Cờ Tướng Khai cuộc cẩm nang: Chương IV Pháo đầu đối với bán đồ nghịch Pháo – Sau Ba Nước Vào Nghịch Pháo

[b]1. TRỰC XE VỚI PHƯƠNG ÁN XE TUẦN HÀ[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Trực Xe với phương án Xe tuần hà – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P2-5
2. M2.3 M8.9
3. X1-2
/*Trường hợp Trắng chơi 3. P5.4 S4.5 4. P8-5 M2.3 5. Pt-1 X9-8 6. M8.7 X1-2, Đen chủ động hơn. Còn nếu Trắng chơi 3. M8.7 M2.3 4. X9-8 X9.1 5. B7.1 X9-4 6. X1-2 P8-7 7. X2.4. Bây giờ Đen chơi 7… X1-2 8. P8.4 hoặc 7… B7.1 8. M7.6, hoặc 7… X4.5 8. M7.6. Cả ba trường hợp Trắng đều ưu thế.*/
3. … X9-8
4. M8.9 M2.3
5. X9-8 X1-2
DIAG{ #6 RED }
}END[/game]
 

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Trực Xe với phương án Xe tuần hà – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M8.9
3. X1-2 X9-8 4. M8.9 M2.3
5. X9-8 X1-2 6. B9.1
DIAG{ #6 BLUE }
6. … B9.1
7. X2.4 X2.4
8. M9.8 X2-6
9. X2-6 B3.1
/*Nếu Đen chơi 9… M9.8 10. M8.6 hoặc nếu 9… X8.1 10. X8.1, cả hai trường hợp này Trắng đều ưu thế.*/
10. M8.7 S6.5
11. P8.7 P5-6 12. P8-9 P6.1
13. P5.4 M3.5 14. X8.9 Tg5-6
15. P9-7 Tg6.1 16. P7/1 Tg6.1
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Trực Xe với phương án Xe tuần hà – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M8.9
3. X1-2 X9-8 4. M8.9 M2.3
5. X9-8 X1-2 6. B9.1 B9.1
7. X2.4 P8-7
DIAG{ #8 RED }
8. X2-6 X2.4
9. M9.8 X2-6
10. M8.6 X8.8
/*Đen còn hai khả năng khác là: 10… S6.5 11. M6.7 P7-3 12. P8.7 Trắng ưu, hoặc: 10… X8.4 11. M6.7 P7-3 12. P5.4 S6.5 13. P8.7 X6-4 14. X8.4 Trắng hơi ưu.*/
11. M6.7 P7-3 12. P8.7 S6.5
13. P5.4 Tg5-6 14. S6.5 X8/4
15. X8.8 X6-4 16. X6-8 P5-7
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Trực Xe với phương án Xe tuần hà – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M8.9
3. X1-2 X9-8 4. M8.9 M2.3
5. X9-8 X1-2 6. B9.1 B9.1
7. X2.4 P8-7 8. X2-6 X2.6
DIAG{ #9 RED }
9. P5-6 X8.8
10. P6.1 X2-3
11. P8.7 X3-4
/*Nếu Đen chơi 11… X3.1 12. P6.6 X3-7 13. P6-4 T3.1 14. S6.5 P7/1 15. X8.8 P5/1 16. Tg5-6, Trắng ưu lớn.*/
12. X6/1 P7.4
13. X6.1 P7.3 14. S4.5 M3/2
15. X8.9 X8-7 16. X6-2 X7/1
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Trực Xe với phương án Xe tuần hà – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P2-5 2. M2.3 M8.9
3. X1-2 X9-8 4. M8.9 M2.3
5. X9-8 X1-2 6. B9.1 X2.4
DIAG{ #7 RED }
7. P8-7 X2-6
/*Nếu Đen đổi Xe 7… X2.5 8. M9/8 bây giờ nếu Đen đi 8…P8.4 9. B3.1 P8-3 10. X2.9 P3.3 11. S6.5 M9/8 12. P7.5 P3/7 13. P5.4, Trắng ưu lớn. Còn nếu Đen đi 8…B9.1 9. B7.1 P8-7 10. X2.9 M9/8 11. P7.4 T3.1 12. M8.7 P7.4 13. M7.6, Trắng ưu. */
8. X8.8 B9.1
/*Đen còn hai khả năng khác là:
a) Nếu như 8… B3.1 9. B7.1 S4.5 10. P7.3 B9.1 11. X2.6 P8/1 12. X8/2 T3.1 13. M9.8 X6.3 14. M8.7, Trắng ưu.
b) Nếu như 7…P5-6 8. X8.8 P5-6 9. M9.8 B3.1 10. M8.9 M3.1 11. X8/2 B9.1 12. X8-9 M9.8 13. X9-5 P6-5 14. X5/1, Trắng ưu. */
9. X2.6 P5-6 10. M9.8 P6.1
11. X2-3 P8.7 12. X3-4 X6/1
13. P7.4 X6.1 14. P7.3 S4.5
15. P7-9 S5.6 16. M8.7 X8.4
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]24.29:[/b] hai quân hoặc nhiều quân luân phiên nhau đuổi bắt mãi một quân thì xử thua. (Các hình 81, 82)

[b]Hình 81:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2e1ka1P1/4a4/e8/p5R2/8c/7R1/P1p3p2/3rEh3/H2C2h1C/3K1HE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X2.1 P9/2
2. X3.1 P9.1
3. X2.1 P9.1
4. X3/2 P9/2
5. X2.1 P9.1
6. X3.1 P9.1
}END
[/game]

[b]Hình 82:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k4/9/9/9/3P5/4C4/2H6/6ppc/4p4/5K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. M7/5 B5-4
2. M5.7 B4-5
3. M7/5 B5-4
4. M5.7 B4-5
5. M7/5 B5-4
6. M5.7 B4-5
}END
[/game]
Hình 81 và 82 đều thuộc hai quân bắt mãi một quân nên phạm luật, xử bên Trắng thua.

[b]24.30:[/b] Bắt mãi quân đối phương có căn giả bị thua. (Các hình 83, 84, 85)
[b]Hình 83:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eaka3/9/4e4/9/6c2/3R5/4c4/4C4/4H4/3AKA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X6-3 P7-3
2. X3-7 P3-7
3. X7-3 P7-3
4. X3-7 P3-7
5. X7-3 P7-3
6. X3-7 P3-7
}END
[/game]

[b]Hình 84:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1r2khe1C/4a4/5ac1e/7R1/p8/9/9/9/4A4/3AK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X2-3 P7-8
2. X3-2 P8-7
3. X2-3 P7-8
4. X3-2 P8-7
5. X2-3 P7-8
6. X3-2 P8-7
}END
[/game]

[b]Hình 85:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eakae2/r4rH2/6P2/p3P3p/9/P5R2/5c2P/4E4/4A4/3AK1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X3/1 P6/2
2. X3.2 P6.2
3. X3/2 P6.2
4. X3/2 P6/2
5. X3.2 P6.2
6. X3/2 P6/2
}END
[/game]
Hình 83, 84 và 85 Xe Trắng bắt mãi quân có căn giả, nên bị xử thua.

[b]24.31:[/b] Hai hoặc nhiều quân bắt một quân của đối phương có căn thật thì hòa.(Các hình từ 86 đến 89)
[b]Hình 86:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3akae2/9/4e3r/8c/p8/7R1/P8/9/4A4/r1EAK3R w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X2.2 P9.2
2. X2/2 P9.1
3. X2/1 P9/1
4. X2.1 P9/2
5. X2.2 P9.2
6. X2/2 P9/2
}END
[/game]

[b]Hình 87:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1r2kae2/4a4/4e4/4R3p/5P3/2R6/4c4/4r4/4A4/2E1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X7/1 P5/1
2. X7.1 P5.1
3. X7/1 P5/1
4. X7.1 P5.1
5. X7/1 P5/1
6. X7.1 P5.1
}END
[/game]

[b]Hình 88:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2e1ka2c/4a4/4e3r/8c/p8/9/P4R3/8R/4A4/r1EAK3C w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X4.3 Pt.1
2. X4/1 Pt.1
3. X4/1 Pt/2
4. X4.2 Pt.1
5. X4/1 Pt/1
6. X4.1 Pt.1
}END
[/game]

[b]Hình 89:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a3c/2h1ec3/2R6/8p/C8/8P/3CE4/4A4/4KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P6-7 M3/1
2. X7-9 M1.3
3. X9-7 M3/1
4. X7-9 M1.3
5. X9-7 M3/1
6. X7-9 M1.3
}END
[/game]
Bốn hình trên (86, 87, 88 và 89 ) các quân bên Trắng bắt mãi quân có căn của đối phương nên không phạm luật, xử hòa.

[b]24.32:[/b] Bắt mãi một quân đối phương đồng thời là đòi đổi quân vẫn thuộc về luật bắt mãi, nên bị xử thua. (Các hình 90, 91, 92, 92)
[b]Hình 90:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak1r2/4a4/1C2e4/9/6p2/9/9/9/7R1/c1EAK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X2-9 P1-2
2. X9-8 P2-1
3. X8-9 P1-2
4. X9-8 P2-1
5. X8-9 P1-2
6. X9-8 P2-1
}END
[/game]

[b]Hình 91:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/CC7/3r5/1R7/5r3/4E4/4A4/c3KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X8-9 P1-2
2. X9-8 P2-1
3. X8-9 P1-2
4. X9-8 P2-1
5. X8-9 P1-2
6. X9-8 P2-1
}END
[/game]
Hình 90 và 91, Xe Trắng một nước đuổi bắt Pháo, nước sau cũng bắt Pháo kiêm cả đòi đổi quân, nhưng vẫn bị phạm luật, nên xử thua.

[b]Hình 92:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e1h2/4p3p/9/1p1r2P1P/c3RR3/E2CC3E/4p4/2p2K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X5-6 X4-5
2. X6-5 X5-4
3. X5-6 X4-5
4. X6-5 X5-4
5. X5-6 X4-5
6. X6-5 X5-4
}END
[/game]

[b]Hình 93:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1r1ak1e2/H1RHC4/4e4/9/9/9/4P4/9/4p4/5K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X7-8 X2-3
2. X8-7 X3-2
3. X7-8 X2-3
4. X8-7 X3-2
5. X7-8 X2-3
6. X8-7 X3-2
}END
[/game]
Hình 92 và 93, Xe Trắng tuy đòi đổi mãi Xe Đen, nhưng lại có một quân khác bắt mãi Xe Đen, nên phạm luật, xử thua.

[b]24.33:[/b] Một quân bắt mãi một quân của đối phương để gỡ nước mất quân thì thua. (Từ hình 94 đến hình 96)
[b]Hình 94:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 5k3/4P4/9/9/9/9/9/5H3/9/3KRr1c1 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. M4/2 X6-7
2. M2.4 X7-6
3. M4/2 X6-7
4. M2.4 X7-6
5. M4/2 X6-7
6. M2.4 X7-6
}END
[/game]

[b]Hình 95:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k4/9/4c4/6PC1/9/9/9/4EH3/4A4/3AKR1rc w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. M4/2 X8-7
2. M2.4 X7-8
3. M4.2 X8-7
4. M2/1 X7-8
5. M1.2 X8-7
6. M2/1 X7-8
}END
[/game]
Hình 94 và 95, bên Trắng dùng Mã đuổi bắt mãi Xe Đen, nên bị xử thua.

[b]Hình 96:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN C4k3/3P5/9/5c3/1P7/2E6/2P2r3/3p1R3/5K3/9 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P9/6 X6/1
2. P9.1 X6/1
3. P9.1 X6.2
4. P9/2 X6/1
5. P9.1 X6.1
6. P9/1 X6/1
}END
[/game]
Pháo Trắng liên tục đuổi bắt mãi Xe Đen, nên bị xử thua.

[b]24.34:[/b] Dọa chiếu rút ăn quân, hoặc dọa chiếu Tướng ăn quân mãi, xử hòa.
[b]Hình 97:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN C1Ha5/3Rak3/4ec3/2p6/h5e2/9/1p6r/4E4/4A4/2E1KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P9/1 Tg6/1
2. P9.1 Tg6.1
3. P9/1 Tg6/1
4. P9.1 Tg6.1
5. P9/1 Tg6/1
6. P9.1 Tg6.1
}END
[/game]

[b]Hình 98:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 5k3/1h7/9/3P5/P1r5c/2E5R/6P2/4E4/4A4/3AK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X1-2 P9-8
2. X2-3 P8-7
3. X3-1 P7-9
4. X1-2 P9-8
5. X2-1 P8-9
6. X1-2 P9-8
}END
[/game]

[b]24.35:[/b] Cản mãi không thay đổi, xử hòa. (Các hình 99, 100)
[b]Hình 99:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k4/3P2P1P/9/9/6e1c/5p1C1/9/9/4A4/3AK1p2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P2-1 P9-8
2. P1-2 P8-9
3. P2-1 P9-8
4. P1-2 P8-9
5. P2-1 P9-8
6. P1-2 P8-9
}END
[/game]

[b]Hình 100:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k1e2/3P5/c3e2c1/7R1/9/9/9/9/4K4/9 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X2-4 P8-6
2. X4-1 P6-9
3. X1-8 P1-2
4. X8-3 P9-7
5. X3-4 P7-6
6. X4-9 P2-1
}END
[/game]

[b]24.36:[/b] Đòi đổi mãi, thí mãi đều xử hòa. (Các hình từ 101 đến 104)
[b]Hình 101:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eak4/4a4/4e4/9/2p2r3/r8/1R7/4E4/9/1R2K1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. Xt.1 X1.3
2. Xt/3 X1/2
3. Xt.2 X1/3
4. Xt.3 X1.2
5. Xt/2 X1/1
6. Xt.1 X1/2
}END
[/game]

[b]Hình 102:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3r1k3/4P4/9/c1p2r3/9/9/2R6/4E4/4A4/4K1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X7-3 X6-7
2. X3-2 X7-8
3. X2-4 X8-6
4. X4-1 X6-9
5. X1-2 X9-8
6. X2-3 X8-7
}END
[/game]

[b]Hình 103:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2ek5/3c5/4eH3/1R2p4/9/9/3r5/3R1p3/3K5/9 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X8/3 X4/1
2. X8.1 X4/2
3. X8.2 X4.3
4. X8/3 X4/1
5. X8.1 X4/2
6. X8.2 X4.3
}END
[/game]

[b]Hình 104:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1r1ak4/4aP3/e1P1e4/4C4/9/3R5/9/9/4p4/3K5 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. B7-8 X2-3
2. B8-7 X3-2
3. B7-8 X2-3
4. B8-7 X3-2
5. B7-8 X2-3
6. B8-7 X3-2
}END
[/game]

[b]THÍ DỤ VỀ BẮT MÃI[/b]
[b]Hình 105:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2ca1k3/4a4/e3e4/2P5P/6p2/1c7/9/E7H/2hR5/2EAK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. B7-6 T1.3
2. B6-7 T3/1
3. B7-8 T5.3
4. B8-7 T3/5
5. B7-6 T1.3
6. B6-7 T3/1
}END
[/game]
Xe Trắng lợi dụng di chuyển Tốt, khiến Pháo Đen mất ngòi không giữ Mã được, Xe Trắng cũng như là bắt mãi mà không có căn của Đen, nên Trắng bị xử thua.

[b]THÍ DỤ VỀ KHÔNG PHẢI BẮT MÃI[/b]
[b]Hình 106:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3k2e2/4P4/4e4/9/8p/6Ec1/6P1P/3AE4/4pp3/1p1K3R1 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X2.1 P8.1
2. X2/1 P8/1
3. X2.1 P8.1
4. X2/1 P8/1
5. X2.1 P8.1
6. X2/1 P8/1
}END
[/game]
Bên Trắng tiến thoái Xe để mỗi nước đều bắt Pháo Đen, nhưng Pháo Đen không chạy cũng không có quân khác bảo vệ, Xe Trắng không tính bắt mãi Pháo, nên xử hòa.

[b]THÍ DỤ VỀ BẮT NHAU MÃI[/b]
[b]Hình 107:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Trắng(vs)Đen
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3akae2/c2R1R2c/4e4/9/9/9/9/4E4/4K4/2E6 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X4/2 S4.5
2. X4.2 S5/4
3. X6/4 S4.5
4. X6.4 S5/4
5. X4/2 S4.5
6. X4.2 S5/4
7. X6/4 S4.5
}END
[/game]
Hai bên đều phạm luật bắt mãi nên hòa.

[img]xq10-0.jpg;left;[/img]Tiến sĩ Robert Howard tại Đại học New South Wales cho rằng nghiên cứu của mình ủng hộ ý kiến rằng đàn ông có khả năng bẩm sinh để chiếu tướng chị em và giành chiến thắng các ván đấu.

Từ lâu đàn ông vẫn giữ ngôi thống trị trong thành tựu trí tuệ. Gần như tất cả những thiên tài được công nhận là nam giới, đàn ông cũng giành nhiều giải Nobel hơn phụ nữ. Có rất nhiều lý giải cho điều này. Trong đó có người cho rằng đàn ông có cơ hội giáo dục nhiều hơn và có nhiều hình mẫu để theo đuổi hơn. Nhưng người khác lại nhìn theo quan điểm tiến hoá mà cho rằng đàn ông sở hữu nhiều tính cách bẩm sinh có lợi thế, như tính cạnh tranh, hiếu thắng.

Xã hội đã thay đổi rất nhiều trong những thập kỷ gần đây, và Howard muốn biết liệu những thay đổi này có tác động tới lĩnh vực trí tuệ, cụ thể như môn cờ vua hay không. Howard so sánh kết quả thi đấu của 10, 50 và 100 kỳ thủ hàng đầu của nam và nữ. Ông nhận thấy cho dù xã hội đã đạt được sự công bằng trong 30 năm qua, vẫn có sự khác biệt lớn về giới tính, cụ thể là phụ nữ vẫn chưa vượt đàn ông trong cuộc so tài về trí tuệ.

Howard cho rằng kết quả nghiên cứu đã loại trừ lý giải về sự thiếu giáo dục ở phụ nữ. Thay vào đó sự khác biệt bẩm sinh của đàn ông và đàn bà trong quan điểm tiến hoá là nguyên nhân hợp lý hơn cả.