Tháng: Tháng 10 2005

Lần này các bô lão như Trần Đình Thủy cùng các lão thủ lẫy lừng như Mai Thanh Minh, Trịnh A Sáng, Mong Nhi, Trần Văn Ninh… xem chừng sức đang đuối dần, chỉ còn gắng gỏi để trụ hạng mà thôi.

Chính vì vậy cả một lớp trẻ đoạt hầu như toàn bộ các ngôi thứ cao là điều hoàn toàn dễ hiểu. Các tên tuổi như Nguyễn Vũ Quân, Đào Cao Khoa, Nguyễn Hoàng Lâm, Hoàng Hải Bình, Ngô Lan Hương… toả sáng rực rỡ trên kỳ đài lần này đã chứng minh sự hơn hẳn của lớp trẻ về nhiều phương diện: sức tiếp thu những trào lưu lý thuyết mới, sức tính toán sâu, sức bền, sức chịu đựng cao và nhất là biết tiếp cận những phương tiện kỹ thuật tân tiến để đến với nền cờ tướng hiện đại thế giới, nhất là cờ tướng Trung Hoa qua những trận đấu sôi động, quyết liệt, chất lượng cao và đầy tính tư duy nghệ thuật trên mạng lnternet toàn cầu.

Đó là điều hết sức đáng mừng cho nền cờ tướng nước nhà và thực ra cũng chỉ có nhưng vậy mới có thể từng bước vươn lên chiếm lĩnh những đỉnh cao của cờ tướng thế giới.

Bản đồ cờ tướng nước nhà vài năm lại đây cũng có những chuyển động tạo ra những hình thế mới, những thích ửng mới với thời cuộc. Hoàng Hải Bình của Bình Định xưa đã về đầu quân cho đất cờ Sài Gòn và thêm một lần nữa giành được ngôi vô địch quốc gia một cách xứng đáng. Đào Cao Khoa cũng đã rời bỏ đội Công An để đầu quân cho Bà Ria Vũng Tàu và đã chiếm được ngôi Á quân của giải 2004. Còn Nguyễn Thành Bảo thì sau khi chạy tứ tung khắp nơi nay lại khăng khăng về lại đơn vị cũ, tự mình làm khó cho mình, bị văng khỏi giải, chưa có được thêm thành công nào trong hơn 3 năm qua…

Tất cả những điều đó cho thấy trong xu thế mới, mỗi kỳ thủ, mỗi nhà cầm quân đều có những lựa chọn thích hợp cho chính mình nhằm phát huy tốt nhất những lợi thế mà mình có. Đất lành chim đậu, quy luật thị trường là một quy luật muôn đời. Chúc cho họ tìm được con đường đi đúng đắn để sớm có được thành công, góp phần đưa cờ tướng nước nhà tiến lên.

Tuy nhiên cũng phải nói rằng lớp trẻ tuy có nhiều tiềm năng nhưng độ ổn định vẫn còn thiếu, vẫn còn có sự lên xuống thất thường và tâm lý cũng chưa thật sự vững vàng. Ai cũng hy vọng Đặng Hùng Việt ít ra cũng còn ở ngôi á quân hay quý quân nhưng anh lại bị tụt quá xa, cả Phạm Thu Hà, Hà Mai Hoa… cũng vậy. Người ta còn kể rằng trước khi vào đầu giải 2004, Nguyễn Vũ Quân tỏ vẻ e dè và đề nghị Nguyễn Hoàng Lâm hoà hoãn. Lâm “tưởng bở” mất cảnh giác, thế là “lãnh đủ” chỉ sau có 20 nước ngắn ngủi, đây là ván đánh được coi là lạ kỳ nhất trong giải cờ này, bởi nếu Lâm chơi cẩn trọng mà thắng ván này thì biết đâu cả hai sẽ phải hoán đổi vị trí cho nhau trong bảng thành tích cuối cùng!

[i]Thân chào,
Xin được có ý kiến là:
Ngày xưa khi bàn cờ Tướng được dùng với quân ĐEN và quân TRẮNG, nhưng bây giờ đã đổi thành quân XANH và ĐỎ, nhưng các bạn vẫn quen gọi theo kiểu cũ là quân ĐEN và TRẮNG, điều này làm cho chúng tôi (những người đang học cờ) lẫn lộn và khó theo dõi, vậy các bạn có thể vui lòng gọi là quân XANH và Đỏ được không? Rất cám ơn qúi bạn?
CAO Thân[/i]

Xin cám ơn bạn đã góp ý.

Thật ra “ngày xưa” không có qui định bắt buộc nào về mầu, phân biệt bên, bên đi trước của cờ Tướng. Có chăng chỉ là các qui ước mang tính chất cục bộ đối với làng, vùng hoặc dùng trong một số sách cờ. Do vậy các qui định đó khá nhiều, khác nhau và gây nhiều hiểu nhầm. Ta thử điểm qua một vài qui định:
– Đen/Trắng với bên đi trước là đen (theo luật “hắc giả tiên hành): hay gặp trong các sách cờ ở miền nam. Đôi khi gây sự hiểu nhầm: đây là mầu chữ hay mầu nền? (quân trắng có chữ trắng hay mầu nền trắng?). Một số sách cờ Trung quốc cũng dùng như vậy.
– Đen/đỏ: Theo sự tìm hiểu của tôi, hay được dùng trong sách cờ ở miền bắc. Một số sách cờ Trung quốc cũng dùng như vậy.
– Xanh/đỏ: Tôi ít thấy sách báo dùng cặp mầu này, đơn giản là khi in đen trắng dễ gây ngộ nhận. Thường các chương trình cờ máy tính lại dễ dùng hơn. Khi xuất bản lại quyển sách “Cờ Tướng nhập môn” với chương trình CCW chúng tôi đã chủ động dùng cặp mầu này. Ưu điểm của cặp mầu này là đẹp, không sợ nhầm trên máy tính, nhược là chẳng giống ai và khó đưa trở lại in ấn.

Tuy nhiên, hiện nay chúng ta đã ban hành Luật cờ tướng, trong đó qui định rõ ràng về tên gọi, mầu quân cờ, bên đi trước và thậm chí in hình quân cờ nên không thể nhầm lẫn và ngộ nhận nữa. Luật này cũng tương đối giống Luật cờ Tướng Châu Á. Chúng tôi quyết định theo triệt để bộ luật này. Có thể bạn và một vài người khác quen kiểu khác lúc đầu sẽ cảm thấy bất tiện. Nhưng chúng tôi tin rằng các bất tiện đó có thể dễ dàng vượt qua, và việc tuân thủ qui định này ít ra cũng tốt cho những người mới bắt đầu chơi cũng như tương lai con em chúng ta.

CHƯƠNG I CÁC LUẬT CƠ BẢN

[b]Điều 1: MỤC ĐÍCH CỦA MỘT VÁN CỜ[/b]
Ván cờ được tiến hành giữa hai đấu thủ, một người cầm quân Trắng, một người cầm quân Đen. Mục đích của mỗi đấu thủ là tìm mọi cách đi quân trên bàn cờ theo đúng luật để chiếu bí Tướng (hay Soái) của đối phương, giành thắng lợi.

[b]Điều 2: BÀN CỜ VÀ QUÂN CỜ[/b]
[b]2.1 Bàn cờ:[/b]
Bàn cờ là một hình chữ nhật do 9 đường dọc và 10 đường ngang cắt vuông góc tạ 90 điểm hợp thành. Một khoảng trống gọi là sông (hay hà) nằm ngang giữa bàn cờ, chia bàn cờ thành hai phần đối xứng bằng nhau. Mỗi bên có một cung Tướng hình vuông so 4 ô hợp thành tại các đường dọc 4, 5, 6 kể từ đường ngang cuối của mỗi bên, trong 4 ô này có vẽ 2 đường chéo xuyên qua (hình a).

[img]xq174-0.x-png;center;Hình a: Bàn cờ và các khu vực trên bàn cờ[/img]

Theo quy ước về in ấn, bàn cờ được đặt đứng. Bên dưới là bên Trắng (đi tiên), bên trên là ben Đen (đi hậu). Các đường dọc bên Trắng được đánh số từ 1 đến 9 từ phải qua trái. Các đường dọc bên Đen được đánh số từ 9 tới 1 từ phải qua trái.

[b]2.2. Quân cờ:[/b]
Mỗi ván cờ lúc bắt đầu phải có đủ 32 quân, gồm 7 loại chia đều cho mỗi bên gồm 16 quân Trắng và 16 quân Đen. 7 loại quân có ký hiệu và số lượng như sau (hình b):

[img]xq174-1.x-png;center;Hình b: Quân cờ[/img]

Giá trị và hoạt động cảu Tướng và Soái, của Binh và Tốt là như nhau, tuy ký tự khác nhau như Tượng, Sĩ , … (hình b).
Quy định quân cờ Tướng chỉ có hai màu là Trắng và Đen. Các văn bản ghi chép đều thống nhất dùng hai màu này. Các loại quân cờ hiện nay được chơi có nhiều màu. Nếu là 2 màu Đỏ và Xanh thì Đỏ được coi là Trắng, Xanh là Đen. Còn với các màu khác thì quy ước màu nhạt là Trắng, màu sẫm là Đen.
Trên sách báo, quân nào chữ đen trên nền trắng được gọi là quân Trắng, quân nào có chữ trắng trên nền đên được gọi là quân Đen.
Đấu thủ cầm quân Trắng được đi trước

[b]Điều 3: XẾP QUÂN KHI BẮT ĐẦU VÁN ĐẤU[/b]
Khi bắt đầu ván đấu, mỗi bên phải xếp quân của mình theo quy định trên các giao điểm như hình c

[img]xq174-2.x-png;center;Hình c: Vị trí xếp quân ban đầu trên bàn cờ[/img]

Trong sách báo, phải trình bày bàn cờ thống nhất như ở điều 2.1.

[b]Điều 4: ĐI QUÂN[/b]
4.1. Quân cờ được xếp tại các giao điểm và di chuyển từ giao điểm này sang giao điểm khác theo đúng quy định cho từng loại quân.

4.2. Nước đi dầu tiên của ván cờ thuộc bên Trắng, sau đó đến bên Đen và luân phiên thứ tự đó cho đến khi kết thúc ván cờ.
4.2.1. Mỗi nước đi, mỗi bên chỉ được di chuyển một quân đúng theo quy định.
4.2.2. Nếu đấu trực tiếp một ván thì phải bốc thăm chọn người đi trước. Nếu đấu hai hoặc nhiều ván thì bốc thăm quyết định người đi trước ván đầu, sau đó thay phiên nhau cầm quân Trắng, Đen. Thi đấu theo hệ vòng tròn, mỗi ván căn cứ vào số (còn lại là mã số, ấn định cho mỗi đấu thủ trước khi bắt thăm) cảu đấu thủ trong bảng để xác định ai là người được đi trước.
Thi đấu theo hệ Thụy Sĩ thì mỗi vòng đấu đều phải sắp xếp lại theo nhóm điểm, màu quân và bốc thăm theo quy định (xem chương VI)

4.3. Cách đi từng loại quân quy định như sau.
a) Tướng (hay Soái): mỗi nước được đi một bước ngang dọc tùy ý nhưng chỉ trong cung Tướng. Hai Tướng (Soái) không được đối mặt nhau trực tiếp trên cùng một đường thẳng. Nếu đối mặt, bắt buộc phải có quân cảu bất kỳ bên nào đứng che mặt.
b) Sĩ: Mỗi nước đi từng bước một theo đường chéo trong cung Tướng.
c) Tượng: Mỗi nước đi chéo hai bước tại trận địa bên mình, không được qua sông. Nếu ở giữa đường chéo đó có quân khác đứng thì quân Tượng bị cản, không đi được (xem hình d)

[img]xq174-3.x-png;center;Hình d: Minh họa nước cản Tượng: Tượng Đen bị Pháo Trắng cản nên không đi tới được điểm 4 mà chỉ có thể tới vị trí 1, 2, 3[/img]

d) Xe: Mỗi nước được đi dọc hoặc đi ngang, không hạn chế số bước đi nếu không có quân khác đứng cản đường.
e) Mã: Đi theo đường chéo hình chữ nhật của hai ô vuông liền nhau. Nếu ở giao điểm liền kề bước thẳng dọc ngang có một quân khác đứng thì Mã bị cản, không đi được (hình e)

[img]xq174-4.x-png;center;Hình e: Minh họa nước cản Mã: Mã Trắng bị Pháo Đen cản nên tới được các vị trí 1, 2, 3, 6, 7, 8 nhưng không thể tới vị trí 4 và 5[/img]

g) Pháo: Khi không bắt quân, mỗi nước đi ngang, dọc giống Xe; khi bắt quân đối phương thì trên đường đi giữa Pháo và quân bị bắt buộc phải có một quân khác bất kỳ đứng làm “ngòi”. Pháo không có ngòi hay có hai ngòi trở lên thì không được quyền bắt quân đối phương.
h) Tốt (Binh): Mỗi nước đi một bước. Khi chưa qua sông Tốt chỉ được tiến. Khi Tốt đã qua sông được quyền đi tiến và đi ngang, không được phép lùi.

[b]Điều 5: BẮT QUÂN[/b]
5.1. Khi một quân đi tới một giao điểm khác đã có quân đối phương đứng thì được quyền bắt quân đó, đồng thời chiếm giữ vị trí quân bị bắt.
5.2. Không được bắt quân bên mình. Được phép cho đối phương bắt đầu quân mình hay chủ động hiến quân mình cho đối phương, trừ Tướng (Soái).
5.3. Quân bị bắt phải bị loại và bị nhấc ra khỏi bàn cờ.

[b]Điều 6: CHIẾU TƯỚNG[/b]
6.1. Quân của một bên đi một nước uy hiếp để nước tiếp theo chính quân đó hoặc quân khác bắt được Tướng (Soái) của đối phương thì gọi đó là nước chiếu tướng. Bên bị chiếu Tướng phải tìm cách chống đỡ ứng phó, tránh nước chiếu Tướng. Nếu không sẽ bị thua ván cờ. Khi đi nước chiếu Tướng, bên đi có thể hô “chiếu Tướng!”hay không cần hô cũng được. Tướng bị chiếu từ cả bốn hướng (bị chiếu cả từ phía sau)
6.2. Ứng phí với nước chiếu Tướng.
Để không thua cờ, bên bị chiếu Tướng phải ứng phó theo các cách sau:
a) Di chuyển Tướng sang vị trí khác để tránh nước chiếu.
b) Bắt quân đang chiếu.
c) Dùng quân khác cản quân chiếu, đi quân che đỡ cho Tướng

[b]Điều 7: THẮNG CỜ, HÒA CỜ VÀ THUA CỜ[/b]
7.1. Thắng cờ: Trong một ván cờ, đấu thủ thắng cờ nếu:
a) Chiếu bí được Tướng đối phương.
b) Khi Tướng (hay Soái) của đối phương bị vây chặt hết nước đi và các quân khác của đối phương cũng không thể di chuyển được thì tuy chưa bị chiếu hết, đối phương vẫn bị tuyên bộ thua cờ.
c) Chiếu Tướng đối phương mà đối phương không chống đỡ cho Tướng mình được.
d) Đối phương không đi đủ số nước quy định trong thời gian quy định.
e) Đối phương tới chậm quá thời gian quy định để bắt đầu ván đấu.
g) Bất kể tình huống nào, đối phương dùng một quân chiếu mãi hoặc dùng nhiều quân thay nhau chiếu mãi, thì phải thay đổi nước di, nếu không bị xử thua.
h) Đối phương phạm luật cấm, còn bên này không phạm luật, bên phạm luật không chịu thay đổi nước đi.
i) Khi mở niêm phong tiếp tục ván hoãn, nếu bênh niêm phong ghi sai nước đi mà không giải thích được thì bị xử thua. Nếu đấu thủ có lượt đi ghi sai nươc đi trong niêm phong nhưng đối phương bỏ cuộc thì cả hai đều bnị xử thua.
k) Đối phương tự tuyên bố xin thua.
l) Đối phương vi phạm luật bị xử thua.
m) Đối phương không ghi 3 lần biên bản mỗi lần gồm 4 nước liên tục.
n) Đối phương mắc lỗi kỹ thuật 3 lần, mắc lỗi tác phong 3 lần.
o) Đối phương vi phạm các trường hợp bị xử thua cụ thể trên các thế cờ (xem chương V)
7.2. Hòa cờ khi gặp các tình huống sau đây:
a) Trọng tài xét thấy ván cờ mà hai bên không thể bên nào thắng, tức là cả hai bên không còn quân nào có thể tấn công đối phương để chiếu bí được Tướng đối phương.
b) Hai bên đều không phạm luật cấm và đều không chịu thay đổi nước đi.
c) Hai bên cùng một lúc phạm cùng một điều luật cấm (như đuổi bắt quân nhau…)
d) Một bên đề nghị hòa, bên đối phương đồng ý thì ván cờ mặc nhiên được công nhận là hòa.
e) Một bên đề nghị hòa, sau khi trọng tài kiểm tra mỗi bên đi đủ 60 nước mà không có một nước bắt quan nào thì ván cờ được xử hòa.
f) Khi một bên đang vào thế bị chiếu hết, bị vây chặt không còn nước đi thì không được phép đề nghị hòa.
g) Các trường hợp cụ thể về hòa cờ, thể thức hòa cờ và các thế cờ hòa xem Điều 24 ở chương V của luật này.

[img]xq172-0.jpg;right;[/img]Quyển Luật Cờ Tướng này do Liên đoàn cờ và ủy ban TDTT ban hành. Tất cả đều đã được luật quy định rõ ràng và chi tiết, kèm theo những giải thích minh bạch. Trong luật còn hướng dẫn cách ghi biên bản, cách chơi có đồng hồ đo thời gian, hướng dẫn làm điều lệ của một giải cờ như thế nào…

[i](Đã đăng trọn quyển)[/i]

Trong một ván cờ, kiện tướng Blumenfeld đi đến một thế trận mà trong đó ông cần phải đi nước thứ 40 trước khi kiểm tra thời gian và đó cũng là nước chiếu hết đối phương. Tuy nhiên, ông vẫn ngồi trên bàn cờ mà đắm chìm trong những suy nghĩ, không đi nước cờ. Còn khoảng 10 phút là đến thời hạn kiểm tra thời gian. Đối thủ của ông có vẻ chịu thua rồi. Nhưng sau năm, bảy,… chín… phút trôi qua, đồng hồ vẫn chạy và Blumenfeld vẫn chưa đi nước quyết định cuối cùng đó. Lá cờ trên đồng hồ của ông đã bắt đầu treo, khiến đối thủ lóe lên một chút hi vọng mong manh: Blumenfeld rất có thể bị thua vì hết thời gian. Khi chỉ còn vài giây nữa thì lá cờ sẽ rơi xuống, Blumenfeld mới đưa tay ra và đi nước chiếu hết.
– Tại sao ông suy nghĩ lâu đến thế cơ chứ? Đối thủ của ông ngạc nhiên kêu lên – Ông không thấy nước chiếu hết này hay sao?
– Tất nhiên là thấy chứ – Blumenfeld trả lời. Chỉ có điều là tôi không thể hiểu tại sao anh chưa chịu đầu hàng?

II. Mấy thuật ngữ trong cờ Tướng

Cờ Tướng có rất nhiều thuật ngữ. Phần trên vừa nêu những thủ pháp đồng thời cũng nêu nhiều thuật ngữ gọi tên từng loại nước đi. Giờ đây chúng ta cần biết thêm một số khái nhiệm xung quanh việc đánh giá thế cờ và đây cũng là một số thuật ngữ chuyên môn.

[b]1. Nước tiên và nước hậu[/b]

Khi hai đấu thủ tạo nên một thế cờ mà một bên chủ động tấn công còn một bên bị động đối phó nhưng không yếu kém về quân số hoặc về thế bao nhiêu, thì người ta gọi đó là một bên được tiên, hay tiên thủ, hay chủ động, còn một bên mất tiên, hay hậu thủ, hay bị động. Cũng có khi nói ngắn gọn là một bên nước tiên, một bên nước hậu.

Thuật ngữ này thường dùng để đánh giá một thế cờ mà hai bên không hơn kém nhau bao nhiêu và tình trạng này dễ thay đổi qua lại. Vì ta thường thấy một bên chơi các nước chiếu Tướng, hăm bí, bắt quân, buộc bên kia phải bị động đối phó.

[img]xq136-0.gif;center;[/img]

Như thế cờ trên Trắng đi:

1. P1.4 T3.5

Trắng dùng Pháo ăn Tốt hăm bí lại bắt Mã khiến Đen phải bị động lên Tượng đối phó. Ta nói Trắng tiên thủ, còn Đen hậu thủ.

[b]2. Ưu thế và kém thế[/b]

Căn cứ vào tình thế trận đấu diễn ra ở một giai đoạn nào đó mà đánh giá thì thấy một bên rõ ràng dễ đi hoặc các quân bố trí ở những vị trí tốt hay thế cờ đang uy hiếp đối phương, nắm quyền chủ động rất rõ. Người ta gọi đó là “ưu thế” hay “chiếm ưu”. Ngược lại bên kia có thể lỗ quân, mẻ Sĩ, Tượng và bị động chống đỡ, đó là phương ngự hay đang “kém thế”.

Trường hợp này khác với trường hợp trên là ở đây thế cờ kém rõ ràng và tình trạng này không dễ dàng thay đổi, nếu bên ưu không sai sót và bên kém không có những nước cao siêu đủ sức hoá giải. Như hình dưới bên Trắng ưu thế rõ.

[img]xq136-1.gif;center;[/img]

[b]3. Thế thắng và thế thua[/b]

Đó là thế cờ mà một bên các quân đông hơn hoặc các quân đứng khống chế toàn bộ cục diện ván cờ, đang có cơ hội tấn công để giành thắng lợi cuối cùng. Bên ưu thế này đang trong “thế thắng”, còn phía bên kia đang trong “thế thua”.

Như vậy, ở đây tình hình diễn ra càng rõ hơn trường hợp trên: từ ưu thế tiến đến thắng thế và từ kém thế trở thành bại thế.

Như hình dưới, Đen mất Sĩ, mất Tượng và Mã ở vị trí xấu, trong khi các Tốt có thể bị diệt thêm. Với thế cờ này cần đánh giá: Trắng đang trong thế thắng, còn Đen đang trong thế thua.

[img]xq136-2.gif;center;[/img]

[b]4. Thế cân bằng[/b]

Đó là thế cờ hai bên ngang nhau, không thể phân biệt ai hơn, ai kém. Cũng có thể đó là thế cờ rất phức tạp và hai bên đều có cơ may giành thắng lợi như nhau.

Chẳng hạn hình dưới cho thấy: hai bên bố trí trận hình nghiêm mật, không một chỗ nào sơ hở. Lực lưọng quân số bằng nhau. Vì vậy nên đánh giá đây là một thế cân bằng.

[img]xq136-3.gif;center;[/img]

[b]5. Phản tiên[/b]

Khái niệm này chỉ khi bên hậu thủ hay bên bị động đối phó chơi một nước cờ cao giành lại được quyền chủ động. Thế nhưng như đã nêu ở trên, nước tiên nước hậu chỉ mới là quyền chủ động hay bị động chứ chưa phải là ưu thế, kém thế. Do đó trận đấu còn gay go, chưa rõ ràng.

Như thế cờ dưới. Từ khai cuộc đến đây Trắng đi trước vẫn chủ động, nhưng vừa rồi Đen đi: p2-3 hăm đánh bí, Trắng bị phản tiên buộc đi: 1. X4-7 M3/1 Đen lui Mã về để đi M1.2 bắt chết Xe Trắng lại là một nước hay tiếp tục buộc Trắng bị động đối phó: 2.M9/7 B1.1 3.P5.4 X1-2. Đến đây Đen phản tiên rõ.

[img]xq136-4.gif;center;[/img]

[b]6. Lọt vào thế[/b]

Trong cờ có những tình huống các quan liên kết phối hợp để đánh đòn chí tử, diệt Tướng đối phương. Người Trung Quốc gọi là “nhập cuộc”, còn ta gọi là “lọt vào thế” hoặc “trúng đòn phối hợp”. Như thế cờ dưới, Đen chủ quan không nhìn thấy đòn phối hợp hai Xe và một Tốt của Trắng:

[img]xq136-5.gif;center;[/img]

1.X3.5 S5/6 2.X3-4 Tg-6 3.X3.9 Tg.1 4.B4.1 Tg-5 5.X2/1 Tg/1 6.B3.1 S4.5 7.X2.1 S5/6 8.X2-4 Trắng thắng

[b]7. Hết nước đỡ[/b]

Khi một bên chơi một nước cờ nhắm vào chiếu bí Tướng đối phương mà đối phương không còn cách nào để cứu, thì gọi là lâm vào thế “hết nước đỡ” hay cũng gọi là thế “tuyệt sát”.

Hình dưới cho thấy: nếu Trắng đi: 1.M3.2 đưa vào thế “hết nước đỡ” đối với Đen. Vì nếu Trắng đi tiếp sẽ là 2.M2 /4 Tg-6 3.P5-4 chiếu bí.

[img]xq136-6.gif;center;[/img]

Còn nếu để Đen đi: 1…M1.3 cũng là thế hết nước đỡ với Trắng.

[b]8. Được bảo vệ và không được bảo vệ[/b]

Khi một quân cờ nào đó được một quân cờ khác của phe nó bảo vệ, khiến nó không sợ một quân của đối phương có giá trị tương đương hoặc cao hơn nó uy hiếp (vì nếu quân đối phương ăn nó, sẽ bị quân bạn nó ăn lại). Người ta gọi quân cờ được bảo vệ đó là quân cờ “có căn”. Trái lại, một quân cờ không được bảo vệ là “vô căn” nhưng cũng có thể một quân cờ tuy được bảo vệ đấy vẫn coi như “vô căn” vì quân uy hiếp nó có giá trị thấp hơn nó (chẳng hạn Mã bị Tốt đuổi). Hay trên danh nghĩa thì được bảo vệ nhưng thực chất chẳng bảo vệ được (do quân bạn không ăn lại được vì bị ghim) thì gọi đó là “căn giả”. Căn giả cũng như vô căn, chẳng bảo vệ được quân nào.

[img]xq136-7.gif;center;[/img]

Xem hình trên ta thấy: Pháo Trắng ở trung lộ được Tốt đầu bảo vệ nên gọi nó là Pháo có căn và là căn thật. Nó không sợ con Xe Đen ở trung lộ ăn nó. Còn quân Pháo 6 đứng ở tai Sĩ không được ai bảo vệ nên nó là quân Pháo vô căn. Xe Đen có thể ăn nó được. Quân Mã 3 Trắng được con Tượng của phe nó bảo vệ, nhưng con Tốt Đen bắt nó khiến nó phải chạy nên coi như Mã vô căn. Trái lại quân Pháo trắng lộ 3 đang bị Xe 7 của Trắng bắt, mặc dù nó được Xe của phe nó bảo vệ nhưng con Xe này bị Pháo ghim, không di chuyển ngang được, nên thực chất Pháo Đen có căn giả, coi như vô căn. Xe Trắng sẽ ăn nó nếu nó không chạy.

Thành công của anh thêm một lần nữa chứng minh lớp trẻ đang hình thành lối chơi mới, không xa rời lý thuyết nhưng không cứng nhắc câu nệ mà rất biến hoá. Chúng tôi hy vọng các vận động viên trẻ tiếp tục phát huy cách chơi này, tiếp tục chiếm lĩnh đỉnh cao mới.

Vào ván đầu của giải, Vũ Quân cầm đen gặp quốc tế đại sư Trần Văn Ninh.

Ván 1 : Trần Văn Ninh (đi trước thua) Nguyễn Vũ Quân

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trần Văn Ninh(đi trước thua) Nguyễn Vũ Quân
RED Trần Văn Ninh
BLACK Nguyễn Vũ Quân
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B7.1
3. B7.1 X9-8 4. M8.7 M2.3
5. P8.2 T7.5 6. M7.6
DIAG{ #6 BLUE POPUP }
/*Theo các nhà nghiên cứu Trần Hiểu Khôn, Hà Liên Sinh thì đến đây có thể chọn:
Một là: 6…X1.1 7. X1.1 X1-6 8. P5-7 M7.8 9. T7.5 S6.5 l0. P8/1 Trắng hơi ưu.
Hai là: 6…P8.3 7. P5-7 B1.1 8. T3.5 B3.1 9. B7.1 P8-2 l0. P7.5 T5.3 11. M3/5 X1.3 12. M5.7 X1-4 13. S4.5 B5.1 14. X1-4 M7/5 15. M7.8 X2.4 Đen hơi ưu*/
6. … B3.1
/*Một nước đi mới? Chúng tôi đã tra cứu các sách cờ tướng Trung Quốc nhưng không tìm thấy nước đi này. Tuy nhiên nước này lại không mới, bởi vì trong các ván cờ “độ” ở Hà Nội thì đây là nước hay gặp. Tác dụng của nó là mở thông Mã cánh phải, chỉ đơn giản vậy thôi.*/
7. B7.1 T5.3 8. P5-6
/*Nên P5-7 giữ vững nước tiên*/
8. … P8.3
/*Hay! Thấy cơ hội phản tiên là lập tức tranh thủ đánh ngay*/
9. P8/3
/*Nhầm lẫn nên bị động. Cần M617 giữ vững thế trận*/
9. … B7.1 10. M6/5 B7-6
11. B3.1 B6-7 12. P8-3 M3.4
13. P3.3 P2-5 14. X1-2 M4.5
15. X2.4 X8.5 16. M3.2 M5/7
17. X9-8 Mt/5 18. X8.3 }END[/game]
Đến đây Đen ưu hơn một Tốt đầu, giành nước tiên, dần thắng cuộc.

Ván 1 cho chúng ta thấy diện mạo của nhà vô địch mới: rất nhanh nhạy phán đoán chỗ kém của đối phương, có cơ hội là công kích nhanh, mạnh nhưng không vì thế mà ham đánh quá đà. Từ nước 18 hai bên đều ổn định thế trận dần, không có ai tấn công. Chỉ sau khi bố trí xong trận địa, đen mới mở đợt công kích mới với ưu thế Tốt đầu để giành phần thắng.

[img]xq172-0.jpg;center;[/img]

ỦY BAN TDTT

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ==============

[i]Số: 11991/1999/UBTDTT-TT1
Hà Nội, ngày 22 tháng 12 năm 1999[/i]

QUYẾT ĐỊNH CỦA BỘ TRƯỞNG, CHỦ NHIỆM ỦY BAN THỂ DỤC THỂ THAO

(Về việc ban hành Luật Cờ Tướng)

[b]BỘ TRƯỞNG, CHỦ NHIỆM ỦY BAN THỂ DỤC THỂ THAO[/b]

*Căn cứ Nghị định sô 15/CP ngày 2/3/1993 của Chính phủ về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm quản lý Nhà nước của các Bộ và cơ quan ngang Bộ;
*Căn cứ Nghị định số 03/1998/NĐ-CP ngày 6/1/1998 của Chính phủ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Ủy ban Thể dục Thể thao;
*Xét yêu cầu về phát triển và nâng cao thành tích môn Cờ Tướng ở nước ta;
*Xét đề nghị của Liên đoàn Cờ Việt Nam và ông Vụ trưởng Vụ Thể thao Thành tích cao I

[b]QUYẾT ĐỊNH[/b]

[b]ĐIỀU 1:[/b] Ban hành Luật Cờ Tướng gồm 6 chương, 30 điều và phụ lục.

[b]ĐIỀU 2:[/b] Luật Cờ Tướng này được áp dụng thống nhất trong các cuộc thi đấu tư cơ sở đến toàn quốc.

[b]ĐIỀU 3:[/b] Luật này thay thế cho các Luật Cờ Tướng đã ban hành trước đây và có hiệu lực kể từ ngày ký.

[b]ĐIỀU 4:[/b] Các ông Chánh Văn phòng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ – Đào tạo, Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao I, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính, Liên đoàn Cờ Việt Nam, thủ trưởng các cơ quan, ngành TDTT các địa phương chịu trách nhiệm thi hành quyết định này.

TM BỘ TRƯỞNG, CHỦ NHIỆM ỦY BAN TDTT PHÓ CHỦ NHIỆM ĐOÀN THAO (Đã ký)

[b]Lưu ý của Bạn cờ:[/b]
*Một quyết định có nội dung tương tự nhưng mới hơn, số 1409/2004/QĐ/UBTDTT-TT1, đã được bộ trưởng Nguyễn Danh Thái ký ngày 23/9/2004
*Một cán bộ của Uỷ ban TDTT đã tặng Bộ luật này ở dạng điện tử cho chúng tôi – xin cám ơn

*Các ván cờ giải vô địch thế giới lần thứ 9 tại Pari (11 ván)
*Các ván cờ của các kiện tướng (23 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2003 (3 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2003 (8 ván)

[b]Lưu ý:[/b]
*Ngoài các xem trực tiếp (online) qua các đường link ở trên, bạn có thể download các cơ sở dữ liệu này về và dùng chương trình XB (miễn phí, cũng download tại đây) để có thể xem trên máy tính khi không nối mạng (offline).
Download chương trình XB và các Cơ sở dữ liệu cờ
*Các ván cờ của Trềnh A Sáng trong CSDL “Các ván cờ của các kiện tướng” (Master games) cũng chính là các ván cờ có trong các Giải Vô địch Quốc gia 2000-2002

Chính vì vậy những cuộc chơi thường là với những thể thức lúc thì lỏng lẻo quá, khiến cho tới khi nảy ra tranh chấp thì ai cũng bảo vệ cái “lý” riêng của mình, chẳng ai chịu ai, dẫn đến những cuộc cãi vã vô bổ, to tiếng, lúc thì lại quá nghiêm khắc chặt chẽ khiến cuộc cờ trở nên gò bó, khuôn phép theo kiểu “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”, nhất là các lệ làng, làm người chơi dễ nản lòng.

Trong cờ tướng có những quy ước theo cảm tính, lắm lúc rất quân tử nhưng cũng nhiều khi rất tiểu nhân. Ví dụ: không cho chiếu hậu vì cho như thế là hèn, là “ám sát” tự dưng “bẻ cong” nước đi của Xe, tự tạo ra thêm sự rắc rối. Lại có quy ước “hắc giả tiên hành” cho bên cầm quân đen là “âm”, là “yếư” là “xui xẻo” nên nhường cho đi trước. Cho nên có cuộc cờ 10 ván thì có người được đi trước tới 9 ván. Hỏi như thế có công bằng không? Trước đây còn có quan niệm anh nào đi trước mà đẩy Tốt thì cho là “hỗn”, là khinh thường đối phương, có nơi lại còn cấm bắt Tốt đầu khi ra quân vì cho như thế là “hiếu sát”. Có nhiều nơi cứ đi nước lộ mặt tướng là bắt thua ngay, trên thực tế thì chẳng đấu thủ nào dại dột mà đi nộp mạng tướng của mình như thế bao giờ, chẳng qua là do sơ suất mà cầm nhầm quân đi, vậy thì người thắng cuộc nhờ sự bất cẩn của đối phương chứ có phải tài giỏi vẻ vang gì đâu.

Chưa hết, ở các hội cờ do không biết phân xử như thế nào khi hai bên đánh lâu mà ván cờ chưa kết thúc, nên đặt ra các quy ước đại loại như “Xe mười, Pháo bảy, Mã ba” nhưng lại có nơi đặt “Xe mười, Tượng bảy, Pháo Mã ba” rồi cộng điểm các quân cờ lại, ai hơn là thắng. Điều này thực không công bằng, vì thông thường ở cờ tàn thì thế cờ mới quan trọng chứ không phải bên nào còn bao nhiêu quân là quan trọng. Những trận cờ như thế khiến càng chơi càng dở, càng đuối, chất lượng kém, nghệ thuật kém vì anh nào cũng lo giữ quân để kiếm điểm. Đó là chưa kể tới các trường hợp như “nhất cách nhất chiếu”, các trường hợp “truy sát” quân, “hữu căn”, “vô căn” nhiều người chẳng biết đó là gì để bắt thua hay hòa cờ.

Từ ngày có Luật Cờ Tướng của Liên đoàn cờ do ủy ban TDTT ban hành tới nay, tình hình đã có nhiều chuyển biến, nhất là ở các giải thi đấu theo cấp quốc gia và cấp tỉnh thành. Tất cả đều đã được luật quy định rõ ràng và chi tiết, kèm theo những giải thích minh bạch, trong luật còn hướng dẫn cách ghi biên bản, cách chơi có đồng hồ đo thời gian, hướng dẫn làm điều lệ của một giải cờ như thế nào…

Nhưng điều đáng ngạc nhiên nhất là hiện nay vẫn còn nhiều nơi thờ ơ với luật, không chơi theo luật, thậm chí cả Ban tố chức cũng không có một quyển luật trong tay.

Vì vậy cho nên không ít nơi chơi cờ vẫn cứ theo kiểu mù mờ, tùy tiện, theo những thông lệ địa phương tự đặt ra. Có thể nói rằng với lớp “lão thủ” thì đã đành một nhẽ, thế nhưng còn lớp hậu duệ, lớp cháu con của chúng ta cứ phải tiếp thu cái di sản lạc hậu và bùng nhùng kia thì bao giờ mới giỏi giang, văn minh, mới mở mày mở mặt được với thiên hạ? Ngày nay không những ta chỉ giao lưu thi đấu trong nước với nhau mà còn mở rộng giao lưu quốc tế, đến lúc đó mà vẫn ù ù cạc cạc về luật lệ, không sợ người ta cười cho sao!