cho công bằng với máy) mới thưởng, về sau phải hạ xuống còn một – với phía người luôn được đi trước. Hai máy này luôn có một số lượng lớn các sinh viên đứng xem để hò hét, cổ vũ và “gà cờ” thoải mái – tất nhiên chỉ cho phe người. Số lượng người thử rất nhiều vì hầu hết mọi người vào thi đấu đều đứng dậy ngay do bị máy nhanh chóng dồn vào một thế cờ đầy thất vọng. Chương trình Personal Chinese Chess 2000 giải nhất của Nguyễn Vũ Hoài đã giữ tốt danh tiếng bằng cách không để một ai qua mặt. Chương trình Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++ giải nhì của nhóm HSV chỉ thua một trận duy nhất trước một bạn trẻ: bạn này đã sớm nhận ra máy rơi vào một tình thế chiếu “quẩn” nên đã khôn khéo đi các quân sao cho máy luôn tốn thời gian để chiếu lặp mãi (mỗi lần lặp lại hơi khác nhau thôi) và máy bị thua do hết giờ trước dù đang ở thế cờ hơn. Hỏi thêm mới biết, bạn trẻ đó lại là em trai của một tác giả nhóm HSV!!!

[b]4. Hướng tới tương lai[/b]
Giải cờ Tướng máy ĐHQG Hà Nội và Tạp chí Thế giới vi tính lần một đã thành công tốt đẹp. Các thứ hạng đã được sắp xếp. Thua thắng trên bàn cờ đã diễn ra. Đó là các trận đấu đẹp về trí tuệ và lao động. Bây giờ là thời gian để đúc kết các bài học và chuẩn bị cho lần giải sau. Chắc chắn có nhiều người đã tham gia giải lần này đang “nung nấu” ý chí đoạt giải lần sau. Nhiều bạn khác cũng đã hoặc sắp bắt tay vào làm chương trình mới. Chúc các bạn thành công và chúng ta hãy hẹn gặp nhau trong trận đấu tới.