Cờ cười: Trùng hợp

Thầy Nguyên cũng là người đã đề xuất tổ chức giải cờ với nhiều người, nhiều chương trình tham dự, với mong muốn nâng cao khả năng sáng tạo của những sinh viên, các lập trình viên trẻ của Việt Nam.

Tính đến thời điểm trận chung kết (6/1/2001), Ban Tổ chức đã lựa chọn được 9 chương trình hợp lệ. Ðây là một số lượng lớn đối với một giải cờ tướng máy tính đầu tiên. 9 chương trình này chia làm 2 bảng tham dự vòng sơ kết (ngày 2/1/2001), và kết quả là còn 4 chương trình lọt vào bán kết, đó là các chương trình mang tên: “Personal Chinese Chess 2000” của Nguyễn Vũ Hoài – Thành phố Hồ Chí Minh; chương trình “Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++” của nhóm HSV (gồm các em Trần Việt Hà, Nguyễn Minh Vũ, Trần Thái Sơn) – Ba Ðình, Hà Nội; chương trình mang tên: “Uncle Ho Chinese Chess v.2E” của Nguyễn Phúc Huy – Láng Hạ, Hà Nội; và chương trình của Bùi Quang Minh – Khoa CNTT, trường ÐHQG Hà Nội mang tên: “BQM & NTH Chinese Chess ’99 ver 1.0”.

Vòng bán kết diễn ra với kết quả là chương trình của Nguyễn Vũ Hoài và Nhóm HSV toàn thắng, gặp nhau trận chung kết tranh giải nhất nhì, và các chương trình của Nguyễn Phúc Huy và Bùi Quang Minh sẽ gặp nhau tranh giải ba tư.

Giải cờ tướng trên máy vi tính lần thứ nhất được đánh giá là diễn ra sôi động, với sự ủng hộ hưởng ứng của đông đảo các cơ quan, các nhà tài trợ như: Công ty Phát triển Phần mềm VASC, Tạp chí PC World, Hãng Intel, FPT Soft. Giải nhất thuộc về chương trình “Personal Chinese Chess 2000” của Nguyễn Vũ Hoài; giải nhì là chương trình mang tên “Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++” của nhóm HSV; chương trình mang tên: “Uncle Ho Chinese Chess v.2E” của Nguyễn Phúc Huy đoạt giải ba và chương trình của Bùi Quang Minh đạt giải tư.

Tới đây, giải sẽ được tiếp tục mở rộng với sự tham gia tài trợ của Công ty Phát triển Phần mềm VASC, nhằm tạo ra một môi trường phát triển cho cờ tướng hơn nữa trên Internet. Giải cờ sẽ được đưa chính thức vào phần Thế giới Game trong Công viên Công nghệ Thông tin IT-Park (www.itpark.com.vn).

Trả lời phỏng vấn của phóng viên, nhóm HSV cho biết: Các em chỉ mới bắt đầu nghiên cứu, thu thập tài liệu về cờ tướng trên máy tính từ đầu năm 1999, nhóm HSV gồm 3 em ngồi tại nhà và tập trung viết, cùng trao đổi qua mạng, trong vòng 3 tháng thì “Intelligent Chinese Chess Playing Program Pro++” hoàn thành. Các em cũng bày tỏ lòng mong muốn và thích thú khi giải cờ được đưa vào Công viên Công nghệ Thông tin IT-Park của Công ty VASC, để các em có thể để học hỏi, trao đổi với những lập trình viên giỏi trên toàn thế giới.

Bà Nguyễn Thị Tường Vân, phó giám đốc Công ty Phát triển Phần mềm VASC nói: “VASC mong muốn được đưa một giải cờ máy đầu tiên và có nhiều triển vọng của Việt Nam lên mạng Internet, để giải có thể được phổ biến rộng rãi hơn và cũng để các nhà sáng tạo, các lập trình viên trẻ của Việt Nam có cơ hội để giao lưu học hỏi và vươn xa với bạn bè trên khắp thế giới”.

Ðánh giá về trình độ của các chương trình tham dự chung kết này, Thạc sĩ Phạm Hồng Nguyên cho biết: Vì đây là một giải cờ máy đầu tiên của Việt Nam, trình độ của các em cũng chưa được cao lắm nhưng cũng đã ở mức thắng tất cả những người bình thường khác. Các em tham dự cũng đang còn chú trọng nhiều đến vấn đề giao tiếp file hơn là tính toán chiến thuật. Và khi giải này được đưa lên IT-Park thì cơ hội và khả năng mở rộng giải và nâng cao trình độ của chương trình tham dự là rất lớn.

Phước là một tay cờ có hạng ở khu công viên thành phố. Nghe nói trước đây cũng vì mê cờ mà anh ta bị mất việc cơ quan, phải ra ngồi lề đường bán vé số. Tuy đã phải đi bán vé số, nhưng anh ta vẫn không bỏ được tật. Mỗi ngày, anh ta đến chỗ bán hàng thật sớm, vội vội vàng vàng dọn hàng cho xong là bắt tay ngay vào việc đánh cờ. Gọi là dọn hàng cho oai chứ thật ra chỉ là đem vé số bày ra trên mặt một cái bàn nhỏ, dùng đinh ghim lại theo từng xơry rồi lấy hai sợi dây chun ràng lại cho gió khỏi bay. Kế đó là lấy phấn viết kết quả các số trúng ngày hôm trước lên một tấm bảng nhỏ rồi đặt trước bàn, hướng về phía người đi đường.

Bao giờ cũng vậy, trong lúc anh ta còn đang lui cui làm những công việc ấy thì thế nào cũng có một, hai người xuất hiện, lên tiếng rủ rê:

– Làm hai ly cà phê chớ hè?
– Làm thì làm, ngán chi!

Vừa trả lời anh ta vừa cố làm nốt những việc dở dang rồi hớn hở chạy vào bên trong tường rào lấy ra một cái bàn và hai chiếc ghế nhựa nhỏ, thế là đã có ngay một cuộc cờ.

Phải nói là Phước có một kiểu đánh cờ rất vui vẻ, vừa điệu nghệ vừa trang nhã nên có rất nhiều “bạn hàng” thuộc đủ thành phần: người đi đường, khách mua vé số, bảo vệ công viên, ngay cả nhiều người làm việc ở ủy ban phường hoặc các cơ quan, doanh nghiệp gần đó mỗi khi rỗi việc cũng thường đến chơi một vài ván.

Phước không bao giờ đánh không. “Đánh là phải có giải!”. Anh ta giải thích. Nhiều thì năm, mười nghìn, ít thì vài điếu hước. “Thắng thua không quan trọng, cốt là để học nước cờ với nhau” anh ta thường lửa đùa nửa thật bảo vậy. Thường thì anh ta hay thắng chứ hiếm khi bị thua. Đôi lúc cao hứng, anh ta thường tự xưng mình là “Độc cô cầu bại” từ biệt danh của một cao thủ võ lâm trong truyện kiếm hiệp của Kim Dung, có nghĩa là người mong được một lần bại trận dưới tay kẻ khác.

Một hôm, Phước đang chơi cờ với một người quen thì có một người đứng bên cứ “gà” mãi, làm cho hai ván cờ lẽ ra anh ta thắng thì lại bị hoà, mà lại hòa trong thế yếu! Bực mình, Phước rủ người ấy: Có rảnh thì đánh với mình một ván chơi!

– Đánh thì đánh. Người ấy vừa cười vừa ngồi xuống.

Lúc đầu mỗi ván đánh năm nghìn, người ấy thua liên tiếp hai ván. Đến ván thứ ba, đánh mười nghìn, người ấy cũng thua nốt. Sau đó vì trời tối, hai bên đồng ý ngừng đánh.

Chiều hôm sau người ấy trở lại, hai bên tiếp tục quần thảo với nhau. Tuy cuộc cờ diễn ra khá căng thẳng, nhưng Phước cũng thắng tiếp hai ván, chỉ cách nhau một nước tiên! Đến ván thứ ba, người ấy đề nghị nâng lên hai mươi nghìn. Phước lưỡng lự, suy nghĩ không biết đây có phải là dân câu độ không, nhưng rồi Phước nghĩ lại, mình là dân bán vé số, ai thèm câu độ mà làm gì, chẳng qua là “tức nước cờ” thôi. Vả lại mình cũng đã thắng mấy ván, nếu thua thì cũng chỉ hòa vốn. Nghĩ vậy nên Phước đồng ý với điều kiện đó là giới hạn tối đa, không bao giờ nâng lên nữa. Ván cờ diễn ra quyết liệt, hai bên vờn nhau từng nước đi hiểm hóc, nhưng cuối cùng Phước cũng giành được phần thắng, cũng chỉ cách nhau có một nước tiên! Thế là từ ấy, hai người gần như say cờ với nhau. Ngày nào người ấy cũng đến, cũng đánh cờ với Phước, tuy có ăn qua ăn lại, nhưng cuối cùng bao giờ người ấy cũng thua hai hoặc ba ván. Đến độ lâu ngày thành lệ, mỗi khi thấy người ấy xuất hiện, Phước đều kín đáo đem hết vé số còn lại gửi sang hàng bên cạnh, vì anh tính rằng nếu bán được một trăm tờ vé số thì cũng chỉ kiếm được hai chục nghìn, nhưng nếu thắng được hai hoặc ba ván cờ thì đã có thể kiếm được bốn hoặc sáu chục nghìn! Mà làm sao Phước, “Độc cô cầu bại” của khu vực công viên, lại không thắng được nhỉ? Trong vòng hơn nửa năm, ngày nào người ấy cũng đến, cũng chơi cờ và cũng đều thua. Cho đến một hôm, người ấy nói với Phước rằng:

– Nước cờ của anh cao quá, tôi đánh mãi mà vẫn không thắng được. Nay có lẽ phải về nghiên cứu thêm, hẹn dịp khác gặp lại.

Từ đó người ấy không lần nào trở lại nữa, và Phước cũng ngày càng “Độc cô” hơn. Nhiều lúc nhớ lại, Phước cứ tiếc mãi, phải chi thỉnh thoảng mình nhường cho vài ba ván để “giữ khách” thì có lẽ cái “kho báu trời cho ấy” đã không vỗ cánh bay đi. Tiếc thì tiếc vậy, nhưng thật lòng Phước vẫn nghĩ rằng không thể nào mà nhường được, bởi đánh cờ cũng như cầm quân ra trận, đã đánh là phải quyết thắng.

Xuân năm ấy, thành phố tổ chức giải cờ tướng mở rộng có sự tham gia của nhiều danh thủ trong cả nước. Phước đăng ký thi đấu, vượt qua vòng loại vào đến trận tứ kết. Giữa lúc Phước đang tràn đầy khí thế thì gặp phải một danh thủ cấp kiện tướng quốc gia đến từ thành phố Hoa Phượng và bị anh ta hạ nốc ao hai ván trắng! Thế là tan tành giấc mộng kỳ vương bấy lâu ấp ủ… Càng nghĩ Phước càng thấy thấm thía lời dạy của người xưa: “Người giỏi còn có kẻ khác giỏi hơn”.

Chiều mồng bốn Tết, Phước đến trung tâm văn hóa thành phố xem trận chung kết. Đây là trận đấu hứa hẹn nhiều sôi nổi, được giới chơi cờ háo hức chờ đợi.

Một trong hai đối thủ chính là người đã thắng Phước trong trận tứ kết, còn người kia thì Phước chỉ nghe tiếng mà chưa hề biết mặt. Khi trận cờ khai cuộc, Phước như không còn tin ở mắt mình, người kia không phải lai xa lạ mà chính là người đã thua Phước liểng xiểng trong suốt sáu, bảy tháng trước. Vậy mà anh ta lại vào đến tận trận chung kết, thật là kỳ lạ. Ván cờ này được ban tổ chức minh họa thành ván cờ người, khí thế rất là sôi động. Cờ xí bay rợp trời, tiếng trống trận dồn dập, tiếng quân hò reo di chuyển, trông chẳng khác gì một trận đánh thời xưa. Sau gần một giờ đồng hồ quần thảo, thế trận đi dần vào tàn cục. Mỗi bên còn một xe, một pháo và một mã, nhưng bên đỏ, do người chơi cờ với Phước cầm quân, nhờ dám mạo hiểm phế một quân Pháo nên đã giành được thế thượng phong, cuối cùng chiếu bí đối phương với sát thế “đơn Xa, Mã điền hãm thượng tướng”. Đây là một ván cờ quá độc đáo, khiến Phước hoàn toàn tâm phục khẩu phục. Nhưng có điều làm Phước suy nghĩ mãi mà vẫn không nghĩ ra là tại sao một người cao cờ như người ấy hoàn toàn có khả năng chấp nửa Mã hoặc ba nước tiên mà lại…

Nhân buổi liên hoan kết thúc giải dành cho những người từ vòng tứ kết trở lên, Phước không kìm được thắc mắc, kẻo người ấy ra một góc rồi ngại ngùng hỏi:

– Vì sao anh lại thả tôi trong suốt một thời gian dài như vậy?
– Có gì đâu – Người ấy cười hì hì, cầm tay Phước nói nhỏ – Một lần tôi mua của anh ba tờ vé số, may mắn trúng được độc đắc, định biếu anh mười triệu nhưng lại sợ ồn ào, thành ra cứ phải đưa từ từ như vậy. Đợi cho Phước bớt há hốc mồm vì ngạc nhiên, người ấy cười cười nói tiếp: Vả lại, tôi cũng thích phong cách đánh cờ của anh. Nếu chịu khó nghiên cứu thêm, anh sẽ là một kỳ thủ có hạng!

Kể từ ấy, người ta không còn thấy Phước chơi cờ nữa. Nếu có ai hỏi, anh chỉ cười cười trả lời: “Đang nghiên cứu”…

Nói cho đúng ra thì có nhiều lần người ta muốn đổi và thử đổi: ở một số giải người ta đã cho công bố các quân cờ có dạng hình vẽ như Mã hình đầu ngựa, Pháo có hình khẩu thần công…, các nhà sản xuất quân cờ Tướng đã có lúc rục rịch cho ra đời một bộ quân cờ theo kiểu cờ Vua cải biên. Thế nhưng rồi “đâu lại hoàn đấy”: các giải trong từng quốc gia cũng như các giải thế giới toàn chơi bằng các quân cờ truyền thống toàn bằng chữ Hán: Tướng, Sĩ, Tượng, Xe, Pháo, Mã, Tốt… quen thuộc.

[img]xq1-0.jpg;center[/img]

Vì sao vậy?

Tôi thiết nghĩ phải chăng thói quen đã ăn sâu vào đầu óc những người chơi cờ, khiến người ta không thể nào tiếp nhận một sự cải tiến hoặc cải cách?

Cũng có thể đối với người Á Đông thì các suy nghĩ có phần sâu sắc hơn: đã cải cách thì chủ yếu ở nội dung chứ không phải ở hình thức. Nếu chỉ cải cách ở hình thức mà không cải cách ở nội dung thì cải cách đó cũng không cần thiết lắm.

Quân cờ truyền thống có cái tiện của nó: không “cồng kềnh” như cờ Vua, mà lại rất giản dị, dễ làm, dễ xếp cất, dễ mang đi lại, hỏng dễ thay, dễ làm lại… khiến nó bình dân, gần gũi với mọi người.

Nhưng cũng có thể đó là sự tự hào sâu xa của một nền văn hóa phương Đông: muốn có một cái gì đó mang dấu ấn của riêng mình, không muốn có sự lai căng bắt chước bên ngoài. Bởi xét cho cùng cờ Tướng cũng có cái hay, cũng hấp dẫn không kém cờ Vua hay cờ Vây.

Có nên thay đổi hay không?