Cờ cười năm mèo 1

[b]Tác giả: Quách Anh Tú, Lê Thiên Vị[/b]

[img maxheight=200 maxwidth=200]xq79-0.jpg;right;[/img]Sách “Cờ Tướng Nhập Môn” đã được phát hành cùng với bộ chương trình Thế Giới Cờ Tướng (Chinese Chess World – CCW) với sự cho phép của các tác giả.

Hiện nay phần sách không xem được khi chạy CCW trên các hệ điều hành mới (như Windows XP). Do vậy chúng tôi đăng tải lại sách trên trang web này nhằm giúp ích cho nhiều người yêu cờ.

[b]Lưu ý:[/b]
Các tác giả sách Quách Anh Tú, Lê Thiên Vị vừa là những kỳ thủ rất nổi tiếng, vừa là các huấn luyện viên và người nghiên cứu cờ lâu năm. Đặc biệt họ đều là những người rất tâm huyết với việc truyền bá các kiến thức cờ và đào tạo lớp trẻ. Do vậy, dù các tác giả này đã cho phép chúng tôi dùng phát hành quyển sách này miễn phí (và một số quyển khác) đến các bạn nhằm mục đích nghiên cứu, học tập, giải trí thì xin lưu ý: Mọi sự sử dụng sách này trái với các mục đích trên hoặc bên ngoài chương trình cờ CCW và trang web này mà không xin phép các tác giả đều là vi phạm luật bản quyền và lạm dụng tấm lòng của họ.

[i](Đã đăng xong)[/i]

[b]Pháo[/b]

[b]Đặc điểm[/b]

Pháo hành động rất nhanh, giỏi công lẫn thủ. Do bắt quân phải có ngòi nên càng về cờ tàn, khả năng tấn công của Pháo giảm dần.

[b]Thực lực[/b]

Trên bàn cờ, Pháo khống chế tối đa là 15 điểm. Vì ăn quân phải có ngòi nên sức mạnh của Pháo kém hẳn Xe. So với Mã thì ngang nhau về ưu lẫn khuyết điểm. Khi khai cuộc, Pháo hoạt động mau lẹ, còn Mã hành động chậm chạp lại hạn chế ở một khu vực nhất định. Trong khi đó Pháo có thể di chuyển khắp chiến trường. Với giác độ này thì Pháo rõ ràng ưu thế hơn Mã. Đến giai đoạn cờ tàn, các quân giảm bớt, Mã xông xáo di chuyển thuận lợi, còn Pháo bị thiếu mất nhiều ngòi. Đến lúc này thì rõ rằng Mã mạnh hơn Pháo.

[b]Cách sử dụng[/b]

Pháo nên đánh tầm xa nhưng không nên tấn công vội. Nói chung không nên dùng Pháo đổi Mã. Lúc ở giai đoạn khai cuộc và trung cuộc, Pháo có thể uy hiếp Sĩ, Tượng đối phương, yểm trợ cho các quân khác tấn công. Nếu đối phương khuyết Tượng càng thuận lợi cho Pháo tấn công và lúc này chớ nên đổi Pháo. Trong giai đoạn cờ tàn, Pháo nên mau chóng lui về trận địa của mình dùng Sĩ, Tượng làm ngòi, công thủ lưỡng lợi. Tục ngữ có câu: “Cờ tàn, Pháo về làng” là muốn khuyên ta thực hiện kiểu chơi trên.

Bây giờ chúng ta xem 4 thế cờ sau.

Thế 1, dùng Pháo khống chế Sĩ, Tượng.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Pháo khống chế Sĩ, Tượng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/2c1a4/4e4/C6R1/1cp6/9/9/4E1rH1/9/2EAKA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P9-5! }END[/game]
Pháo Trắng vào đầu, khống chế Sĩ, Tượng Đen ở trung độ, tạo điều kiện để Xe, Mã Trắng tấn công.

Cũng thế cờ này, nếu Đen đi trước thì:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Pháo khống chế Sĩ, Tượng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/2c1a4/4e4/C6R1/1cp6/9/9/4E1rH1/9/2EAKA3 b – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1… P2.5! }END[/game]
Đen đánh Pháo giác, khống chế Sĩ, Tượng Trắng, khiến Tượng Trắng ở đầu Xe bị uy hiếp.

Thế 2, bắt Xe hơn quân.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Pháo bắt Xe hơn quân
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak1e2/4a4/r1h6/p1p1p1p2/3H4p/2P3P2/P3P3P/4C4/H8/2EAKAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. B7.1 B3.1?
2. M6.7 X1-3?
3. P5-7! }END[/game]
Trắng dùng Pháo bắt chết Xe Đen. Đây là đòn tấn công xuyên táo rất lợi hại của Pháo, tức là Pháo tấn công Xe. Tượng hăm chiếu bí, buộc Đen phải mất Xe để khỏi thua ngay.

Thế 3, Pháo phối hợp với Tốt và Sĩ bắt chết Xe.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Pháo phối hợp với Tốt và Sĩ bắt chết Xe
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 9/4k4/9/4P4/3r5/9/9/3A5/4A4/1C3K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. B5.1 Tg5/1 2. B5.1 Tg5.1
3. P8-5 Tg5-4 4. P5-6 X4/2
5. Tg4.1 Tg4/1 6. P6.7 }END[/game]
Trắng ăn Xe Đen.

Thế 4, dùng Pháo thủ vững, hoà.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Pháo thủ vững
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 5k3/9/9/9/9/9/5p3/6p2/3KAp3/2C2A3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P7-5 Tg6.1 2. Tg6.1 B7-6
3. S5.4 B6.1 4. P5-8 Tg6-5
5. P8.2 }END[/game]
hoà.
Trắng dùng Sĩ và Tướng làm ngòi ngăn cản các Tốt sáp lại gần tấn công, nhờ đó ván cờ hoà.

[img maxheight=200 maxwidth=200]xq565-0.jpg;right;Hồ Vinh Hoa (trái) và Lữ Khâm – kỳ thủ năm lần vô địch thế giới – tại lễ khai mạc giải châu Á ở Vũng Tàu – Ảnh: Tr.Dân[/img][b]”Thập liên bá”[/b]

Cờ tướng là môn thể thao trí tuệ đặc trưng của Trung Quốc. Đoạt được danh hiệu vô địch cờ tướng Trung Quốc là một điều hết sức vinh hạnh, và làm được điều đó là vô cùng cam go.

Tên quốc tế của Hồ Vinh Hoa là Hu Rong Hua. Ông sinh năm 1945 tại Thượng Hải, Trung Quốc. Ông là con thứ hai trong gia đình năm anh chị em, có bố là tiểu thương, mẹ làm công nhân dệt. Hồ Vinh Hoa bắt đầu làm quen với cờ tướng từ năm 8 tuổi, và bảy năm sau trở thành kỳ thủ trẻ tuổi nhất Trung Quốc đoạt chức vô địch quốc gia. “Gia tài” của Hồ Vinh Hoa không chỉ là đoạt hàng loạt danh hiệu vô địch mà còn đào tạo nên hàng trăm học trò giỏi, nghiên cứu các thế cờ hay, các nước đi độc để viết thành sách. Những tập sách của ông như Song hành xa, Phản cung mã… được xem là tài liệu gối đầu giường cho dân chơi cờ tướng chuyên nghiệp.

Thế mà vào năm 1960, “vua cờ” của Trung Quốc lại thuộc về một cậu bé mới 15 tuổi, có tên là Hồ Vinh Hoa. Khỏi phải nói, đó thật sự là một sự kiện làm náo động làng cờ Trung Quốc năm ấy. Người ta kể rằng các cao thủ cờ tướng Trung Quốc đã muốn “nổi điên” vì chuyện này. Vì vậy, tất cả đều ôn luyện ngày đêm để “trị” cái cậu bé họ Hồ ấy. Nhưng “mãnh hổ” đã không sợ “quần hồ”! Hồ Vinh Hoa vẫn đứng vững ở ngôi số 1 cờ tướng Trung Quốc mười năm liền, và đã được xưng tặng biệt hiệu “Thập liên bá” (bá chủ mười năm liên tiếp).

Sau đó, làng cờ tướng Trung Quốc tạm ngưng hoạt động một thời gian khá dài. Mãi đến đầu thập niên 1980 mới hoạt động trở lại, và Hồ Vinh Hoa tiếp tục vô địch thêm bốn lần nữa vào các năm 1983, 1985, 1997 và năm 2000. 14 lần vô địch Trung Quốc là một kỳ tích đến giờ chưa ai chạm đến được, và ông có vô số mỹ hiệu như “Hồ tư lệnh”, “Phượng hoàng tái sinh”, “Thiên niên trường thanh thọ”…

Để ghi nhận công trạng của ông, năm 2001 tại Thượng Hải đã thành lập một trường dạy cờ mang tên “Hồ Vinh Hoa tượng kỳ học viện” và mời ông làm viện trưởng.

[b]Ước mơ của kỳ tiên…[/b]

Năm nay ông đã 61 tuổi, có hơn 50 năm chơi cờ. Ở lứa tuổi ấy, trong lúc hầu hết những đồng nghiệp của ông đã mỏi gối chồn chân dừng bước giang hồ, thì riêng Hồ Vinh Hoa vẫn là trụ cột của đội tuyển Thượng Hải, sát cánh cùng đàn em, đàn cháu tham dự các giải đấu quốc gia và khu vực.

Nhưng tại Giải vô địch cờ tướng châu Á đang diễn ra ở Vũng Tàu, ông chỉ có mặt với tư cách là phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Cờ tướng châu Á. Sự có mặt của ông là sự kiện đặc biệt đối với làng cờ tướng VN. Ai cũng muốn trò chuyện, bắt tay với nhân vật mà làng cờ tướng gọi là hàng vài trăm năm mới có một người.

Ấn tượng lớn nhất của chúng tôi trong 30 phút trò chuyện với “kỳ tiên” Hồ Vinh Hoa là sự khiêm tốn. Ông rất ít nói về mình, mà luôn dành những lời lẽ tốt đẹp nhất để nói đến người đàn anh – người đồng môn Hoắc Anh Đông – cố chủ tịch danh dự Hiệp hội Cờ tướng châu Á vừa mới qua đời. Ông nói: “Ôn cố tri tân – đó là bài học mà những người chơi cờ tướng phải nằm lòng”.

Ông là một người có nhiều kỷ niệm với VN. Năm 1966, ông đã từng đến miền Bắc để thi đấu cờ tướng. Năm 2001, ông cũng đã từng quay lại, và đây là lần thứ ba ông đến VN. Ông nói: “Đất nước VN đã có những đổi thay đáng kể. Tôi thấy được điều đó khi đi ngoài đường phố. Xin chúc mừng sự thành công của các bạn…”.

Trăn trở lớn nhất của ông hiện nay là làm sao để cờ tướng phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới như môn cờ vua. Và ông hi vọng VN sẽ giúp ông làm được điều này vì cờ tướng là một môn rất phổ biến ở VN.