Hỏi-Đáp 15/10: Các giải thi đấu cờ chính thức ở Việt Nam

[img]xq529-0.jpg;right;Quốc tế đại sư Đào Cao Khoa (X) thi đấu tại giải cờ tướng châu Á năm 2004[/img]Đào Cao Khoa là em út của một gia đình có năm anh em. Ông Đào Kỳ, bố của Khoa là người thầy dạy cờ đầu tiên của hai anh em Đào Cao Khôi và Đào Cao Khoa. Khoa hiếu động, nghịch ngợm nên ông Kỳ dạy con chơi cờ để Khoa bớt nghịch. Vào những năm 80 Đào Cao Khôi bắt đầu tiếp xúc với các danh thủ hàng đầu Hà Nội. Mỗi khi bạn anh Khôi đến nhà chơi cờ, Khoa lại tranh lấy phần bày quân. Chú ngồi chầu rìa xem các anh chơi không biết chán. Những lúc anh Khôi ở nhà, Khoa lại nằng nặc đòi anh chơi cờ với minh. Ban đầu Khôi chấp Khoa một bên (Xe, Pháo, Mã), song khoảng cách cứ rút ngắn dần. Thấy Khoa có tư duy cờ tốt, Khôi đưa sách cho em đọc. Danh thủ Nguyễn Tiến kể lại: thoạt đầu anh chấp Khoa một Mã. Sau hơn một năm Khoa đã chấp lại anh một tiên (cho đi trước một nước). Trong các VĐV cờ tướng tại Hà Nội, Khoa là một trong những kỳ thủ tiến bộ nhanh nhất.

Năm 1995 lần đầu tiên Khoa tham gia giải Cờ tướng toàn quốc. Anh đem đến cho giải những ván đấu xuất sắc và được báo chí TpHCM biểu dương. Tuy nhiên anh chưa đạt đến độ chín cần thiết. Năm 1996 thành tích của anh rất kém. Điều đó cũng còn do anh phải lo học tập. Sau khi học xong Cao đẳng, Khoa mới có thể tập trung ý chí cho Cờ tướng. Anh bắt đầu thi đấu cho đội tuyển Bộ CA và ngày càng thu được thành tích cao hơn.

Từ năm 1992, nước ta tổ chức thi đấu giải Cờ tướng toàn quốc hàng năm. Trong bẩy năm liền từ 1992-1998 các danh thủ tpHCM luôn luôn dẫn đầu giải. Hầu như không có ai giành được vị trí hàng đầu với họ. Việc vươn lên tranh chấp với các danh thủ TpHCM là mục tiêu lớn của nhiều đội tham dự giải toàn quốc. HLV Phạm Trường Lâm của đội tuyển Bộ CA cũng ấp ủ mong muốn ấy. Anh tìm thấy ở Đào Cao Khoa những “tố chất” cần thiết để vươn lên đỉnh cao. Suốt mùa giải 1997-1998 anh rèn luyện và dẫn dắt Đào Cao Khoa chiếm lĩnh vị trí cao trong làng cờ. Cuối năm 1998 Việt Nam đăng cai giải Vô địch Cờ tướng đồng đội Đông Nam Á. HLV Phạm Trường Lâm được giao trách nhiệm dẫn dắt đội tuyển Việt Nam II. Đội tuyển Việt Nam I do HLV Lê Thiên Vị lãnh đạo có hai kiện tướng quốc tế đại sư Trịnh A Sáng, Trương Á Minh. Đội Việt Nam II có kiện tướng quốc tế đại sư Trần Văn Ninh và kiện tướng trẻ Đào Cao Khoa. Theo đánh giá chung Đào Cao Khoa là VĐV yếu nhất. Song HLV Phạm Trường Lâm có cách nhìn ngược lại. Dựa vào phong độ rất ổn định của Đào Cao Khoa trong hai mùa giải gần đây trong khi các kiện tướng của TpHCM thi đấu thất thường, anh tin rằng đội Việt Nam II nhiều khả năng vô địch. Song dù rất tin tưởng anh vẫn tìm cách thử thách “chú em út” của đội tuyển. Một hôm anh đề nghị Khoa đến CLB “đánh độ”. Khoa gặp một kỳ thủ lớn tuổi. Bình thường kỳ thủ này bị Khoa chấp Mã, song hôm đó anh đề nghị chơi bằng phân. Tất nhiên Khoa thắng. Hôm sau kỳ thủ lớn tuổi lại đề nghị chơi tiếp. Anh nói: “Hôm qua anh về xem lại sách rồi, nếu hôm nay em chơi như cuộc hôm qua thì chắc chắn em thua”. Trận đó Khoa thay đổi phương án chơi và HLV Phạm Trường Lâm rất hài lòng. Khoa không hề chủ quan cho dù biết đối phương còn dưới mình. HLV Phạm Trường Lâm truyền niềm tin của mình cho Khoa và anh không phụ niềm tin ấy. Trong giải Đông Nam Á, Khoa thi đấu tốt, đạt 6.5 điểm / 7 ván đấu, đạt thứ hạng cá nhân cao nhất, góp phần quan trọng giành Cúp vô địch về cho đội Việt Nam II. Cần chú ý rằng giải này có 9 quốc tế đại sư tham dự thì mới thấy thành tích của Khoa thật lớn.

[img]xq529-1.jpg;right;Đào Cao Khoa (phải) trong trận chung kết với Nguyễn Vũ Quân năm 2003[/img]Sau giải Đông Nam Á, HLV Phạm Trường Lâm tích cực chuẩn bị cho Khoa tiến vào giải Cờ tướng hạng nhất toàn quốc 1999. Sự chuẩn bị công phu đem đến kết quả tốt đẹp. Khoa liên tục dẫn đầu giải. Cho đến vòng đấu thứ 9 anh chưa hề biết đến thất bại. Song anh cũng phạm một sơ suất nhỏ. Trong bữa ăn mừng thắng lợi anh uống rượu hơi nhiều phải vào bệnh viện. Các bạn hâm mộ hết sức lo lắng vì ngày hôm sau anh phải đấu với KTQTĐS Trương A Minh. Khoa cố gắng đến thi đấu và bị Trương A Minh đánh bại. Đấy là ván thua duy nhất của anh trong giải. Hai ván sau anh gặp Mong Nhi và Trương Lê Hoàng. Khoa thắng cả hai và đứng đầu giai đoạn I. Bước sang giai đoạn II Khoa thắng KTQTĐS Trịnh A Sáng bằng hai ván cờ đầy sức thuyết phục, đoạt ngôi quán quân. Đây là lần đầu tiên một VĐV trưởng thành từ trung tâm cờ Hà Nội giành được ngôi vị ấy.

Ở ván 7, 9, 10, Đặng Hồng Việt gặp 3 vận động viên của TPHCM là Đào Quốc Hưng, Trương A Minh, Mai Thanh Minh và đều hòa bằng cách chơi bài bản, chắc chắn. Ván 11 anh gặp đương kim vô địch Trịnh A Sáng. Ván này Trịnh từ bỏ lối chơi bài bản vốn là chỗ mạnh của các VĐV thành phố Hồ Chí Minh để chơi không theo lý thuyết. Chính ở ván này Đặng Hùng Việt thề hiện cách chơi biến hoá, linh hoạt cao độ. Anh thắng nhà vô địch một cách khá thuyết phục.

Ván đấu như sau:
Đặng Hùng Việt thắng Trịnh A Sáng
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Đặng Hùng Việt thắng Trịnh A Sáng
RED Đặng Hùng Việt
BLACK Trịnh A Sáng
RESULT 1-0
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B7.1
3. X1-2 X9-8 4. X2.6 M2.3
5. M8.7 M7.6
DIAG{ #6 RED POPUP }
/*Đây là bố cục “Pháo đầu đối Tả Mã bàn hà”, mấy năm gần đây được các tuyển thủ phía nam hay dùng.*/
6. B5.1 B7.1
7. X2/1
/*Còn cách chơi khác là X2-4. Tại giải vô địch đồng đội toàn quốc 2001, Nguyễn Thành An (Hà Nội) gặp Nguyễn Thanh Lưu (Bình Định) đã đi: X2-4 M6.4, B3.1 M4.3, X4-2 X8.1 , T7.9 (nên X9.1) X8-4, X9-7 Mt.4, X7-6 X4.8, Tg5-6 X1.1 , M3.4 X1-4, Tg6-5 P8-5 Đen ưu và thắng ván cờ.*/
7. … M6.4 8. B3.1 M4.3
9. X9.1 P2.4 10. P5-6 Mt.4
11. X9-6 P2/5 12. P6/2 P2-7
13. M3/1 M3/5 14. P8-2 X1.2
15. X6.2 M5.6 16. X2-6 P8-5
17. Xt.4 Tg5.1 18. P2-5 X8.8
19. Xt-4 M6.7 20. X6.6 P5.3
21. S4.5 M7.9 22. P6.1 X8-5
23. Tg5-4 }END
[/game]
Trắng thắng.

Qua ván cờ này chúng ta biết điều gì? Theo lý thuyết Đen nên đi 7…M6/7, trắng sẽ đổi một quân lấy thế công. Nếu 7…M6.4, B3.1 M4.3 9.X9.1 Trắng ưu. Còn nếu 7…B7.1 8.X2-4 B7.1 9.B5.1 P8-5, đối công, Trắng giữ nước tiên. Như vậy, nếu nắm vững lý thuyết, Đen nên chọn B7.1. Nếu đi M6.4 thì nhất thiết phải có nước đi một, sáng tạo. Bằng không sẽ kém phân. Ván cờ Nguyễn Thành Nam – Nguyễn Thanh Lưu năm 2001 Trắng thua vì đi sai chứ không phải Đen đi theo nước biến mạnh. Đặc cấp QTĐS Trịnh A Sáng vận dụng một nước biến yếu, cờ Tướng Trung Quốc khuyên không nên dùng trong một ván đấu quan trọng là hết sức khinh suất. Có thể ván Thành Nam – Thanh Lưu đã làm một số tuyển thủ Thành phố Hồ Chí Minh chủ quan.
Trong khi đó Đặng Hùng Việt khai thác vị thế quân rất tốt. Anh không vội ăn Mã mà mượn quân Mã đối phương để đưa Xe Pháo vào vị trí chiến đấu thuận lợi, tận dụng thời cơ tung ra đòn phối hợp nhanh, mạnh, dứt điểm ván cờ sau có 23 nước đi.
Để kết thúc bài viết này, xin chúc các kỳ thủ Hà Nội hãy vững vàng, biến hóa linh hoạt như Đặng Hồng Việt. Chúc các tuyển thủ thành phố Hồ Chí Minh luôn luôn “tỉnh thức”, vượt qua bước ngoặt bất lợi này để cùng kỳ hữu cả nước chiếm lĩnh những điểm cao mới.

Mùa Xuân năm 1960 cũng tại Hội chợ Quang Trung huyện Hóc Môn, Sài Gòn tổ chức một giải vô địch cờ Tướng. Đến tham dự lần này cũng gồm tất cả các danh thủ nổi tiếng trong làng cờ Tướng Sài Gòn lúc bấy giờ. Giải cũng thi đấu theo thể thức loại trực tiếp hai ván.

Sau vòng loại rồi tiến dần tới vòng bán kết, cuối cùng vòng chung kết còn 2 đối thủ : Phạm Thanh Mai và Trần Văn Kỳ.

Ông Phạm Thanh Mai đã từng vô địch Bắc Kỳ và năm 1954 vào định cư tại Sài Gòn và bắt đầu nổi tiếng khi thắng được kỳ vương Lý Chí Hải 1 ván và chiếm được quán quân hạng A Sài Gòn năm 1970.

Ông Trần Văn Kỳ là một nhà giáo nhưng trong kỳ giới thì ông lắm thủ đoạn mà câu chuyện sau đây là một minh chứng:

Đêm trước ngày thi đấu chung kết, ông lò dò đến nhà Phạm Thanh Mai thương lượng: “Trận thi đấu ngày mai anh với tôi hòa nhau, phần thưởng sau khi nhận về tôi sẽ giao hết cho anh, tôi chỉ cần có tiếng tăm đôi chút và đồng vô địch với anh, và anh cũng không mất mát gì.”

Thoạt nghe, ông Phạm Thanh Mai phản đối quyết liệt, nhưng ông Trần Văn Kỳ kiên nhẫn nài nỉ mãi nên cuối cùng Phạm Thanh Mai cũng xiêu lòng.

Chỉ cần có thế, ông Trần Văn Kỳ bèn vạch ra kế hoạch với ông Thanh Mai: Ván 1 tôi (Trần Văn Kỳ) thắng và qua ván 2 anh thắng lại tôi và cả hai cùng thống nhất chuẩn bị sẵn hai ván cờ để diễn vào ngày mai.

Trận chung kết ai cũng nghĩ sẽ diễn ra rất sôi nổi, ai cũng đoán ông Phạm Thanh Mai sẽ vô địch, vì trình độ cờ của hai danh thủ này không xa lạ gì với làng cờ Tướng Sài Gòn lúc bấy giờ.

Thế nhưng vào ván 1, Thanh Mai mặc dù được đi trước nhưng đã bị giáo Kỳ đánh bại dễ dàng. Qua ván 2 giáo Kỳ đi trước theo đúng kịch bản thì đến nước 20 giáo Kỳ phải sơ suất để mất 1 quân rồi dẫn đến thua cuộc. Thế nhưng ở nước thứ 20 ông Trần Văn Kỳ lại “lật kèo”, quyết bảo vệ quân mình và tổ chức phản công quyết liệt!

Ông Phạm Thanh Mai mặt tái đi và mồ hôi bắt đầu xuất hiện, ông cẩn thận liếc nhìn đối thủ xem tại sao lại thế thì bắt gặp gương mặt lạnh lùng của ông giáo Kỳ. Thế trận dần dần bất lợi cho ông Thanh Mai.

Cuối cùng thì ông Trần Văn Kỳ giành được chức vô địch chiến thắng 2 – 0 trước Phạm Thanh Mai.

Sau này nhiều người hỏi ông Phạm Thanh Mai sao lại thua dễ dàng cả hai ván, thì ông bèn mượn hai câu Kiều để diễn tả tâm trạng của mình:

[i]Lỡ tay trót đã nhúng chàm
Dại rồi còn biết khôn làm sao đây?[/i]

Hiện nay cả hai danh thủ này đều đã tạ thế và câu chuyện trên được chính ông Trần Văn Kỳ kể lại, xem như một chiến tích đáng tự hào trong cuộc đời kỳ nghiệp của mình!