Cờ Tướng Khai cuộc cẩm nang: None

Sau buổi lễ tổng kết giải Cờ vua nhanh toàn quốc năm 2002 tại khách sạn Đệ Nhất – Quận Tân Bình (từ 15/5-17/5), có một số bạn trẻ đã bàn luận cách thức và công việc chuẩn bị thi đấu cho những ván cờ nhanh. Câu chuyện kéo dài nhưng chưa có kết luận và bị cắt ngang bởi… bữa tiệc tổng kết cuối giờ lôi cuốn. Để góp thêm ý kiến, Thể thao xin bàn với các bạn một số vấn đề về cờ vua nhanh.

Trên thực tế có lẽ vì xu hướng chơi cờ nhanh chỉ mới xuất hiện gần đây nên làng cờ thế giới gần như không có tài liệu nói về cách thức chơi loại hình này. Thoạt nghe qua, chúng ta dễ dàng nghĩ rằng cờ nhanh đánh rất đơn giản vì thời gian thi đấu quá ngắn: ván cờ chỉ có 30 phút cho mỗi bên. Sự thật thì đây cũng là công việc cần sự chuẩn bị kỹ càng, chu đáo, thời gian chuẩn bị phải có ít nhất từ 3-6 tháng! Sự tập tuyện thi đấu có thể chia thành một số việc sau:

[b]1/ Phân bố thời gian hợp lý:[/b] Trong 30 phút thi đấu, có thể chia 5 phút đầu cho khai cuộc, 15 phút cho trung cuộc và 10 phút cuối cùng cho tàn cuộc. Đó là công việc ở phòng thi đấu, còn ở nhà phải đánh thật nhiều ván cờ để rèn luyện cách phân chia thời gian.

[b]2/ Học “đều” Khai- Trung – Tàn:[/b] Bởi lẽ để có thể chơi chính xác khai cuộc trong 5 phút đầu bạn cần phải học thật nhiều khai cuộc, xin hãy nhớ nguyên tắc biết càng nhiều càng tốt! Khi gặp sự khó khăn, đối phó với khai cuộc đã có sự hiểu biết vẫn dễ dàng hơn phải không các bạn? Với trung cuộc phải luyện thật nhiều đòn phối hợp, còn tàn cuộc phải nghiên cứu nhiều dạng khác nhau (Xe, Mã, Chốt…)

[b]3/ Nghiên cứu đối thủ:[/b] Cần phải tập trung nghiên cứu một số đấu thủ mạnh dự kiến sẽ gặp trong thi đấu. Chủ yếu là tìm hiểu điểm yếu, điểm mạnh trong cờ nhanh của họ. Thông thường khi thi đấu một ngày có thể phải đánh từ 3-4 ván cờ nhanh, do vậy khi bốc thăm gặp một đấu thủ nào đó ta phải hình dung ngay trong đầu phương án thi đấu như: khai cuộc thoáng, phòng thủ chắc, đánh tâm lý, tạo thế trận phức tạp ngay từ khai cuộc…

[b]4/ Tránh những nước cờ sai lầm “lớn”:[/b] Sai sót trong thi đấu là một điều hết sức bình thường nhưng nên nhớ là chỉ được phép có những sai lầm “nhỏ”. Bởi vì bạn có quá ít thời gian để khắc phục sai lầm. Muốn tránh điều này thì chỉ có thể tập luyện mà thôi!

[b]5/ Không “sa đà” vào đòn phối hợp:[/b] các VĐV thường hay mắc phải sai lầm là tập trung suy nghĩ quá lâu vào một đòn phối hợp nào đó mà quên mất thời gian và không gian xung quanh! Tệ hơn nữa là sau đó rơi vào những thế trận phức tạp, không đủ thời gian suy nghĩ và bị thua cuộc.

[b]6/ Luyện thể lực:[/b] Đây cũng là một vấn đề tối quan trọng. Để tập trung năng lượng trí tuệ căng thẳng trong liên tục 4 ván cờ nhanh / ngày (tổng thời gian khoảng 4 giờ) cần có một độ bền về thể lực của VĐV cờ.

Nói chung, chuẩn bị cho giải cờ nhanh cũng gần giống như việc chuẩn bị cho những giải cờ dài. Nó chỉ khác ở chỗ “tăng tốc” về tư duy, về thao tác và số lượng ván đánh trong một ngày vì vậy cần có sự đầu tư cần thiết của mỗi VĐV.

Điều thú vị là cả hai người chơi lẫn người bình đều không nhìn ra cách chiếu hết sớm rất bất ngờ tại nước thứ 27 của bên Trắng. Tôi đã dịch và giữ nguyên các lời bình này để các bạn thưởng thức:

[b]Ván cờ Ruan Youfu thắngHuang Yuying[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Ruan Youfu (thắng)Huang Yuying
RED Ruan Youfu;;;
BLACK Huang Yuying;;;
RESULT 1-0
EVENT Giải cờ Toronto mở rộng, Canada, 1998

START{
1. B7.1
/*Nguyễn Phúc thực hiện phân tích và bình ván cờ này như đã hứa với Bill Brydon (một danh thủ Canada, đã từng sang thăm và thi đấu ở Việt Nam – chú thích của người dịch).

Luật thi đấu: Sáu ván Thụy Sĩ, chọn ra hai người đứng đầu để chơi tiếp 2 ván chung cuộc.

Thời gian thi đấu: 1 giờ cho bất cứ số lượng nước đi nào, tiếp theo cứ 10 phút phải đi đủ 10 nước. */
P2-3 2. P2-5 T3.5
3. M2.3 X9.1 4. X1-2 X9-2
5. M8.7 M2.4 6. X9.1 M8.9
7. X9-6 X1.1
/*Cho đến đây, hai kỳ thủ đã chơi như các đại kiện tướng. Có nhiều biến khác nhau để tùy chọn. Khi bên Đen đi [b]X1.1[/b] ta đoán Đen sẽ đi tiếp [b]X2.3[/b]. Đen đang ở thế cờ khó. Xe Trắng cánh phải đang khống chế Pháo Đen. Do đó Đen không đi được nước [b]B3.1[/b]. Mã 4 của Đen cũng không thể ở vị trí đó được mãi, nhưng Đen cũng không thể đi nước [b]M4.6[/b] cho đến khi rời được Pháo cánh trái */
8. P8.2
/*Nước đi này đe dọa [b]P8-9[/b] bắt chết một Xe. Nó ép Xe 2 phải tiến. Đen không còn lựa chọn khác */
X2.3
9. B3.1
/*Đề phòng Đen đi [b]B9.1[/b] và [b]M9.8[/b] đuổi Xe trắng*/
B9.1 10. X2.3 B3.1
/*Đây là một nước hay. Sau khi Trắng đi [b]X2.3[/b], nước [b]M8.9[/b] sẽ trở thành vô ích vì với nước chạy [b]11. X2-4[/b] Trắng sẽ có thế cờ tốt, tấn công ở trung lộ. Đen đang chơi ở hai cánh.*/
11. X6.4 X2/1 12. B7.1
/*Đa số các kiện tướng đều chọn lối chơi an toàn và đợi đối phương phạm sai lầm. Nhưng trong ván cờ này, Trắng không thể chọn lối chơi an toàn. Trắng chọn đi [b]P7.1[/b] vì Trắng phải thắng, “nếu tôi không thua, anh tất phải thua”. Trắng không cần đợi đen đi nước [b]M4.6[/b]*/
P3.5
13. B7-8
/*Biến: [b]13. P8-9 X1-2 14. M3/5 P3/2 15. X2.4 B1.1 16. T7.9 P3-2 17. P5-8[/b]*/
X2-3 14. X2.4
/*Trắng phải ăn Pháo, không có lựa chọn khác. Trắng đã thiệt một quân nhưng hàng phòng ngự của Đen dựa trên cặp Pháo gánh nay đã bị phá vỡ*/
P3-7
15. P8-9 X1-2 16. P9-8 X2-1
17. P5-6 X3.6 18. P8-6
/*Trắng không thể ăn Mã vì nếu không Đen có thể chơi hòa rất dễ*/
X3/3
19. X2/4 X3-4 20. S4.5 M4.3
/*Trắng nhìn xa và tiên liệu mọi thứ ở đây. Bây giờ Trắng có thể tiếp tục kế hoạch tấn công trung lộ.

Nước đi bên Đen [b]M4.3[/b] chính là cái Trắng muốn. Quân Mã này thực ra là cái bả mồi. Đen sẽ thua chỉ vì cố giữ nó. Mặc dù Trắng đã mất không một quân nhưng Trắng cũng không thể thua. Còn nếu Đen đi [b]M4.6[/b] thì ván cờ hầu như sẽ hòa, rất khó cho Trắng thắng*/
21. B8-7 M3.1 22. X2-4 S4.5
/*Biến: [b]22. … M1.2 23. Tg5-4 S4.5 24. Ps-5 X4/1 25. P5.4[/b]*/
23. B9.1 M1.3 24. Ps-5 X1-2
25. X6.1 X2.5 26. P5.4 X4-5
DIAG{ #27 RED POPUP }
/*[b]Chú thích của chúng tôi:[/b]
Thế cờ chiếu hết trong 4 nước. Trắng có thể tiết kiệm được gần 1/2 số nước đi như sau:
*Biến 1: [b]27. X6.3 Tg5-4 28. X4.6 S5/6 29. B7-6 M3/4 30. B6.1.[/b]
*Biến 2: [b]27. X6.3 Tg5-4 28. X4.6 Tg4.1 29. P5-6[/b]*/
27. X4/1
/*Không phải nước đi để bắt Pháo mà chỉ để giữ Xe*/
P7/1 28. X6-7
/*Bây giờ, ván cờ đã thuộc bên Trắng*/
X2/6
29. B7-6
/*Không phải để ăn Mã mà cốt để giam Tướng. Cái bả thì vẫn còn đó, nhưng bây giờ Trắng chẳng cần đến nó nữa*/
M3.1 30. P5/1 M9.8
31. X4-8 X2-1 32. X7-9
/*Nước đi để đảm bảo không hòa. Tất cả các nước đi của Đen đã bị bắt buộc*/
X1-3
33. X9-7 X3-1 34. X7-8 X1-3
35. Xt.3 X5-3 36. Xt-7 X3/6
37. X8.1
/*Bây giờ là lúc để diệt cái bả này*/
P7-3 38. T3.5 P3/3
/* Đen muốn vào giữa và phá cái thế bị Pháo kẹp*/
39. B6.1 P3.5
/*Nước đi [b]39… P3-1[/b] là vô dụng. Trắng sẽ đi [b]40. B9.1[/b] và tấn con Tốt đó liên tục cho đến khi Pháo phải chạy. Quân Mã vẫn sẽ bị mất*/
40. P6.1
/*Nếu đi [b]X8-9[/b] ăn Mã ngay thì Đen sẽ chơi [b]40… X3.4[/b] và dễ dàng gỡ hòa. Còn bây giờ Đen sẽ đi [b]40…. P3-4[/b] tấn công Tốt, Trắng sẽ dùng Pháo để ăn Mã. Còn quân Xe trắng sẽ dùng để ngăn không cho Xe đen chạy*/
P3-4
41. P6-9 X3-4 42. B6.1 P4/5
/*Đen vẫn cố vào giữa. Trắng sẽ để Đen thực hiện điều đó nhưng chỉ trong một nước.*/
43. B6.1 X4-3 44. P9/2 P4-5
45. P5-9 P5-1 46. X8.3 P1/1
47. Tg5-4
/*Cùng kế hoạch nhưng từ một hướng khác. Trắng kết thúc ván cờ với cùng một kế hoạch ngay từ đầu: tấn công trung lộ*/
M8/7 48. Ps-5 P1.3
49. P9.2 M7/9 50. P5.1 P1.4
51. Tg4.1 P1/5 52. P5.1
[/game]

[b]B. PHÁO ĐẦU ĐỐI VỚI NGHỊCH PHÁO[/b]

Thế trận Nghịch Pháo cũng xuất hiện cùng thời với Thuận Pháo nhưng không được hâm mộ bằng vì tính chất đối công của nó quá nguy hiểm, táo bạo. Tư tưởng chiến lược của hai bên cũng giống như trên là tấn công và phản công.

[FEN]rheakaehr/9/4c2c1/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C2C4/9/RHEAKAEHR w – – – 2[/FEN]Gọi [b]Nghịch Pháo[/b] là vì khi bên tiên vào Pháo đầu ở cánh bên này thì bên hậu vào Pháo đầu ở cánh bên kia (xem hình).

Để dễ phân biệt, người ta chia Nghịch Pháo ra làm hai loại: [b]Trận đại liệt[/b] là khi một Mã nhảy vào trong và một Mã nhảy ra biên, còn [b]Trận tiểu liệt[/b] là cả hai Mã đều nhảy vào trong. Cách phân loại này cần xem lại, vì đây là những phương án cụ thể nên đặt tên lại cho phù hợp hơn.