Năm: 2005

PHỤ LỤC 3 CÁC GHI CHÉP CỜ TƯỚNG MỚI

Để khắc phục sự khó khăn trong cách ghi chép thế cờ trong cách ghi truyền thống và giúp bạn chơi cờ làm quen với các chương trình cờ Tướng trên máy vi tính, Tạp chí NGƯỜI CHƠI CỜ của Liên đoàn Cờ Việt Nam đã đề xuất một cách ghi chép mới, được trình bày dưới đây:

[img]xq220-0.jpg;center;[/img]
Các quân cờ tướng được ký hiệu:
Tướng = T
Sĩ = S
Tượng = V (voi)
Xe = X
Pháo = P
Mã = M
Tốt = B (binh)

Các cột được ký hiệu cố định từ trái sang phải bằng các chữ cái a, b, c, d, e, f, g, h, i.
Các hàng được đánh số từ dưới lên từ 0 tới 9.
Ví dụ như nước hai bên sẽ ghi:
[b]1. Phe2 Mg7[/b]
Nước thứ hai:
[b]2. Pb1 Bg5[/b]
Nếu có hai quân cùng tên có thể tới cùng một vị trí thì ghi thêm hàng hay cột xuất phát của quân đó.

Cách ghi này đơn giản: không cần ký hiệu tiến bình, thoái. Không cần ghi cột xuất phát, chỉ cần ghi vị trí sẽ đến là đủ. Xếp thế cờ thuận tiện vì tọa độ ghi luôn cố định, giống như cách ghi của cờ Vua, không bị phụ thuộc vào hai bên. Ví dụ thế cờ sau đây sẽ được ghi lại như sau:
[img]xq220-1.jpg;center;[/img]
Trắng: [b]Te0 Sd0 Sf0 Ve2 Xf8[/b]
Đen: [b]Te9 Sd9 Mb2 Ba4 Bb4[/b]

Việc ghi biên bản ván cờ theo cách này gọn nhẹ, đỡ nhầm lần. Ví dụ nước đi tiếp theo, nếu ghi theo cách cũ là:
[b]1.X4-7 B2.1[/b]
thì với cách mới sẽ ghi:
[b]1.Xc8 Bb3[/b]

Điểm lại trong tổng số sách viết về cờ trong hơn 100 năm qua thì sách về khai cuộc đã chiếm tới hơn 70% trong khi cả trung cuộc và tàn cuộc chỉ chiếm có khoảng 30%, và cho đến nay những tìm tòi sáng tạo mới về khai cuộc vẫn đang được đào sâu, được tranh luận không dứt. Cứ sau mỗi một năm người ta lại cho ra đời những quyển sách dày cộp chỉ rõ những biến nào trong khai cuộc đã lạc hậu, lỗi thời, những biến nào đúng đắn, hiệu quả hơn, những biến nào còn đang bàn cãi chưa ngã ngũ còn phải đợi kiểm nghiệm tiếp.

Người ta còn tổ chức những giải cờ chỉ chơi theo một kiểu khai cuộc, không chỉ là chuyện chơi cho thú vị lạ mắt mà còn để phát hiện ra những nước đi mới, những biến, những phương án khác lạ và những hệ quả của chúng. Không phải tất cả những phát hiện mới đều đúng cả, thế nhưng có một điều dễ nhận ra là, tất cả những kỳ thủ đẳng cấp cao đều hết sức quan tâm tới khai cuộc, bởi theo họ thì “đầu có xuôi thì đuôi mới lọt”, chỉ một nước đi nhầm hay một nước yếu ở khai cuộc là bị đối phương phát hiện và khai thác ngay. Từ những ưu thế rất nhỏ trong khai cuộc, người chơi sẽ biết làm gì để kiềm chế hoặc khoét sâu điểm yếu đó (nếu đã đọc kỹ lý thuyết thì họ biết rất rõ là sẽ phải làm gì).

Giành lợi thế từ khai cuộc là yêu cầu của các kỳ thủ hiện nay. Hay nói một cách khiêm tốn hơn là ngay phần khai cuộc phải giữ cho cân cờ, chứ quyết không chịu để yếu thế hơn đối phương. Khai cuộc ngày nay đâu phải chỉ dăm ba nước đầu, nó có thể kéo dài đến 10, 15 nước là chuyện thường. Trong khoảng chừng đó nước, có biết bao nhiêu phương án mới, nước đi lạ đã và sẽ còn xuất hiện. Người ta đã từng lấy làm lạ vì sao một đại danh thủ lừng lẫy như Anatoli Karpov, ngay trong phần khai cuộc, lại phải ôm đầu suy nghĩ gần 45 phút mới tìm ra nước đối đáp trước một nước đi đầy bất ngờ của Garry Kasparov. Nữ kỳ thủ Hoàng Thanh Trang cũng rất được ngợi khen khi thắng nữ vô địch thế giới Tạ Quân tại cúp cờ vua thế giới lần thứ nhất tại Thẩm Dương (Trung Quốc), khi cô đi một nước khác thường ở khai cuộc, khiến Tạ Quân phải nghĩ suốt nửa giờ mà vẫn không tìm được phương án đối đáp chính xác, để rồi rốt cục phải thua ván cờ chỉ trong vòng 30 nước.

Trong cờ Tướng, Hứa Ngân Xuyên tuy trẻ tuổi hơn các bậc “đại công thần”, thế nhưng vẫn liên tiếp giành được ngôi vô địch Trung Hoa trong những năm gần đây, bởi anh luôn đưa ra được những nước khai cuộc làm choáng váng địch thủ. Mà nên nhớ rằng các bậc “đại công thần” từng là những người thuộc lòng “như cháo chảy” các loại khai cuộc cổ điển, tưởng như không còn gì để mà thêm bớt nữa!

Ngoài ra việc kiểm nghiệm lại các biến, các phương án cũ cũng là một mục tiêu của các nhà nghiên cứu khai cuộc. Có những phương án từng được coi là tối ưu, là bền vững, nay xem lại vẫn còn những sơ hở đáng kể.

Té ra học khai cuộc lại là khó nhất, dễ làm người ta nản lòng nhất, bởi khối lượng của nó đồ sộ, đường ngang ngõ tắt ngổn ngang, lắm khi cứ như đi lạc vào rừng, có biết bao ngã năm ngã bảy liên tiếp hiện ra, không biết phải chọn đường nào cho đúng, cho tối ưu đây!

Và tất yếu sẽ dẫn tới một việc mà không một kỳ thủ nào có ý thức vươn lên, muốn tiến bộ, muốn giỏi giang hơn có thể tránh được là: phải tìm thầy mà học, mà nghe chỉ bảo, nghe giảng giải, phân tích cặn kẽ. Có thể là thầy hiện diện bằng xương bằng thịt trước mắt bạn mà cũng có thể là thầy vô hình, chính người thầy vô hình mới là quan trọng nhất. Đó chính là những quyển sách, là những bài báo là những trang “giáo khoa khai cuộc” trên mạng internet hay những đĩa CD chuyên về khai cuộc của các chương trình cờ chạy trên máy vi tính…

Nói tóm lại, bạn sẽ không phải chỉ là một người chơi cờ đơn thuần mà phải tập làm “nhà nghiên cứu”. Đây chính là cái vừa là rất thích thú đồng thời cũng là rất khó chịu. Thích thú nếu ta đi được vào thế giới khai cuộc, khám phá, áp dụng những điều mới mẻ, bổ ích và dần dà nhận ra những khiếm khuyết trước đây của mình. Còn khó chịu khi ta thấy nó rắc rối, mất thì giờ và phải lao động thật sự! Nói thật lòng thì các bạn chơi cờ Vua có vẻ tiếp cận thoả mái hơn với con đường này so với các bạn chơi cờ Tướng, vì đại đa số các bạn chơi cờ Vua là học sinh nhà trường, ngay từ đầu đã được các thầy hướng dẫn một cách có bàn bản. Phương pháp và tài liệu, phương tiện cũng tốt hơn. Tuy nhiên chỉ cần nhìn sang nước bạn Trung Quốc thì ta thấy họ đào tạo các kỳ thủ cờ Tướng không kém gì cờ Vua, thậm chí là còn hơn cờ Vua.

Các bạn còn nhớ Hồng Trí và Nhiếp Thiết Văn chứ? Mới ngày nào họ còn chơi ở lứa tuổi U20, mới ngày nào Hồng Trí còn bị “ăn đòn” của Nguyễn Thành Bảo, mất cả cúp vàng. Ấy thế mà chỉ 5 năm sau cái ngày đáng ghi nhớ ấy, giờ đây cả hai đã gia nhập vào làng cờ đỉnh cao, nằm trong số 32 đại cao thủ Trung Quốc, trong lúc 5 năm qua, Nguyễn Thành Bảo của chúng ta hầu như “biến mất” trên kỳ đài! Lần gặp cuối cùng giữa họ là vào giải “Các danh thủ châu Á” tổ chức tại Vũng Tàu vào năm 2001, ở ván thứ 2, Thành Bảo đã thất thế ngay ở khai cuộc, gắng gượng chống đỡ thêm được một hồi thì đành chịu thua, ra khỏi phòng thi đấu Bảo phải công nhận là mình “tắc tị” ở khai cuộc này, không biết là phải đi tiếp như thế nào, đành cứ đánh mò mẫm, trong lúc Hồng Trí nắm rất chắc, đi từng nước chắc chắn vững tin. Rốt cuộc thì Hồng Trí và Thiết Văn chiếm ngôi nhất nhì, còn Thành Bảo xếp tận thứ 9. Nắm chắc khai cuộc lợi hại như thế đấy.

Nhưng không chỉ có thế. Ai vừng vàng trong khai cuộc còn giành được nhiều lợi thế hiển nhiên khác: đó là về thời gian và tâm lý. Ngày nay khi thời gian dành cho mỗi ván cờ ngày càng co ngắn lại thì việc phân phối thời gian hợp lý cho từng giai đoạn của ván cờ ngày càng trở nên quan trọng. Có người chỉ mất có 10-15 phút cho 10 nước đi đầu tiên hoặc thậm chí còn nhanh hơn thế, trong lúc có người mất cả giờ đồng hồ để nghĩ. Nếu khai cuộc mà tiêu tốn quá nhiều thời gian như vậy thì thời giờ dành cho trung cuộc và tàn cuộc còn được bao nhiêu. Dù anh có đánh giỏi trời chăng nữa nhưng đồng hồ báo chỉ còn một vài phút, thậm chí còn có 20-30 giây thì có đến thánh cũng không gỡ được. Huống chi, khi vào giải chính thức, sự chênh lệch đẳng cấp giữa các kỳ thủ là rất nhỏ, không ai “ăn tươi nuốt sống” được ngay đối phương, vấn đề thì giờ luôn là một yếu tố sống còn cho từng ván đấu.

Anand vốn là một “thiên tài khai cuộc”, có trí nhớ phi thường, thuộc lòng các loại khai cuộc trong đó có những khai cuộc hết sức lắt léo, nhờ đó mà ông đã nhiều lần trở thành người thách đấu giành ngôi vô địch thế giới và trên thực tế ông đã giành được ngôi vô địch thế giới của FIDE. Thế nhưng khi được hỏi ông tập luyện gì nhiều nhất trước các trận đấu quan trọng, ông cười và nói: “Tôi tập luyện khai cuộc!”

Còn về yếu tố tâm lý thì cũng đã khá rõ ràng. Một kỳ thủ Việt Nam khi đi đánh giải cờ Tướng quốc tế đã kể lại: “Ở nhà tôi đã chuẩn bị kỹ càng một số phương án khác thường để gây bất ngờ cho đối phương, ai dè tôi đi nước nào anh ta cũng đối đáp mau lẹ, hầu như chẳng phải nghĩ ngợi gì nhiều. Chính điều đó khiến tôi đâm ra luống cuống, mất bình tĩnh, thiêu tự tin hẳn và rốt cuộc thua cờ”. Nếu không luống cuống, mất tự tin thì kết quả chưa chắc sẽ là như thế. Lúc này yếu tố tâm lý lại nổi nên, ai có tâm lý ổn định thì phần thua ít khi đến với họ. Tâm lý còn thể hiện ở sự hưng phấn, hăng hái hay sự nhụt chí, dao động. Ở những người khai cuộc giỏi thì mỗi nước đi của đối phương đều “trong tầm tay”, cứ ung dung mà “đánh tới” thoải mái và thảnh thơi. Còn ở những ai “không thuộc bài khai cuộc” thì vừa phải đi vừa phải thăm dò, rụt rè và cảnh giác. Hai trạng thái tâm lý này không chỉ có ở khai cuộc mà sẽ còn kéo dài tới hết ván cờ.

Lại có những kỳ thủ chỉ giỏi một vài khai cuộc “tủ” và cố dẫn dắt đối phương vào “khai cuộc của mình”. Tất nhiên làm được như vậy là cả một nghệ thuật, nhưng không phải ai cũng làm được đâu, bởi đối phương cũng có những “tủ riêng” và cũng đang cố lôi kéo bạn vào khai cuộc của họ. Rốt cuộc anh nào bị “lệch tủ” anh ấy sẽ gánh lấy tai họa. Tai họa đây chính là những cú sốc tâm lý, bởi vì biết mình đang đi vào con đường lạ hoắc, chưa bao giờ biết tới. Cho nên chính vốn khai cuộc dồi dào và sâu sắc sẽ giải thoát cho bạn khỏi những tình huống sốc nói trên.

Cũng nên nhớ rằng khi vào tàn cuộc, thời gian cạn kiệt dần thì đối thủ thường có cảm giác đồng hồ chạy rất nhanh (một số đấu thủ “quáng gà” cứ cho rằng đồng hồ bên mình bị hỏng nên mới chạy nhanh thế!). Đó là một áp lực tâm lý khá nặng nề làm phân tán tư tưởng, phản ứng thiếu chính xác và kết quả là các nước đi sai lạc xuất hiện, trong lúc đối thủ ung dung nhìn thời gian còn rộng rãi và chơi thoả mái, chính xác hơn nhiều. Như thế bao nhiêu công lao đổ ra cho cả một ván cờ hóa thành “công cốc” khi chiếc kim đồng hồ bên mình cứ thế rụng xuống một cách thản nhiên, vô tình.

Tất nhiên không ai có thể coi nhẹ trung cuộc hay tàn cuộc, bởi một ván cờ thì tất cả các giai đoạn phải liên hoàn chặt chẽ với nhau, giai đoạn nào cũng có giá trị không thể chối cãi của nó. Người chơi cờ muốn hay không cũng phải nghiên cứu cả ba giai đoạn, chưa nói tới hiện nay người ta còn nói tới hai giai đoạn trung gian nữa là Khai-trung và Trung-tàn. Những vấn đề này sẽ được bàn tới sau đối với cả hai loại là cờ Vua và cờ Tướng.

Nhưng như ta đã nói từ đầu “đầu không xuôi thì đuôi khó lọt”, đừng quá tin rằng ta khai cuộc “linh tinh” thì trong quá trình chơi đối thủ vẫn có thể mắc những lỗi ngớ ngẩn để ta tận dụng. Điều đó cũng có thể nhưng chỉ là cách nghĩ cầu may, “há miệng chờ sung”, không có gì là chắc chắn cả. Cũng không hề có lời khuyên rằng cứ học cho hết khai cuộc rồi hãy học tàn cuộc và trung cuộc. Điều chủ yếu muốn nói ở đây là: Cái gì cũng phải học, học cho tới nơi tới chốn, nhưng phải đặc biệt chú ý tới khai cuộc. Học khai cuộc cũng không phải bạ gì đọc nấy mà phải học có phương pháp. Học từ dễ tới khó, từ nông tới sâu, học có trọng điểm rồi từ đó mới mở rộng ra chứ không phải một lúc mà ôm được tất cả. Học đi rồi phải học lại, người ta gọi là học theo hình xoắn ốc, lần sau cũng vấn đề đó nhưng khó hơn, phức tạp hơn lần trước. Có chí thì nên.

Cuối cùng là học, là nghiên cứu phải đi đôi với thực đấu, tức là phải ứng dụng một cách có hiệu quả những gì mình đã học được, cố gắng tránh bằng được những sai lầm mình đã mắc phải, lần sau chơi khai cuộc tiến bộ hơn lần trước, nhớ được nhiều phương án hơn. Tất cả kiến thức của mình phải được thể hiện trên bàn cờ chứ không phải ở những cuộc tranh luận suông.

Ngày nay cờ không chỉ còn là thú chơi giải trí hay thư giãn đơn thuần, nó còn là môn thể thao, là những cuộc thi đấu, đọ tài qua những trận cờ sôi nổi quyết liệt để phân thắng bại. Ai muốn giỏi hơn, vươn lên đỉnh cao hơn thì không phải chỉ qua kinh nghiệm, qua chơi mãi mà giỏi, đó là cách nghĩ đã “xưa rồi”, bởi tất cả các môn thể thao ngày nay đều phải đi vào chuyên nghiệp và bài bản.

Cờ Vua cũng thế, cờ Tướng cũng thế mà cờ Vây cũng thế. Bạn muốn đi vào thể thao ư, thì bạn cũng không bao giờ là một ngoại lệ cả!

[i]Trước đây tôi có nghe 1 ông cụ đề cập đến “cờ chẹt mà lũ trẻ hay chơi”. Sau đó ông giải thích là: Cờ gánh là chui vào giữa 2 quân gánh 2 quân đó (ăn 2 quân đó), còn cờ Chẹt là ngược lại, lấy 2 quân mình chẹt 1 quân đối phương là sẽ ăn lấy quân cờ đó.

Nhưng sau đó lại có người cho tôi biết là 2 cách ăn quân đó thật ra đều nằm trong cờ Gánh, còn cờ Chẹt chắc là 1 cái tên địa phương để chỉ cờ Gánh mà thôi. Xin tòa soạn giải thích chi tiết hơn về cờ Gánh và các loại cờ phổ thông ở làng quê mà trẻ con hay chơi như cờ Đinh Bộ Lĩnh, cờ Mụ (tôi nghe nói là 2 Mụ đấu với nhiều quân ?)

Không biết các bạn có định đưa những loại cờ này lên vi tính hay ko, tôi nghĩ những cờ này đỡ phức tạp hơn cờ tướng nhiều, do đó đem lại vi tính chắc cũng ko đến nỗi quá khó.
Chat Nguyễn[/i]

Cờ Gánh có tên tiếng Anh là Reversi, tên thương mại là Othello (tên do một hãng sản xuất đặt ra và giữ bản quyền về tên này).

Cờ Gánh được chơi trên bàn cờ kẻ ô (giống như cờ caro – gomoku hay cờ vây – go). Bàn cờ tiêu chuẩn có kích thước 8×8 nhưng cũng có thể dùng các kích thước khác như 6×6, 10×10. Người chơi khi đến lượt sẽ đặt các quân đồng nhất có mầu trắng hoặc đen (tùy theo bên – cũng giống như cờ vây) lên bàn cờ. Hình dưới là bàn cờ lúc khởi đầu:

[img]xq247-0.gif;center;[/img]

Nếu có quân đối phương nằm kẹp giữa (tính theo hàng, cột hoặt đường chéo) quân vừa đặt lên và một quân có từ trước thì các quân đối phương đó sẽ biến thành quân của người vừa đi (ăn quân).

Ví dụ, giả sử bạn đi quân trắng và có một hàng quân như hình sau:

[img]xq247-1.gif;center;[/img]

Bạn có thể đặt quân mới vào đầu hàng (mũi tên) và biến hai quân đen thành trắng:

[img]xq247-2.gif;center;[/img]

Không những ăn quân theo một đường mà cùng lúc bạn có thể ăn quân theo nhiều đường. Hình dưới cho thấy sau khi đi quân trắng vào ô chỉ bởi mũi tên, bạn sẽ ăn một loạt quân theo cả đường dọc, ngang và chéo.

[img]xq247-3.gif;center;[/img]
[img]xq247-4.gif;center;[/img]

[b]Mục tiêu của trò chơi[/b] là có nhiều quân của mình hơn đối phương.

Chú ý là bạn bắt buộc phải đặt quân tại những vị trí có ăn được quân đối phương chứ không phải là đặt tùy ý.

Cờ Gánh đươc coi là không khó lập trình, có độ bùng nổ tổ hợp thấp và có khả năng được các nhà nghiên cứu / lập trình giải quyết trong tương lai gần (có nghĩa là có thể tạo ra được một chương trình cho biết bên nào sẽ thắng trong một thế cờ bất kỳ).

Bạn có thể chơi trò chơi này trên mạng (chơi online, ví dụ tại http://www.itsyourturn.com/) hoặc download một số chương trình miễn phí.

Bây giờ cờ Vua đã khá phổ biến ở nước ta, nhưng trước đây 30 năm thì còn ít người biết. Đoàn học sinh ta biết được cấu tạo bàn cờ Vua đều giải tốt bài toán liên quan đến cờ Vua, đó là một thắng lợi đầy ý nghĩa góp phần vào kỳ tích: đạt 4 giải: 1 giải nhất, 1 giải nhì và 2 giải ba.

Bài toán liên quan đến cờ Vua đó như dưới đây, chúng tôi ghi lại để các bạn xem cho vui:

[i]Xét một bàn cờ châu Âu gồm 8×8 ô, ta cắt rời nó thành p hình chữ nhật sao cho các ô đều nguyên vẹn, cách cắt này phải thỏa mãn các điều kiện dưới đây:
1. Trong mỗi hình chữ nhật số ô trắng bằng số ô đen.
2. Nếu gọi a_i là số ô trắng trong hình chữ nhật thứ i thì a₁ < a₂ <... < a_p.

Hãy xác định giá trị lớn nhất của p sao cho cách cắt rời ấy có thể thực hiện được. Hãy chỉ ra tất cả các dẫy a₁a₂…a_p có thể có, ứng với giá trị p đã tìm được.[/i]

Trong phiên họp của Hội đồng giám khảo quốc tế để chọn và quyết định đề thi điều lo lắng nhất đối với chúng tôi là liệu các em học sinh nước ta có còn nhớ cách cấu tạo của bàn cờ Vua 8×8 = 64 ô trong đó ô trên cùng ở góc phải là ô đen và các ô đen trắng xen kẽ nhau. Để học sinh ta không nhầm giữa hai bàn cờ Tướng và bàn cờ Vua, chúng tôi trình bày sự khác nhau giữa hai bàn cờ và đề nghị hội đồng giám khảo quốc tế cho thêm hai chữ “Châu Âu” sau hai chữ “bàn cờ” khi dịch bài này ra tiếng Việt.

Để giải bài toán này việc đầu tiên là nhận định về cấu tạo bàn cờ. Do tổng số ô trắng bằng tổng số ô đen nên tổng số ô trắng bằng
a₁+a₂+…+a_p = 8×8/2 = 32 (ô vuông)

Vì a_i >= i nên ta có:

32 = a₁+a₂+…+a_p >= p(p+1)/2

Từ đó suy ra p <= 7. Số 32 chỉ có thể phân tích thành tổng của bảy số tự nhiên khác nhau từng đôi theo 5 cách sau đây: Cách 1: 1+2+3+4+5+6+11 Cách 2: 1+2+3+4+5+7+10 Cách 3: 1+2+3+4+5+8+9 Cách 4: 1+2+3+4+6+7+9 Cách 5: 1+2+3+4+5+6+7+8 Cách 1 không thể xẩy ra vì bàn cờ với kích thước 8x8 không chứa được hình chữ nhật có 22 ô. Chỉ còn lại 4 cách ứng với 4 hình vẽ dưới đây: [img]xq246-0.jpeg;center;[/img] Ở mỗi hình vẽ bàn cờ được cắt rời thành 7 hình chữ nhật thỏa mãn các điều kiện của bài ra là: *Mỗi hình chữ nhật đều có số ô trắng bằng số ô đen *Các ô đều nguyên vẹn ở mỗi hình chữ nhật. *Số ô trắng a₁,a₂,…a₇ trong 7 hình chữ nhật cắt rời này được sắp xếp theo thứ tự tăng dần a₁ < a₂ <... < a₇.

PHỤ LỤC 2 MỘT SỐ ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ THAM GIA XÂY DỰNG CÂU LẠC BỘ CỜ

(Thuộc Liên đoàn Cờ Việt Nam)

[b]1. Liên đoàn Cờ Việt Nam:[/b]
*Thành lập theo quyết định số 10/NV ngày 9 tháng 1 năm 1965 của Bộ Nội vụ với tên gọi “Hội Cờ tướng Việt Nam”.
*Đổi tên là “Hội Cờ Việt Nam” theo quyết định số 65/BT ngày 25 tháng 1 năm 1981 của Bộ trưởng – Tổng Thư ký Hội đồng Bộ trưởng.
*Đổi tên là “Liên đoàn Cờ Việt Nam” theo quyết định 514/TCCP ngày 15 tháng 8 năm 1992 của Bộ trưởng – Trưởng ban tổ chức cán bộ của Chính phủ.
2. Liên đoàn Cờ Việt Nam mong các vận động viên cờ, các nhà chơi cờ và ủng hộ môn thể thao trí tuệ này sẽ gia nhập Liên đoàn và góp phần xây dựng nhiều Câu lạc bộ Cờ (cờ Vua, cờ Tướng…), đồng thời rèn luyện, thi đấu để nâng cao thành tích ở địa phương, trong nước và quốc tế.
3. Dưới đây Ban tổ chức thuộc Liên đoàn trích nguyên văn một số điều trong bản điều lệ của Liên đoàn Cờ Việt Nam để các bạn tìm hiểu và thực hiện nếu muốn xin gia nhập làm hội viên của Liên đoàn tại cơ sở.

[b]VỀ TÔN CHỈ, MỤC ĐÍCH CỦA LIÊN ĐOÀN CỜ VIỆT NAM[/b]
…
Điều 2: Liên đoàn Cờ Việt Nam là một tổ chức xã hội về thể thao có tính chất văn hóa, nghề nghiệp, tập hợp rộng rãi mọi người chơi và hoạt động về các loại cờ Vua, cờ Tướng…, tự nguyện hoạt động trong tổ chức của Liên đòan.
Hoạt động của Liên đoàn là nhằm phát huy vai trò chủ động của quần chúng, thu hút ngày càng nhiều người Việt Nam thuộc mọi lứa tuổi, giới tính, dân tộc, nghề nghiệp tập luyện, thi đấu, tuyên truyền, ủng hộ, giúp đỡ phát triển và nâng cao chất lượng phong trào cờ trong cả nước góp phần rèn luyện trí não, bồi dưỡng phẩm chất tốt đẹp của con người mới XHCN Việt Nam, trao đổi văn hóa, thể thao với các nước và đưa bộ môn này nhanh chóng tiếp cận trình độ quốc tế.

Điều 3: Liên đoàn Cờ Việt Nam là một bộ phận củ Phong trào Olympic Quốc gia Việt Nam và là thành viên chính thức của Liên đoàn Cờ quốc tế.
Điều 4: Liên đoàn Cờ Việt nam có tư cách trước pháp luật về mọi hoạt động của mình…
…
Điều 8: Điều kiện và tiêu chuẩn gia nhập Liên đoàn.
8.1. Là công dân, có đạo đức, khả năng và nguyện vọng hoạt động cho phong trào cờ.
8.2. Tán thành Điều lệ Liên đoàn: tự nguyện làm đơn xin gia nhập Liên đoàn và hoạt động trong một tổ chức cơ sở (Câu lạc bộ Cờ) hoặc các tổ chức khác quy định trong Điều lệ của Liên đoàn.
8.3. Được sự giới thiệu của một hội viên của Liên đoàn và tổ chức của Liên đoàn công nhận, cấp thẻ hội viên.

Điều 9: Nghĩa vụ của hội viên
9.1. Chấp hành điều lệ, nghị quyết, chỉ thị của Liên đoàn và mọi quy định của tổ chức cơ sở, câu lạc bộ.
9.2. Hoàn thành nhiệm vụ do tổ chức Liên đoàn ở cơ sở phân công.
9.3. Tham gia sinh hoạt đều đặn ở tổ chức cơ sở của Liên đoàn, rèn luyện môn cờ, phát triển hội viên mới, đóng hội phí…

Điều 10: Quyền lợi của hội viên
10.1. Thảo luận, biểu quyết các chủ trương, kế hoạch công tác của Liên đoàn và góp ý kiến lên các cấp của Liên đoàn.
10.2. Có quyền bầu cử, ứng cử và các cơ quan lãnh đạo của Liên đoàn.
10.3. Có quyền tham gia một cách có tổ chức các hoạt động cờ trong nước và quốc tế.
10.4. Có quyền xin ra Liên đoàn và thôi giữ các cương vị công tác sau khi đã có đơn gửi Ban chấp hành Liên đoàn ở đơn vị cơ sở. Trước khi ra Liên đoàn phải bàn giao lại công việc, tiền, thiết bị… và trả lại thẻ hội viên.
Điều 12: Đơn vị cơ sở của Liên đoàn là “Câu lạc bộ Cờ”, tổ chức theo đơn vị dân cư, làm việc, học tập (của khu tập thể, hộ dân cư, cơ quan, xí nghiệp, trường học, đơn vị bộ đội…), câu lạc bộ Cờ trong nhà (cung) văn hóa, thể thao của các ngành, các giới, các địa phương. Mỗi Câu lạc bộ cờ có thể chia thành những “nhóm cờ”, những “điểm chơi cờ” hoạt động tại các điểm thuận lợi đối với hội viên.
…

Điều 14: Các cơ quan của Liên đoàn cờ ở cấp tỉnh
Đại hội đại biểu của Liên đoàn cấp tỉnh bầu ra Ban chấp hành Liên đoàn cấp tỉnh có nhiệm kỳ hoạt động là 3 năm.
Đại hội đại biểu của Liên đoàn cấp huyện bầu ra Ban chấp hành cấp huyện có nhiệm kỳ hoạt động là 2 năm.
Các Ban chấp hành nói trên cử ra Ban thường trực gồm Chủ tịch hoặc Phó chủ tịch thường trực, Tổng thư ký, Phó tổng thư ký để điều hành công việc hàng ngày. Các quy định cụ thể về sự hoạt động của các cơ quan của Liên đoàn cấp tỉnh, cấp huyện sẽ do đại hội đề ra, phù hợp với điều lệ của Liên đoàn Cờ Việt Nam, được chính quyền địa phương phê chuẩn.

Điều 15:
15.1. Cấp cơ sở của Liên đoàn có tổ chức “Câu lạc bộ cờ” theo đơn vị dân cư, học tập, làm việc gồm hai hình thức chính:
Câu lạc bộ Cờ riêng của tập thể, phường xã, trường học, cơ quan, xí nghiệp công, nông, lâm trường…
Câu lạc bộ Cờ trong Câu lạc bộ (hoặc Cung) văn hóa, thể thao của địa phương hoặc ngành, giới.
15.2. Câu lạc bộ kết nạp, cấp thẻ sinh hoạt hội viên, theo đơn xin gia nhập của từng người và hoạt động theo những điều lệ của Liên đoàn và luật pháp Nhà nước.
15.3. Câu lạc bộ họp hội nghị toàn thể hàng năm để bầu ra Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ (Chủ nhiệm, phó Chủ nhiệm) với số lượng tùy theo quyết định của hội nghị nói trên, thông qua nội quy và hoạt động của Câu lạc bộ và kiểm điểm, đánh giá, rút kính nghiệm công tác, kiểm tra tài chính khen thưởng, kỷ luật hội viên…
15.4. Nguồn thu của Câu lạc bộ gồm hội phí, tiền quyên góp và các dịch vụ hợp pháp.
15.5. Hội viên không đóng hội phí 6 tháng hoặc không sinh hoạt liên tục 6 tháng sẽ bị khai trừ khỏi Liên đoàn. Hội viên không muốn tham gia Liên đoàn nữa phải làm đơn và trả lại thẻ sinh hoạt Câu lạc bộ.

Điều 16: Mỗi cấp của Liên đoàn Cờ tổ chức Ban bảo trợ của Liên đoàn Cờ cấp đó, gồm những người nhiệt tình giúp đỡ thiết thực cho Liên đoàn về tinh thần, vật chất, tài chính, nhằm góp phần phát triển phong trào và giúp đỡ phát triển tài năng của đất nước.

Đặng Đình Yến là tay cờ lỗi lạc của đất Bắc trong suốt những năm 30 – 50. Ông là một trong bốn tay cờ được mệnh danh là tử kiệt Bắc Hà (Đặng Đình Yến, Chu Văn Bột, Lê Uy Vệ, Nguyễn Thi Hùng). Ông Yến lại là người cao ráo, tác phong đĩnh đạc, phong lưu, ăn nói nhỏ nhẹ nên được nhiều người mến mộ. Nhưng ông khác chủ yếu chơi cờ phía Bắc, nhưng riêng Đặng Đình Yến lại chu du khắp thiên hạ, đánh cờ giang hồ. Ông chu du tới tận Sài Gòn và các tỉnh Nam Bộ, kết thân với danh kỳ Phương Nam Nguyễn Thành Hội. Hai ông làm thành một cặp bài trùng, đánh đâu thắng đấy, tạo nên tiếng vang lớn trong làng cờ Việt Nam thời bấy giờ.

Tuy nhiên có lần tham gia đánh giải cờ lớn tại nhà Khai trí Tiến đức (Hà Nội), chính Đặng Đình Yến đã bị một vố đau nhớ đời, âu đó cũng là một bài học cho lớp con cháu về sau.

Số là sau khi loại các đối thủ một cách dễ dàng ở các vòng loại, Đặng Đình Yến nghiễm nhiên lọt vào trận chung kết với Lê Duy Hữu, một thành viên của Hội cờ Thuyền Quang (Hà Nội). Có lẽ Lê Duy Hữu do may mắn mà vào tới trận chung kết này chứ sức cờ thật sự của ông này còn kém ông Yến mấy bậc, theo như nhận định của người thời bấy giờ.

Trước khi vào trận chung kết, lại biết đối thủ là kẻ thấp cơ nên Đặng Đình Yến hoàn toàn yên tâm, ông bèn bỏ đi chơi với bạn bè rất thoải mái. Bạn bè ông lúc ấy phần lớn là người ở Ngũ Xã, một địa danh có nghề đúc đồng lừng danh Thủ Đô. Chính nơi ấy đã nhận đúc chiếc cúp bằng đồng rất đẹp để trao tặng nhà quán quân, với số tiền đúc lên tới 100 đồng, đó là số tiền rất lớn thời bấy giờ, với một số tiền như vậy, ông Yến có thể sống được tới nửa năm, bởi vì ông cũng là người không có của nả gì, chỉ đánh cờ để kiếm sống.

Tuy nhiên lâu ngày gặp bạn bè đông vui, ông cũng muốn nhân dịp này chiêu đãi, mà tiền thì gần như cầm chắc rồi. Thế là mấy hôm trước khi vào chung kết, ông bèn nói với bạn bè: “Đằng nào thì cúp lần này cũng đã thuộc về tôi, vậy tôi xin mượn của anh em đúng 100, khi nào nhận cúp sẽ trả đủ”.

Ai cũng tin là thế bèn góp tiền nhau lại cho ông vay. Ông tiêu trước và còn rủ mọi người ăn chơi mấy ngày hết nhẵn.

Hôm vào trận, mọi người đến rõ đông, sân cờ kín đặc người xem, chủ yếu là xem Yến biểu diễn tài nghệ của mình. Mới vào cuộc, Yến ra tay ngay. Cờ Hữu bị ngợp nên mới qua phần khai cuộc đã có vẻ núng thế. Yến biết thế bèn liên tiếp ra đòn áp đảo đối phương, những mong kết thúc ván cờ nhanh để lấy cúp và các phần thưởng đang bày la liệt trên bàn.

Lẽ ra như người khác yếu bóng vía, có thể đã mau chóng bỏ cuộc, nhưng Lê Duy Hữu vốn là tay gan lỳ, nên yếu thì yếu cũng cứ quyết chơi cho tới cùng, cố tìm cách vòng vo kéo dài, cần chạy thì chạy, cần lùi thì lùi, chẳng ham xáp chiến. Nhử đối phương mấy lần chưa được, Yến đâm sốt ruột, nghĩ bụng: “Quái, cái thằng cha này, chẳng đầu hàng cho xong, đã thế thì ta sẽ vặt cho bằng hết quân cho biết tay”. Nói sao làm vậy, bèn chẳng thèm nhử bẫy nữa mà cứ nhằm đuổi quân để bắt, ai xem cũng thấy buồn cười cho Hữu. Cờ tàn Yến còn Xe, 2 Tốt trong lúc Hữu còn 1 Pháo 1 Mã, Yến bèn kéo Xe đuổi bắt bằng được Pháo của Hữu mới thôi. Tính rằng sau đó đưa hai Tốt sang sông kết hợp với Xe diệt luôn Mã, sau đó ăn sạch Sĩ, Tượng thắng cờ.

Pháo của Hữu chạy hết Đông sang Tây, hết kéo lên lại lùi xuống, còn Xe của Yên cứ như mèo vờn chuột, nhưng mà là chuột gan cóc tía. Xem ra chuyện thắng thua chỉ còn là thời gian. Bên ngoài người ta đã sắp sẵn các giải thưởng, mực đã được mài sẵn ra nghiêm để viết tên Đặng Đình Yến quán quân, chốc nữa đón Yên lên nhận. Cánh thợ Ngũ Xá khoái chí lắm.

Đến lượt Yến đi, thì thế cờ đuổi Pháo của Yến hình thành như sau (hình vẽ)

[fen popup=0]3ak4/4a4/2H6/6C2/2p5p/9/6r2/4E4/9/3AKA3 w - - - 1;center;Lê Duy Hữu (tiên) - Đặng Đình Yến[/fen]

Hữu nghĩ một lúc rồi bình Pháo 7, mọi người dùng quanh trông thấy nước đi ấy thì cười ầm lên cho rằng Hữu “quáng gà” mất rồi, bởi đi như thế thì Pháo của Hữu bị kẹp chặt giữa Mã và Tốt, tiến thoái cũng hết đường. Yến bèn tủm tỉm cười vừa kéo Xe về ngang hàng Pháo “làm thịt” con Pháo ngoan cố và dại dột kia, vừa chọc khéo đối phương: “Ông đã có lòng biếu thì tôi xin vậy!”.

Nào ngờ khi vừa đặt con Xe xuống thì Yến bất chợt phát hiện ra một cái bẫy vô cùng hiểm độc mà Hữu cố tình giăng ra. Lão Hữu trông lờ khờ thế kia mà ghê thật, chơi ngón “đà đao” của Quan Vân Trường, biết nhằm lúc sa đà của đối phương mà bất chợt nghĩ được ra kế hiểm, lại khéo ngụy trang, làm không mấy người nhìn ra mà kịp kêu lên cho Yến tỉnh ngộ.

Nhưng “quân tử hạ thủ bất hoàn” từ nãy đến giờ Yến biết mình toàn ở thế thượng phong, giờ mà hoãn lại chỉ tổ làm trò cười cho thiên hạ mà nếu không hoàn thì chết chắc. Mồ hôi vã ra như tắm, Yến cứ đứng như trời trồng giữa sới cờ mà nhìn Lê Duy Hữu ung dung cầm quân Mã thoái về làm ngòi (M7/5) để Pháo hỏi Xe của mình.

Bình thường thì việc hỏi Xe như thế chỉ tổ mất quân thêm bởi Xe sẽ bắt luôn cái “ngòi” ấy, nhưng khốn nỗi bước nhảy Mã ấy thâm sâu chết người ở chỗ nó mở đường để Pháo của Hữu thọc xuống hàng cuối bắt chết Tướng của Yến.

Thế là xôi hỏng bỏng không, mặt như chàm đổ, Yến đứng lặng một lúc lâu, người nhão ra như bún. Cúp, tiền chỉ còn cách có một gang tay mà mất sạch, lấy gì mà trả nợ đây? Còn uy tín, danh dự của mình sao bỗng chốc bay đâu hết cả thế này? Liếc nhìn quanh, thấy bạn bè mặt đực cả ra, cũng cay đắng không kém gì mình, Yến buông cờ, lùi lũi một mình cứ thế bước thẳng ra ngoài đi một mạch như kẻ mất hồn, không thốt ra được lấy một lời, làm cho Lê Duy Hữu được cờ đấy mà vẫn còn phải nhìn theo ái ngại.

Về sau người ta đồn rằng, biết Yến nghèo, chả lấy tiền đâu ra mà trả nợ, các thợ đúc ở Ngũ Xá cũng thương tình mà lờ qua chuyện tiền nong cho, nhưng thế cờ kia nhiều người nhanh nhảu chép lại, rồi cứ đời ông truyền cho đời bố, đời bố truyền cho đời con, để nó còn tới tận bây giờ, thành một giai thoại có đầy đủ “bằng chứng”, là một bài học cho tất cả trong cuộc chiến đầy thú vị trên bàn cờ với nhau!

[b]Lời tựa của tác giả:[/b][i] Thấy DMT thích cờ tướng qua việc post những thế cờ, Long viết chuyện sự thật này, xảy ra cho chính mình có liên quan đến cờ Tướng, thân tặng Thường cùng các bạn mình đọc cho vui.[/i]

[img]xq243-0.jpg;right;[/img]Sau 1975, phong trào cờ Tướng bùng lên mãnh liệt. Khắp xóm làng, trường học đâu đâu cũng thích chơi cờ. Thành phố thì tay cờ lừng danh số một lúc đó tên là Trần Quới (biệt hiệu Lác Chảy), top 5 là các tay cờ Nguyễn Văn Xuân, Phạm Tấn Hòa, Âu Thiết Huê (phần đông là người Tàu)…

Long thuở đó cũng theo phong trào, thích nghiên cứu và đấu cờ Tướng. Tuy nhiên, mặc dầu đánh cũng tàm tạm, nhưng cũng chỉ ăn tụi non cờ thôi, chứ gặp tay khá vẫn thua hoài.

Tình cờ biết được ba Long là bạn làm chung hãng với danh thủ cờ Phạm Tấn Hòa (hãng dược phẩm Vinaspecia trong Khánh Hội). Năn nỉ ông già đưa đến gặp ông thầy Hòa để nhờ chỉ giáo vài chiêu. Phạm Tấn Hòa lúc đó còn nổi tiếng chơi giỏi môn cờ Quốc Tế tầm cỡ cả nước, cùng với những tay cờ trẻ lừng danh như anh em Từ Hoàng Thông, Từ Hoàng Thái…

Còn nhớ buổi tối hôm đó, ông già dẫn đến nhà Phạm Tấn Hòa. Khi nghe mình nói muốn học thêm cờ Tướng, ông Hòa lạnh lùng nói “Cờ Tướng thì có gì mà dạy, cầm cuốn sách này về học thuộc lòng, rồi quay lại đây”.

Cuốn sách mà ông ta đưa, dày khoảng 300 trang, cũ mèm, rách tơi tả, viết bằng tiếng tàu. Toàn bộ cuốn sách là giới thiệu về cách đánh Bình Phong Mã (vô đầu bằng cách dâng hai con Mã lên hai bên con Tượng nằm chính giữa).

Cần nói thêm rằng, thế Bình Phong Mã là cách đánh cực kỳ lợi hại, mà bất cứ danh thủ cờ Tướng nào cũng thích sử dụng, bởi thế đó công thủ đều xuất sắc.

Ông Hòa chỉ giải nghĩa sơ về những chữ tàu nghĩa tấn, thối, bình là Long có thể đọc hiểu được cuốn sách tiếng Tàu đó. Còn nhớ, Long đem cuốn sách về nhà, xem, rồi xách bàn cờ ra, đi theo thế dạy của sách, học ngấu nghiến trong vui thú ngày đêm.

Sau đó, Long nhớ rằng mình không trở lại gặp danh thủ Phạm Tấn Hòa lần nào nữa, bởi vì tay cờ Phan Kỳ Long sau đó đã có thể hạ đo ván tất cả tay cờ kha khá khu Trương Minh Giảng, trong trường đại học Sư Phạm. Tiếng đồn vang xa, lâu lâu có tay cờ lạ tới kiếm thử sức, thường thì đệ tử của Phạm Tấn Hòa vẫn giành được thắng lợi.

[img]xq243-1.jpg;right;Phạm Tấn Hòa – Danh thủ và cũng là huấn luyện viên nổi tiếng[/img]Càng chơi cờ và thắng các đấu thủ, mới thấy cuốn bí kíp cờ của Phạm Tấn Hòa “kinh khủng” thiệt. Nó hầu như “tiên đoán” mọi nước đi “mạnh” có thể xảy ra, và chỉ cho cách đánh lại. Sau hơn 20 thế cờ thì sách không dạy nữa, nhưng lúc đó mình đã dành được hoàn toàn thế thượng phong, mình chỉ cần có khả năng tính trước được khoảng 2, 3 nước cờ, không đút đầu cho đối phương ăn sáng, là đánh bại được biết bao là cao thủ. Nếu đối phương đi những nước cờ không có trong sách thì đó chỉ là những nước non yếu, sau cũng chừng 20, 30 nước cờ, là thế trận của đối phương trở nên lỏng lẻo, tan rã… trừ một trường hợp đặc biệt xảy ra trong câu chuyện dưới đây.

Khoảng dịp tết Nguyên Đán năm 1986, tại nhà văn hóa Quận 5 (trung tâm Đại Thế Giới cũ) trong Chợ Lớn có tổ chức giải vô địch Cờ Tướng mừng xuân. Nghe đồn, giải cờ có quy tụ hầu hết danh thủ cờ cả nước, Long liền tìm đến để coi cho thỏa lòng hâm mộ.

Buổi sáng hôm đó, dân hâm mộ cờ vẫn đến đông nghẹt, mặc dầu các trận bán kết chỉ diễn ra vào buổi tối (hai đấu thủ ngồi trên sân khấu, có một bàn cờ khổng lồ cùng dựng trên sân khấu, mỗi nước đi của các đấu thủ, sẽ được một người cầm một cái cây móc dài, di chuyển theo những con cờ to lớn trên tấm bản cờ to lớn đó, để người phía dưới có thể theo dõi được trận đấu).

Phía trước sân khấu là sân thật rộng, nơi đó buổi tối sẽ dựng ghế cho khán giả ngồi, buổi sáng họ bày cả trăm bàn cờ nhỏ để khách hâm mộ đánh chơi với nhau. Đám đông càng cuồng nhiệt ồn ào, với những ván cờ chơi cá độ tiền…

Long lang thang qua những bàn cờ đầy nghẹt người, không xem gì được mấy, còn cảm thấy tay ngứa ngáy muốn đánh một ván cờ. Bất chợt, thấy một thanh niên người Tàu gầy cao, tóc dài chấm vai, cũng đang đứng thơ thẩn một mình, nhân tiện Long rủ anh ta ngồi xuống chơi một ván cờ cho vui. Anh ta nhìn mình có vẻ hơi ngạc nhiên một tí, rồi đồng ý chơi. Để tránh đám đông ồn ào, Long rủ anh ta ra một bàn cờ trống ở góc sân.

Vừa xung trận, Long đã đánh những thế dàn quân Bình Phong Mã chặt chẽ từ bí kíp của Phạm Tấn Hòa. Còn nhớ gã thanh niên Tàu chơi thế pháo đầu. Long đi rất nhanh 20 nước cờ đầu tự tin, trong thế thượng phong, vì đối phương chơi toàn những nước cờ đối đã được tiên đoán trong bí kíp. Nhớ lại, Long càng đi cờ nhanh, gã Tàu càng đi cờ cực kỳ chậm, vẻ mặt căng thẳng.

Theo cuốn sách, những nước cờ gã thanh niên đi là nước yếu, bởi vì sau khoảng 30 nước, thế trận sẽ dẫn đến một nước cờ tối hậu: Long sẽ thí một con xe của mình để lấy hai con tượng của đối phương, lối thí quân này bề ngoài tưởng như có sự bất lợi cho mình, nên thường đối phương sẽ thí ngay. Sau lần thí quân này, chỉ khoảng 10 nước hơn, mình sẽ chiếm thế thượng phong và đối phương sẽ không còn cách chi cứu vãn được sự thua cuộc. Nếu đối phương sáng suốt không thí cờ, thì thế cờ có thể sẽ còn giằng co, phải đi đến cờ tàn…

Còn nhớ khi Long đánh xe vào tượng, chuẩn bị cho quân cờ thí tối hậu. Anh chàng thanh niên người Tàu suy nghĩ thật lâu. Trong đầu lúc đó Long cầu cho anh ta chấp nhận thí quân, để mình thắng luôn ván cờ; nếu không, phải đi đến cờ tàn, có khi Long phải thua, bởi vì thấy hắn đi cờ kỹ và chắc chắn lắm. Lúc đó, chợt cảm thấy nóng và nồng nặc mùi mồ hôi, Long ngửng đầu lên, thấy vây chung quanh bàn cờ mình là đám đông người Tàu, nói xí xa xí xồ um sùm. Mình cũng cảm thấy lạ và ngạc nhiên, tại sao họ lại bu xem bàn cờ con, đánh chơi của mình với gã Tàu vô danh, mà lại không xem những bàn cờ độ, của những tay đánh giỏi gần đó.

Sau những những phút thật lâu suy nghĩ, gã Tàu quyết định thí quân, Long thở phào nhẹ nhõm, đám đông xung quanh lại càng ồn ào hơn. Ván cờ càng lúc đi vào chỗ quyết liệt, gã thanh niên Tàu tiếp tục đi những cờ cực kỳ sắc bén, hóa giải dần thế thượng phong của Long, đưa trận đấu về cờ tàn. Long thua ngay từ phút đầu trong trận cờ tàn, vì đối phương chơi rất nhuyễn về cờ tàn (lúc này thấy hắn đi cờ rất nhanh), trong lúc mình lại thiếu quân (đổi mất 1 con xe lấy 2 tượng lúc trước).

Đánh xong, gã thanh niên Tàu còn bày lại bàn cờ nói “Đáng lẽ ván này nếu nị đi như vầy sau khi thí xe, là ngộ thua dzồi”. Long nhìn lại ván cờ, thấy rõ nước cờ của mình sau khi thí xe, là những nước không còn được chỉ trong bí kíp của Phạm Tấn Hòa!

Đám đông vẫn còn bàn tán dữ dội, gã thanh niên Tàu vẫn ngồi suy nghiệm ván cờ vừa rồi. Long thì đã thấy đói bụng nên cảm ơn, ra về. Anh ta còn hỏi với theo “nị tên gì dzậy”, Long lờ luôn, lách nhanh xuyên qua đám đông ra khỏi trung tâm.

Đánh cho vui, thua không có gì quan trọng, nên buổi tối Long trở lại trung tâm Đại Thế Giới để dự khán hai trận bán kết. Trên sân khấu đang diễn ra hai trận bán kết, một trận của danh thủ Trần Quới, một trận kia của danh cờ Nguyễn Văn Xuân, đối thủ của Xuân chính là… gã thanh niên Tàu đánh ván cờ hồi buổi sáng với Long!

Long hỏi một bác Tàu ngồi kế bên, mới hay gã thanh niên Tàu buổi sáng chính là Âu Thiếu Huê, một trong năm tay cờ Tướng giỏi nhất Sài Gòn thuở đó! Âu Thiếu Huê nổi tiếng về chơi cờ tàn trong làng võ lâm cờ Tướng. Sau đó Long còn được biết thêm, buổi sáng hôm đó có nhiều người thua và thắng tiền cá độ trong trận cờ giữa Long và gã danh thủ họ Âu. Một người đã thắng cá độ vì anh ta xem thế trận hai bên và cá rằng danh thủ họ Âu phải dùng đến thế trận cờ tàn mới có thể đánh bại được gã chơi cờ vô danh tiểu tốt…

Giải cờ năm đó Trần Quới bảo vệ được danh hiệu vô địch của mình, đánh bại danh thủ Nguyễn Văn Xuân trong gang tấc. Một điều thú vị là danh thủ cờ nhất nhì Việt Nam lúc đó là Nguyễn Văn Xuân, nhưng anh ta không biết đọc, biết viết – mù chữ(!)

Hú hồn, nếu Long thắng trận cờ đó, dám giờ này còn ngồi ở Chợ Lớn, rung đùi, bán hủ tiếu hoành thánh…

Bây giờ nhiều lúc vui vui nghĩ lại, thấy rõ ràng mình có gây khốn đốn chút đỉnh cho danh cờ Âu Thiếu Huê lúc đó, chỉ là nhờ những nước cờ sắc bén, mà danh thủ họ Âu không ngờ, từ cuốn “bí kíp” của Phạm Tấn Hòa. Thêm một yếu tố về tâm lý: Long không biết gã Tàu là danh thủ cờ. Tuy vậy, họ Âu không hổ danh, vẫn chuyển được thế cờ từ bại thành thắng, vì trình độ cờ anh ta quá cao. Anh ta tưởng mình là danh thủ ẩn danh nào đó, chứ nếu rủ đánh lại, chắc chỉ vài phút là Long đại bại!

[b]Chú thích của Bạn cờ:[/b]
*Bài này chúng tôi sưu tập được từ một trang web (nay không còn hoạt động) do ông Phan Kỳ Long, Việt kiều sống ở thành phố Beaverton, bang Oregon (Mỹ) viết.
*Bạn có thể tham khảo một số ván cờ của danh thủ Âu Thiếu Huê trong bài [topic id=53]Một số ván cờ của Trần Quới[/topic].

Do đó bạn trẻ hãy chú ý khi đi đến nước thứ 7-8 của bàn cờ vì kinh nghiệm thực tế chỉ ra rằng đó là lúc bạn dễ mắc sai lầm nhất. Chúng ta hãy xem một ván cờ thực đấu ở một giải trẻ toàn quốc Trung quốc. Ván cờ như sau:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Đừng nóng vội khi khai cuộc
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. X1-2 P2-5 4. X2.6 P8-9
5. X2-3 X8.2 6. P8.2 X1.1
DIAG{ #7 RED POPUP }
7. P8-7?
/*Bên tiên bình Pháo bắt Tượng tranh tiên có đúng không? Không! Đấy chính là nước bên hậu đang chờ để đoạt lại nước tiên. Đến đây nên đi: [b]M8.7 B3.1 X9.1 X1-6 X9-6 P9/1[/b], hai bên đối công.*/
7. … B3.1! 8. P7.5 S4.5
/*Nếu Pháo không ăn Tượng mà tránh đi thì bên hậu lợi nước B3.1.*/
9. P7/3 X1-3
/*Pháo bị đe dọa bắt chết nên phải tìm cách tháo chạy*/
10. P7-6 X3-4
11. P6-8
/*Nếu bên tiên đi P6-7 M2.3 (dọa X4.2 bắt chết Pháo) P7-8 X4-2 P8-6 X2.7, hơn thế.*/
11. … X4-2 12. P8.3 X2/1
13. M8.9 P9/1 }END[/game]
Bên hậu phản tiên, làm chủ thế trận.

Bạn thấy đấy, ra quân chưa đều đã đánh rất dễ bị phản đòn.

PHỤ LỤC 1 BẢNG TRÌNH TỰ THI ĐẤU

Bảng thi đấu nhằm xác định thứ tự trận đấu trong các cuộc thi và để xác định đấu thủ nào cầm quân Trắng đi trước. Trước tiên các đấu thủ sẽ bốc thăm và mỗi người sẽ nhận được một số từ 01 đến số cuối cùng tương ứng với số lượng đấu thủ tham gia cuộc thi. Sau đó theo bảng thi đấu, đã chỉ rõ các cặp đấu thủ nào sẽ gặp nhau trong lượt thi đấu thứ máy. Nếu số lượng đấu thủ là số lẻ thì đáu thủ nào gặp đấu thủ có số thứ tự đặt trong dấu ngoặc ( ) sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.
Dưới đây là bảng thi đấu lập mẫu cho các vòng đấu từ 3 đến 16 đấu thủ (đấu thủ ở số bên trái gạch ngang đều cầm quân Trắng):

[img]xq218-0.jpg;center;[/img]

Nếu có 3 đấu thủ, thì đấu thủ nào gặp số 4 sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

[img]xq218-1.jpg;center;[/img]

Nếu có 5 đấu thủ, thì đấu thủ nào gặp số 6 sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

[img]xq218-2.jpg;center;[/img]

Nếu có 7 đấu thủ, thì đấu thủ nào gặp số 8 sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

[img]xq218-3.jpg;center;[/img]

[img]xq218-4.jpg;center;[/img]

[img]xq218-5.jpg;center;[/img]

[img]xq218-6.jpg;center;[/img]

[img]xq218-7.jpg;center;[/img]

Trong các cuộc thi đấu hệ vòng trong theo bảng mẫu trên, trọng tài cần nắm chắc 2 quy tắc sau:
a) Nếu đấu thủ mang số chẵn gặp đấu thủ mang số lẻ thì đấu thủ có số thứ tự nhỏ hơn sẽ cầm quân Trắng. Nếu số thứ tự của 2 đấu thủ gặp nhau cùng là chẵn, hoặc lẻ thì đấu thủ cầm quân Trắng là đấu thủ có số thứ tự lớn.
Riêng đối với đấu thủ mang số chẵn cuối cùng thì quy tắc này không vận dụng được, đấu thủ này cầm quân Đen với tất cả các đấu thủ có số thứ tự nửa trên của số đấu thủ và cầm quân Trắng với số đấu thủ còn lại.
b) Muốn xác định được xem 2 đấu thủ sẽ gặp nhau ở lượt đấu nào thì chỉ cần cộng 2 số thứ tự lại và trừ đi 1. Nếu tổng số này lớn hơn số lượt đấu thủ thì trừ tiếp số lượng lượt đấu. Thí dụ: Trong vòng đấu 12 người, đấu thủ mang số 3 và số 5 sẽ gặp nhau ở lượt đấu thứ (3+5-1)=7, đấu thủ số 9 và 11 gặp nhau lượt thứ (9+11-1)=8.
Riêng đối với đấu thủ mang số chẵn cuối cùng thì quy tắc này không áp dụng được. Muốn xác định lượt đấu của đấu thủ này, ta phải thay tổng số trên cho đấu thủ cuối cùng bằng chính số của đấu thủ mà anh ta đã gặp. Thí dụ: Trong vòng đấu 12 người, đấu thủ số 12 sẽ gặp đấu thủ số 3 ở lượt đấu thứ (3+3-1) = 5 và gặp đấu thủ số 10 ở lượt thứ (10+10-1) = 8.
Cuối cùng nếu cả hai chỉ số trên đều bằng nhau thì người ta tính đến ván cờ giữa các đấu thủ bằng điểm, đấu thủ nào thắng trong ván đó sẽ được xếp hạng trên.
Hiếm có trường hợp các chỉ số trên của các đấu thủ bằng điểm nhau hoàn toàn ngang nhau, nhưng nếu điều này xảy ra thì phải dùng biện pháp bốc thăm để phân định thứ hạng.
Hội đồng trọng tài cho các cuộc thi đấu theo hệ vòng tròn phải lập biên bản cho từng lượt đấu, lên bảng điểm sau mỗi lượt đấu và công bố cho đấu thủ và khán giả được biết.

Đơn giản nhất là phải biết ghi biên bản một cách thành thạo, lắm lúc phải ghi rất nhanh bởi thời gian hối thúc, ghi chậm lắm khi thua oan ván cờ, mà phải ghi cả nước đi của mình lẫn nước đối phương, còn phải ghi rõ ràng, chính xác, ghi đủ chứ không được ghi thiếu nước nào, nếu sai sót là bị trọng tài phạt lỗi liền mà cứ mấy lỗi là bị xử thua ván cờ.

Kỳ thủ phải biết sử dụng đồng hồ cờ, tay nào đi quân tay đó bấm đồng hồ. Phải biết phân phối thời gian của cả ván đấu như thế nào cho hợp lý, giai đoạn nào phải tranh thủ bấm nhanh để dành thời giờ cho những nước gay cấn phải nghĩ lâu. Tay đi quân nhưng mắt phải liếc đồng hồ, cả đồng hồ mình lẫn đồng hồ của đối phương nếu không thì “rụng cờ” lúc nào không hay, thế là bao công sức bỏ ra thành công cốc!

Kỳ thủ phải biết đứng ngồi ngay ngắn, biết cư xử thân thiện hòa nhã với đối thủ, biết bắt tay và nhìn thẳng vào mặt đối thủ mỉm cười trước lúc bắt đầu ván cờ và cũng phải biết chìa tay ra cho đối thủ khi công nhận mình thua. Kỳ thủ không được đụng tới thuốc lá, không nhai nhồm nhoàm khi đang đánh cờ, biết sắp lại quân ngay ngắn khi kết thúc ván cờ và dọn dẹp tất cả chai hay ly cốc mà mình “giải khát” trong lúc thi đấu… Những chuyện ấy tuy nhỏ nhưng nếu không làm tốt thì bị mọi người đánh giá là kẻ “thiếu văn hóa”.

Kỳ thủ phải biết “học ăn, học nói, học gói, học mở”, mà phải học tỷ mỉ, từng ly từng tí một chứ không phải học lớt phớt tùy tiện đâu.

Học ăn là học cách ăn quân bắt quân thế nào cho đúng luật, phải suy nghĩ chín chắn, đã chạm tay vào quân nào là đi quân đó, nếu chạm quân đối phương thì phải ăn quân đó chứ đừng có kiểu chạm rồi thụt tay lại, vừa phạm luật vừa tỏ ra hèn nhát. Học cách ăn rồi lại phải học cách không ăn, tức là không “ăn gian”.

Học nói là nói cho đúng, cho chuẩn, lúc nào thì nên “thưa thốt”, khi mô thì nên “dựa cột mà nghe”. Tỷ như khi quân cờ bị lệch hay bị đổ thì phải nói thật rõ ràng, rành mạch và đủ âm lượng để cả trọng tài và đối thủ nghe rõ “tôi sửa quân” chứ đừng có ấp a ấp úng, hoặc cứ “ngậm hột thị” mà sửa thì sẽ bị phạm vào luật chạm quân. Ấy là chưa nói đi thi đấu quốc tế mà không rành chút đỉnh tiếng Anh thì gay, nhất là khi cần trình bày một vấn đề gì đó với trọng tài hay đối thủ của mình, không lẽ cứ giuơng mắt ếch ra hay hoa chân múa tay chỉ trỏ lung tung. Vả lại tại các giải quốc tế còn nhiều thứ người ta thông báo như điều lệ giải, giờ tàu xe, địa điểm ăn ở… Đã từng có chuyện cả một đội cờ phải nhịn đói vì không nghe được lời chỉ dẫn địa điểm ăn cơm, khi mò tới nơi thì nhà ăn đã đóng cửa từ hồi nào…

Khi định thắc mắc hay khiếu nại thì cũng phải suy nghĩ cho chín chắn. Tỷ dụ muốn đề nghị hòa cờ sau 50 nước không ăn quân thì phải đếm cho chắc, chứ nếu trọng tài đếm mãi mà thấy mới có 45 nước thì sẽ phạt người khiếu nại bằng cách tăng cho đối phương thêm 5 phút, mà ai cũng biết là ở cuối ván cờ khi thời gian đã cạn thì việc tăng này cũng xấp xỉ như “biếu không” cho đối phương ván cờ.

Kỳ thủ bây giờ không thể “mù” vi tính, bởi mù vi tính thì cũng coi như mù chữ, mà bạn cứ tưởng tượng xem nếu mù chữ thì tình hình sẽ nguy hại như thế nào. Vi tính ngày nay là công cụ làm việc thường nhật của mỗi con người văn minh, đối với kỳ thủ thì còn cần hơn thế nữa bởi trong máy vi tính có hàng loạt các chương trình cờ tân tiến để bạn có thể luyện tập, có mạng internet để bạn theo dõi tin tức, theo dõi các giải cờ diễn ra khắp nơi và trực tiếp đấu cờ hoặc giao lưu với kỳ hữu trên khắp thế giới.

Trong một thế giới sôi động và ngày càng tràn ngập công cụ lao động cũng như giải trí ở dạng trí tuệ, những kiểu chơi giản dị thủa xưa như đánh khăng, đánh đáo, chơi bi chơi ô ăn quan…ngày càng biến mất thay thế vào đó là những màn hình với những trò games điện tử tốc độ chóng mặt, ánh sáng chói chang. Rồi nhịp sống gấp gáp: lên tàu, xuống xe, lên máy bay, phóng honda… phải ăn thức ăn nhanh, uống nước trong chai trong hộp, phải ở khách sạn, chờ đợi ở nhà ga, phải tiếp xúc với không biết bao nhiêu giấy tờ, thẻ, phiếu… con người rời khỏi khung cảnh thanh bình, yên ả, chậm rãi để lọt thỏm vào vòng xoáy công nghiệp, thì kỳ thủ phải tinh thông một vấn đề khác: làm thế nào để đảm bảo sức khỏe và sự thăng bằng trong cuộc sống của mình.

Kỳ thủ hiện nay còn phải biết tự tính các loại hệ số của mình để biết sau mỗi ván vị trí của mình ở đâu, sẽ phải gặp các đối thủ nào để chuẩn bị sẵn tư liệu về các đối thủ đó mà nghiên cứu tìm hiểu trước. Phải biết mình thắng giải này thì hệ số elo của mình sẽ tăng được bao nhiêu để phấn đấu đạt đủ điểm cho các danh hiệu Kiện tướng, Đại kiện tướng hay chí ít cũng là kiện tướng Fide. Tóm lại là mỗi kỳ thủ hiện nay đều phải biết sử dụng công nghệ thông tin, phải biết làm việc với những công thức toán học và có óc phán đoán tốt.

Điều đó nếu nói với các thế hệ kỳ thủ cũ, nhất là với các bậc cha chú thì nghe ra thật là “rối như tơ vò” , thế nhưng với lớp trẻ ngày nay thì chỉ cần một chút chăm chỉ tối thiểu là đều có thể nắm bắt được. Cũng giống như chụp hình kỹ thuật số hay chơi trò chơi điện tử mà thôi!

Tuy nhiên có một điều cần phải hiểu rằng, cờ ngày nay không phải là một trò chơi đơn thuần như xưa kia các cụ ta cứ nhẩn nha,ung dung. Cờ ngày nay là cuộc đấu rất chặt chẽ và nghiêm chỉnh, nó đòi hỏi một nhận thức sâu sắc, một khoa học trong nghiên cứu và luyện tập, một tác phong theo kiểu công nghiệp, một đầu óc logic và rất thực tiễn thì mới theo kịp được.

Tất cả những gì lớt phớt theo kiểu “cưỡi ngựa xem hoa” không chóng thì chày chỉ tổ mang lại thất bại mà thôi. Cả thế giới này đều vậy. Mỗi khi thi đấu các đoàn đều có những thầy giỏi , có trợ lý, y sĩ, bác sĩ, nhà tâm lý… đi cùng. Không phải họ đi chơi đâu, họ đi để làm việc cật lực đấy. Thành tựu trong cờ ngày nay gắn liền với nhiều yếu tố và mỗi một sự thành công tên đấu trường quốc tế là một sự cạnh tranh hết sức quyết liệt, nhất là ở các giải người lớn (thực ra thì ngay ở các U16, U18, U20 cũng đã quyết liệt lắm rồi, cứ xem mấy năm nay Việt Nam ta có giành được huy chương ngon ơ tại các giải trẻ như những năm về trước đâu).

Rõ ràng là thế giới đang chuyển động, thể thao cũng đang chuyển động, đòi hỏi chất lượng kỳ thủ ngày một cao hơn, chuyện đó cũng dễ hiểu bởi vậy các “thầy cờ” hãy cung cấp kiến thức, thông tin đầy đủ hơn nữa cho các học trò của mình để mau chóng thích ứng với thời đại mới, bước tiến mới của thể thao trí tuệ thế giới.