Hỏi-Đáp 15/10: Các giải thi đấu cờ chính thức ở Việt Nam

[img]xq110-0.jpg;right;[/img]Câu nói Xe 10, Pháo 7, Mã 3 là sai: giá trị của Pháo tương đương như Mã nên các kỳ thủ đổi Pháo lấy Mã cân bằng nhau luôn.

Thực ra, một Xe có mạnh hơn hai Pháo, hai Mã hoặc Pháo Mã, nhưng nhiều khi các kỳ thủ cũng bỏ một Xe để diệt Pháo Mã, hoặc hai Pháo, hoặc hai Mã đối phương.

Nếu định giá trị một Xe là 10 thì có thể định Pháo là 4.7 và Mã là 4.5.

Khi còn đông quân, Pháo tấn công mạnh, chuyển hướng lật cánh nhanh nên có nhiều nước cờ xoay chuyển tình thế ghê gớm, mạnh hơn Mã vì Mã bị cản nhiều, tiến thoái chậm.

Về tàn, khi còn ít quân thì Mã thường ưu thế hơn Pháo.

Pháo khéo nhờ Tướng, Sĩ, Tượng hỗ trợ nên tấn công mạnh. Thí dụ Pháo Tốt có Sĩ Tượng thắng hai Sĩ, hai Tượng trong khi Mã Tốt phải chịu hòa.

Quân Pháo có nhược điểm là cần mượn một quân làm ngòi để tấn công, nhưng có ưu điểm là Pháo đầu lên để ép quân đối phương rất hay. Pháo trống khi còn đông quân là một cảnh nguy khốn làm cho đối phương thường bị thua ngay, có khi gỡ được tình thế Pháo trống thì cũng phải chịu mất Pháo, mất Mã có khi mất Xe.

Cờ tàn Pháo hoàn. Về tàn quân ít, Pháo nên rút về nhà vừa bảo vệ giữ nhà, vừa mượn quân nhà làm ngòi phát huy tác dụng hơn.

[b]Thí dụ thế cờ Pháo tấn công chuyển cánh mạnh:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Súng Thần công 1
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a4/r1H1e1R2/p1p1C1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C7/4K4/cchA1A3 w – – – 0
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X3-5 T7.5 2. P8-2 }END
[/game]

[b]Pháo chồng tấn công rất nguy hiểm[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Súng Thần công 2
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 1-0
FEN 2eakae2/r7r/hC7/1c7/9/9/9/4CR3/9/5K3 w – – – 0
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P8-5 P2-5 2. Pt.1 T7.5
3. Pt/2 S4.5 4. X4.7 }END
[/game]

[b]Các ví dụ khác[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Súng Thần công 3
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 1-0
FEN 3akae2/3P5/9/9/6e2/9/9/9/5K3/C8 w – – – 0
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P9-5 T7/9 2. P5.2 T9.7
3. Tg4-5 T7/9 4. Tg5-6 T9.7
5. P5-9 S4.5 6. Tg6-5 T7.9
7. P9-3 T7/5 8. P3-5 T9.7
9. Tg5-6 T7/9 10. B6.1 }END
[/game]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Súng Thần công 4
RED Trắng
BLACK Đen
RESULT 1-0
FEN 3k5/4P4/e8/9/9/9/9/8E/4K4/2C6 w – – – 0
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P7-5 T1/3 2. T1/3 T3.1
3. T3.5 T1.3 4. T5.7 T3/1
5. P5-7 T1/3 6. P7.9 }END
[/game]

[b]B. PHÁO ĐẦU ĐỐI VỚI ĐƠN ĐỀ MÃ [/b]

[FEN]r1eakae1r/9/1ch4ch/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C2C1H2/9/RHEAKAE1R w – – – 1[/FEN]Cũng tương tự như trận Bình Phong Mã, trận Đơn Đề Mã xuất hiện khá sớm, ngay sau các trận Thuận Pháo và Nghịch Pháo. Quyển [topic id=360]Thích tình nhã thú[/topic] của Từ Chi xuất bản năm 1570 có đăng một số ván chơi theo thế trận này. Từ đó người ta dự đoán nó cũng phải xuất hiện trước đấy rất lâu, ít ra từ thế kỷ 14. Xem kiểu bố trận ở hình bên.

Giải thích tên “con Mã đơn đề” tức là con Mã một vó, có hai ý kiến khác nhau. Một số cho là con Mã nhảy lên biên đích thị là con Mã đơn đề, một số khác lại cho là con Mã nhảy vào trong giữ Tốt đầu mới là Mã đơn đề. Đa số làng cờ ta hiểu theo cách giải thích thứ nhất. Để dễ phân biệt, người ta căn cứ vào con Mã nhảy lên biên cánh mặt hay cánh trái để chia thành: Hữu Đơn Đề hoặc Tả Đơn Đề gọi nôm na là Đơn Đề cánh mặt hay Đơn Đề cánh trái.

Đây là một kiểu chơi mang tính cách phòng thủ thụ động. Tài liệu cổ chỉ dẫn khá đơn giản nên phần lớn không có khả năng chống đỡ Pháo đầu. Các danh kỳ thế kỷ 20 đã sáng tạo, sửa đổi nhiều nước đi mới làm cho nó có nhiều khả năng chống đỡ và phản công mạnh hơn, đặc biệt là sự đóng góp của danh kỳ Chung Trân vào những năm 30 với kiểu chơi Đơn Đề Mã chậm lên Tượng, sớm hoành Xe tạo thế đối công sôi nổi. Làng cờ sớm học tập kiểu chơi này và gọi đó là trận “Thiết Đơn Đề”. Sau đây chúng ta xem qua một số kiểu chơi Đơn Đề Mã đã được các tay cờ thử nghiệm trong nhiều cuộc thi đấu.

[b]Thưa ông, cờ vua trong thời gian gần đây đang được rất nhiều người quan tâm, nhất là khi Lê Quang Liêm đạt chuẩn đại kiện tướng. Đó là thành công của những người làm cờ vua TP.HCM?[/b]

[img]xq608-0.jpg;right;Quang Liêm (trái) ở ván đấu đầu tiên với kỳ thủ đến từ Singapore trong khuôn khổ HDBank Open Cup 2011[/img]
Đúng là cờ vua TP.HCM được xem như thành công với Lê Quang Liêm. Nhưng cũng phải nói rằng, Liêm có được thành công hôm nay chủ yếu là nhờ gia đình của em ấy. Nếu chỉ trông vào tiền nhà nước thì e rằng khó có một Lê Quang Liêm như ngày nay.

[b]Ông nói vậy, chẳng lẽ làng cờ thành phố không có lối thoát?[/b]

Cờ vua TP.HCM được coi như mạnh nhất nước nhưng nói chắc chẳng ai tin, chúng tôi còn không có cả một trung tâm để dạy cờ, huấn luyện. Tôi mới hay tin, vừa có chủ trương cho bộ môn cờ vua của TP.HCM một tầng tại ngôi nhà ở Phan Văn Đạt (quận 1) để làm trung tâm cờ. Mới là chủ trương thôi mà ai cũng mừng “hết lớn” rồi.

[b]HDBank Open Cup 2011 lần này được coi là lớn nhất trong năm và cũng có giải thưởng cao nhất, đó phải chăng cũng là một cách làm mới?[/b]

Từ trước đến giờ cứ nghĩ làm chuyên môn tốt là được, nhưng đóng cửa đánh cờ với nhau chẳng ai biết thì làm sao mà có tiền phát triển, làm gì có ai thèm tài trợ. Ai cũng nói môn này là môn trí tuệ nhưng để quảng bá trí tuệ Việt Nam thì cũng cần phải có tiền chứ không thể chỉ bằng lời nói. Từ trước tới nay, nhà tài trợ toàn là những người yêu cờ, họ giao cho “cục” tiền rồi chúng tôi tổ chức giải, họ chẳng buồn đòi hỏi gì. Nhưng đó không phải là cách làm lâu dài. Lần này được HDBank nhúng tay vào, chúng tôi học được nhiều điều trong công tác tổ chức tuyên truyền.

[b]Khi nhìn Lê Quang Liêm, nhiều người lạc quan nói rằng, làm vận động viên (cờ vua) giờ giàu lắm?[/b]

Danh hiệu của các kỳ thủ rất oai, nào là đại kiện tướng, kiện tướng quốc tế… nhưng nói thật, chỉ là vài người thôi. Ở Việt Nam, gia đình Liêm phải đầu tư nhiều lắm anh mới có thể nổi bật được như vậy. Tiền lương, đẳng cấp và nhiều thứ linh tinh khác các kỳ thủ chỉ ở khoảng từ 7 – 15 triệu đồng/tháng thôi.

[b]Vậy thì “chơi cờ” thì cũng phải trông nhiều thứ lắm mới đủ sống?[/b]

Đúng. Tôi chưa thấy kinh doanh cờ mà có lãi. Từ Hoàng Thông sống được khi dạy cờ là nhờ công ty mẹ. Vietchess năm nay hoạt động nhưng đến giờ mới chỉ ở giai đoạn giảm lỗ. Chơi cờ mà không được gia đình hỗ trợ, không tài năng xuất sắc thì không thắng nổi ở các giải quốc tế. Hỏi thử mấy người được như Liêm hay Trường Sơn. Nhưng dù sao nhờ thành công của Sơn và Liêm mà nhiều tờ báo quốc tế như New York Times, The Christian Science Monitor và một số báo điện tử của châu Âu đưa tin, viết bài. Từ đó, chúng tôi đi xin tài trợ cũng dễ hơn, các gia đình có con chơi cờ cũng thấy không phải là không có lối ra. Nhưng cũng nói thật môn cờ vẫn còn là môn bao cấp từ nhà nước mà đã là bao cấp thì…

[b]Cảm ơn ông.[/b]