Dựa thế tạo hình để liên tục công sát

[img]xq520-0.jpg;right;Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa, Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh[/img]Vào những lúc rảnh rỗi anh thường bầy bàn cờ chơi một mình đề tìm nước đi hay. Ở huyện bên có một ông già cao cờ. Anh hay sang thăm và thi đấu với ông. Anh thua nhiều hơn được. Càng thua càng ham, anh bỏ bễ cả việc nhà để đi đánh cờ. Người vợ khuyên bảo chôgng không được giận lắm, một hôm ôm con mấy tháng tuổi bỏ về nhà mẹ đẻ. Chị muốn chồng phải đến tìm mình xin lỗi, hứa không còn chơi cờ nữa rồi mới về với chổng. Đợi cả tuần không thấy chồng đến chị bắt đầu lo. Chị thắc thỏm định ôm con về tìm chồng thì thấy anh đến. Chị làm mặt giận bỏ vào nhà trong. Anh chổng xách theo con gà, làm cơm thết đãi cả nhà. Đoạn anh nói xin nhờ bố mẹ vợ trông nom giúp vợ và con, anh sẽ lên đường đi học cờ ở nơi xa. Bao giờ thành tài anh mới về. Chị vợ nghe càng giận, không cho anh gặp mặt.

Ngày hôm sau, anh từ biệt gia đình, hàng xóm, xuống thuyền đi theo sông Kỳ Cùng và từ đó không thấy anh về nữa. Chị vợ đợi chồng một tuần, ba tuần, một năm, ba năm. Chị càng đợi càng bồn chồn nhớ anh da diết. Chiều chiều, chị trèo lên đỉnh núi, mắt dõi về phương xa, hướng anh đi khuất nẻo chân trời. Đứa con chị bồng trên tay nhớ bố khóc thút thít. Tiếng trẻ con khóc vọng xuống chân núi làm rừng núi buồn lây. Các chú chim non ở các tổ chim rải rác quanh chân núi ngóng lên đỉnh chiêm chiếp như muốn gọi người chồng trở về. Một hôm, người ta không nghe thấy tiếng khóc và tiếng chim kêu nữa. Chị vợ bồng con đã hóa đá trên đỉnh núi.

Bảy năm sau, người chồng bỗng trở về. Bà con làng xóm gặp anh thì mừng lắm. Trông anh rắn rỏi, cương nghị hơn ngày ở nhà. Nghe bà con kể lại vợ đã hóa thành đá trên đỉnh núi anh đau đớn nghẹn ngào. Anh leo lên đỉnh núi, thắp cho chị một nén hương và rút trong túi bên mình ra một quân cờ. Những năm lưu lạc bên Tầu anh đã trở thành cao thủ trong làng cờ. Vua nước Tầu mời anh vào cung. Các cao thủ của Vua nước Tầu lần lượt bị anh đánh bại. Vua nước Tầu muốn gả công chúa cho anh. Anh nhớ người vợ ở quê nhớ đến con còn bé, anh xin cáo từ. Ngày chia tay nhà vua tặng anh bộ quân cờ bằng ngọc. Ai để bộ quân cờ này trong người vào mùa đông thì ấm, mùa hè thì mát. Đêm đêm, bộ quân cờ phát ra ánh sáng xanh biếc.

Anh muốn cho vợ xem nhưng vợ anh không còn nữa. Anh muốn dạy con anh chơi cờ nhưng con anh đã là vật vô tri, hình như mi mắt còn vương ngấn lệ. Anh đặt quân Tướng dưới chân người vợ hiền thảo chờ chồng.

Kể từ ấy, không ai biết anh đi đâu.

Bà con gọi đấy là hòn Vọng Phu. Ở dưới chân bức tượng đá có một hòn đá nhỏ xanh biếc, mặt phẳng lý, người ta bảo đấy là quân Tướng trong bộ quân cờ bằng ngọc. Vào những đêm trăng tròn, gió mát, ở chân núi thường nghe thấy tiếng chan chát từ đỉnh núi vọng xuống, người ta lại bảo đấy là người chồng đang chơi cờ quanh đây.

Anh vẫn kiên trì chờ vợ con tỉnh giấc để đến với anh, cả nhà sẽ sống trong hạnh phúc.
[b]Nguyễn Đắc Phong[/b]

Bổ xung của Bạn cờ

[b]Chuyện cổ tích “mới” về hòn Vọng Phu – phiên bản thật[/b]

Hòn Vọng Phu ở Đồng Đăng, Lạng Sơn là một thắng cảnh nổi tiếng, gắn liền với câu chuyện cổ tích vợ đợi chồng. Tuy nhiên nó đã bị một số người dùnh mìn phá sập, lấy đá nung vôi. Chính quyền Lạng Sơn buộc phải giải quyết hậu quả bằng cách đắp lại nàng Tô Thị (hòn Vọng Phu) bằng xi măng. Còn câu ca dao nổi tiếng được người dân sửa lại thành:

[i]Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa,
Có nàng Tô Thị nó vừa nung vôi[/i]

Thiết nghĩ đây cũng là một chuyện cổ tích được viết lại không kém bi kịch với câu chuyện chính.

Giai đoạn khai cục cả hai bên đều cố gắng triển khai quân mình, thông thường là hai bên phải di chuyển Pháo, Mã, Tượng, Tốt để mở đường cho Xe ra. Giống như một vị tướng cầm quân, các bạn điều quân mình đến các vị trí trọng yếu. Mỗi quân cần phải có chỗ tốt, để giải quyết một nhiệm vụ nhất định. Song các bạn trẻ đôi khi điều quân không đúng, như người ta thường nói: đi những nước không có địa chỉ. Ngay lúc đó thì không thấy được hậu quả, nhưng càng về sau những nước “vô bổ” ấy càng phát huy tác dụng “vô bổ” của nó. Và bạn sẽ thấy rằng: giá mà ta không đi nước này, nước kia…

Bố cục, nghĩa đen là bố trí quân. Có những nhà nghiên cứu thích dùng thuật ngữ “bố trận” để nhấn mạnh bố trí quân sẽ quyết định đến hướng đánh, đến kỹ thuật phòng thủ sắp tới. Để có khái niệm về bố cục, chúng ta xem vài ví dụ mà bạn trẻ mới làm quen với cờ Tướng rất dễ mắc phải.

[b]Tuần hà Xa có nên dùng không?[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bạn có biết bố cục không?
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;

START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3
3. X1-2 X9-8 4. X2.4?
DIAG{ #4 BLUE POPUP }
}END
[/game]

Nhiều bạn thích nước này vì Xe ở cao, khống chế cả một tuyến hà, dễ cơ động. Thực ra, đó là nước “vô bổ” vì không hề uy hiếp quân đối phương, không giữ quân của ta. Tuyến hà tuy dài nhưng bên địch chưa đặt chân đến. Mà đã lên đấy rồi chẳng lẽ cứ đứng đấy? Thế nào rồi bạn cũng phải dời chỗ, vô tình mất không một nước, chỉ tiện cho đối phương mở Tốt mà thôi.

Vậy nên đi thế nào? Đến đây bạn nên chọn: B7.1 B3.1 hoặc M8.9 – theo đúng bố cục đã trình bầy trong các sách cờ.

[b]Bình Sĩ giác Pháo[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
GAME Bạn có biết bố cục không?
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;

START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
3. X1-2 P2-4?
DIAG{ #3 BLUE POPUP }
}END
[/game]

Nước Sĩ giác Pháo này có “mới” không? Không! Một nước “cũ” chỉ có ở những ai không hiểu gì về bố cục. Bạn cứ thử ngẫm mà xem. Một quân Xe bên tiên, vừa đi đúng một nước đã khống chế được ba quân Xe, Pháo, Mã bên hậu. Nước bình Pháo không có tác dụng tấn công, còn muốn phòng thủ thì ít ra phải tốn thêm một nước lên Tượng. Vừa khai cuộc đã tiêu tốn nhiều nước thế thì có gặp khó khăn cũng là chuyện tất nhiên.

Đổi lại, bên hậu đi M2.1 hoặc P2-3 trận thế cũng không tốt. Nguyên lý cũng như trên. Tốt nhất bên hậu nên đi M2.3 hoặc B7.1.

Tinh thần then chốt của bố cục chỉ đơn giản thế này thôi: mỗi quân đều phải có tác dụng, có mục đích khi chiếm vị trí nào đó trên bàn cờ.

Trong hàng trăm năm qua các môn cờ luôn ở dạng thể thao quần chúng, trăm nghìn người chơi cờ, tới cả triệu người chơi cờ cũng thế, hầu như chẳng ai biết huy chương là gì, cũng chẳng bao giờ phong tặng cho ai một danh hiệu nào, cứ thế đời này qua đời khác, chơi rồi quên đi, lấy vui vẻ, giải trí làm chính, mặt khác qua cờ mà luyện tính tình, biết dự báo trước, suy xét sâu xa, khôn khéo hơn. Tất cả cũng chỉ có vậy thôi.

Ông cha ta thường nói: “Dĩ kỳ hữu hội”, tức là lấy cờ để họp bạn, kết bạn, lấy cờ để chu du, thăm thú các nơi, lại kết hợp cờ với thơ, họa, âm nhạc, vui thú với nhau.

Tất cả những cái đó xem ra vô thưởng vô phạt, đôi lúc cứ như chuyện tầm phào. Nhưng thật ra đó mới chính là tinh hoa, là cốt lõi của cờ. Nó cũng như những vần thơ, đọc lên, ngâm lên có vẻ phù phiếm, nhưng thật ra thơ có một vị trí hết sức vẻ vang trong cuộc sống của con người. Âm nhạc cũng vậy, hát lên, ai thích nghe thì nghe, không nghe thì thôi, chẳng ai bắt buộc, thế nhưng thử hỏi thế giới này có thể thiếu âm nhạc được không? Cờ cũng vậy!

Nói như thế để thấy một hiện tượng: ngày nay có một số người coi cờ chỉ đơn thuần là một môn thi đấu và chỉ có mục đích duy nhất là đạt được thành tích. Quan niệm như thế nên họ cứ chờ tới giải mới “chiêu binh mãi mã” tấp nập “nấu sử sôi kinh”, rồi bằng mọi cách để giành được huy chương, cúp, thứ hạng, đẳng cấp, coi đó là mục tiêu cao nhất của cờ. Qua giải rồi “ai về nhà nấy”, xếp xó cờ quạt, coi như xong việc.

Như thế là chuyên nghiệp chăng? Cũng chẳng phải. Vì nếu chuyên nghiệp thì ngày ngày phải văn ôn võ luyện, thầy ra thầy, trò ra trò, phải có một kế hoạch dài hơi: 3năm, 5năm, đào tạo, tập huấn và có cả một hệ thống về rèn luyện thể lực, tâm lý, sức khỏe, như đào tạo một vận động viên chính quy. Nhưng hầu hết đều chưa làm được như thế.

Chủ yếu là do quan niệm nhưng một số nơi coi cờ, chính xác hơn là việc thi đấu cờ giống như chuyện “mì ăn liền”.

Thiết nghĩ, một xã hội càng nhiều người chơi cờ thì xã hội đó sẽ thông minh hơn, văn minh hơn, tử tế hơn, thân ái hơn, thế thì việc gì cứ phải phụ thuộc vào tiền bạc, danh vọng. Cho nên hiện nay việc phổ cập hóa cho quảng đại quần chúng chơi cờ, chơi cho vui, chơi cho khỏe mới là nhiệm vụ thiết yếu, mới là trọng trách hàng đầu, mới mang lại lợi ích thiết thực, lâu dài và bền vững cho xã hội.

Với một nhận thức như thế thì cờ mới phát huy hết thế mạnh của mình. Ngày nay việc xã hội hóa các môn thể thao ngày càng diễn ra mạnh mẽ, thúc đẩy các môn cờ trở về được cội nguồn và bản chất của nó. Chỉ có điều là cần giảm bớt đi kiểu chơi luộm thuộm, thiếu luật và chú ý cách nói năng ứng xử trong khi chơi.