Năm: 2007

[b]VII. THẾ TRẬN NHẢY MÃ VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU [/b]

[FEN]rheakaehr/9/1c5c1/p1p1p3p/6p2/9/P1P1P1P1P/1C4HC1/9/RHEAKAE1R w – – – 17[/FEN]Theo các nhà nghiên cứu thì thế trận này xuất hiện cũng rất sớm, có thể cùng thời với thế trận Lên Tượng, Bình Phong Mã và Đơn Đề Mã. Loại trận này cũng nhằm che dấu ý đồ chiến lược để gây bất ngờ cho đối phương, vì nó có thể chuyển thành nhiều loại trận khác nhau. Thế nhưng thời xưa biến hóa của nó không phong phú, thường chỉ chuyển thành Bình Phong Mã hoặc Đơn Đề Mã. Ngày nay các danh thủ đã nghiên cứu bổ sung để chuyển nó thành Pháo đầu, Tam bộ hổ, Phản Công Mã hoặc Quải Cước Mã với nhiều biến hóa phong phú, phức tạp. Xem hình.

Đối phó với trận Nhảy Mã này, bên đi hậu cũng sử dụng nhiều loại trận khác nhau, từ Tiên nhân chỉ lộ chuyển thành Bình Phong Mã, Đơn Đề Mã hoặc Lên Tượng, vào Pháo đầu, Pháo Quá Cung, Liễm Pháo, hay cũng Nhảy Mã như bên tiên. Gần đây các danh thủ sáng tạo thêm trận Nhảy Mã, không phải M2.3 hoặc M8.7 mà là nhảy Mã ra biên (M2.1 hoặc M8.9), chúng ta xem một số trận đối công giữa Nhảy Mã với các kiểu đánh trả của bên đi hậu.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 B7.1
DIAG{ #2 RED }
/*Đen cũng thường đối phó bằng trận Nhảy Mã: 1…M2.3 2. B3.1 B3.1 3. T7.5 M8.9 4. X1.1 X9.1 5. B7.1 B3.1 6. X1-7 T3.5 7. X7.3 P2/1 8. B1.1 X9-4 9. M8.7 P2-3 10. X7-8 diễn biến còn phức tạp.*/
2. B7.1 M8.7
/*Nếu Đen vội chơi 2…P2.4 3. M8.7 P2-3 4. X9-8 M2.3 5. T3.5 X1-2 8. P8.4 M8.7 7. X8.3 P8-9 8. X1-2 X9-8 9. P2.4 T3.5 10. P8-5 M7.5 11. X8-7 X2.4 12. B5.1 T5/3 13. P2.1 M5/6 14. P2/1. P9-5 15. X7-4 M6.5 16. X4.3 P5.3 17. S4.5, Trắng ưu.*/
3. M8.7 X9.1
/*Đen còn hai khả năng khác:
*Một là 3…M2.3 4. P2.4 T3.5 5. M7.6 M7.8 6. P8-5 P2.5 7. M315. M8.7 8. M5.7 X1-2 9. X9-8 P2.1 10. P5-3 P2/4 11. T3.5 B9.1 12. S4.5 P8-7 13. P2-3 X9.3 14. P313. P7.4 15. X1-4, Trắng còn ưu.
*Haí là 3…P2.4 4. M7.6 P2-7 5. T3.5 M2.1 6. X9.1 X1-2 7. P8-9 P8.3 8. X9-4 X2.4 9. X4.3 P8-4 10. X4-6 X9-8 11. X1-2 X8.6, đối công.*/
4. X1.1
/*Trắng có thể chơi 4. P8-9 M2.3 5. X9-8 X1-2 5. P2.4 M7.8, cân bằng. Hoặc là 4. M7.6 X9-4 5. M6.7 P2-3 6. T3.5 X4.5, Trắng còn chủ đỘng.*/
4. … T3.5
5. P8-9 M2.3 6. X9-8 X1-2
7. X8.6 X9-6 8. T3.5 P8.1
9. X8/2 X6.3 10. P9.4 P2.1
11. P9/2 S4.5 12. M3/5 B3.1
13. M7.6 X6-4 14. B7.1 X4-3
15. M5.7 M3.4 16. X8/1 X2-3
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 B7.1
2. P8-6
DIAG{ #2 BLUE }
/*Trắng có thể chơi 2. M8.9 chuyển về Đơn Đề Mã hoặc 2. P2-1 thành trận Tam bộ hổ hoặc 2. P8-5 thành Pháo đầu tấn công mạnh hơn.*/
2. … M8.7
/*Đen có thể 2… B3.1 thành “Lưỡng đầu xà”, diễn biến như sau: 2… B3.1 3. M8.9 P2.5 4. T7.5 M2.3 5. B7.1 B3.1 6. X9-7 X1-2 7. X7.4 M8.7 8. P2-1 X9-8 9. X1-2, Trắng còn ưu.*/
3. M8.7 M2.3
4. X9-8 X1-2
5. B7.1
/*Trắng còn hai khả năng khác:
*Một là 5. X8.4 P2-1 6. X8.5 M3/2. 7. B7.1 T7.5 8. T3.5 S5.5, cân bằng.
*Haí là 5. X1.1 X9.1 6. X1-4 X9-4 7. X4.3 X4.5 8. S4.5 T3.5 9. B3.1 B7.1 10. X4-3 M7.6 11. X3-4 X4/2, cân bằng.*/
5. … X9.1 6. P2.4 M7.6
7. X8.5 X9-6 8. P2-7 P8-5
9. P6-5 P2-1 10. X8-6 T7.9
11. X1-2 S4.5 12. S4.5 M6.7
13. X2.3 B7.1 14. X6.3 P5-7
15. P5-4 X6.4 16. T3.5 P7/1
}END[/game]
[b]+=[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 T7.5
DIAG{ #2 RED }
/*Lên Tượng cánh trái chống đỡ tích cực hơn. Nếu lên Tượng cánh mặt diễn biến như sau: 1… T3.5 2. B3.1 M8.9 3. P8-5 M2.3 4. M8.7 X9.1 5. X9-8 X1-2 6. P2-1 X9-4 7. X1-2 P8-6 8. X2.5 X4.4 9. B5.1 P2.4 10. B5.1 B5.1 11. X2-5 S4.5 12. B7.1 X4-3 13. M3.5 X3/1 14. M7.8, Trắng ưu hơn.*/
2. P2-1 M8.7
3. X1-2 X9-8
4. B3.1 P8.2
5. P8-5
/*Trắng còn hai khả năng khác:
*Một là 5. M8.7 B3.1 7. T7.5 P2-4 7. S6.5 M2.3 8. P8.4 X1-2 9. X9-8 M3.4 10. P8/1. M4.5 11. M3.5 X2.4 12. X8.5 P8-2 13. X2.9 M7/8, cân bằng.
*Hai là 5. T7. 5 B3.1 6. M8.6 M2.3 7. B7.1 B3.1 8. X9-7 M3.4 9. X7.4 P2-4 10. X2.1 X1-2 11. X7.2 S6.5 12. X7-5 X2.4 13. P8-7 P8/1, Đen dễ chơi hơn.*/
5. … B3.1 6. M8.7 M2.3
7. X9.1 X1.1 8. X9-6 X1-6
9. X6.5 X6.5 10. X6-7 M3/5
11. X7-6 X6-7 12. X2.2 M5/7
13. S6.5 S6.5 14. P5-6 P8-9
15. X2.7 Mt/8 16. T7.5 P9.3
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 P8-5
DIAG{ #2 RED }
/*Đen cũng thường sử dụng các trận Pháo Quá Cung và Quá Cung liễm Pháo. Diễn biến đại khái như sau:
*Một là 1…P2-7 2. M8.7 M2.3 3. B7.1 X1-2 4. X9-8 X2.4 5. P8-9 X2-4 6. T3.5 M8.9 7. B1.1 X9.1 8. P2-1 P7.4 9. X1-2 P8-7 10. P1.4 X9-6 11. P1-7 T3.5 12. X8.7 B1.1 13. B1.1 B7.1 14. B1.1 M9.7, hai bên đối công.
*Hai là 1…P2-6 2. P8-5 M2.3 3. X9.1 X1-2 4. X9-4 S4.5 5. M8.7 M8.7 6. X4.5 P8/1 (như 6…P6-4 7. X1.1 T7.5 8. X1-6 B3.1 9. B5.1 Trắng ưu) 7. P5-4 P8-6 8. X4-3 P8.8 9. P2-4 X9.2 10. X1-2 X2.6 11. B7.1 X2-3 12. T3.5 B3.1 13. X2.4 B3.1 14. X2-7 X3/1. 15. T5.7 M3.4 16. B3.1 P6-3, hai bên đối công.*/
2. X1-2 B7.1
/*Đen cũng thường chơi 2…M8.7 3. P2-1 M2.3 4. B7.1 B5.1 5. S6.5 M3.5 6. M8.7 B5.1 7. B3.1 P2-3 8. B5.1 X1-2 9. M7.5 X2.6 10. B5.1 P5.2 11. P8-5 P5.3 12. P1-5 P3-5 13. M5.4, cân bằng.*/
3. P8-5 M8.7
4. M8.7 P2-4
5. X9.1
/*Trường hợp Trắng chơi 5. X9-8 M2.3 6. B7.1 X9-8 7. P2.4 P4.5 8. P5/1 X1.1 9. X8.5 X1-6 10. X8-3 X6.6 11. M3/1 M7.6 12. X2.5 M8.5 13. P2-7 X8.4 14. X3-2 M3/5 15. T7.5 Ms.7 16. X2-3 M5/8 17. P5-7 P4/6 18. S6.5 X6/1 19. X3.1 P4-7 20. X3-4 P7.5, Đen có thế hơn.*/
5. …. M2.3 6. X9-6 S4.5
7. P2-1 X1-2 8. X2.4 X2.4
9. B3.1 X9-8 10. X2.5 M7/8
11. B3.1 X2-7 12. M3.4 P5-7
13. M7/5 P4-5 14. X6.2 B3.1
15. M4.5 X7-4 16. X6.2 M3.4
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]VI. THẾ TRẬN LÊN TƯỢNG VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU[/b]

[FEN]rheakae1r/9/1c1c2h2/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C2E1HC1/9/RHEAKA2R w – – – 17[/FEN]Kiểu chơi này xuất hiện rất sớm trong lịch sử khai cuộc. Người ta dự đoán có thể nó xuất hiện đồng thời với các trận Đơn Đề Mã và Bình Phong Mã, nhưng vì thời xưa nó là loại phòng thủ thụ động nên ít được hâm mộ. Theo đà phát triển, các danh thủ đương đại đã nghiên cứu sáng tạo nhiều phương án trả đòn tích cực nên hiện nay nó được liệt vào loại khai cuộc có nhiều biến hóa phức tạp. Tư tưởng chiến lược của nó là “lấy tĩnh chế động” nên diễn biến một lúc nó chuyển thành Bình Phong Mã, Đơn Đề Mã, Phản Công Mã hoặc Quải Cước Mã nhưng lợi được một nước nhờ đi trước. Xem hình.

Đối phó với trận lên Tượng này, bên đi hậu thường sử dụng các trận Pháo đầu, Pháo Quá Cung, Tiến Tốt hoặc Nhảy Mã. Nói chung cuộc chiến diễn ra rất căng thẳng, quyết liệt và biến hóa phong phú, phức tạp không thua gì trận Tiên nhân chỉ lộ vừa nêu.

Sau đây chúng ta xem qua một số trận thường được các danh thủ sử dụng.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận lên Tượng – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. T3.5 P8-5
DIAG{ #2 RED }
/*Cũng có thể 1…P2-5 như ván Hồ Vinh Hoa – Trương Nguyên Khải đã chơi: 1…P2-5 2. M8.7 M2.3 3. M2.3 X1-2 4. X9-8 X2.6 5. B3.1 B3.1 8. S4.5 M8.9 7. X1-4 S4.5 8. X4.5 P5-6 9. P8-9 X2.3 10. M7/8 T7.5 11. B1.1 B7.1 12. B3.1 X9-7 13. P2-1 P8/1. 14. X4.1 X7.4 15. P1.2 P8.5 15. X4-1 M9.7 17. X1-2 P8-7 18. M3/1 P6.1 19. X2/4 X7-5 20. M8.7 M7.8 21. B5.1 M3.4, hai bên đối công, sau Trắng thắng ở nước 43.*/
2. M2.3
/*Cũng có khi người ta chơi 2. M8.7 M8.7 3. M2.3 X9-8 4. X1-2, bây giờ Đen có hai cách:
*Một là 4…M2.1 5. B3.1 P2-4 6. X9-8 X1-2 7. S4.5 X2.4 8. P8-9 X2.5 9. M7/8 X8.4 10. P2-1 X8-2 11. M8.7 B1.1 12. X2-4 B7.1 13. X4.4 P5/1 14. B7.1 T7.5 15. X4-8 P4-3 16. X6.3 P5-6, đối công.
*Hai là 4…X8.8 5. B3.1 X8-7 6. X2-3 M2.3 7. B7.1 X7-8 8. P2-1 B5.1 9. P8.1 X8.1 10. P1/1 M3.5 11. M7.6 B3.1 12. M3.4 M5/3 13. B7.1 P5.4 14. P1-5 P5.2 15. B7.1, Trắng ưu.*/
2. … M8.7
/*Người ta cũng thử nghiệm 2…B3.1 3. B3.1 M8.7 4. M8.7 X9-8 5. X1-2 M2.3 6. P8.4 M3.4 7. P8-3 P2.4 8. P2.4 M4.5 9. M7.5 P5.4 10. S4.5 T7.5 11. B7.1 P5/1 12. X9-8 X1-2 13. B7.1 T5.3 14. B3.1 P2.2 15. X2.4 X2.8 16. P2-5, Trắng giữ thế công, vì sau khi 15…X8.5 17. P5/1 Tg.1 18. M3.2.*/
3. B3.1
/*Trắng cũng thường ra Xe sớm: 3. X1-2, bây giờ Đen có hai cách:
*Một là 3…B7.1 4. B7.1 M2.1 5. M8.7 P2-4 6. P2.2 X9.1 7. X9.1 B3.1 8. B7.1 X9-3 9. X9-6 X3.3 10. M7.6 S4.5 11. X8.4 X3-4 12. M8.6 B5.1 13. P2.2 M1/3 14. X2.1, Trắng ưu.
*Hai là 3…X9-8 4. B3.1 X8.6 5. M8.7 X8-7 6. X2-3 M2.1 7. B7.1 X7-8 8. X3-2 X1.1 9. X9.1 X1-4 10. M3.4 P5.4 11. M7.5 X8-5 12. M4.3 X4.4 13. S4.5 X5-8 14. X2-4 S4.5 15. B9.1 P2.4 16. X9.2, Trắng ưu.*/
3. … X9-8
4. X1-2 X8.6
5. M8.7 X8-7
/*Ván Mạnh Lập Quốc – Chu Quí Bảo đổi lại: 5… B3.1 6. M3.4 X8/2 7. P8/1 M2.3 8. P8-3 M3.4 9. M4.6 X8-4 10. X9-8 P2-3 11. P2-3 B3.1 12. B7.1 P3.5 13. P3-7 P5.4 14. S4.5 T3.5 15. X8.3 P5/1 16. X2.7 M7/5 17. X8-5 P5/1 18. X5-4, Trắng ưu.*/
6. X2-3 M2.1
/*Đen còn các khả năng:
*Một là 6…P2-3 7. B7.1 X7-8 8. X3-2 B3.1 9. M7.8 B3.1 10. T5.7 B5.1 11. T7/5 B5.1 12. M8.6 P5.4 13. S4.5 M7.5 14. M6.8 M2.1 15. M8.6 M5/4 16. P8-6 S4.5, cân bằng.
*Hai là 6…B3.1 7. P2.2 P2-3 8. P8.6 S4.5 9. X9-8 P5-4 10. P8/1 P4-2 11. X8.7 P3-6 12. B7.1 B7.1 13. B3.1 X7/2 14. B7.1 X7-3 15. M3/5 M2.3 16. X8/3 M7.6 17. P2.1, Trắng còn chủ động.
*Ba là 6…M2.3 7. B7.1 X7-8 8. P2-1 B5.1 9. M3.4 B5.1 10. B5.1 M3.5 11. M4.3 P5.3 12. S6.5 X8-3 13. B3.1 M5.6 14. B3-4 M6.8 15. M7/6 S4.5 16. B1.1 P2-4, Đen có thế hơn.*/
7. B7.1
/*Trắng có thể chơi: 7. S4.5 X1.1 8. B7.1 X1-4 9. B9.1 X4.5 10. P8-9 X4-3 11. X9-8 P2-3 12. X8.2 B3.1 13. P2.2 M1.3 14. M3/1 X7.6 15. B7.1 P3.2 16. B3.1 P3.3 17. P9-7, Trắng có thế hơn.*/
7. … X7-8
8. X3-2 X1.1
9. M3.4
/*Trắng có thể đổi lại 9. X9.1 X1-4 10. M3.4 P5.4 11. M7.5 X8-5 12. M4.3 X4-5 13. S4.5 X5-8 14. X2-4 S4.5 15. B9.1 P2.4 16. X9.2, Trắng còn chủ động.*/
9. … X1-6 10. P8.2 X8/2
11. B3.1 X8-7 12. P2-4 X6-4
13. S4.5 P2-3 14. X9-8 B3.1
15. T7.9 B3.1 16. T9.7 M1.3
}END[/game]
[b]=+[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận lên Tượng – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. T3.5 P8-4 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9-8
DIAG{ #4 RED }
/*Đen có hai khả năng khác:
*Một là 3…B7.1 4. P2-1 M2.1 5. B9.1 P2-3 6. M8.9 X1-2 7. X9-8 P4.5 8. P8-7 X2.9 9. M9/8. X9-8 10. X2.9 M7/8 11. B3.1 B7.1 12. T5.3, đổi các Xe hai bên cân bằng dễ hòa.
*Hai là 3…M2.1 4. B3.1 P2-3 5. M8.9 X1-2 6. X9-8 X2.4 7. P8-7 X2-8 8. B9.1 T7.5 9. S4.5 S6.5 10. X8.4 B7.1 11. P2-1 X9-8 12. X2.5 X8.4, cân bằng.*/
4. P2.4 B7.1
5. P2-3 M2.1
/*Nếu Đen đi 5…T7.5 8. X2.9 M7/8 7. B7.1 M2.1 8. M8.7 X1.1 9. X9.1 X1-6 10. X9-6 S8.5 11. P3-7 M8.7 12. X5.5 P2-3 13. M7.8 M1.3 14. X6-7 P3-1 15. X7-6, Trắng ưu hơn.*/
6. P8.4 B3.1
7. M8.9 P4.5 8. X2.9 M7/8
9. M3/2 B1.1 10. X9.1 P2-4
11. X9-4 X1-2 12. X4.4 Pt/4
13. P3-6 X2.3 14. P6.3 M8.7
15. X4-6 X2/1 16. P6/1 S6.5
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận lên Tượng – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. T3.5 B3.1
2. P8-7
DIAG{ #2 BLUE }
/*Trắng có thể chơi 2. B3.1 M2.3 3. M2.3 P8-5 4. M8.7 M8.7 5. P8.4 B5.1 6. X9.1 X9-8 7. X1-2 X8.8 8. X9-6 B1.1 9. X6.5 X1.3 10. M3.4 M7/5 11. X6-7 P5-8 12. P2.5 X8.3 13. P2-8 T3.5 14. M4.6 M5/3 15. Pt-5 Mt/1 16. X7-5, Trắng ưu.*/
2. … M2.1
/*Đen có hai khả năng khác:
*Một là 2…T3.5 3. M8.9 M2.3 4. X9-8 X1-2 5. X8.4 M8.7 6. B3.1 P8-9 7. M2.3 X9-8 8. X1-2 X8.6 9. P2-1 X8-7 10. X2.7 M3.4 11. X8-6 M7/5. 12. X2/5 M5.3 13. P7-6 X7-9 14. M3.2 P2.5 15. M2.3 P9-6 16. X2.5 S4.5 17. P1-2, Trắng ưu.
*Hai là 2…T7.5 3. M8.9 M2.3 4. X9-8 M3.4 5. M2.3 X1.1 6. S4.5 X1-6 7. B3.1 M8.9 8. P2.4 S6.5 9. P2-5 B9.1 10. B5.1 M4.6 11. M3.4 X6.4 12. B5.1 M9.8 13. B7.1 T3.1 14. B7.1 T1.3 15. M9.7 M8.7 18. P7.3 Tg-5 19 M7.5 T5.3, hai bên đối công, Đen tập trung quân một cánh có thể phản đòn nguy hiểm.*/
3. M8.9 X1-2 4. X9.1 P8-4
/*Đen cũng hay chơi 4…P8-5 5. X9-4 M8.7 6. X4.3 P5.4 7. S4.5 P5/2 8. M2.4 X9-8 9. B7.1 T3.5 10. B7.1 T5.3 11. M4.5 T7.5 12. X1-4 S4.5 13. B9.1 X8.6 14. X4-8 B7.1, hai bên đối công.*/
5. M2.3
/*Nếu Trắng chơi 5. X9-6 S4.5 6. X6.3 M8.7 7. B9.1 T3.5 8. P7-8 X2-3 9. M2.3 X9-8 10. X1-2 X8.6 11. B3.1 P2/1. 12. S4.5 M1.3 13. P2-1 X8-7 14. P1/1 M3.5 15. P1-3 X7-8 16. X6-4 P2-1 17. B5.1 X6/1 18. M3.4 M5/3, hai bên đối công.*/
5. … M8.7 6. B3.1 X9-8
7. X9-6 S4.5 8. X1-2 X8.6
9. P2-1 X8-7 10. P1/1 T3.5
11. B9.1 P2-3 12. S6.5 X2.7
13. P1-3 X7-6 14. P7/1 P3.4
15. X6.1 X2-4 16. S5.6 P3-2
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận lên Tượng – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. T3.5 M8.7
DIAG{ #2 RED }
/*Đen có thể chơi 1…M2.1 2. M8.7 B3.1 3. B3.1 P2-3 4. X9-8 X1-2 5. P8.4 P8-4 6. P2.4 M8.7 7. M2.3 T7.5 8. M3.4 X9-8 9. M4.5 P3.4 10. X1-2 S4.5 11. M5.3 P4-7 12. B5.1, Trắng ưu.*/
2. B7.1 P8-9
3. M2.3 X9-8 4. X1-2 X8.4
5. P2-1 X8-2 6. P8.5 P9-2
7. M8.7 B7.1 8. X2.6 T3.5
9. X2-3 X1.1 10. M3/5 X1-8
11. M7.6 X2-4 12. X9-8 M2.4
13. M5.7 P2-4 14. X8.8 X8-7
15. P1.4 X7-8 16. P1/2 P4.3
}END[/game]
[b]+=[/b]
Ván cờ tiếp tục: 17. M7.6 X4.1 18. X3.1 X4.1 19. X8-7 B5.1 20. X3/1 M4.6 21. X7/2 X4-5 22. X3-4, Trắng ưu.

[b]2. TIÊN NHÂN CHỈ LỘ VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG KHÁC[/b]
Sau trận Liễm Pháo là các trận Đối Binh, Lên Tượng, Pháo Quá Cung, Pháo đầu và Nhẩy Mã đối phó với trận Tiên nhân chỉ lộ diễn ra rất căng thẳng, phức tạp.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ với các trận đối công khác – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 B7.1
2. M8.7 M8.7
3. X9.1 P8-9
DIAG{ #4 RED }
/*Đen chơi Pháo phân biên để hình thành trận Tam bộ hổ. Thường Đen hay chơi 3…T3.5 hoặc 3…P2-5 cũng đối công quyết liệt.*/
4. P2-5 M2.3
5. M2.3 X9-8 6. B5.1 T3.5
7. X9-6 S4.5 8. M7.5 M7.6
9. B5.1 M6.5 10. M3.5 B5.1
11. P5.3 X8.3 12. X1.1 P2-1?!
13. P8-5 X8-6 14. M5.6 X6.1
/*Nếu như 14…B3.1? 15. P5.3 M3.4 16. Pt-2 M4.5 17. P2-5, Trắng ưu rõ.*/
15. Pt/1 X1-4 16. M6.8 X4.8
}END[/game]
[b]+=[/b]
Ván cờ tiếp tục: 17. X1-6 P1-2 18. X6.5. X5.1 19. Pt.1 X8-5 20. Pt-8 X5/2 21. X6-5 M3.5, cân bằng.

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ với các trận đối công khác – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 T7.5
DIAG{ #2 RED }
/*Đen cũng thường đi: 1…T3.5 2. T7.5 B7.1 3. M2.1 M8.7 4. P2-4 M7.6 5. X1-2 P8-6 6. X2.6 P6.5 7. P8-4 M2.4 8. X2-4 M6.4 9. X4/2 P2.3 10. M8.9 X1-2 11. B9.1 X4.5 12. .X4.4 P2.2, cân bằng.*/
2. M8.7 M2.3
3. P2-5 B7.1 4. M2.3 M8.7
5. X1-2 X9-8 6. X9.1 P2.4
7. B5.1 P2-3 8. T7.9 X1-2
9. X9-6 P8.2
/*Làm chậm nước Đen nên 9…X2.6 10. X8.2 P8.3, Đen có thế công.*/
10. X6.2 X2.6
11. X2.4 P8-9 12. X2.5 M7/8
13. P8/2 B3.1 14. B7.1 P9-3
15. M3/5 M8.7 16. P5-4 M7.6
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ với các trận đối công khác – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 P8-4 2. X1.1 M8.7
3. P2-5 X9-8 4. X1-6 S6.5
5. M2.3 X8.4 6. M8.7 B3.1
7. B5.1
DIAG{ #7 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 7. B7.1 X8-3 bắt Mã, hoặc như 7. X6.3 M2.3, cả hai trường hợp Đen đều phản đòn.*/
7. … B3.1 8. M7.5 B3.1
9. B5.1 B5.1 10. P5.3 P4-5
/*Đen đi chính xác, nếu tham bắt Pháo thì nguy: 10…X8-5? 11. P8-5 X5-2 12. X6.5 T3.5 13. X6/1, Trắng ưu.*/
11. P8-5 M2.3 12. X9-8 M7.5
13. X6.5 X1.2 14. Pt.2 P2-5
15. P5.4 X8-5 16. X8.6 B3-4
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ với các trận đối công khác – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 P8-5
DIAG{ #2 RED }
/*Ngoài nước vào Pháo đầu, Đen cũng thường chơi 1…M8.7 2. P2-5 X9-8 3. M2.3 T3.5 4. M8.7 P8-9 5. P8-9 B3.1 6. X9-8 M2.4 7. X1.1 B3.1 8. X1-6 P2-3 9. X6.7 P3.5 10. P5/1 S4.5 11. B3.1 X8.4 12. M3.4 X8-6 13. M4.6 P9/1 14. X5/2 P3-8, hai bên đối công.*/
2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9-8 4. P2.4 B7.1
5. P8-5 P2.4 6. P2-3 X8.9
7. M3/2 T7.9 8. M8.7 P2-3
9. X9-8 M2.3 10. T7.9 X1-2
11. X8.9 M3/2 12. B1.1 S6.5
13. M2.1 M7/8 14. M1.2 M8.6
15. P3-2 P3-7 16. M2.4 B7.1
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]1. TIÊN NHÂN CHỈ LỘ ĐỐI VỚI LIỄM PHÁO[/b]

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ đối với liễm Pháo – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 P2-3
2. P2-5 T3.5
3. P5.4
DIAG{ #3 BLUE }
/*Trắng còn hai khả năng khác:
*Một là 3. M2.3 B3.1 4. X1-2 B3.1 5 M8.9 M2.4 6. X2.4 M4.3 7. P5.4 S4.5 8. T7.5 B3-4 9. X9-8 M8.7 10. P5-4 X9-8 11. P8.5 P8.9 12. X2.5 M7/8 13. X8.6 M3.5 14. B5.1 B4-5 15. X8-5 X1-2 18. P8-9 P3.5, cân bằng.
*Hai là 3. M8.9 M8.7 4. M2.3 B7.1 5. X1-2 X9-8 6. X2.4 P8-9 7. X2-6 X8.1 8. P8-6 M2.1 9. X9-8 X1-2 10. X8.9 M1/2 11. M9/7 X8.2 12. B5.1 S4.5 13. B5.1 B5.1 14. B3.1 B7.1 15. X6-3 X2-4 15. S6.5 P9/1, hai bên đối công.*/
3. … S4.5 4. T7.5 M8.7
5. P5/1 X9-8 6. M2.3 P8-9
/*Nếu như 6…M2.4 7. X1.1 X1-2 8. M8.8 M7.5 9. X9-8 B3.1 10. P8-9 X2.9 11. M6/8 P8.6, hai bên đối công.*/
7. X1.1 X8.6
8. X1-6
/*Trắng có thể chơi 8. M8.6 M2.4 9. X9-8 X1-2 10. B5.1 X8-7 11. M6.5 X2.6 12. X8.1 P9/1 13. P8-7 X2-3 14. X1-4 P3/2 15. X4.7, Trắng ưu.*/
8. … X8-7
9. X6.5 B9.1 10. M8.6 P9.1
11. X6/1 M7.5 12. M6.7 M5.7
13. P5-4 M7.8 14. X9.1 X7-6
15. M7.5 P9-8 16. P8.1 X6.1
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ đối với liễm Pháo – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 P2-3
2. P2-5 T7.5
3. M8.9 M2.1
DIAG{ #4 RED }
/*Đen có thể chơi 3…B1.1 4. M2.3 B1.1 5. B9.1 X1.5 6. X9-8 M2.1 7. X1-2 X1-3 8. P8.8 X3/1 9. X2.4 X3-6 10. S8.5 M8.8 11. B5.1 X9.8, cân bằng.*/
4. M2.3 X1-2
5. X9-8 B3.1
/*Đen có thể chơi 5…X2.4 6. X1-2 M8.6 7. X2.4 X2-6 8. B9.1 X9-8 9. M9.8 P3/1 10. P8-7 X6-2 11. P7/1 P8-7 12. X2-4 M6.4. đối công.*/
6. X1-2 B3.1
7. X2.4 M1.3 8. P5.4 S6.5
9. P8-4 B3-2 10. T7.5 M8.7
11. P5-4 P8-9 12. S6.5 B2.1
13. Pt/3 B2.1 14. X8.2 X2.7
15. Ps-8 X9-6 16. P4/1 M7.5
}END[/game]
[b]=+[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ đối với liễm Pháo – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 P2-3
2. P2-5 P8-5
3. M2.3 M8.7
DIAG{ #4 RED }
/*Nếu Đen chơi 3…M2.1 4. M8.7 X1-2 5. X9-8 M8.7 8. X1-2 X9.1 7. P8.4 X9-4 8. X2.4 X4.5 9. P8-5 S4.5 10. X8.9 M1/2 11. P5/1 X4-3 12. M7/5 X3-4 13. Pt-4 X4.2 14. P5.5 T3.5 15. M4.5, Trắng ưu.*/
4. X1-2 M2.1
/*Đen còn hai khả năng khác:
*Một là 4… B3.1 5. M8.9 B3.1 5 X2.4 B3.1 7. X2-8 M2.1 8. X8-7 X1-2 9. X9-8, Trắng ưu.
*Hai là 4…X9.1 5. M8.7 X9-4 6. X2.4 X4-5 7. M7.6 M2.1 8. P8.4 X1-2 9. X9-8 S4.5 10. B7.1 B3.1 11. P8-3 M7/9 12. X8.9 P3.7 13. S6.5 M1/2 14. M6.4 M2.3 15. M4.3 P5-4 16. M3.1, Trắng ưu.*/
5. M8.7 X1-2 6. X9-8 X2.6
7. M7.6 X9.1 8. X2.6 X2/1
9. X2-3 X9-6 10. B3.1 T7.9
11. B3.1 T9.7 12. M6.5 M7.5
13. P5.4 S4.5 14. M3.4 X2.2
/*Nếu không đổi Pháo mà đi 14…X6.4 15. P8-2 X6-8 16. X8.4 X8.2 17. X8.3 P3/1 18. X8-6, Trắng ưu thắng.*/
15. X8.2 X6.4 16. X8-6 X6/1
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Tiên nhân chỉ lộ đối với liễm Pháo – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. B7.1 P2-3
2. P8-5 P8-5
3. M2.3
DIAG{ #3 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 3. M8.7 M8.7 4. M2.1 X9-8 5. X1-2 M2.1 6. X9-8 X1.1 7. X8.5 X1-6 8. B1.1 X8.4 9. T7.9 S6.5 10. S5.5 P5-4 11. X8-6 X6.9 12. P2.4 P4-5 13. P2-5 X8.9 14. M1/2 M7.5 15. P5.4 X9-5, Đen dễ chơi hơn.*/
3. … M8.7 4. X1-2 B3.1
5. M8.9 B3.1 6. P2.4 P3/1
7. X9-8 M2.3 8. S6.5 P3-8
9. P2-5 M7.5 10. X2.8 M5.6
11. P5.5 T7.5 12. X2/6 B3-4
13. X8.4 M6/5 14. B5.1 M3.4
15. X8/2 B4-5 16. X8-5 X1-2
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]V. THẾ TRẬN TIẾN BINH (TIÊN NHÂN CHỈ LỘ) VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU[/b]

[FEN]rheakaehr/9/2c4c1/p1p1p1p1p/9/2P6/P3P1P1P/1C5C1/9/RHEAKAEHR w – – – 17[/FEN]Đây cũng là một kiểu ra quân mà bên đi tiên muốn che giấu thế trận chính với nước đi ban đầu là 1. B3.1 hoặc 1. B7.1. Người ta gọi thế trận này là trận [b]Tiến Binh[/b] hay [b]Khởi Binh[/b], nhưng làng cờ nhiều nơi hay gọi là trận [b]Tiên nhân chỉ lộ[/b]. Xem hình.

Với kiểu ra quân như thế nó biến hóa rất phức tạp, có thể diễn thành Thuận Pháo, Nghịch Pháo, Bình Phong Mã, Đơn Đề Mã, Quải cước Mã hoặc Quá Pháo Cung. Còn bên đi hậu cũng đối phó linh hoạt bằng đủ kiểu trận, từ Nhảy Mã, Lên Tượng, Đẩy Tốt, Pháo đầu, Liễm Pháo, Pháo Quá Cung… Từ thế kỷ 18, 19 đã thấy kiểu chơi này xuất hiện và bên đi hậu thường đối phó bằng tiến Tốt lên hình thành trận Đối Binh. Những thập niên đầu thế kỷ này các danh thủ nghiên cứu sáng tạo cho bên đi hậu nhiều kiểu đối phó mới, phức tạp hơn. Đặc biệt những thập kỷ gần đây, lối chơi của các danh thủ có nhiều biến hóa nên trận Tiên nhân chỉ lộ được hâm mộ hơn.

Trong những kiểu đối phó của bên đi hậu, người ta thích chơi trận Liễm Pháo hay còn gọi là trận Tốt để Pháo, tức là khi bên tiên đi 1.C7.1 thì bên hậu đáp lại bằng 1…P2 -3. Trường hợp bên đi hậu đi 1…P8 -3 thì gọi là Quá Cung Liễm Pháo hay Kim Câu Pháo.
[b]Cần lưu ý[/b]: bàn cờ vốn đối xứng giữa hai bên và giữa hai cánh. Do đó chỉ cần nghiên cứu một cánh cũng đủ để hiểu cánh bên kia. Chẳng hạn lý thuyết nêu 1. B7.1 B7.1 2. P8-3 P2-5 3. M8.7 M2.3 nhưng trong thực tế các danh thủ có khi lại đi: 1. B3.1 B3.1 2. P2-7 P8-5 3. M2.3 M8.7, thì đó chỉ là diễn biến đối xứng mà thôi. Những ai chơi cờ muốn tiến lên đỉnh cao đều phải nghiên cứu và chơi thông thạo trận Tiên nhân chỉ lộ, khi cầm quân đi trước cũng như cầm quân đi sau. Sau đây chúng ta xem qua một số diễn biến của hai bên trong kiểu chơi phức tạp này.

[b]IV. THẾ TRẬN PHÁO TAI SĨ (SĨ GIÁC PHÁO) VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU[/b]

[FEN]rheakaehr/9/4c1c2/p1p1p3p/6p2/9/P1P1P1P1P/1CH2CH2/9/R1EAKAE1R w – – – 17[/FEN]Bên đi tiên sáng tạo ra một kiểu khai cuộc với nước đi ban đầu là 1. P2-4 hoặc 1. P8-6, nhằm che giấu ý đồ chiến lược. Người ta gọi đây là thế trận Pháo tai Sĩ hay Sĩ Giác Pháo, vì con Pháo này không quá cung mà chỉ vào chỗ tai Sĩ để khiêu khích đối phương bày trận trước. Kiểu chơi này sau khi hình thành, lộ dạng là trận Phản Công Mã hoặc Đơn Đề Mã nhưng lợi được một nước nhờ đi trước. Xem hình.

Thế trận này mới xuất hiện khoảng ba thập kỷ gần đây và nay coi như đã định hình. Hình thức ban đầu bố trí để phòng thủ nhưng nếu đối phương sơ hở thì nhanh chóng phản công, nên nó bộc lộ là mộ kiểu chơi rất lợi hại. Bên đi hậu không biết cách đối công rất dễ trở thành bị động, thất bại. Nay xin giới thiệu một số thế trận của bên đi hậu đã định hình chống lại trận Pháo tai Sĩ.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo tai Sĩ (Sĩ giác Pháo) – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-4 P2-5 2. M8.7 B7.1
3. M2.3 P8-7 4. X1-2 M8.9
5. X9-8 B7.1 6. P8.6 B7.1
7. M3/1 P5-1 8. B7.1 T3.5
9. P8/5 T5.7
DIAG{ #10 RED }
/*Bên tiên tranh thủ ra quân nhanh hai cánh, cố tình cho đối phương lời Tốt để chậm triển khai. Ở nước thứ 7 bên hậu bỏ Pháo đầu rất đúng, bây giờ nên bỏ Tốt để củng cổ bằng 9…M2.3 10. P8-3 S4 5, thế cờ bình ổn.*/
10. M7.6 T7.5
11. P8-3 P7.4 12. X8.8 S6.5
13. M6.4 P7-1 14. X2.6 M2.4
15. X8-6 X1-2 16. B7.1 B3.1
}END[/game]
[b]+-[/b]
Ván cờ tiếp diễn: 17. X8.5 Ps-3 18. T3.5 X2.8 19. X5-9 X2/2 20. M1.3 P1-5? 21. M4/5 X2-5 22. P4.7! Trắng ưu thế thắng.

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo tai Sĩ (Sĩ giác Pháo) – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-4 P2-5 2. M8.7 M2.3
3. M2.3 M8.9
DIAG{ #4 RED }
/*Mã nhảy lên biên là chính xác nếu như 3…M8.7? 4. X1-2 X9-8 5. X2.6, Trắng có thế công mạnh mẽ.*/
4. X9-8 X1-2
5. X1-2 P8-7
/*Đen có thể chơi 5…X9-8 8. P8.4 B3.1 7. X2.5 (hoặc 7. B3.1 P8.2 8. P4-5 B9.1 9. X2.1 S4.5, đối công) 7…B7.1 8. T7.5 P5-4 9. X2-3 T7.5 10. P4.4 P8.7 11. B3.1 M3/1, đối công.*/
6. P8.4 B3.1
7. X2.5 P7.4 8. T3.1 P5-7
9. X2-7 T7.5 10. X7-2 X9-8
11. X2.4 M9/8 12. P8-7 X2.9
13. M7/8 B7.1 14. B7.1 M8.6
15. M8.7 M6.4 16. P4-5 M4.5
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo tai Sĩ (Sĩ giác Pháo) – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-4 B7.1
2. M2.1 P8-5
/*Đen cũng thường chơi 2…P8.4 3. B3.1 B7.1 4. X1-2 B7-8 5. P8-5 M8.7 6. M8.7 M2.1 7. X9-8 X1-2 8. X8.4 X9-8 9. B1.1 P2-3 10. X8-2 X8.5 11. M1.2 P8-3 12. T7.9 S4.5, đối công.*/
3. M8.7 M8.7
4. X1-2 M2.1
5. T7.5 P2-3
DIAG{ #6 RED }
/*Đen có thể chơi: 5…X1.1 8. P8-9 X9.1 7. S6.5 P2-3 8. X2.4 X1-4 9. P9.4 X4.3 10. X9-8 X9.6, thế trận còn phức tạp.*/
6. X9-8 X1-2
7. P8.4 X9.1 8. X2.4 B1.1
9. B1.1 X9-6 10. S6.5 X6.3
11. X2-8 S4.5 12. M1.2 X6-4
13. P4-3 B3.1 14. B3.1 B3.1
15. Xt-7 P3.2 16. X8-6 }END[/game]
[b]+-[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo tai Sĩ (Sĩ giác Pháo) – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-4 B7.1
2. M2.1 M8.7
3. X1-2
/*Trắng có thể 3. M8.7 X9-8 4. T7.5 B3.1 5. X1-2 P8.4 6. X9.1 M2.3 7. B1.1 X1.1 8. X9-6 X1-6 9. S6.5, Trắng ưu.*/
3. … X9-8
4. X2.4
DIAG{ #4 BLUE }
/*Có thể đổi lại 4. X2.6 P8-9 5. X2-3 T7.5 6. M8.7 M2.1 7. P8-9 B3.1 8. X9-8 X1-2 9. T7.5 P2-3 10. X8.9 M1/2, đối công.*/
4. … P8-9
5. X2-4 M2.3 6. M8.7 T3.5
7. B7.1 B9.1 8. S6.5 S4.5
9. T7.5 M7.8 10. X9-6 B7.1
11. X4-3 M8.9 12. X3.2 P2-1
13. M7.6 X8.4 14. M6.7 X1-2
15. M7.9 X2.2 16. B3.1 M9.7
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]B. PHÁO QUÁ CUNG VỚI CÁC TRẬN KHÁC[/b]

[FEN]rheakaer1/9/1c4hc1/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C1C2H2/9/RHEAKAE1R w – – – 1[/FEN]Ngoài trận Pháo đầu, bên hậu còn thử nghiệm nhiều kiểu chơi khác khởi đầu bằng nước Nhảy Mã (M8.7) hoặc tiến Tốt (C7.1 hay C3.1) cũng có thể hoành Xe sớm (X9.1). Tất cả các nước này có thể đưa bên hậu về các trận Bình Phong Mã, Đơn Đề Mã hoặc Phản Công Mã, tạo tình huống đổi công rất phức tạp.

Sau đây xin giới thiệu khái quát những kiểu chơi trên đã bước đầu định hình:

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung với các trận khác – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 M8.7 2. M2.3 X9-8
DIAG{ #3 RED }
3. B7.1
/*Nếu Trắng đi 3. B3.1 P8-9 4. T7.5, bây giờ Đen có các phương án:
*Một là 4…P2-4 5. M8.7 B3.1 6. X9-8 M2.3 7. P8-9 X1.2 8. P6.4 M3.4 9. P6-3 T7.5 10. X1-2 X8.9 11. M3/2. M4.6, đối công.
*Hai là 4…P2-5 5. M8.7 M2.3 6. X9-8 B3.1 7. P8-9 X8.4 8. X8.4 X1-2 9. X8.5 M3/2 10. X1.1 M2.3 11. X1-8 B7.1 12. X8.3 M7.6 13. S6.5 P5-7 14. B7.1 B3.1 15. X8-7 T7. 5, cân bằng.
*Ba là 4…B3.1 5. P8.4 M2.3 6. M8.9 M3.4 7. P8-3 X1-2 8. X9-8 P2.5 9. X1.1, Trắng ưu.
*Bốn là 4…B3.1 5. X1.1 X8.4 6. X1-7 M2.1 7. B9.1 P2-3 8. X7-8 X1-2 9. X9.1 X8-4 10. P6/1 T7.5 11. S6.5 X4/1 12. P8.5 M7/8 13. P6/1 P3-4! 14. P6-7 M8.6 15. X8.3 M6-8 16. M8.9 B7.1 17. X9-8 B7.1, Đen ưu thế vì Trắng bị kẹt quân ở cánh trái.*/
3. … B7.1
/*Nếu Đen đi 3…P2-3 4. M8.7 B7.1 5. T3.5 P8.3 6. P8/1 B3.1 7. P8.2 P8-6 8. P2-7 B3.1 9. X9.2 M2.1 10.P7.3 X1-2 11. B3.1 B7.1 12. P7.3 P6/2 13. M3.4, Trắng ưu.*/
4. M8.7 M2.1
5. P8.4
/*Các danh thủ cũng thường đổi lại:
*Một là 5. T3.5 T7.5 6. X1-2 X1.1 7. P8.2 B3.1 8. B7.1 X1 3 9. M7.6 X3.3 10. X2.4 P8-9 11. S4.5 S6.5 12. X9.2 X8.5 13. P8-2 P2-3 14. X9-8 B9.1 15. X8.4 P9.1 16. X8.1 B1.1 17. M6/8 X3.2 18. P2/1, Trắng ưu.
*Hai là 5. T7.5 X1.1 6. X1-2 P8.4 7. S4.5 X1-4 8. P8.2 X4.5 9. B3.1 X4-3 10. X9.2 M7.6 11. M3.1? P8.2 12. P8/3. M6.7 13. P6/1 P8/1 14. P6-7 X3-2 15. P8.6 X2/4 16. B3.1 X2.8, Đen ưu.*/
5. … P8.5
/*Đen cũng có thể chơi: 5…X1.1 6. M7.6 X1-6 7. T7.5 X6.7 8. X1.1 X6-9 9. M3/1 P2-4 10. M8.5 T7.5 11. X9.1 P8-9 12. B7.1 M7.5 13. M1.3 B3.1 14. X9-4 Ms.7 15. X4.5 B9.1 16. S6.5 S6.5 17. P6-7 X8-6 18. X4-1 B3.1 19. T5.7 X6.4, cân bằng.
Trường hợp Đen chơi 5…P8/1 6. T3.5 P8.4 7. S4.5 T7.5 8. X1-4 S6.5 9. B9.1 X1.1 10. X4.4 P2-4 11. P6.5 X1-4 12. B3.1, Trắng ưu.*/
6. T3.5 P2-4
7. B9.1 T7.5 8. S4.5 X1.1
9. X9-8 X1-3 10. X1-4 S6.5
11. P8.1 M7.8 12. X4-2 M8.7
13. T5/3 P8/5 14. X2.4 B3.1
15. M7.9 X8-7 16. T7.5 B7.1
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung với các trận khác – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 B7.1 2. M2.3 M8.7
3. X1-2
DIAG{ #3 BLUE }
/*Nếu như 3. B7.1 X9-8 4. M8.7 M7.6 5. X1-2 P2-5 6. T3.5 P8.4 7. S4.5 M2.3 8. X9-8 X1.1, Đen dễ chơi hơn.*/
3. … X9-8
/*Trường hợp Đen đi 3…P8.2 4. M8.9 M2.3 5. P8-7 X1-2 6. X9-8 P2.2 7. B7.1 X9.1 8. T3.5 X9-4 9. S4.5 X4.3 10. B9.1, Trắng ưu.*/
4. X2.4 M2.3
/*Đen còn các khả năng:
*Một là 4…T3.5 5. M8.7 M2.3 6. B7.1 S4.5 7. B3.1 B7.1 8. X2-3 M7.8 9. P8.4, Trắng ưu.
*Hai là 4… M2.1 5. B9.1 T7.5 6. M8.9 S6.5 7. T7.5 P8-9 8. X2-6 X8-6 9. S6.5 XS.4 10. X9-6 X1.1 11. P8.2 M7.8 12. P8-7 P2-4 13. P7.5! T5/3 14. P6.5 P9-5 15. P8-8 X8-2 16. Xs-8 X2.5 17. M9/8 X1-2 18. X6-8, Trắng ưu.
*Ba là 4…P8-9 5. X2-4 M2.3 6. M8.7 T3.5 7. B7.1 P2.4 8. B3.1 B7.1 9. X4-3 M7.8 10. T7.5 S4.5 11. X3-4 X8.4 12. M7.6 M6.4 13. X4-6 P2-9 14. P8-7 X1-2 15. P7.4 B9.1, cân bằng.*/
5. M8.7
/*Trường hợp Trắng đi: 5. T7.5 P8-9 6. X2-6 T3.5 7. M8.6 S4.5 8. P8-7 M7.6 9. X6.1 M6.7 10. P7.4 X1-2 11. X9-8 X8.8 12. S6.5 X8-6 13. X8.6 M7.5 14. S5.4 X6-4 15. T3.5 X4-7 16. S4/5 P9-8 17. M3.2 X7/2 18. X6/1 X7-5 19. M2.4 X5/2 20. M4/3 B9.1, Đen có phần ưu hơn.*/
5. … P2.2 6. B7.1 M7.8
7. X2-6 T3.5 8. T7.5 M8.7
9. P8.1 M7/6 10. X6-4 P8.2
11. P8/2 P2/3 12. P8-2 X8-9
13. P2-4 P2-6 14. X4-2 P6.7
15. X2.1 S4.5 16. X2/4 X1-4
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung với các trận khác – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 B3.1
DIAG{ #2 RED }
/*Hầu hêt các danh thủ đều đi M8.7 hoặc B7.1 hoặc X9.1 chứ hiếm người chơi 1…B3.1. Tuy nhiên gần đây một vài danh thủ thử nghiệm nước đi mới này, chưa ai có kết luận hay dở ra sao.*/
2. M2.3 M8.7
3. M8.9 M2.3 4. B3.1 X9-8
5. X1-2 X1.1 6. S4.5 X1-4
7. T7.5 T7.5 8. B7.1 X4.3
9. X9-7 B7.1 10. B7.1 T5.3
11. B9.1 M3.2
/*Nếu Đen sai lầm đi 11…B7.1? 12. M9.8 X4-8 13. X2.S M7.8 14. P8.5 P8-2 15. X7.5 Trắng ưu thế.*/
12. M9.8 P2.3
13. P8.3 T3/1 14. P8.4 B7.1
15. P6.7 M7.8 16. P6/2 T3.5
}END[/game]
[b]=+[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung với các trận khác – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 X9.1 2. M2.3 T3.5
DIAG{ #3 RED }
/*Đen có thể chơi 2…X9-4 3. S4.5 M2.3 4. X1-2, bây gíờ Đen có hai cách đi:
*Một là 4… B3.1 5. M8.9 M8.9 6. T3.5 B9.1 7. P8.2 X4.4 8. P8/3 P8-4 9. P8-6 X4-2 10. Ps-7 M3.2 11. P6.3 T3.5 12. B9.1 X2.2 13. P6-8 X2/3, cân bằng.
*Hai là 4…M8.9 5. M8.9 B9.1 6. P8-7 X4.3 7. X2.8 P8-6 8. X9-8 X1-2 9. X8.4 T3.5 10. B9.1 B3.1 11. P6-4 S4.5 12. T3.5 X4-8 13. X2/1 M9.8 14. P4/1 P6-7 15. B3.1 P2-1 16. X8.5 M3/2, cân bằng.*/
3. S4.5 X9-4 4. B7.1
/*Nếu Trắng đi: 4. M8.9 M8.9 5. P8-7 X4.3 6. X9-8 B1.1 7. X1-2 B9.1 8. X2.6 P8-6 9. P7.4? M2.1 10. X8.6 P2-3 11. X2.2 P5.1 12. Ps-7 M1.3 13. X8.1 P3-4 14. X2-4 M9.8 15. B3.1 X1.2 16. X8/5 M3.4, Đen lời quân chiếm ưu.*/
4. … P2-3
5. T3.5 B9.1 6. B1.1 B9.1
7. X1.4 M8.7 8. M8.7 X4.5
9. M7.6 B7.1 10. X9-8 M2.4
11. P8/1 P3.3
/*Có danh thủ sai lầm đi: 11…X1-2 12. P8-6 X4/1 13. X8.9 X4-9 14. X8-6 Tg.1 15. X6/1 Tg/1 16. X6.1 Tg.1 17. Ps-9, Trắng ưu thế.*/
12. M6.7 M4.3
13. X1-7 M3.1 14. X7-2 P8-9
15. P8.8 S4.5 16. B9.1 M1/3
}END[/game]
[b]+=[/b]

[b]2. PHÁO QUÁ CUNG BỊ PHÁO ĐẦU PHÁ (KIỂU MỚI)[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu mới) – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5
2. M2.3 M8.7
DIAG{ #3 RED }
}END[/game]
 

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu mới) – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5
2. M2.3 M8.7
3. S4.5 X9-8
DIAG{ #4 RED }
/*Đen còn hai khả năng khác:
*Một là 3…X9.1 4. X1-2 M2.3 5. M8.9 X9-4 6. X2.6 B5.1 7. P6-5 M3.5 8. P8.4 P5/1 9. P8-5 M7.5 10. X2-3 P2-5 11. X3-4 B5.1 12. B5.1 M5.3 13. B5.1 M3.4 14. B5.1 Pt.5 15. T3.5 X1-2 16. X9.1 X2.5 17. B5.1, Trắng hơi ưu.
*Hai là 3…M2.3 4. T3.5 X9-8 5. X1-4 X8.4 6. X4.7 M7/8 7. X4/3. B3.1 8. X4-5 S4.5 9. M8.9 B1.1 10. P8.4 X1.3 11. P8-3 B5.1 12. P3/2 X1-2 13. B9.1 B5.1 14. B5.1 M3.5 15. X5/1 P5.3 16. B9.1 P2-9 17. B9-8 X2-1 18. X5-4 X1-4, cân bằng.*/
4. T3.5 M2.3
DIAG{ #5 RED }
5. X1-4 B3.1
/*Đen cũng thường chọn các phương án khác:
*Một là 5…X8.4 6. X4.7 M3/5. 7. X4/3 B3.1 8. X4-6 M5.3 9. M8.7 S4.5 10. X6.2 P5-8 11. B7.1 T3.5 12. B7.1 X8-3 13. M7.8 P5.1 14. X6.2 X1-4 15. X6.1 S5/4. 16. B3.1 P2-1, cân bằng.
Hai là 5…B7.1 6. M8.7 S4.5 7. B7.1 P5-6 8. M7.6 T3.5 9. P8-7 X8.5 10. M6.7 P2.4 11. B3.1 X8/1 12. X9-8 P2-3 13. B3.1 X8-7 14. M716., Trắng ưu.*/
6. M8.9 X8.4
7. X9.1
/*Nếu như 7. P8.4 M3.2 8. P8-3 T7.9 9. B3.1 B1.1 10. X4.4 X1.1 11. X9.1 X1-8 12. B9.1 B1-1 13. X4-9 Xs-5 Đen dễ chơi.*/
7. … P2-1 8. P8.4 X1-2
9. P8-7 B5.1 10. X4.6 B5.1
11. B5.1 M3.5 12. M9/7 P5.3
13. M7.6 X2.3 14. P7.2 X2/2
15. P7/2 X2-6 16. X4.2 M5/6
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu mới) – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. M8.9
DIAG{ #3 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 3. T3.5 X9-8 4. S4.5 M2.3 5. M8.7 B3.1 6. X1-4 M3.4 7. B7.1 B3.1 8. T5.7 P2-3 9. T7/5 X1-2 10. M7.6 X2.7 11. P6.3 X8.7 12. X4.2 B7.1 13. X9.2 X2/2 14. M5/7 X2.3, Đen ưu.*/
3. … M2.3 4. T3.5 B3.1
5. S4.5 M3.4 6. X1-4 M4.5
7. P8.1 M5.7 8. P6-3 X1.1
9. M9/7 X1-4 10. X9.2 X9.1
11. X9-6 B5.1 12. X4.4 X4.6
13. P3-6 X9-8 14. M7.6 B5.1
15. X4-5 P2.1 16. X5-4 M7.5
}END[/game]
[b]=+[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu mới) – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.6
DIAG{ #4 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 4. M8.9 X9-4 5. S4.5 M2.3 6. P8.2?! X4.4 7. P8-7 P2.5! 8. T3.5 M3/5 9. X9-8 X1-2 10. B9.1 X2.6 11. B3.1 P5-2 12. T5/3 B3.1 13. P7-8 Pt-7, Đen lời quân chiếm ưu.*/
4. … X9-4
5. S4.5 B7.1
/*Nếu Đen đi 5…B3.1 6. X2-3 M2.3 7. T7.5 P5/1 8. M8.9 X4.1 9. P8.2 X4-6 10. P8-5 P2.5 11. P5.4 S4.5 12. X3/2 X1-2 13. X9-8 T3.5 14. B9.1 P2/3 15. B7.1 M7.8 16. B7.1 T5.3 17. X4-7, Trắng ưu.*/
6. X2-3 M2.1
7. M8.9 P5-3 8. P8-7 T7.5
9. X9-8 X1-2 10. X8.4 P2.1
11. X3-2 B1.1 12. T3.5 X4.3
13. X8-4 P2-1 14. P6.2 S4.5
15. P7-6 X4-6 16. X4.1 M7.6
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu mới) – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 M2.3 4. X2.4
DIAG{ #4 BLUE }
/*Trắng có thể chơi 4. S4.5 X9.1 5. X2.4 X9-4 6. M8.7 B5.1 7. B7.1 X4.5 8. P6-4 X1.1 9. P4.1 X4/3 10. P4.4 X1-3 11. P8-9 X4-6 12. P4-7 X3.1 13. X9-8 B3.1 14. B7.1 X3.2 15. M7.6 P2-3 16. T7.5 P5/1 17. X8.5 X3.2 (hoặc X3-2 18. M6.8 P3.5 cũng được) 18. X8-5 X3-4, cân bằng.*/
4. … X9.1
5. M8.7
/*Trắng nhảy Mã hơi yếu, muốn đối công thì 5. X2-7 X9-4 6. S6.5 P2/1 7. T7.5 P2-3 8. X7-8 B7.1 9. B9.1 M7.6 10. P6/2 B3.1, Đen dễ chơi hơn.*/
5. … X9-4 6. B7.1 X4.5
7. P6-4 B5.1 8. S6.5 M3.5
9. T7.5 X1.1 10. P8-9 X1-6
11. X2-6 X4/1 12. M7.6 B5.1
13. M6.5 M7.5 14. B5.1 X6.5
15. X9-6 X6-7 16. B5.1 P5.2
}END[/game]
[b]=+[/b]

[b]1. PHÁO QUÁ CUNG BỊ PHÁO ĐẦU PHÁ (KIỂU CŨ)[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5
2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]
 

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.4 X9-4
5. S6.5
DIAG{ #5 BLUE }
/*Các danh thủ đương đại thường lên S4.5 vừa kín cờ vừa có nhiều cơ hội trả đòn mạnh hơn.*/
5. … M2.3
6. X2-7 B5.1
7. X7.2 X1.2
8. P8-7
/*Nếu Trắng chơi 8. P6-7 X4.7 9. M8.9 P2.4 10. X7.1 P2-5 11. M3.5 (như 11. T3.5 P5-1 12. X9-8 P1-2 13. X8-9 X1-3 14. P7.5 P5.5 15. S5.4 P2-7, Đen ưu) 11…P5.4 12. T3.5 B5.1 13. X7-9 T3.1 14. X9-8 B5-6 15. P8.1 P5/4 16. B7.1 M7.5, Đen ưu.*/
8. … M3.5
9. X7-8
/*Trường hợp Trắng chơi 9. P6-5 X4.7 10. M8.9 B5.1, bây giờ nếu Trắng đi 11. P5.2 P2.5! hoặc như 11. B5.1 P5.3, còn nếu 11. B3.1 P2.5, hoặc là 11. X7-8 P2-3 12. P7.5 X1-3 13. P5-7 B5.1, tất cả các khả năng trên, Đen đều ưu thế.*/
9. … B5.1
10. P7.7 S4.5
11. B5.1
/*Nếu Trắng chơi 11. P6-5 M5.6 12. B3.1 M6.7 13. P5.2 X4.7 14. M8.7 Tg-4 15. P5-9 M7/5 16. P9.3 P5.2! 17. X8/1 M5/4, Đen ưu.*/
11. … P5.3
12. P6-5
/*Nếu Trắng đổi lại 12. Tg-6 P2-4! 13. P6.6 M5.4 14. S5.6 M4.3 15. Tg-5 P4-5 16. X8-5 M7.5, Đen ưu.*/
12. … M5.6
13. M3.5 P5.2 14. T7.5 M6.8
15. T5.7 X4.5 16. M8.6 P2-5
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.4 X9-4
5. S6.5 M2.3 6. X2-7 B5.1
7. X7.2 X1.2 8. P8.4 P2/1!
9. P6-5 P2-3 10. X7-3
DIAG{ #10 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 10. P5.3 M7.5! 11. P8-5 P5.2 12. X7.8 M3.4 13. X8.2 X1-4 14. T7.5 P5-7! 15. M3/2 M4.6 16. P5/2 X4.4, Đen ưu.*/
10. … M3.5
11. P8-7 X4.7! 12. M8.7 P3-7
13. X3-4 X1-4 14. X9-8 B5.1!
15. P5.2 P7.5 16. T3.1 P7-3
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.6 X9-4
5. S6.5 M2.3 6. X2-3 B5.1
DIAG{ #7 RED }
/*Đen tiến Tốt đầu mở đường cho Mã nhảy lên đầu. Bây giờ Trắng không dám bắt Mã vì Đen vọt Pháo đầu chiếu bắt lại Xe, thế cờ Đen bắt đầu phản công.*/
7. B3.1 M3.5
8. P8.4
/*Nếu Trắng đi 8. M3.4 P2.1! 9. M4.5 M7.5 10. P6-2 B5.1 11. P2.7 M5.4 12. X3.3 P5.4 13. T7.5 X1.2 14. P2-4 X4-6 15. P4-6 Tg.1 16. M8.6 P2.3! 17. B7.1 X1-5! 18. M6.5 B5.1, Đen ưu thế thắng.*/
8. … B3.1
9. M3.4 B1.1 10. M4.5 X4.2
11. B3.1 X4-5 12. X3-5 M7.5
13. B3-4 B5.1 14. B5.1 M5.6
15. P8/3 P2-4 16. M8.7 B3.1
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.6 X9-4
5. S6.5 M2.3 6. X2-3 B5.1
DIAG{ #7 RED }
7. P8.4 B3.1 8. P8-1 M7.9
9. X3-1 P2.5 10. T7.5 B5.1
11. X1-7 B5.1 12. M3.5 P2-5
13. T3.5 P5.5 14. Tg5-6 P5-9
15. X7-2 X4.5 16. M5.4 P9-7
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b] III. THẾ TRẬN PHÁO QUÁ CUNG VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU[/b]

Bên đi tiên không tấn công trung lộ mà dồn quân sang một cánh để uy hiếp đối phương, do đó nẩy sinh ra trận Pháo Quá Cung. Kiểu chơi này đặc trưng bởi nước đi đầu tiên là P2-6 hoặc P8-4, nghĩa là đưa Pháo sang chỗ tai Sĩ ở cánh bên kia, khác với Sĩ Giác Pháo là con Pháo vào chỗ tai Sĩ nhưng chưa quá cung.

Các tài liệu cổ như [b]Quất trung bí[/b] và [b]Mai hoa phổ[/b] đều có giới thiệu kiểu chơi này, điều đó cho thấy đây là một loại trận xuất hiện ít ra là trên 300 năm nay. Thế nhưng thời xưa người ta nghiên cứu không sâu nên giới thiệu [b]Pháo Quá Cung[/b] rất thô thiển, nhiều sai lầm, thậm chí biến nó thành một kiểu phòng thủ thụ động chứ không phải tấn công. Do đó các danh thủ đương đại nghiên cứu, sửa đổi và bổ sung để thế trận này trở nên lợi hại hơn, tích cực tấn công hơn. Điều lý thú là [b]Pháo Quá Cung[/b] được sử dụng cho cả bên đi hậu để tấn công bên đi tiên nếu bên đi tiên chơi trận [b]Phi Tượng đầu[/b]. Cần chú ý, chơi các quân dồn cục lại, ách tắc một cánh, rất dễ bị động trước sức ép của đối phương.

[b]A. PHÁO QUÁ CUNG VỚI PHÁO ĐẦU[/b]

Các tài liệu phát hiện Pháo đầu là phản đòn mạnh nhất để “trị” trận Pháo Quá Cung, do đó các tay cờ thời xưa chủ yếu nghiên cứu cách phá trận của Pháo đầu.

Để các bạn thấy được những sai lầm, nhược điểm của Pháo Quá Cung theo kiểu cổ điển, xin giới thiệu phần lý thuyết nêu trong Mai hoa phổ.