Du hí văn chương: Trực tâm trận

Điều thú vị là cả hai người chơi lẫn người bình đều không nhìn ra cách chiếu hết sớm rất bất ngờ tại nước thứ 27 của bên Trắng. Tôi đã dịch và giữ nguyên các lời bình này để các bạn thưởng thức:

[b]Ván cờ Ruan Youfu thắngHuang Yuying[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Ruan Youfu (thắng)Huang Yuying
RED Ruan Youfu;;;
BLACK Huang Yuying;;;
RESULT 1-0
EVENT Giải cờ Toronto mở rộng, Canada, 1998

START{
1. B7.1
/*Nguyễn Phúc thực hiện phân tích và bình ván cờ này như đã hứa với Bill Brydon (một danh thủ Canada, đã từng sang thăm và thi đấu ở Việt Nam – chú thích của người dịch).

Luật thi đấu: Sáu ván Thụy Sĩ, chọn ra hai người đứng đầu để chơi tiếp 2 ván chung cuộc.

Thời gian thi đấu: 1 giờ cho bất cứ số lượng nước đi nào, tiếp theo cứ 10 phút phải đi đủ 10 nước. */
P2-3 2. P2-5 T3.5
3. M2.3 X9.1 4. X1-2 X9-2
5. M8.7 M2.4 6. X9.1 M8.9
7. X9-6 X1.1
/*Cho đến đây, hai kỳ thủ đã chơi như các đại kiện tướng. Có nhiều biến khác nhau để tùy chọn. Khi bên Đen đi [b]X1.1[/b] ta đoán Đen sẽ đi tiếp [b]X2.3[/b]. Đen đang ở thế cờ khó. Xe Trắng cánh phải đang khống chế Pháo Đen. Do đó Đen không đi được nước [b]B3.1[/b]. Mã 4 của Đen cũng không thể ở vị trí đó được mãi, nhưng Đen cũng không thể đi nước [b]M4.6[/b] cho đến khi rời được Pháo cánh trái */
8. P8.2
/*Nước đi này đe dọa [b]P8-9[/b] bắt chết một Xe. Nó ép Xe 2 phải tiến. Đen không còn lựa chọn khác */
X2.3
9. B3.1
/*Đề phòng Đen đi [b]B9.1[/b] và [b]M9.8[/b] đuổi Xe trắng*/
B9.1 10. X2.3 B3.1
/*Đây là một nước hay. Sau khi Trắng đi [b]X2.3[/b], nước [b]M8.9[/b] sẽ trở thành vô ích vì với nước chạy [b]11. X2-4[/b] Trắng sẽ có thế cờ tốt, tấn công ở trung lộ. Đen đang chơi ở hai cánh.*/
11. X6.4 X2/1 12. B7.1
/*Đa số các kiện tướng đều chọn lối chơi an toàn và đợi đối phương phạm sai lầm. Nhưng trong ván cờ này, Trắng không thể chọn lối chơi an toàn. Trắng chọn đi [b]P7.1[/b] vì Trắng phải thắng, “nếu tôi không thua, anh tất phải thua”. Trắng không cần đợi đen đi nước [b]M4.6[/b]*/
P3.5
13. B7-8
/*Biến: [b]13. P8-9 X1-2 14. M3/5 P3/2 15. X2.4 B1.1 16. T7.9 P3-2 17. P5-8[/b]*/
X2-3 14. X2.4
/*Trắng phải ăn Pháo, không có lựa chọn khác. Trắng đã thiệt một quân nhưng hàng phòng ngự của Đen dựa trên cặp Pháo gánh nay đã bị phá vỡ*/
P3-7
15. P8-9 X1-2 16. P9-8 X2-1
17. P5-6 X3.6 18. P8-6
/*Trắng không thể ăn Mã vì nếu không Đen có thể chơi hòa rất dễ*/
X3/3
19. X2/4 X3-4 20. S4.5 M4.3
/*Trắng nhìn xa và tiên liệu mọi thứ ở đây. Bây giờ Trắng có thể tiếp tục kế hoạch tấn công trung lộ.

Nước đi bên Đen [b]M4.3[/b] chính là cái Trắng muốn. Quân Mã này thực ra là cái bả mồi. Đen sẽ thua chỉ vì cố giữ nó. Mặc dù Trắng đã mất không một quân nhưng Trắng cũng không thể thua. Còn nếu Đen đi [b]M4.6[/b] thì ván cờ hầu như sẽ hòa, rất khó cho Trắng thắng*/
21. B8-7 M3.1 22. X2-4 S4.5
/*Biến: [b]22. … M1.2 23. Tg5-4 S4.5 24. Ps-5 X4/1 25. P5.4[/b]*/
23. B9.1 M1.3 24. Ps-5 X1-2
25. X6.1 X2.5 26. P5.4 X4-5
DIAG{ #27 RED POPUP }
/*[b]Chú thích của chúng tôi:[/b]
Thế cờ chiếu hết trong 4 nước. Trắng có thể tiết kiệm được gần 1/2 số nước đi như sau:
*Biến 1: [b]27. X6.3 Tg5-4 28. X4.6 S5/6 29. B7-6 M3/4 30. B6.1.[/b]
*Biến 2: [b]27. X6.3 Tg5-4 28. X4.6 Tg4.1 29. P5-6[/b]*/
27. X4/1
/*Không phải nước đi để bắt Pháo mà chỉ để giữ Xe*/
P7/1 28. X6-7
/*Bây giờ, ván cờ đã thuộc bên Trắng*/
X2/6
29. B7-6
/*Không phải để ăn Mã mà cốt để giam Tướng. Cái bả thì vẫn còn đó, nhưng bây giờ Trắng chẳng cần đến nó nữa*/
M3.1 30. P5/1 M9.8
31. X4-8 X2-1 32. X7-9
/*Nước đi để đảm bảo không hòa. Tất cả các nước đi của Đen đã bị bắt buộc*/
X1-3
33. X9-7 X3-1 34. X7-8 X1-3
35. Xt.3 X5-3 36. Xt-7 X3/6
37. X8.1
/*Bây giờ là lúc để diệt cái bả này*/
P7-3 38. T3.5 P3/3
/* Đen muốn vào giữa và phá cái thế bị Pháo kẹp*/
39. B6.1 P3.5
/*Nước đi [b]39… P3-1[/b] là vô dụng. Trắng sẽ đi [b]40. B9.1[/b] và tấn con Tốt đó liên tục cho đến khi Pháo phải chạy. Quân Mã vẫn sẽ bị mất*/
40. P6.1
/*Nếu đi [b]X8-9[/b] ăn Mã ngay thì Đen sẽ chơi [b]40… X3.4[/b] và dễ dàng gỡ hòa. Còn bây giờ Đen sẽ đi [b]40…. P3-4[/b] tấn công Tốt, Trắng sẽ dùng Pháo để ăn Mã. Còn quân Xe trắng sẽ dùng để ngăn không cho Xe đen chạy*/
P3-4
41. P6-9 X3-4 42. B6.1 P4/5
/*Đen vẫn cố vào giữa. Trắng sẽ để Đen thực hiện điều đó nhưng chỉ trong một nước.*/
43. B6.1 X4-3 44. P9/2 P4-5
45. P5-9 P5-1 46. X8.3 P1/1
47. Tg5-4
/*Cùng kế hoạch nhưng từ một hướng khác. Trắng kết thúc ván cờ với cùng một kế hoạch ngay từ đầu: tấn công trung lộ*/
M8/7 48. Ps-5 P1.3
49. P9.2 M7/9 50. P5.1 P1.4
51. Tg4.1 P1/5 52. P5.1
[/game]

[img]xq161-0.jpg;right;Đèo An Khê, Bình Định[/img]Từ một món chơi giải trí rất gần gũi với đời sống con người, cờ tướng đã bước vào lĩnh vực thể thao và trở thành một bộ môn chính danh ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Ở An Nhơn, những người thuộc thế hệ trước hẳn có ít ai không từng được xem những trận cờ tướng quân người của những bậc kỳ thủ nức danh ở khắp nơi tụ về vào những dịp lễ hội và nổi bật lên trên trí nhớ của nhiều người là lão kiện tướng Minh Trưng, người thủ đài. Bằng những “chiêu độc” đầy ngoạn mục, lão kiện tướng Minh Trưng đã từng làm nên những cuộc thắng bất ngờ không chỉ ở An Nhơn mà khắp làng cờ miền Trung. Còn với thế hệ trẻ hiện nay, có lẽ không ai từng một lần nghe đến cái tên Châu Thị Ngọc Giao, con chim đã cất cánh từ làng cờ An Nhơn, bay khắp đất nước, sang đến Pháp, mang về trên đôi cánh tài năng của mình sự vinh quang làm nên niềm tự hào cho tuổi trẻ quê nhà.

Từ những chất “men” ấy, huyện An Nhơn đã dậy lên phong trào chơi cờ tướng sôi nổi. Những cuộc cờ mang tính “cá độ” hoặc giải khây trước đây dần được những người hâm mộ chuyển thành những cuộc giao đấu trí tuệ và lành mạnh. Họ tìm đến với nhau, hình thành lên những CLB cờ tướng tự phát. Có mặt sớm nhất ở An Nhơn là CLB cờ thị trấn Bình Định được thành lập từ năm 1995 và nay đã được trung tâm văn hoá và thể thao huyện quyết định phát triển thành CLB cờ tướng huyện An Nhơn. Sau gần 2 năm hoạt động, những sinh hoạt mang đầy tính lành mạnh và khoa học đã thu hút được đông đảo người ham mê của mọi lứa tuổi ở khắp nơi tụ về. Hiện nay, số thành viên của CLB đã lên đến 45 người. Người cao tuổi nhất là trên 70, người nhỏ nhất là 18 tuổi. Cứ mỗi ngày chủ nhật, các thành viên trong CLB gặp nhau một lần để giao đấu, trau luyện theo luật cờ mới của Liên đoàn cờ VN hoặc để cùng nhau học tập những ván cờ hay được công bố trên báo, trong sách. Thỉnh thoảng, để mở rộng “tầm nhìn” cho các thành viên, ban chủ nhiệm CLB chọn quân “mang chuông đi gióng xứ người” hoặc mời những CLB các huyện khác đến giao hữu. Mới đây nhất, nhân ngày Quốc tế thiếu nhi (1-6), CLB đã tổ chức một giải cờ tướng thiếu niên, nhi đồng toàn huyện. Về tham gia tranh giải có tất cả 17 kỳ thủ nam và 5 kỳ thủ nữ. Qua những cuộc so tài của các tay cờ “nhí”, những người hâm mộ đã nhìn ra trong đám đàn em của kiện tướng Châu Thị Ngọc Giao đã loé ra những mầm xanh đầy triển vọng như Lê Thị Thanh Nhàn (Đập Đá), Lê Minh Hạnh (thị trấn Bình Định). Mặc dù giải thưởng và tặng phẩm không lớn, nhưng đây là một sự cố gắng lớn của CLB. Qua tìm hiểu, tôi được biết: bởi là một CLB “tự phát” nên mọi chi phí cho hoạt động cũng phải “tự lực”, phải dựa vào số tiền hội phí 2.000đ/người/tháng và tiền quyên góp từ những người hảo tâm và hâm mộ.

Điều đáng nói ở đây là: tất cả những gì đã có kể trên được bắt đầu từ lòng đam mê của anh Chí Thành, chủ nhiệm một hiệu vẽ có danh ở thị trấn Bình Định và nay chủ nhiệm của CLB. Ngồi nói chuyện với anh mà tôi, một kẻ “ngoại đạo”, như bị cuốn vào niềm say sưa của anh về cờ tướng. “Tôi mê cờ tướng từ hồi còn nhỏ lắm anh à ! Không có tiền mua cờ để tập, tôi tìm những con bài “tứ sắc” cắt dán lên những chiếc “nắp ken” làm quân cờ tập chơi. Nỗi mê này đeo đuổi tôi đến lớn, tôi mua mọi thứ sách nói về cờ tướng. Những cuốn sách này theo tôi vào bộ đội để tôi “giải lao” giữa những chặng dừng quân. Ra quân, tôi mở hiệu vẽ. Vừa vẽ, vừa chơi cờ. Chơi ít người buồn, tôi rũ nhiều người cũng chơi rồi hình thành nên CLB cờ tướng thị trấn Bình Định. Càng về sau người tham gia càng đông và trở nên như bây giờ…”. Và theo tôi được biết, nỗi mê ấy của anh cho đến bay giờ vẫn chưa dịu đi, mà dường như có lên “đô” hơn ! Trong suốt mấy năm làm chủ nhiệm CLB, anh dốc toàn tâm, toàn lực, dốc cả… đãy để chăm lo phát triển và cho các hoạt động của CLB. Ngoài thời gian làm nghề sinh nhai là vẽ, là khắc bia mộ, thời gian rỗi anh dành cho cờ tướng. Anh đi liên hệ giao đấu, lục lọi sách báo tìm những ván, những thế cờ hay, cấp quốc gia, quốc tế để cùng những thành viên trong CLB tham khảo, học hỏi và hiện nay anh còn dành thời gian về đêm cho một lớp cờ tướng thiếu nhi miễn phí với 12 em trong dịp hè này. Vẫn chưa chịu dừng ở đấy, trong niềm hưng phấn, anh dự định sắp tới sẽ phát triển thêm nhiều CLB cấp xã, trước mắt là ở thị tứ Đập Đá.

Trong không khí đầy hào hứng của làng cờ An Nhơn hiện nay và với sự nhiệt tâm của những người anh như Chí Thành, chúng ta có quyền tin là quê hương của Châu Thị Ngọc Giao sẽ còn sinh ra nhiều kiện tướng khác cho làng cờ đất nước.

[b]I.[/b]
[img]xq316-0.jpg;right;Nguyễn Công Trứ (1778-1858)[/img]Trời đất cho ta một cái tài,
Giắt lưng dành để tháng ngày chơi.
Dở duyên với rượu khôn từ chén,
Trót nợ cùng thơ phải chuốt lời.
Cờ sẵn bàn son, xe ngựa đó,
Đàn còn phím trúc, tính tình đây.
Ai say, ai tỉnh, ai thua được,
Ta mặc ta mà ai mặc ai.

[b]II.[/b]
Đường ăn chơi mỗi vẻ một hay
[b]Đàn[/b] năm cung réo rắt tính tình dây
[b]Cờ[/b] đôi nước dập dìu xe ngựa đó
[b]Thơ[/b] một túi phẩm đề câu Nguyệt lộ
[b]Rượu[/b] ba chung điêu sái cuộc yên hà
Thú xuất trần ta vẫn là ta
Sánh Hoàng Thành, Xích Tùng ờ cũng đáng!

Thơ rằng:
Cầm tứ siêu nhiên kỳ tứ sảng
Thi hoài lạc hý tửu hoài nồng
Một chữ “nhàn”giá lại đáng muôn chung

Người ở thế trăm năm là mấy
Sách có chữ “Nhân sinh thích chí”
Đem ngàn vàng chác lấy chuyện cười
Chơi cho lịch sự mới là chơi
Chơi cho đài các cho người biết tay
Tài tình dễ mấy xưa nay!

[b]III.[/b]
Thi tửu cầm kỳ khách,
Phong vân tuyết nguyệt thiên.
Nợ tang bồng hẹn khách thiếu niên,
Cuộc hành lạc vẫy vùng cho phỉ chí.
[b]Thơ[/b] một túi gieo văn Đỗ Lý,
[b]Rượu[/b] một bầu rót chén Lưu Linh.
[b]Đàn[/b] Bá Nha gảy khúc tính tang tình,
[b]Cờ[/b] Đế Thích đi về xe pháo mã.
Lúc vị ngộ, Vị tân Sằn dã,
Lấy bút nghiên mà hẹn với non sông.
Xe Thang Văn nhất đáng tao phùng,
Bao nhiêu nợ tang bồng đem giả hết.
Tri mệnh thức thời duy tuấn kiệt,
Hữu duyên hà xứ bất phong lưu.
Ngô nhân hà cự hà ưu?

[i](sưu tầm)[/i]

[b]Chú thích:[/b]
*Phẩm đề: Phê lời khen
*Nguyệt lộ: Câu thơ hay
*Điêu sái: Không vương vấn.