Giai thoại làng cờ: Lịch sử có thể lặp lại

Người xưa dạy “Tốt cận năng thắng”. Các bạn chú ý đưa Tốt càng gần Tướng đối phương càng tốt. Tuy nhiên, đối thủ cũng biết nguyên lí này và sẽ tìm cách trục Tốt ra xa. Khi đó bạn cần suy xét kĩ, vì nếu đưa Tốt tránh ra xa thì chiến thắng cũng xa theo. Việc đưa Tốt gần hay xa nhiều khi quyết định Ván cờ thắng hay bại. Hoặc đáng thắng nhanh lại phải kéo dài.

Chúng ta xét một ví dụ lấy từ ván đấu của Liễu Đại Hoa và Ngôn Mục Giang. Đây là cục thế hình thành ở nước thứ 42. Bây giờ đến lượt Ngôn Mục Giang cầm quân bên hậu đi

[game]
FORMAT WXF
GAME Liễu Đại Hoa – Ngôn Mục Giang
RED Liễu Đại Hoa
BLACK Ngôn Mục Giang
FEN 2eak1r2/4a4/4e4/2r5p/4p4/H4R3/4c4/4Ep3/1C2A4/2EAKC3 b – – – 1
START{
DIAG{ #1 BLUE }
42. … B6-7?
}END[/game]
Vi phạm nguyên lí “Tốt cận năng thắng”! Ván cờ sau đó kéo dài đến nước 100 thì Liễu chịu thua.

Bây giờ ta xét nước 42 nên đi thế nào? Nếu suy nghĩ kĩ, bên Hậu nên đi:
42. … X7-6!
Đến đây biên Tiên có thể:
Một là: X4-2, B6.1 , P4.9, B6-5.
Hai là: X4-6, B6-5, T7.5, X3-6!, P4.1, (nếu P4.9, Tg5-6 thắng), Xs-8, bên Hậu thắng nhanh.

Lần này các bô lão như Trần Đình Thủy cùng các lão thủ lẫy lừng như Mai Thanh Minh, Trịnh A Sáng, Mong Nhi, Trần Văn Ninh… xem chừng sức đang đuối dần, chỉ còn gắng gỏi để trụ hạng mà thôi.

Chính vì vậy cả một lớp trẻ đoạt hầu như toàn bộ các ngôi thứ cao là điều hoàn toàn dễ hiểu. Các tên tuổi như Nguyễn Vũ Quân, Đào Cao Khoa, Nguyễn Hoàng Lâm, Hoàng Hải Bình, Ngô Lan Hương… toả sáng rực rỡ trên kỳ đài lần này đã chứng minh sự hơn hẳn của lớp trẻ về nhiều phương diện: sức tiếp thu những trào lưu lý thuyết mới, sức tính toán sâu, sức bền, sức chịu đựng cao và nhất là biết tiếp cận những phương tiện kỹ thuật tân tiến để đến với nền cờ tướng hiện đại thế giới, nhất là cờ tướng Trung Hoa qua những trận đấu sôi động, quyết liệt, chất lượng cao và đầy tính tư duy nghệ thuật trên mạng lnternet toàn cầu.

Đó là điều hết sức đáng mừng cho nền cờ tướng nước nhà và thực ra cũng chỉ có nhưng vậy mới có thể từng bước vươn lên chiếm lĩnh những đỉnh cao của cờ tướng thế giới.

Bản đồ cờ tướng nước nhà vài năm lại đây cũng có những chuyển động tạo ra những hình thế mới, những thích ửng mới với thời cuộc. Hoàng Hải Bình của Bình Định xưa đã về đầu quân cho đất cờ Sài Gòn và thêm một lần nữa giành được ngôi vô địch quốc gia một cách xứng đáng. Đào Cao Khoa cũng đã rời bỏ đội Công An để đầu quân cho Bà Ria Vũng Tàu và đã chiếm được ngôi Á quân của giải 2004. Còn Nguyễn Thành Bảo thì sau khi chạy tứ tung khắp nơi nay lại khăng khăng về lại đơn vị cũ, tự mình làm khó cho mình, bị văng khỏi giải, chưa có được thêm thành công nào trong hơn 3 năm qua…

Tất cả những điều đó cho thấy trong xu thế mới, mỗi kỳ thủ, mỗi nhà cầm quân đều có những lựa chọn thích hợp cho chính mình nhằm phát huy tốt nhất những lợi thế mà mình có. Đất lành chim đậu, quy luật thị trường là một quy luật muôn đời. Chúc cho họ tìm được con đường đi đúng đắn để sớm có được thành công, góp phần đưa cờ tướng nước nhà tiến lên.

Tuy nhiên cũng phải nói rằng lớp trẻ tuy có nhiều tiềm năng nhưng độ ổn định vẫn còn thiếu, vẫn còn có sự lên xuống thất thường và tâm lý cũng chưa thật sự vững vàng. Ai cũng hy vọng Đặng Hùng Việt ít ra cũng còn ở ngôi á quân hay quý quân nhưng anh lại bị tụt quá xa, cả Phạm Thu Hà, Hà Mai Hoa… cũng vậy. Người ta còn kể rằng trước khi vào đầu giải 2004, Nguyễn Vũ Quân tỏ vẻ e dè và đề nghị Nguyễn Hoàng Lâm hoà hoãn. Lâm “tưởng bở” mất cảnh giác, thế là “lãnh đủ” chỉ sau có 20 nước ngắn ngủi, đây là ván đánh được coi là lạ kỳ nhất trong giải cờ này, bởi nếu Lâm chơi cẩn trọng mà thắng ván này thì biết đâu cả hai sẽ phải hoán đổi vị trí cho nhau trong bảng thành tích cuối cùng!

[b]V. Khi chưa triển khai đủ lực lượng thì không nên vội tấn công[/b]

Nguyên tắc này coi như “hệ luận” của các nguyên tắc trên, vì nếu chỉ mới triển khai vài ba quân mà vội mở cuộc tấn công thì rất nguy hiểm. Đối phương động binh đầy đủ sẽ bẻ gẫy dễ dàng một cuộc tấn công như vậy. Dĩ nhiên trong một số trường hợp do đối phương dàn quân sơ hở thì ta có thể tranh thủ thời cơ mở đợt tấn công với mục đích gây tổn thất hoặc gây khó khăn cho đối phương.

Sau đây chúng ta xem một số ván do nóng vội tấn công hay phản công khi chưa đủ lực lượng đã thất bại.

[b]Ván 13: Pháo Đầu Bị Nghịch Pháo Phá[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo Đầu Bị Nghịch Pháo Phá
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 P8-7 4. X2.8 X1.1
5. P8.6? P5/1 6. P8/4 P5.5
7. P5.4 P5/2!
DIAG{ #8 RED }
/*Trắng vội đưa Xe tấn công từ nước thứ 4 bị đối phương lên Xe đòi đổi. Nếu Trắng đổi thì thế cờ sớm cân bằng, còn sai lầm đi P8.6 bị sa bẫy của Đen khiến Trắng thất thế.*/
8. X2-9 M3/1
9. X9.1
/*Nếu như Trắng đổi lại 9. P8.3 M1.3 10. P8-3 M8.7 11. P5-4 X9.1 12. P4/5 X9-6 13. X9.1 X6.4, Đen cũng ưu thế thắng.*/
9. … M1.3 10. P8.2 B3.1
11. X9-6 M3.5 12. X6.5 M5.7
13. P8-3 P7-5 14. P3-5 M7/5
15. X6-5 M8.7 16. X5.1 T7.5 }END[/game]
Trắng thắng rõ.

[b]Ván 14: Pháo Đầu Bị Thuận Pháo Phá[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo Đầu Bị Thuận Pháo Phá
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1.1 M2.1 4. X1-6 P2-3
5. X6.6 P3.4 6. X6/4? X1-2
/*Đen bỏ Pháo nhằm ám phục 7…P5-3 uy hiếp Tượng và ăn Xe.*/
7. P8-6 X2.8 8. P6.7 P5-3
9. P6-4 M7/6 10. P5.4 Pt-2
DIAG{ #11 RED }
/*Trắng ra quân chưa đầy đủ mà vội tấn công giúp cho Đen vừa chống đỡ vừa đánh trả đòn.*/
11. T7.5
/*Trắng cũng không cứu được nếu như 11.T3.5 P2.3 12.X9.2 X9-8 13.X9-6 X2-4! 14.X6.6 Tg.1 15.T5.7 X4/1 16.X6/7 X8.7, phong tỏa Mã, Đen thắng.*/
11. … P2.3 12. S6.5 X9.2
13. X9.2 B1.1 14. X9-6 P2-1
15. Tg5-6 X2.1 16. Tg6.1 P3-4
17. Xt.4 X9-4 18. X6.5 M6.7
19. X6-3 M1.2 20. S5.4 X2-5
}END[/game]
Trắng chịu thua vì tiếp sau Đen nhảy Mã chiếu bí.

[b]Ván 15: Pháo Đầu Bị Bình Phong Mã Phá[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo Đầu Bị Bình Phong Mã Phá
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 0-1
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 X9-8 4. M8.9 B7.1
5. P8-7 P2.2 6. X2.6 M7.6
7. X9-8 B7.1 8. X2-4 M6.4
9. B3.1 X1-2 10. P7-6 P8.4
11. X8.4 P8-7 12. T3.1?
/*Trắng từ nước thứ 6 cho Xe qua hà bắt đầu bị đối phương đánh trả, tình thế gay cấn. Đến đây nếu Trắng đi 12. M3/5 thì tình hình còn phức tạp.*/
12. … P2-3
13. X8-6 P3.5 14. S6.5 P3-1
15. Tg5-6 X2.9 16. Tg6.1 X2/1
17. Tg6/1 X8.4 18. X6.3
DIAG{ #18 BLUE }
/*Trắng chưa phối hợp được các quân để tấn công còn Đen thì các quân phối hợp tốt có thể uy hiếp Tướng Trắng để làm thua.*/
18. … X8-2
19. X4-5 T3.5 20. P6.7 Xt-1
21. Tg6-5 X2.5 22. S5/6 X1/1
23. P5-6 X2/1 24. S6.5 P7-3
}END[/game]
Trắng chịu thua.