Du hí văn chương: Song lăng trận

[b]2. PHÁO ĐẦU ĐỐI ĐƠN ĐỀ MÃ HOÀNH XE
(Tức Thiết đơn đề)[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối đơn đề mã hoành Xe – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3
2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]
Đen thường chơi: 3…X9-4 4. P8.2 B3.1 5. P8-3 T7.9. Đến đây Trắng có các phương án:
*Một là: 6. X2.5 X4.3 7. X2-6 M3.4 8. P5.4? M4.6 9. P5/2 P8.3, Đen ưu.
*Hai là: 6. M8.7 M8.6 7. X9-8 X1-2 8. X8.6 M3.4 9. P5.4 M6.5 10. X8-5 P8-5 11. P3-5 S4.5 12. P5.3 M4/5 13. X5.1 X4.6 14. X5/3 X4-3 15. M3/5 X3/1, Đen ưu.
*Ba là: 6. X9.1 B7.1 7. P3-5 S4.5 8. X9-4 X4.4 9. X4.4 M8.7 10. X4.1 P8/2 11. P5-1 T9/7 12. B5.1 X4-5 l3. M8.7 M3.4 14. X4-3 T7.5 15. M3.5 X5.l 15. M7.5 M4.5, còn phức tạp.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối đơn đề mã hoành Xe – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. B5.1 P8-5
5. M8.7 X9-4 6. P8-9
DIAG{ #6 BLUE }
/*Trắng còn hai phương án khác:
-Một là 6. M7.5 P2.4 7. B5.1 P2-5 8. M3.5 X4.5 9. M5.4 P5.2 10. S4.5 X1-2 11. P8-7 X2.5, Đen ưu.
-Hai là 6. B5.1 B5.1 7. M7.5 X4.5 8. P5.3 S4.5 9. S4.5 B3.1 10. P8-5 P2.5 11. X9-8 X1-2 12. P5/1 P2-7, Đen ưu.*/
6. … X4.5
7. X9-8 X1-2 8. X8.6 X4-3
9. M7.5 P2-1 10. X8.3 M3/2
11. B5.1 P5.2 12. P5.3 B5.1
13. P9-5 P1-5 14. M5.6 X3.3
15. M6.5 T3.5 16. M3.5 B5.1
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối đơn đề mã hoành Xe – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. M8.7 P8-6
5. B5.1
DIAG{ #5 BLUE }
/*Trắng có thể chơi 5. X2.7 X9-3 6. X2/2 X3-4 7. B7.1 X4.5 8. P8.4 S4.5 9. P8-5 M3.5 10. P5.4 P2-5 11. S6.5 X4/3 12. P5/2 P5.1 13. X9-8 T3.5, cân bằng.*/
5. … T3.5 6. M7.5 X9-4
7. B5.1 B5.1 8. P5.3 S4.5
9. P8-5 P2.4 10. S4.5
/*Nếu như 10. M5.4 X1-4 11. S4.5 Xt.3 12. M4.5 Xt-5 13. M5.7 X4.1 14. X9-8 P2/4 15. X2.7 P6-5, Đen hơn quân, ưu thế.*/
10. … P2-5
11. M3.5 X4.5 12. M5.4 M9/7
13. X9-8 M7.6 14. X2.5 X4-6
15. M4/2 X6-7 16. Ps-3 M6.7
}END[/game]
[b]=+[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối đơn đề mã hoành Xe – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. P8.2 B3.1
5. M8.7
DIAG{ #5 BLUE }
/*Trắng còn haí phương án khác:
-Một là: 5. P8-3 P8-7 6. X2.7 X9-7 7. B5.1 (như 7. M8.7 B7.1 8. P3.3 P2-7 9. B5.1 P7-5 10. M7.5 X7-4, Đen chủ động) 7…B7.1 8. P3.3 P2-7 9. B5.1 P7-5 10. B5-4 M3.4 11. M8.7 X1.1 12. P5.5 T3.5 13. M3.5 M4.5, cân bằng.
-Hai là : 5. X2.5, bây giờ nếu Đen đi 5…P8-7 6. X2-7 T3.5 7. X7.1 P2/1 8. P8-3 P2-3 9. X7-8 M3.2, cân bằng. Nếu Đen đi 5… B7.1 6. X2-3 T3.5 7. X3.2 M3/5 8. X3/1 M5.3 9. P5.4 M3.5 10. X3-5 X9-4, cân bằng. Còn như Trắng đi 5…X9-4 6. X2-7 T7.5 7. X7-2 M3.4 8. P8-1 M4.5 9. X2-4 M6.7, cân bằng.*/
5. … P8-6
6. P8-3
/*Nếu Trắng đi 6. B5.1 T3.5 7. X2.7 P6.5 8. M7/5 P5/3 9. B5.1 B5.1 l0. M3.5 B5.l l1. P5.2 P6-5 12. Mt.3 P5/1 13. P5/2 X9-4 l4. M5.3 B7.1 15. Mt.5 S4.5 l6. P5.4 X4.3, Đen ưu.*/
6. … T3.5
7. X2.7 S4.5 8. X9-8 P2-1
9. B5.1 B7.1 10. P3-4 X1-4
11. B5.1 B5.1 12. M3.5 B5.1
13. P5.2 M3.4 14. P4/2 M4/6
15. P4.5 M6/8 16. P4-9 M8.6
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối đơn đề mã hoành Xe – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. M8.9
DIAG{ #4 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 4. P5.4 M3.5 5. P8-5 P8-5 6. P5.4 S4.5.
Bây giờ nếu Trắng đi 7. X2.4 X9-6 8. X2-6 X6.2, cân bằng. Còn như 7. M8.7 P2.1 8. P5/2 B3.1, Đen đủ sức chống đỡ. Hoặc nếu 7. M8.9 X9-8 8. X9-8 X8.2 9. P5/2 P2-1, cân bằng.*/
4. … P8-7
/*Đen có thể chơi 4…X9-6 5. P8.2 B3.1 6. P8-3 P8-7, bây giờ nếu Trắng đi 7. X2.7 X6.1, cân bằng. Còn nếu 7. X2.5 P7.3 8. B3.1 T3.5 9. X9-8 P2.2 10. X2.3 X6.6 11. M3.2 X6-8, đối công phức tạp.*/
5. P8-7 T3.5 6. B3.1 X9-4
7. M3.4 X4.4 8. M4.5 M3.5
9. P5.4 S4.5 10. T3.5 X4/2
11. P5/1 X4.3 12. X2.3 X1-4
13. S4.5 Xs.4 14. P5/1 Xs-5
15. P5-4 X4-5 16. X2-5 X5.2
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]1. PHÁO QUÁ CUNG BỊ PHÁO ĐẦU PHÁ (KIỂU CŨ)[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5
2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]
 

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.4 X9-4
5. S6.5
DIAG{ #5 BLUE }
/*Các danh thủ đương đại thường lên S4.5 vừa kín cờ vừa có nhiều cơ hội trả đòn mạnh hơn.*/
5. … M2.3
6. X2-7 B5.1
7. X7.2 X1.2
8. P8-7
/*Nếu Trắng chơi 8. P6-7 X4.7 9. M8.9 P2.4 10. X7.1 P2-5 11. M3.5 (như 11. T3.5 P5-1 12. X9-8 P1-2 13. X8-9 X1-3 14. P7.5 P5.5 15. S5.4 P2-7, Đen ưu) 11…P5.4 12. T3.5 B5.1 13. X7-9 T3.1 14. X9-8 B5-6 15. P8.1 P5/4 16. B7.1 M7.5, Đen ưu.*/
8. … M3.5
9. X7-8
/*Trường hợp Trắng chơi 9. P6-5 X4.7 10. M8.9 B5.1, bây giờ nếu Trắng đi 11. P5.2 P2.5! hoặc như 11. B5.1 P5.3, còn nếu 11. B3.1 P2.5, hoặc là 11. X7-8 P2-3 12. P7.5 X1-3 13. P5-7 B5.1, tất cả các khả năng trên, Đen đều ưu thế.*/
9. … B5.1
10. P7.7 S4.5
11. B5.1
/*Nếu Trắng chơi 11. P6-5 M5.6 12. B3.1 M6.7 13. P5.2 X4.7 14. M8.7 Tg-4 15. P5-9 M7/5 16. P9.3 P5.2! 17. X8/1 M5/4, Đen ưu.*/
11. … P5.3
12. P6-5
/*Nếu Trắng đổi lại 12. Tg-6 P2-4! 13. P6.6 M5.4 14. S5.6 M4.3 15. Tg-5 P4-5 16. X8-5 M7.5, Đen ưu.*/
12. … M5.6
13. M3.5 P5.2 14. T7.5 M6.8
15. T5.7 X4.5 16. M8.6 P2-5
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.4 X9-4
5. S6.5 M2.3 6. X2-7 B5.1
7. X7.2 X1.2 8. P8.4 P2/1!
9. P6-5 P2-3 10. X7-3
DIAG{ #10 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 10. P5.3 M7.5! 11. P8-5 P5.2 12. X7.8 M3.4 13. X8.2 X1-4 14. T7.5 P5-7! 15. M3/2 M4.6 16. P5/2 X4.4, Đen ưu.*/
10. … M3.5
11. P8-7 X4.7! 12. M8.7 P3-7
13. X3-4 X1-4 14. X9-8 B5.1!
15. P5.2 P7.5 16. T3.1 P7-3
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.6 X9-4
5. S6.5 M2.3 6. X2-3 B5.1
DIAG{ #7 RED }
/*Đen tiến Tốt đầu mở đường cho Mã nhảy lên đầu. Bây giờ Trắng không dám bắt Mã vì Đen vọt Pháo đầu chiếu bắt lại Xe, thế cờ Đen bắt đầu phản công.*/
7. B3.1 M3.5
8. P8.4
/*Nếu Trắng đi 8. M3.4 P2.1! 9. M4.5 M7.5 10. P6-2 B5.1 11. P2.7 M5.4 12. X3.3 P5.4 13. T7.5 X1.2 14. P2-4 X4-6 15. P4-6 Tg.1 16. M8.6 P2.3! 17. B7.1 X1-5! 18. M6.5 B5.1, Đen ưu thế thắng.*/
8. … B3.1
9. M3.4 B1.1 10. M4.5 X4.2
11. B3.1 X4-5 12. X3-5 M7.5
13. B3-4 B5.1 14. B5.1 M5.6
15. P8/3 P2-4 16. M8.7 B3.1
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo quá cung bị Pháo đầu phá (kiểu cũ) – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-6 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. X2.6 X9-4
5. S6.5 M2.3 6. X2-3 B5.1
DIAG{ #7 RED }
7. P8.4 B3.1 8. P8-1 M7.9
9. X3-1 P2.5 10. T7.5 B5.1
11. X1-7 B5.1 12. M3.5 P2-5
13. T3.5 P5.5 14. Tg5-6 P5-9
15. X7-2 X4.5 16. M5.4 P9-7
}END[/game]
[b]-+[/b]

[i]Nhân dịp năm mới, tác giả nổi tiếng chuyên viết về cờ Tùng Lâm đã gửi tặng độc giả của Bạn Cờ bài viết rất dài và rất lý thú này. Ban biên tập xin cảm ơn tác giả Tùng Lâm và trân trọng giới thiệu đến bạn đọc bài viết này. Chúc tác giả và gia đình một năm mới an khang và thịnh vượng.[/i]

Trong nhiều thế kỷ nối tiếp nhau, người Á Đông cứ việc chơi cờ mà hoàn toàn không để ý cờ Tướng có từ lúc nào. Đến một lúc, trình độ văn minh đã cao, câu hỏi đó bật ra, thì người ta mới chợt giật mình vì sự “đãng trí” của mình và thế là nảy sinh không biết bao cuộc tranh cãi. Không chỉ cãi vã mà còn tranh giành “quyền tác giả” của mỗi loại cờ: “Ai đã phát minh ra cờ Tướng?” Điều đó cũng dễ hiểu, sự tôn vinh rất lớn sẽ thuộc về kẻ khai phá, không chỉ với một cá nhân mà còn đối với cả một dân tộc. Chẳng phải khi người ta viết rằng Colombo là người đầu tiên phát hiện châu Mỹ thì cũng lập tức có ý kiến rằng người Viking ở Bắc Âu làm chuyện đó sớm hơn. Gần đây lại có giả thiết rằng người Trung Hoa đã tới bờ phía Tây châu Mỹ sớm nhất.

Vấn đề tìm ra nguồn gốc cờ Tướng ở châu Á và cờ Vua ở châu Âu cũng đã phải trải qua một quá trình hết sức công phu và gian khổ, vì sự thật thì chỉ có một mà giả thiết thì rất nhiều.

Nhiều nhà khoa học châu Âu đã kết hợp công việc khảo cổ và lịch sử của mình để tìm hiểu nguồn gốc của cờ Vua như Thomas Gaida, Willam John, Ducan Forbs… Nhưng trong đó nổi bật một người Đức có tên là Van de Linde (1833 – 1897). Ngay từ nhỏ ông đã yêu thích cờ và cũng ngay từ thuở thiếu niên đã có ý nghĩ cống hiến cuộc đời mình cho việc nghiên cứu lịch sử của cờ.
[img]xq361-0.jpg;center;Thủy tổ của cờ Tướng, cờ Vua…[/img]
Năm 1874 hai quyển sách có tên “Lịch sử và văn hóa cờ Vua” và “Cờ Vua thế kỷ 16” của ông được xuất bản. Chúng như hai cột mốc lớn về lịch sử trò chơi đặc sắc này. Sau đó 7 năm (1881) những quyển sách khác của ông được tiếp tục xuất bản “Những đoản khúc về nguồn gốc lịch sử sơ khai của cờ Vua” và “Thiên niên kỷ đầu tiên của văn hóa cờ Vua (850 – 1880)”.

Sau khi đọc, nghiên cứu một số tài liệu rời rạc trước đó và tìm hiểu kỹ càng nguồn gốc của môn cờ, Van de Linde viết: “Ở những tài liệu đó, kiến thức thiếu thốn rất nhiều, phần lớn là những câu chuyện tưởng tượng. Lịch sử lâu đời của cờ Vua phần nhiều dựa vào chuyện thần thoại, huyền thoại, rất xa vời với thực tế về sự ra đời của trò chơi này, về con đường dẫn cờ vua đến với các dân tộc phương Đông và phương Tây, về những giai đoạn phát triển đầu tiên”.

Con đường đầy rẫy gian nan nhưng ông tự đặt ra nhiệm vụ cho mình là tìm tòi và phát hiện chính xác nguồn gốc đầu tiên của cờ Vua cổ Ấn Độ, Ba Tư và Ả Rập. Tất cả đều phải mò mẫm từng bước trong khoảng thời gian dài đã lùi vào dĩ vãng, chen lẫn biết bao sự kiện lịch sử phức tạp. Không gian quá rộng và ngôn ngữ các dân tộc quá khác biệt nhau, thậm chí ngôn ngữ của một dân tộc từ những văn bản viết trên đá đầu tiên đến văn bản hiện đại của họ cũng đã thay đổi nhiều.

Nhờ nhiệt tình cháy bỏng ông đã lôi kéo được sự tham gia của những những nhà chuyên sưu tầm văn hóa cố, các chuyên gia triết học phương Đông mà trong số họ phải kể tới nhà học giả chuyên về chữ Phạn Anbrexter, học giả tiếng Ả Rập Io khan Hindermeister. ông vào được các thư viện xem các bản gốc lớn nhất ở các nhà thờ đạo Hồi, những bản thảo viết tay cực kỳ quý giá cùng những đoạn trích các quy tắc chơi cờ của Al Atli, At Xuly, Al Khakima.

Trước những sự kiện và tài liệu cực kỳ phong phú sưu tầm được, như một nhà bác học, ông bắt đầu nghiên cứu và đưa ra quan điểm của mình về một loạt vấn đề của lịch sử cờ Vua qua nhiều thế kỷ. Trước hết ông cố gắng tìm hiểu bí mật của sự xuất hiện cờ Vua. ông chỉ ra tính phi thực tế và hoang đường trong ý kiến của Dun can Forbs cho rằng cờ Vua được sáng tạo từ mấy nghìn năm trước công nguyên. ông đã tìm ra từ khi nào xuất hiện Chaturanga và từ đó đi đến kết luận rằng trò chơi này chỉ xuất hiện tại Ấn Độ vào thế kỷ thứ 6 sau công nguyên.
[img]xq361-1.jpg;center;Trung Á là cái nôi của cờ[/img]
Rốt cuộc thì nhờ những công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, người châu Âu đã nhất trí công nhận với nhau những điểm căn bản nhất về cờ Vua:

*Cờ Vua không phải do người châu Âu phát minh ra mà là do nơi khác phát minh và được du nhập vào châu Âu sớm nhất là vào thế kỷ thứ 10 sau công nguyên.
*Cờ Vua bắt nguồn từ loại cờ cổ có tên là Chaturanga, được phát minh vào thế kỷ thứ 5 hay thứ 6 sau công nguyên tại Ấn Độ, trên bàn cờ có Vua, các cố vấn và 4 loại binh chủng trong quân đội là kỵ binh, tượng binh, bộ binh và chiến xa.
*Sang châu Âu, Chaturanga được hoàn chỉnh và cải tiến thành cờ Vua ngày nay.

Những kết luận rõ ràng, sáng sủa, có nền tảng khoa họ vững chắc này đã đặt dấu chấm hết cho những cuộc tranh luận vô bổ. Tất cả các quyển từ điển về cờ của châu Âu, châu Mỹ cũng đều có cùng quan điểm này. Còn việc cải tiến Chaturanga như thế nào để trở thành cờ Vua như ngày nay cùng những thành công và kiếm khuyết của nó, chúng ta sẽ nói tới trong một bài khác.