Trần Quới

[b]III. Các VĐV trẻ đã biến hoá thế nào? [/b]

Do thời gian hạn hẹp, chúng tôi chưa có điều kiện nghiên cứu thấu đáo về những “biến hoá” mới của các VĐV trẻ ở giải vô địch cờ tướng hạng nhất toàn quốc 2003. Chúng tôi chỉ dám đưa ra vài nhận xét bước đầu, mong được bạn có hâm mộ cả nước chỉ giáo thêm.

[b]1. Nguyễn Trường Sơn[/b]
Nguyễn Trường Sơn là VĐV đội Hà Nội. Theo bạn hâm mộ cờ Hà Nội thì sức cờ của anh ngang tầm Hoàng Diệu Linh, tức kém các VĐV hàng đầu từ 1 đến 1,5 nước. Gần đây, trong nhiều trận đấu anh đã thi đấu với VĐV hàng đầu không thua kém nhiều. Chúng ta xem ván đấu của anh với Quốc tế đại sư Trương A Minh (Tp.HCM) ở vòng 1.

Nguyễn Trường Sơn (đi trước thắng) Trương A Minh.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Nguyễn Trường Sơn (thắng) Trương A Minh
RED Nguyễn Trường Sơn
BLACK Trương A Minh
RESULT 1-0
START{
1. M2.1
/*Khai cục tiến Mã biên rất ít được dùng ở Việt Nam. Vào những năm 60 khai cục này xuất hiện ở Trung Quốc. Tuy nhiên ngay ở Trung Quốc cũng ít được dùng.*/
P2-5 2. P8-5 M2.3
3. M8.7 X1-2 4. B7.1
/*Đến đây, ván cờ thành cuộc Pháo thuận tiến Tốt bảy chậm ra Xe và bên Trắng nhường Đen đi trước.*/
4. … B9.1
5. X9.1 X2.6 6. X9-4 X2-3
7. T7.9 S4.5 8. X4.4
DIAG{ #8 BLUE POPUP }
/*Trắng ra tốt, chiếm điểm cao khống chế cục diện. Theo bạn, Đen nên đi thế nào?*/
8. … M8.9
/*Nước đi biểu hiện sự lúng túng của Đen. Đáng lẽ Trương A Minh cần suy nghĩ nhiều hơn. Khai cục Mã tiến biên chắc là anh không nghiên cứu kỹ. Nếu thấy ván cờ chuyển thành cuộc Pháo thuận tiến Tốt bảy chậm ra Xe thì nên đi theo lý thuyết, không đi [b]B9.1[/b]. Còn nếu đã đi [b]B9.1[/b] thì không nên [b]M8.9[/b] vì Trắng đã có Xe kỵ hà, nước [b]M8.9[/b] sẽ làm cho nước [b]B9.1[/b] lãng phí vô ích. Sau nước [b]M8.9[/b] Xe ở góc của bên Đen bị khóa không có đường ra. Xe ở lộ 3 đè được Mã nhưng lại bị hạn chế hoạt động. Nếu muốn [b]M8.9[/b] thì nên đi: [b]B9.1, B1.1 X9.5[/b], sau đó M8.9[/b] mở thoáng quân. Không ngại Trắng [b]P2.7[/b] vì có nước [b]X3.1[/b] bắt lại quân.*/
9. S4.5 P8-7 10. X1-2 X9-8
11. X4-1
/*Ăn hơn Tốt, tiếp tục khống chế điểm cao.*/
11. … P5-4
/* Chậm. Nên đi: [b]P5.4, M7.5 X3-5, P2.1 X512, B1.1 X2.4[/b] chiếm lại đỉnh cao khống chế trận đấu.

Qua 11 nước bạn thấy gì? Rõ ràng Nguyễn Trường Sơn chơi “biến hóa” hơn, Trương A Minh chơi khá cứng nhắc nên kém thế.

Mời các bạn xem nốt diễn biến của trận đấu.*/
12. B1.1 T3.5
13. P5-4 B7.1 14. T3.5 P4.4
15. P2.6 M9.7 16. X1.1 P4/3
17. P2/2 P7-9 18. B1.1 X8.2
19. B1-2 X8-6 20. X2.4 B7.1
21. X2-3 M7.5 22. X3-5 P4.1
23. P2-4 X6-7 24. Pt/3 P4.2
25. Pt-6 X3-4 26. B3.1 X4-3
27. B2.1 P9.5 28. X1/4 M5.7
29. T5.3 X3.1 30. P4-3 T5.7
31. T9/7 X3/1 32. P3.1 X3.2
33. X1-8 B3.1 34. X8.4 B3.1
35. X8-7 B3-4 36. X7/5 B4-5
37. B5.1 M3.4 38. X7.8 S5/4
39. X7/4 M4.6 40. X7-4 M6.7
41. X4.1 T7.5 42. T7.5 S6.5
43. X4/4 M7.8 44. P3/3 X7-6
45. X4-2 X6.4 46. B2-3 X6-1
47. B3-4 X1-5 48. X2/2 T7/9
49. X2.9 S5/6 50. B4.1 T9.7
51. X2/3 X5/1 52. X2-4 S4.5
53. B4-5 X5/1 54. P3-2 Tg5-4
55. S5.6 X5-4 56. S6.5 B1.1
57. P2.5 X4.2 58. P2-9 X4-5
59. P9/5 B5.1 60. Tg5-4 B5.1
61. P9-6 Tg4-5 62. P6-5 X5-8
63. T5/3 B5.1 64. B5.1 S6.5
65. S5/6 Tg5-4 66. P5.8 X8-6
67. X4/3 B5-6 68. P5/8 Tg4.1
69. S6.5 B6-7 70. Tg4.1 B7-6
71. P5-4 B6-7 72. Tg4.1 T7/5
73. Tg4-5 B7-6 74. S5.4 }END[/game]

[b]2. Hoàng Trọng Thắng[/b]
Anh là VĐV thi đấu cho đội Bà Rịa – Vũng Tàu. Hết vòng 1 anh xếp hạng 13, trên Trịnh A Sáng, Trương A Minh. Ván gặp Trịnh A Sáng ở vòng 1 của anh là ván cờ hay.

Trịnh A Sáng (đi trước thua) Hoàng Trọng Thắng.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trịnh A Sáng (thua) Hoàng Trọng Thắng
RED Trịnh A Sáng
BLACK Hoàng Trọng Thắng
RESULT 0-1
START{
1. P2-4
/*Trắng dùng bố cục Sĩ giác Pháo là loại hình ít dùng ở nước ta. Vì ít dùng nên VĐV dùng nó phải rất linh hoạt.*/
1. … P2-5 2. M8.7 M2.3
3. X9-8
/*Nước đi này cho thấy A Sáng chưa nghiên cứu đến nơi đến chốn bố cục Sĩ giác Pháo. Nước [b]3.X9-8[/b] đã bị các nhà nghiên cứu Trung Quốc xem là nước yếu và khuyên không nên dùng. Tại giải Ngũ Dương Bôi lần thứ 2, Liễu Đại Hoa gặp Hồ Vinh Hoa đã đi: [b]X9-8 M8.9, M2.3 P8-7, P8-9 X9-8, B7.1 B7.1, P4.5 X1-2, X8.9 M3/2, X1.1 S6.5, X1-8 M2.1, P4-9 T3.1, X8.4 X8.6! M3/5[/b] ([b]X8-3, P7.1[/b] Đen chủ động) [b]X8-7[/b] Đen dễ đi.*/
3. … X1-2 4. P8.4 B3.1
5. M2.3 M8.9 6. X1-2 P8-7
DIAG{ #7 RED POPUP }
/*Theo đúng lý thuyết đã được Hiệp hội cờ Tướng Trung Quốc phổ biến chính thức thì Đen đi [b]6…X9-8, 7.X2.5 B7.1[/b]. Đến đây, Trắng có 3 cách đi tiếp: [b]X2-3, P4-5[/b] và [b]T7.5[/b]. Dù đi cách nào Đen cũng ưu. Ở đây Hoàng Trọng Thắng cầm quân đen đi [b]P8-7[/b] là cách chơi “biến hóa”, có tính sáng tạo.*/
7. X2.5 X9-8 8. X2-7 P5-6
9. P4-5 T7.5 10. X7-4 S6.5
11. B5.1
/*Không nên [b]B5.1[/b] vì 2 lẽ: một, trung lộ Đen dầy đặc, tiến Tốt không hiệu quả; hai, nếu Đen [b]X8.6[/b] thì vừa khống chế lộ 7 vừa kiểm soát tuyến Tốt, Trắng khó phòng ngự.*/
11. … P7/1 12. P8-7 X2.9
13. M7/8 X8.6 14. M3.5
/*A Sáng không thấy rằng lên Mã làm rỗng cánh phải, Xe đang ở vị xấu. Đen chỉ cần [b]P7-6[/b] là Xe rơi vào tầm chân Mã, dễ bị uy hiếp. Nếu chơi “biến hóa” hơn thì phải nhận ra cánh phải Đen đang yếu và sẽ nghĩ đến nước [b]P5-7[/b]. Diễn biến có thể như sau: [b]P5-7 X8-7, B7.1 X7.1 , T7.5 X7/1 Pt.3 T5/3, P7.5[/b] đối công.*/
14. … P7-6
15. X4-8 X8-7 16. M8.7 X7.3
17. S6.5 Pt.1 18. X8.1 M3/1
19. X8-9 Pt.5 20. X9/1 Pt-9
21. X9-2 B9.1 22. X2.2 P9.1
23. B5.1 B5.1 24. S5.4 B5.1
25. M5.7 P6.3 26. Tg5-6 X7-6
27. Tg6.1 X6/1 28. P5/1 P6-4
29. Mt.5 B5.1 30. M7.5 P4/2
31. X2.1 X6/1 32. X2-1 P9/1
33. P5/1 X6.1 34. Tg6.1 X6/1
35. Tg6/1 P9-8 36. Tg6-5 M9.8
37. X1.1 S5/6 38. Tg5-6 S4.5
39. Mt.3 X6-5 }END[/game]
Các bạn chú ý cách chơi linh hoạt của Hoàng Trọng Thắng, phải buộc Xe kỵ hà tiến xuống tuyến Tốt để chậm bước cơ động sang cánh phải, tạo cơ hội cho Pháo cắm giác khuếch đại ưu thế.

Qua ván này chúng tôi rất hy vọng vào bước tiến của Thắng trong tương lai. Nếu được tập huấn đúng, nhiều khả năng anh sẽ lọt vào tốp tranh huy chương.

[b]3. Hoàng Văn Linh[/b]

Văn Linh là VĐV đội Hà Nội, chơi cơ bản kém nhưng thạo “cờ rừng”. Tại giải này khi hết vòng 1 anh xếp hạng 30/34. Chúng ta xem ván đấu của anh với Đặc cấp quốc tế đại sư Trịnh A Sáng ở vòng 2.

Hoàng Văn Linh (đi trước hòa) Trịnh A Sáng.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Hoàng Văn Linh (hòa) Trịnh A Sáng
RED Hoàng Văn Linh
BLACK Trịnh A Sáng
DATE 28-02-2003
RESULT 0.5-0.5
EVENT Vietnam Championship 2003;
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 B3.1 4. X2.6 X9-8
5. X2-3 M2.3 6. P8-6
DIAG{ #6 BLUE POPUP }
/*Ở nước thứ [b]4. X4.6[/b] Văn Linh đã đi một nước yếu, nhưng A Sáng đi [b]4…X9-8[/b] cũng lại là một nước yếu. Sau trận đấu A Sáng đã khen ngợi Văn Linh đã khai thác được nước yếu này để tấn công. Nước [b]6. P8-6[/b] là nước “mới lạ”. Linh kể: Trong khai cuộc A Sáng thường chỉ mất khoảng 3 phút một nước. Thế mà ở nước này Đặc cấp QTĐS phải suy nghĩ gấp đôi thời gian.

Linh cho biết đã học được nước này từ một ván đấu giữa Từ Thiên Hồng và Triệu Quốc Vinh.

Mặc dù Linh kém A Sáng nhiều nhưng đây là nước A Sáng “chưa nghiên cứu” trong khi Linh “đã nghiên cứu” nên anh đã buộc A Sáng phải bị động đỡ đòn.*/
6. … X1-2
7. M8.7 P2-1 8. S6.5 P5/1
/*Sau này, A Sáng tâm sự, anh cũng không biết phải đi như thế nào. Bố cục Trắng khá vững nhưng nếu phân tích kỹ sẽ thấy cánh trái bị “bó”, trong khi quân Đen quân cánh phải lại linh hoạt (chính đây là điểm khác với lý thuyết trong các quyển sách kể trên). Vì vậy, Đen nên tính đến phương án sau: [b]M3.4, B3.1 M4.3[/b]. Tiếp đó sẽ là [b]P5-3[/b] rối [b]T3.5[/b] đe dọa [b]M3.5[/b] để [b]P3.5[/b] bắt quân.*/
9. B5.1 X8.5 10. M3.5 X8-6
11. P6.2 X6/3 12. B5.1 P5.3
13. X3/1 P5.3 14. T7.5 T3.5
15. X3.1 B3.1 16. P6-3 M7/8
17. B7.1 M8.9 18. X3-1 X6.4
/*Trắng ưu.*/
19. B7.1 T5.3 20. M5.7 X6/4
21. X9-6 X2.3 22. X1/1 T7.5
23. P3-1 M9.7 24. X1-2 X6-9
25. Ms.5 X2.3 26. M5.3 M3.2
27. X2.1 M7/6 28. X2-4 X9-6
29. X4-2 S6.5 30. P1.2 M2.3
31. M3.4 X2.2 32. P1/2 M6.8
33. M4.2 X6-8 34. X2-5 X8-6
35. X5-2 Tg5-6 36. X2.3 T5/7
37. M7.5 X6.2 38. P1.5 X6-5
39. X2/4 T7.5 40. X2-5 M3.1
41. X5-4 Tg6-5 42. X4-2 P1.4
43. X2.4 S5/6 44. B3.1 M1.3
45. X6.1 P1.2 46. P1-4 X2.1
47. S5/6 P1-4 48. P4/8 Tg5.1
49. X2/3 }END[/game]
Sau ván hòa này, Linh chơi không tốt nên rơi xuống hạng 30. Duy trì được một cách chơi vững vàng mà vẫn biến hóa xem ra không phải chuyện dễ.

[b]Bài tập chương 3[/b]

Hãy cho biết bên Trắng sẽ thắng, hoà hay thua cờ? Bên Trắng phải đi như thế nào để đạt được như vậy?

[b]Bài tập 1[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 1 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 4k1e2/3P5/2c1e3c/4R4/9/9/9/9/9/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 2[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 2 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 4kae1C/4a4/6R2/4r4/9/5p3/9/4E4/9/4K1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 3[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 3 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 4k1e2/4a4/4e4/4R4/9/9/9/9/9/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 4[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 4 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 4k4/9/9/9/9/9/9/9/2p6/3K1RHc1 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 5[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 5 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 4k4/4a4/9/4p4/9/9/9/4E4/4K4/3A1cE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 6[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 6 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3ak1e2/4a4/4e3h/6p2/9/6R2/9/9/4A4/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 7[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 7 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3a1k3/4a2R1/9/3P5/9/9/9/4C4/1r2A4/c1EAK1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 8[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 8 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3c5/3k5/9/4R4/9/3c5/9/9/9/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 9[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 9 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3a1k3/4a1H2/9/4r4/4c4/9/9/1R7/3p1C3/4KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 10[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 10 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3ak4/9/4ea3/8P/6e2/6H2/3p5/E3E4/2h2C3/1c1K1A3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 11[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 11 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2e4R1/4ak1H1/4ea3/3cp3c/6h2/6E2/9/9/3pA4/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Bài tập 12[/b]:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 3
RED Trắng
BLACK Đen
EVENT Book: An introduction to Chinese Chess;
/* Problem 12 chapter 3 – An introduction to Chinese Chess */
FEN C4ke2/2c1a4/3ae3h/p1p2H3/6r1p/7R1/P3c3P/3CE4/4A4/4KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

[b]Lưu ý:[/b]
*Tất cả các bài tập trên đã được đưa vào Cơ sở dữ liệu cờ “Cờ thế” (PuzzleDB). Bạn có thể download về để xem khi không nối mạng.

Giai đoạn khai cục cả hai bên đều cố gắng triển khai quân mình, thông thường là hai bên phải di chuyển Pháo, Mã, Tượng, Tốt để mở đường cho Xe ra. Giống như một vị tướng cầm quân, các bạn điều quân mình đến các vị trí trọng yếu. Mỗi quân cần phải có chỗ tốt, để giải quyết một nhiệm vụ nhất định. Song các bạn trẻ đôi khi điều quân không đúng, như người ta thường nói: đi những nước không có địa chỉ. Ngay lúc đó thì không thấy được hậu quả, nhưng càng về sau những nước “vô bổ” ấy càng phát huy tác dụng “vô bổ” của nó. Và bạn sẽ thấy rằng: giá mà ta không đi nước này, nước kia…

Bố cục, nghĩa đen là bố trí quân. Có những nhà nghiên cứu thích dùng thuật ngữ “bố trận” để nhấn mạnh bố trí quân sẽ quyết định đến hướng đánh, đến kỹ thuật phòng thủ sắp tới. Để có khái niệm về bố cục, chúng ta xem vài ví dụ mà bạn trẻ mới làm quen với cờ Tướng rất dễ mắc phải.

[b]Tuần hà Xa có nên dùng không?[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bạn có biết bố cục không?
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;

START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 X9-8 4. X2.4?
DIAG{ #4 BLUE POPUP }
}END
[/game]

Nhiều bạn thích nước này vì Xe ở cao, khống chế cả một tuyến hà, dễ cơ động. Thực ra, đó là nước “vô bổ” vì không hề uy hiếp quân đối phương, không giữ quân của ta. Tuyến hà tuy dài nhưng bên địch chưa đặt chân đến. Mà đã lên đấy rồi chẳng lẽ cứ đứng đấy? Thế nào rồi bạn cũng phải dời chỗ, vô tình mất không một nước, chỉ tiện cho đối phương mở Tốt mà thôi.

Vậy nên đi thế nào? Đến đây bạn nên chọn: B7.1 B3.1 hoặc M8.9 – theo đúng bố cục đã trình bầy trong các sách cờ.

[b]Bình Sĩ giác Pháo[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
GAME Bạn có biết bố cục không?
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;

START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. X1-2 P2-4?
DIAG{ #3 BLUE POPUP }
}END
[/game]

Nước Sĩ giác Pháo này có “mới” không? Không! Một nước “cũ” chỉ có ở những ai không hiểu gì về bố cục. Bạn cứ thử ngẫm mà xem. Một quân Xe bên tiên, vừa đi đúng một nước đã khống chế được ba quân Xe, Pháo, Mã bên hậu. Nước bình Pháo không có tác dụng tấn công, còn muốn phòng thủ thì ít ra phải tốn thêm một nước lên Tượng. Vừa khai cuộc đã tiêu tốn nhiều nước thế thì có gặp khó khăn cũng là chuyện tất nhiên.

Đổi lại, bên hậu đi M2.1 hoặc P2-3 trận thế cũng không tốt. Nguyên lý cũng như trên. Tốt nhất bên hậu nên đi M2.3 hoặc B7.1.

Tinh thần then chốt của bố cục chỉ đơn giản thế này thôi: mỗi quân đều phải có tác dụng, có mục đích khi chiếm vị trí nào đó trên bàn cờ.