[b]24.7.[/b] Một chiếu một dọa hết mãi: hòa

[b]Hình 11[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/8p/5R3/8P/h8/1r2C4/9/1cEAKAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X4-2 Tg5-6
2.X2-4 Tg6-5
3.X4-2 Tg5-6
4.X2-4 Tg6-5
5.X4-2 Tg5-6
6.X2-4 Tg6-5
}END
[/game]
Bên Trắng dọa hết mãi, hai bên không thay đổi, xử hòa.

[b]Hình 12[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak3r/2R1a2C1/2R1e4/2H2P3/5C2p/9/9/4p4/4p2p1/5K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P4-5 Tg5-6
2.P5-4 Tg6-5
3.P4-5 Tg5-6
4.P5-4 Tg6-5
5.P4-5 Tg5-6
6.P5-4 Tg6-5
}END
[/game]
Trắng chơi nước chiếu, rồi lại bình Pháo vào trung lộ với ý đồ đe dọa chiếu hết bằng cách: X7-5 tiếp theo X7.2… thắng cờ. Thí dụ này thuộc về một chiếu, một dọa hết nên xử hòa.

[b]24.8:[/b] Một chiếu, một dọa bắt: Hòa.
[b]Hình 13[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2ea1k3/4a4/e8/7R1/9/9/1r2p4/9/4A4/2E1KAE1c w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X2.3 Tg6.1
2.X2/9 P9/5
3.X2.8 Tg6/1
4.X2/3 P9/2
5.X2.4 Tg6.1
6.X2/2 P9.4
7.X2.1 Tg6/1
8.X2.1 Tg6.1
}END
[/game]
Xe Trắng một nước chiếu hoặc nhiều nước chiếu bắt quân, Pháo Đen tuy không có căn, nhưng không phải bắt mãi nên hòa.

[b]24.9:[/b] Một chiếu một ngừng, hoặc một chiếu một đòi rút ăn quân, đều xử hòa.
[b]Hình 14[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4ka3/2R1a4/C8/p7r/1P5h1/9/4h4/4E4/9/4K1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X7.1 S5/4
2.X7/1 S4.5
3.X7.1 S5/4
4.X7/1 S4.5
5.X7.1 S5/4
6.X7/1 S4.5
}END
[/game]
Bên Trắng một chiếu một ngừng, nên hòa

[b]Hình 15[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1R1C1aer1/4k4/4e4/p7p/2p6/9/r1P3P2/E8/9/2E1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X8/1 Tg5/1
2.X8.1 Tg5.1
3.X8/1 Tg5/1
4.X8.1 Tg5.1
}END
[/game]
Bên Trắng một chiếu một dọa rút Pháo ăn quân Xe, nên hòa.

[b]Hình 16[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3k1a3/4a1P2/8r/9/2R6/9/2P6/1p7/4Ah2h/3CKA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X7.4 Tg4.1
2.X7/4 Tg4/1
3.X7.4 Tg4.1
4.X7/4 Tg4/1
5.X7.4 Tg4.1
6.X7/4 Tg4/1
}END
[/game]
Bên Trắng chiếu xong thoái Xe, ý đồi bình Xe chiếu, buộc Đen phải lên Sĩ và tiếp theo bình Xe rút ăn Xe hoặc Mã. Ở đây vẫn thuộc loại một chiếu một ngừng, nên xử hòa.

[b]24.10:[/b] Một lần bắt, một lần rút dọa bắt: hòa.
[b]Hình 17[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN H1ra1a3/3hk4/4e4/p1p6/6e1p/2P6/P2R4P/4E4/4A4/2E1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X6-2 Tg5/1
2.X2-6 Tg5.1
3.X6-2 Tg5/1
4.X2-6 Tg5.1
5.X6-2 Tg5/1
6.X2-6 Tg5.1
}END
[/game]
Để cứu quân Mã biên, buộc Trắng phải thực hiện kế hoạch một nước bắt Mã, một nước dọa bắt, nên xử hòa.

[b]24.11:[/b] Một Pháo hoặc hai Pháo không được đuổi bắt mãi một Xe, dù Xe được bảo vệ (có căn), hoặc ngay Xe bị đuổi có một lần bắt lại đối phương không được bảo vệ.
[b]Hình 18[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eakae2/3r5/2h1c2c1/p1R1p1p2/7hp/2P2CP2/P2rP3P/2H1C1H2/4A4/2E1KAE1R w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P4/1 Xt.2
2.P4/2 Xt/2
3.P4.2 Xt.2
4.P4/2 Xt/2
5.P4.2 Xt.2
6.P4/2 Xt/2
}END
[/game]
Pháo Trắng đuổi bắt mãi Xe có căn, nên thua.

[b]Hình 19[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/2p5p/6p2/2Pp5/4P4/2H4C1/2CrA4/3AK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P2/1 X4/2
2.P2.2 X4.2
3.P2/2 X4/2
4.P2.2 X4.2
5.P2/2 X4/2
6.P2.2 X4.2
}END
[/game]
Pháo Trắng đi liền hai nước bẳt Xe Đen, Xe này một nước có căn, một nước lại bắt Pháo Trắng. Tình huống này cần phân rõ ai phạm luật. Bên Đen một nước bắt Pháo, và một nước ngừng, nên chưa phạm luật. Bên Trắng bắt mãi Xe Đen, nên phạm luật bắt mãi, xử thua.

[b]Hình 20[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/8p/2p3p2/9/H2rP4/6HC1/C3A4/4K1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P2.1 X4.2
2.P2/2 X4/2
3.P2.2 X4.2
4.P2/2 X4/2
5.P2.2 X4.2
6.P2/2 X4/2
}END
[/game]
Pháo Trắng đuổi mãi Xe Đen, phạm vào luật trường tróc, bị xử thua. Xe Đen một nước bắt Mã, một nước bắt Pháo, như vậy luật cho phép: Một quân luân phiên đuổi bắt hai quân.

[b]Hình 21[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2c1kae2/4a4/4e4/9/9/9/P1p5P/2r1H1cC1/4A4/3ACK3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.M5.6 X3.1
2.P2/1 P7.1
3.S5.6 P7.1
4.S6/5 P7/1
5.S5.6 P7.1
6.S6/5
}END
[/game]
Pháo Trắng lợi dụng lên Sĩ đuổi mãi Xe có căn, nên phạm luật: xử thua.

[b]Hình 22[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1r2kae2/4a4/2h1e4/p1p1p3p/5R3/2P2H3/PC2P3P/4Cr3/1R3c3/2E1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P8/1 X6/1
2.P8.1 X6.1
3.P8/1 X6/1
4.P8.1 X6.1
5.P8/1 X6/1
6.P8.1 X6.1
}END
[/game]

[b]Hình 23[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a4/4e4/c3C1p1R/8P/2E6/9/3AE1p2/1pr1A4/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P5-7 X3-4
2.P7-6 X4-3
3.P6-7 T5.3
4.T7/9 T3/5
5.T9.7 X3-4
6.P7-6 X4-3
7.P6-7
}END
[/game]
Hình 22 và 23 Pháo Trắng đuổi bắt mãi Xe Đen, tuy ăn được Xe rồi nhưng cũng mất lại Xe, nhưng ở tình huống trước mắt Pháo Trắn đuổi bắt mãi Xe, nên phạm luật, bị xử thua.

[b]Hình 24[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak3r/4a4/4e1h2/P2rp3p/2p1c1p2/4R4/H3P3P/4EC1C1/H3A4/4KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P2.4 X4.3
2.P4.1 X4.2
3.P2/5 X4/5
4.P4.3 X4.3
5.P2.2 X4.2
6.P4/5
}END
[/game]

[b]Hình 25[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eck3r/4a4/3ae4/P2rp3p/2p1c4/4R4/H3P3P/4EC1C1/H3A4/4KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P2.4 X4.3
2.P4.1 X4.2
3.P4/2 X4/2
4.P2/3 X4/3
5.P4.5
}END
[/game]
Hình 24 và 25 hai Pháo Trắng đuổi bắt mãi Xe, nên phạm luật, xử thua.

[b]24.12:[/b] Một Pháo dọa bắt hai Xe hoặc hai Pháo luân phiên đuổi bắt Xe: hòa
[b]Hình 26[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a4/4e4/7C1/PP5PP/9/9/4E4/4A4/r2AK1E1r w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P2-1 X9-8
2.P1-9 X1-2
3.P9-2 X8-9
4.P2-8 X2-1
5.P8-1
}END
[/game]

[b]Hình 27[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2e1ka3/4a4/4e4/p2rp4/4h4/4R4/Pr2P2p1/4EC3/4A4/R3KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P4.1 X2.2
2.P4.3 X4.3
3.P4/5 X2/5
4.P4.2 X4/5
5.P4.3
}END
[/game]
Hình 26 và 27, Trắng dùng Pháo lần lượt đuổi bắt mãi hai Xe, tuy Xe không có căn, nhưng luật cho phép một quân luân phiên đuổi bắt mãi hai hoặc nhiều quân, nên xử hòa.

[b]Hình 28[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e3h/p3p4/4h3p/4R4/Pr2P4/4EC1C1/3rA4/R3KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P4.1 X2/3
2.P2/1 X4/4
3.P4.2 X4.2
4.P2.2 X4.2
5.P2.3 X2.3
6.P4/4 X4/4
7.P2/3 X2/3
8.P4.4 X4.4
9.P2.3
}END
[/game]
Hai quân Pháo luân phiên đuổi bắt hai quân Xe, nên xử hòa.

[b]24.13:[/b] Dọa bắt mãi quân đối phương có căn bảo vệ: hòa
[b]Hình 29[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2e1ka3/4a4/4e4/9/9/9/9/4E3R/4A1rc1/4KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X1-2 P8-9
2.X2-1 P9-8
3.X1-2 P8-9
4.X2-1 P9-8
5.X1-2 P8-9
6.X2-1 P9-8
}END
[/game]

[b]Hình 30[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/9/6c2/5R3/4c4/4C4/4H4/3AKA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X4-3 P7-3
2.X3-7 P3-7
3.X7-3 P7-3
4.X3-7 P3-7
5.X7-3 P7-3
6.X3-7 P3-7
}END
[/game]
Hình 29 và 30: Xe Trắng bắt mãi quân Pháo Đen có căn, nên đúng luật, xử hòa.

[b]Hình 31[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3k1a3/4a4/9/p1H3h2/4p1e1c/4c2R1/P8/4C4/4A4/2E1K1p2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
1.X2-1 P9-8
2.X1-2 P8-9
3.X2-1 P9-8
4.X1-2 P8-9
5.X2-1 P9-8
6.X1-2 P8-9
[/game]
Xe Trắng đi một nước bắt quân Pháo có căn, một nước bắt quân Pháo không có căn, nên không phạm luật, hai bên cứ lặp lại thì xử hòa.

[b]24.14:[/b] Bắt mãi quân không có căn: Thua
[b]Hình 32[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2ek1a3/4a4/4e4/9/c8/1R7/3r5/4E4/4A4/4KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X8-9 P1-5
2.X9-5 P5-1
3.X5-9 P1-5
4.X9-5 P5-1
5.X5-9 P1-5
6.X9-5 P5-1
}END
[/game]

[b]Hình 33[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a4/4e4/3rC2R1/9/9/4h4/4E4/4A4/4KAE1c w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X2-1 P9-8
2.X1-2 P8-9
3.X2-1 P9-8
4.X1-2 P8-9
5.X2-1 P9-8
6.X1-2 P8-9
}END
[/game]
Hình 32 và 33: Xe bên Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo Đen không có căn, nên phạm luật, bị xử thua.

[b]Hình 34[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3aka3/6R2/7c1/9/9/9/9/9/4A4/3AK1p2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X3-2 P8-3
2.X2-7 P3-8
3.X7-2 P8-3
4.X2-7 P3-8
5.X7-2 P8-3
6.X2-7 P3-8
}END
[/game]

[b]Hình 35[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k4/4a4/4e4/6c2/9/3R5/4c4/4C4/4H4/3AKA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X6-3 P7-3
2.X3-7 P3-7
3.X7-3 P7-3
4.X3-7 P3-7
5.X7-3 P7-3
6.X3-7
}END
[/game]
Bên Đen dọa hết mãi, nhưng không phạm luật. Bên Trắng dùng Xe đuổi bắt mãi quân Pháo nên phạm luật, xử thua.

[b]Hình 36[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1reakae2/9/2c5h/4p3p/p8/7R1/P1P1P1P1P/2H3H2/4A4/2EAK1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X2-7 P3-7
2.X7-3 P7-3
3.X3-7 P3-7
4.X7-3 P7-3
5.X3-7 P3-7
6.X7-3 P7-3
}END
[/game]
Pháo Đen luân phiên đuổi bắt hai quân, nên chưa phạm luât. Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo, nên phạm luật, xử thua.

[b]Hình 37[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/p8/2p3h2/9/P1P3r2/3AE4/c3H3H/1RE1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X8.1 P1.1
2.X8/1 P1/1
3.X8.1 P1.1
4.X8/1 P1/1
5.X8.1 P1.1
6.X8/1 P1/1
}END
[/game]
Pháo Đen luân phiên một chiếu, một bắt Mã nên chưa phạm luật. Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo nên phạm luật, bị xử thua.

[b]Hình 38[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eakae2/9/2c6/8R/p3p1p2/9/P1P1P1P1P/E1H6/1r2A4/2E1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.X1-7 P3-8
2.X7-2 P8-3
3.X2-7 P3-8
4.X7-2 P8-3
5.X2-7 P3-8
6.X7-2 P8-3
}END
[/game]
Pháo Đen luân phiên bắt Mã và dọa chiếu hết, nên không phạm luật. Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo, nên phạm luật, bị xử thua.

Ở cờ vua cũng không thiếu gì: nếu không có Hoàng Mỹ Sinh thì làm sao có được Hoàng Nam Thắng và Hoàng Mỹ Hương Giang như bây giờ. Hay như có ba thế hệ gia đình ông Phạm Văn Tuyển (Quảng Ninh) đều chơi cờ rất giỏi. Làng cờ nước nhà cũng không lạ gì cha con Hoàng Minh Chương, Hoàng Thanh Trang…

Rất nhiều người cho rằng đó là do gien từ đời trước truyền lại cho đời sau. Điều đó hoàn toàn đúng, bởi không chỉ trong cờ mà ở hàng loạt lĩnh vực khác như văn học, hội họa, âm nhạc, toán hoặc thể thao… ta cũng thấy có hiện tượng cha truyền con nối, thậm chí đến hàng chục đời, cháu chắt còn làm rạng danh cho tổ tiên. Chính cấu trúc ưu việt trong một phần nào đó của của bộ não đã được sao chép từ thế hệ trước cho thế hệ sau. Thí dụ, có những cấu trúc não rất nổi trội về tư duy logic, lại có những cấu trúc ưu thế về tư duy hình tượng. Tuy nhiên cũng có những kỳ thủ mà cha mẹ hay ông bà mình hoàn toàn không biết gì về cờ, nhưng trong cấu trúc não vẫn trội bật về một hướng tư duy nào đó.

Có những cậu bé, cô bé ngay từ những nước cờ đầu tiên đã thể hiện ngay được những phẩm chất ưu tú của mình, tiếp thu những sự lắt léo, phức tạp, sâu sắc của cờ một cách nhẹ nhàng thoải mái cứ y như sinh ra là để chơi cờ vậy. Người ta gọi đó là những tài năng bẩm sinh. Nếu được phát hiện kịp thời, được tạo đầy đủ điều kiện để phát triển và có được phương pháp giáo dưỡng đúng đắn cộng với sự lao động cần mẫn thì nhất định sẽ thành nhân tài.

Những tài năng bẩm sinh là rất ít ỏi, những thần đồng lại càng vô cùng hiếm hoi, trong hàng triệu người mới có được một. Vì vậy trong thể thao trí tuệ, phát hiện được tài năng đích thực là một công việc rất tinh tế và quan trọng. Chỉ có những người thầy có kiến thức sâu, có nhạy cảm và cả linh cảm mới có khả năng “tìm được anh hùng trong đám vạn quân”.

Botvinik nhà vô địch cờ vua thế giới, nhà sư phạm cờ nổi tiếng khi gặp được cậu bé Kasparov lúc ấy chưa đầy 10 tuổi mà đã tỏ ra vô cùng hài lòng. Ông như trẻ hẳn ra khi trò chuyện với chú bé này và chú ngay lập tức đã trở thành người học trở yêu của ông. Cả thầy và trò đều có cảm giác là họ từng chờ đợi nhau từ lâu (theo hồi ký “Những bước đi đầu tiên” của Đại kiện tướng Nikitin). Từ đó Botvinik dốc lòng dạy dỗ bằng cả nhiệt tâm lẫn phương pháp sư phạm tân tiến của mình để sau này Kasparov trở thành nhà vô địch thế giới. Đó là một minh chứng sinh động cho sự tinh tế trong việc phát hiện những tài năng đích thực, bởi nói cho cùng, nếu không phải là tài năng bẩm sinh đích thực thì dù có cố công đào tạo 10 hay 20 năm cũng không thể trở thành một ngôi sao lớn của thể thao được, nhất là trong thể thao trí tuệ, một điều mà chính lịch sử cờ vua, cờ tướng đã chỉ ra rất rõ ràng.

Chương 1

Bàn cờ, quân cờ và luật chơi

Cờ Tướng là cuộc chơi giữa hai đấu thủ điều khiển hai đạo quân đối nghịch giao tranh nhau. Cuộc giao tranh này diễn ra trên một bãi chiến trường là bàn cờ và quân số của hai đạo quân này bằng nhau, từng loại binh chủng giống y nhau, đó là quân cờ. Hai đấu thủ chơi phải tuân theo những quy ước và luật lệ chính xác, rõ ràng được mọi kỳ thủ tôn trọng chấp hành, đó là những luật chơi.

Chương này sẽ giới thiệu đến các bạn các khái niệm, kiến thức chung về bàn cờ, quân cờ và luật chơi cờ Tướng.

[b]Bàn cờ[/b]

Bàn cờ Tướng có hình chữ nhật, có 9 đường dọc và 10 đường ngang giao cắt nhau, tạo thành 90 giao điểm. Giữa bàn cờ thường có một hàng ngang trống (không có đường kẻ đứng) dùng làm ranh giới phân chia hai bên và được gọi là sông (hoặc “hà”). Đây là ranh giới chia hai bên thành hai trận địa đối nghịch nhau, một bên của quân đỏ, một bên của quân xanh.

Mỗi bên có 9 giao điểm nằm trên bốn ô vuông phân biệt với các ô khác bằng các đường kẻ chéo gọi là “cung Tướng”.

[img]xq80-0.gif;center;[/img]

(Hiện nay theo Luật cờ của Liên đoàn cờ Việt Nam, dù mầu sắc quân cờ như thế nào cũng phải qui về hai mầu: trắng và đen. Hình bàn cờ in trong sách, báo được qui ước phía dưới thuộc bên trắng, phía trên thuộc bên đen.)

[b]Cách gọi tên các vị trí[/b]

Để chỉ rõ vị trí toạ độ trên bàn cờ cũng như để ghi được sự di chuyển của các quân người ta qui ước đặt tên các đường dọc và các đường ngang như hình vẽ.

Chín đường dọc được đánh số từ 1 đến 9 và khởi đầu từ bên phải sang bên trái của mỗi đấu thủ. Như vậy cùng một đường dọc, đấu thủ này gọi là lộ 1 thì đấu thủ kia gọi là lộ 9, đấu thủ này gọi là lộ 2 thì đấu thủ kia gọi là lộ 8. Cứ như thế ta thấy tương ứng các lộ 3, 4 với 7, 6. Chỉ có lộ 5 (còn gọi là trung lộ) là giống nhau.

Còn 10 đường ngang thì mỗi bên lại lấy đường ngang dưới cùng của mình làm chuẩn để gọi tên: Tuyến đáy, Tuyến áp đáy, Hàng tuyến Pháo, Hàng tuyến Tốt, Tuyến hà (gọi tắt là hà). Tuy nhiên các tên này ít khi được sử dụng, trừ một số nhà nghiên cứu, bình luận cờ.

Tên các đường dọc được sử dụng thường xuyên, vì các quân cờ đứng trên đường dọc nào thì mang tên đường dọc đó cho dễ nhận và dễ phân biệt.

[img]xq80-1.gif;center;[/img]

Thời xưa, người ta đặt tên cho mỗi giao điểm một tên riêng. Bàn cờ có 90 giao điểm thì có 90 tên. Chẳng hạn, quyển Mai Hoa phổ, bản cổ xưa đặt tên các giao điểm ở đường ngang dưới cùng từ bên phải sang bên trái là: Tương – Các – Gian – Thiên – Hoành – Vũ – Phòng – Tiên – Mang (đối với bên trắng). Còn tên các giao điểm ở tuyến đáy của bên đen lại là: Nhạn – Toán – Thời – Tần – Sĩ – Doanh – Hoang – Khuyến – Trường. Đặt tên như vậy khi quân cờ di chuyển từ vị trí nào đén vị trí nào sẽ nêu tên cụ thể ra, không sợ nhầm lẫn. Người đời sau thấy đặt nhiều tên quá khó nhớ nên đã cải biên lại cho dễ nhớ hơn. Kiểu cải biên nêu trên chưa thật khoa học nhưng đã trở thành thói quen, người ta không chịu thay đổi nữa. Do đó, hiện nay, một số nhà nghiên cứu đề nghị đặt tên các đường dọc theo số thứ tự từ 1 đến 9, lấy bên trắng làm chuẩn và đánh số thứ tự từ trái sang phải. Còn các đường ngang thì cũng thống nhất ghi từ dưới lên trên để các đưòng mang tên a, b, c, d, e, f, g, h, i và j. Từ đó mỗi giao điểm hay mỗi toạ độ sẽ mang một tên khác nhau, chẳng sợ nhầm lẫn, giống kiểu làm của Mai Hoa phổ cổ xưa. Kiểu này khoa học nhưng do không quen nên chẳng mấy ai chịu theo.

Quyển Luật Cờ Tướng do Liên Đoàn Cờ Việt nam ban hành vẫn sử dụng qui ước toạ độ như cũ nên chúng ta chấp hành giữ nguyên như vậy. Hội Liên Hiệp Cờ Tướng Thế Giới cũng không có chủ trương thay đổi những qui ước này thì không có lý do gì chúng ta lại đổi khác đi. Nếu đổi khác thì khó khăn cho các kỳ thủ ta tham dự các cuộc thi đấu quốc tế. Vả lại, đổi khác đi tưởng dễ, hoá ra càng phức tạp hơn, đặc biệt sách báo viết về cờ ghi theo lối cũ, các em thanh thiếu niên học theo kiểu mới sẽ không đọc được các sách này.