Tháng: Tháng 1 2006

Khi bắt đầu ván cờ, hai bên đều đủ 16 quân . Vậy mà khi kết thúc ván cờ, thường mỗi bên chỉ còn 5-6 quân. Trong quá trình thi đấu, hai bên đều đã đổi bớt quân. Đổi quân là một kỹ xảo quan trọng của trung cục. Các bạn muốn chơi trung cục giỏi cần phải nắm vững kỹ xảo này.

Vậy khi nào thì nên đổi quân?

Nếu ta đang bị tấn công, nên đổi bớt quân nào đang gây nguy hiểm cho ta. Khi ta đang tấn công thì cố gắng đổi quân nào của đối phương có khả năng hạn chế đòn công của ta. Cần suy nghĩ kỹ trước khi đổi quân vì thường sau khi đổi quân, thế cờ phân định hơn kém rất rõ. Các danh thủ hàng đầu đã cung cấp khá nhiều kinh nghiệm để chúng ta nghiên cứu học hỏi.

Năm 1976 trong một giải cờ danh thủ Hồ Vinh Hoa gặp Dương Quan Lân đã đến tình thế sau.

[game]
FORMAT WXF
GAME Hồ Vinh Hoa gặp Dương Quan Lân
RED Hồ Vinh Hoa
BLACK Dương Quan Lân
FEN rhe1kaeh1/4a4/4c4/p1p1C1p2/8p/2P3P2/Pcr1P3P/1CH1E4/4A4/2R1KAER1 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED }
/*Lúc này Pháo đầu của Hồ Vinh Hoa đóng chặt, song Mã phải của Dương Quan Lân sắp nhảy lên đuổi Pháo đầu, Hồ suy nghĩ kỹ quyết định đổi quân:*/
1. P8.7! X1-2 2. X2.5 T3.1 3. X2-6 X2-4 4. X7-6! X4-3
/*Bên Hậu không thể X4.4 đổi Xe vì sẽ bị X6.5 rồi xuất Tướng bắt cục.*/
5. Xs.2 Xt-5 6. P5/1 X5-3 7. Tg5-6 P2/6 8. Xt.3 Xt-5 9. Xs.3 X5/1 10. M7.8
}END[/game]
Đến đây Dương chịu thua.

Hình 2 là tình thế ván đấu giữa Trần Hiếu Khôn và Liễu Đại Hoa tại giải tranh Cúp Tam Cấm năm 1983. Trần đang bị Liễu đè nặng:

[game]
FORMAT WXF
GAME Trần Hiếu Khôn và Liễu Đại Hoa
RED Trần Hiếu Khôn
BLACK Liễu Đại Hoa
FEN 2e1ka3/4a4/2h1e4/p3p3p/2P6/3r5/H1P1P3P/C1HAC2p1/3K5/1RE2Ach1 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED }
/*Mặc dù Trần hơn một Pháo nhưng Liễu đang dọa M8/7 bắt Sĩ và Tốt đầu hết sức nguy hiểm. Trần quyết định đổi quân:*/
1. P5/2! P7-5 2. Tg6/1 T5.3 3. Tg6-5
/*Sau đòn đổi quân này, cục thế được cải thiện*/
3. … M3.4 4. B7.1 X4.1 5. B7.1 M4.5 6. S6/5 B8-7 7. M7.5 X4-5 8. M9.7 X5-3 9. T7.5
}END[/game]
Trần đổi thêm một Mã nữa, Liễu không còn đủ lực lượng để tấn công.

Một ví dụ nữa (hình 3). Năm 1979 Vu Ấu Hoa gặp Lương Văn Bản có thế cờ như sau :

[game]
FORMAT WXF
GAME Vu Ấu Hoa gặp Lương Văn Bản
RED Vu Ấu Hoa
BLACK Lương Văn Bản
FEN 1r2kae2/4a1R1c/c1h1e1h2/p1p1p3p/6pr1/2PH2P2/P3P3P/3CC1H2/9/1REAKAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED }
/*Vu bình xe bắt Mã, Lương P2-l đổi Xe với tính toán rằng sau khi đổi, P1 sẽ giữ M7. Song Vu ấu Hoa đã đi:*/
1. X8.2! X2.7 2. P5-8 M3/2 3. P8.5 B7.1 4. P8-3!
/*Dùng Pháo ăn Mã là nước đi chính xác. Nếu X3/1 thì bên Hậu X8-2 bắt Pháo đổi quân*/
4… P1/1 5. P3.2 T5/7 6. X3/4
}END[/game]
Ưu thế!

*[i]không biết chương trình XB nằm ở trang web nào, có thể cung cấp một số trang web có chứa XB được khônng, cám ơn.[/i] [b]nganvinh[/b]
*[i]Chú làm ơn cho cháu hỏi cách sử dụng những tính năng đó như thế nào? Cám ơn.[/i] [b]Phan Phuc Truong[/b]
*[i]Tôi đọc xong nhưng chẳng biết cách load cũng như cách sử dụng miễn phí. Đề nghị chi tiết hơn,cảm ơn.[/i] [b]Trương Trí Trân[/b]

Theo yêu cầu của một số bạn đọc, chúng tôi viết hướng dẫn cách download, cài đặt và sử dụng chương trình XB.

Do khuôn khổ một bài báo (không phải là một hướng dẫn sử dụng đầy đủ) nên chúng tôi không thể đề cập quá chi tiết và quá sâu, chỉ những chức năng rất cơ bản mới được đề cập đến. Tuy nhiên, do chương trình thiết kế tuân thủ các chuẩn chung và lại có khả năng hiện tiếng Việt, bạn sẽ không quá khó khăn đề khai thác triệt để nó.

[b]I. Download và cài đặt[/b]
XB (Xiangqi Database Viewer) là chương trình giúp người chơi cờ làm việc với cơ sở dữ liệu (CSDL) các ván cờ (tập hợp các ván cờ). Để sử dụng, bạn cần download và cài đặt chương trình XB, sau đó là các CSDL ván cờ.

[b]Download và cài đặt chương trình XB[/b]
XB là chương trình được phát triển và cung cấp bởi xqfan. Để download nó, bạn cần vào trang download. Nhìn sang bên trái của bài viết này, bạn sẽ thấy có một mục menu mang tên là Download. Chỉ cần bấm vào đó bạn sẽ chuyển sang trang download. Hoặc bấm vào cái link dưới đây:

Trang Download của xqfan

Sử dụng thanh cuộn để cuộn màn hình lên, bạn sẽ đến được mục cho phép download XB. Bấm vào các link của XB hoặc XB unicode để download chúng.

Có hai phiên bản của XB. Một phiên bản là chương trình XB thường. Nếu bạn không có nhu cầu dùng tiếng Việt thì chỉ cần download phiên bản này cho gọn. Bạn có thể download trực tiếp phiên bản này bằng cách bấm vào cái link dưới đây:

Chương trình cài đặt XB

Phiên bản thứ hai là dùng mã unicode, chương trình nặng gấp đôi phiên bản kia. Bù lại bạn có thể dùng XB với màn hình hiện hoàn toàn bằng tiếng Việt. Yêu cầu là bạn phải có hệ điều hành từ Win2000, WinXP trở lên. Bạn có thể download trực tiếp phiên bản này bằng cách bấm vào cái link dưới đây:

Chương trình cài đặt XBU (phiên bản mã Unicode)

Sau khi download xong chương trình, bạn hãy bấm chuột vào nó để chạy. Chương trình sẽ nhanh chóng cài đặt vào đĩa cứng của bạn.

XB mới chỉ là chương trình cho phép xem và làm việc với CSDL ván cờ. Bạn còn cần phải download CSDL các ván cờ nữa.

[b]Download các CSDL ván cờ[/b]
Tiếp tục cuộn màn hình của Trang Download của xqfan cho đến cuối. Bạn sẽ thấy các link để download các CSDL. Lựa chọn các CSDL (có khá nhiều) bạn cần và bấm vào link tương ứng để download chúng về máy của bạn. Các file này đã được nén cho gọn ở dạng zip. Bạn cần giải nén chúng. Nên download và ghi các file đã giải nén vào một thư mục duy nhất.

[b]II. Sử dụng XB[/b]
[b]1. Chạy chương trình[/b]
Để chạy chương trình XB, hãy vào start->All program->Xiangqi World và bấm vào biểu tượng XB (hoặc XBU).

Nếu phiên bản XB bạn đang dùng là unicode (XBU), bạn có thể chuyển sang màn hình tiếng Việt bằng cách bấm vào menu->View->Language->Vietnamese
[img]xq285-0.jpg;center;Chuyển giao diện sang tiếng Việt[/img]

[b]Chọn xem một CSDL[/b]
Để xem một CSDL ván cờ mà bạn đã download về máy, bạn hãy làm như sau:
Từ chương trình, bấm vào menu->Database->Select/New. Một hộp thoại (dialog box) sẽ hiện ra để bạn tìm và chọn file CSDL vừa download về. Bạn hãy bấm tiếp vào nút Browse để chọn thư mục và file CSDL cần xem. Các file CSDL có đuôi là .gdb. Chọn một file rồi bấm OK để xác nhận.
[img]xq285-1.jpg;center;Lựa chọn một CSDL để xem[/img]

[b]2. Sử dụng cửa sổ các ván cờ[/b]
Bấm vào menu->Database->Browse hoặc nhanh hơn bấm vào nút hình dưới để mở cửa sổ (hộp thoại) CSDL.

[img]xq285-2.jpg;center;Nút Browse để mở cửa sổ các ván cờ[/img]

Thông tin về các ván cờ hiện ra ở dạng bảng (table). Các thông tin vắn tắt về CSDL đang xem hiện ở bên phải. Bạn có thể dùng các thanh cuộn để xem phần bị khuất, dùng con trỏ kéo để thay đổi kích thước các cột, kéo thả để chuyển một cột sang một vị trí mới dễ nhìn hơn v.v…

Để chọn một ván cờ nào đó trong bảng chỉ cần bấm vào nó. Ván cờ sẽ hiện lên trong bàn cờ nhỏ bên phải để bạn kiểm tra. Bấm vào các nút ngay dưới bàn cờ nhỏ này để xem các nước đi.

Để nhẩy đến một ván cờ nào đó dựa trên chỉ số (ID) của nó, bạn bấm số đó vào hộp nhỏ ở đáy cửa sổ và rồi bấm tiếp nút Enter.

Cửa sổ này có các nút tab góc trên bên trái để giúp bạn sử dụng các chức năng như tìm kiếm, thống kê, CSDL khai cuộc. Tab ngầm định là Mọi ván cờ (All games).
[img]xq285-3.jpg;center;[/img]

[b]Tab Tìm kiếm (Search)[/b]
Giúp bạn tìm kiếm các ván cờ theo các tiêu chí do chính bạn đặt.

[b]Tab Thống kê (Statistics)[/b]
XB sẽ tạo ra một tóm tắt dựa trên thống kê các ván cờ của một đấu thủ. Nhờ đó bạn sẽ có ngay được các thông tin quan trọng về đấu thủ này.

[b]Tab CSDL khai cuộc (Positions)[/b]
XB cho bạn nghiên cứu về các kiểu khai cuộc. Khai cuộc sẽ hiện ra ở dạng hình cây, tùy theo khai cuộc muốn nghiên cứu, bạn hãy bấm vào các nút cây tương ứng. Tại mỗi thời điểm, nhìn vào cây bạn đều biết khai cuộc đó đi như thế nào, hình bàn cờ bên phải cho bạn biết các quân cờ được bố trí như thế nào. Các thông tin quan trọng như tỷ lệ thắng-hòa-thua ứng với từng nước khai cuộc sẽ giúp bạn biết nên chọn khai cuộc nào, rủi ro là bao nhiêu. Ứng với mỗi khai cuộc XB đều tìm và tập hợp các ván cờ trong CSDL dùng khai cuộc đó cho bạn tiện nghiên cứu.
[img]xq270-2.jpg;center;CSDL khai cuộc[/img]

[b]2. Nghiên cứu kỹ một ván cờ[/b]
Nếu muốn nghiên cứu ván cờ kỹ hơn, bạn hãy bấm kép (double click) vào ván cờ hoặc chọn ván cờ rồi bấm vào nút “Open game” ở bên phải. Chương trình sẽ đưa ván cờ này vào bàn cờ chính của chương trình giúp bạn xem nó dễ dàng hơn.
Tại bạn cờ lớn, bạn có thể điều khiển xem các nước đi dễ dàng bằng cách dùng các nút điều khiển: tiến, lui, về đầu, về cuối. Bạn cũng có thể để chương trình tự động chạy từng nước cho bạn xem cho tiện. Bạn cũng có thể nhẩy đến một nước bất kỳ bằng cách bấm vào nước đi đó trên danh sách nước đi. Bạn cũng có thể copy cả ván cờ, copy hình bàn cờ, dán ván cờ…

[b]Sử dụng thanh điều khiển[/b]
[img]xq285-4.jpg;center;Hướng dẫn sử dụng thanh điều khiển[/img]

[b]Sĩ[/b]

[b]Đặc điểm[/b]
Sĩ cũng là một binh chủng phòng thủ, phối hợp cùng Tượng và Tốt đầu che chắn cho Tướng. Sĩ không được ra khỏi cung Tướng nên phạm vi hoạt động của nó rất hạn hẹp. Tuy nhiên nhiệm vụ chính của nó là che chắn bảo vệ tích cực cho Tướng nên sự tồn vong của Sĩ liên quan trực tiếp đến sự an nguy của Tướng.

[b]Thực lực[/b]

Khi Sĩ ở giữa cung nó khống chế được 4 điểm ở 4 góc cung, còn nó ở bất cứ góc nào thì chỉ khống chế 1 điểm mà thôi. So với Tượng thì Sĩ không có tầm hoạt động xa, thế nhưng khuyết Tượng không sợ song Xe, chứ khuyết Sĩ thì rất đáng sợ, vì tục ngữ có câu: “khuyết Sĩ kỵ song Xe”. Nhìn chung thực lực của Sĩ cũng tương đương với Tượng.

[b]Cách sử dụng[/b]

Cũng giống như Tướng trong quá trình chiến đấu, Sĩ nên tĩnh, không nên động. Đồng dạng với Tượng, Sĩ che chắn cho Tướng lúc lâm nguy, cản đường Mã địch, làm ngòi Pháo mình. Khi phòng thủ, phối hợp cùng Tượng chống đỡ Xe địch hoặc phòng Pháo tấn công, hình thành “hoa Sĩ, Tượng” hoặc thành “thuận Sĩ, Tượng”, phòng Mã tấn công thì nên “giương Sĩ giác”. Sau đây chúng ta xem một số thế cờ:

Thế 1: Chẹn Mã lộ Tướng tranh thắng.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Chẹn Mã lộ Tướng tranh thắng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3k5/9/2P6/9/9/4R4/9/6h1E/4A1r2/3AK3c w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. S5.4 X7-4 2. X5.5 Tg4.1 3. B7.1 Tg4.1 4. X5/2 }END[/game]
thắng.

Thế 2: Che chở bảo vệ Tướng mình.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Che chở bảo vệ Tướng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eaka3/9/4e4/8C/9/9/r8/4E4/4A4/4KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.P1-5 S6.5 }END[/game]
Sĩ, Tượng bảo vệ Tướng Đen lên đầu cùng bên như vậy gọi là “thuận Sĩ, Tượng”. Nếu đi thuận Sĩ, Tượng sẽ vô hiệu hoá Pháo đối phương không còn chiến đấu được nữa.

Bây giờ cũng thế cờ này, nếu Đen đi.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Che chở bảo vệ Tướng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eaka3/9/4e4/8C/9/9/r8/4E4/4A4/4KA3 b – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1… X1.3 2. S5/6 X1/3 3. S4.5
}END[/game]

Lên Tượng và Sĩ ở 2 cánh khác nhau như vậy gọi là “nghịch Sĩ, Tượng” hay cũng gọi là “hoa Sĩ, Tượng”. Chơi kiểu này ngăn chặn mọi nước chiếu của Xe.

Thế 3: Dùng Sĩ che để di chuyển Tướng.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Dùng Sĩ che để di chuyển Tướng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2P1kae2/4a4/4c3e/4C4/8p/9/9/9/5K3/5A3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. S4.5! B9.1 2. Tg4/1 B9-8
3. Tg4-5 B8-7 4. Tg5-6 }END[/game]
thắng.
Nhờ Sĩ lên mặt che Tướng Trắng từ cánh mặt chuyển sang cánh trái, hỗ trợ Tốt chiếu bí, không có Sĩ thì ván cờ hoà.

Thế 4: Làm ngòi cho Pháo tấn công xa.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Làm ngòi cho Pháo tấn công xa
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4c4/3k5/3aR4/9/9/9/9/9/C3Apr2/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. P9-6 S4/5
2. S5.6! S5.4
3. X5-6 }END[/game]
thắng.

Một lần hai kỳ thủ họ Purdy là hai cha con cùng tham gia giải vô địch cờ của Úc, cha tên là Sessil và con tên là John. Sessil hoàn toàn có mọi cơ hội để trở thành nhà vô địch. Nhưng tại ván áp chót, do bốc thăm mà ông phải chơi với con mình, rồi bị… thua. Ông bắt tay con, lau những giọt mồ hôi trên trán, đứng dậy và nói:
– Nếu mày mà lại dạy con mày chơi cờ thì điều này cũng dễ lặp lại lắm đấy, con ạ!

Trong một buổi tập, danh thủ trẻ Nguyễn Tiến Cường hỏi cha mình là đại danh thủ Nguyễn Tấn Thọ: “Khi tiến công phải tính toán thế nào?” ông Thọ trả lời: “Phải tính cho ra đường cờ chủ yếu. Dù phải tốn bao nhiêu thời gian cũng được. Từ đó ước lượng khó khăn sẽ gặp và cách giải quyết. Trong quá trình thực hiện đường cờ thì có điều chỉnh lúc cần”. Tiến Cường chép miệng: “Tính như bố thí sốt ruột lắm, làm sao mà tính được”.

Ý tưởng của ông Thọ cũng như các nhà nghiên cứu cờ Trung Quốc, tóm tắt trong một câu: tiến công phải có kế hoạch.

Vấn đề không phải là tính được bao nhiêu nước trước khi đi mà là phải biết triển khai thực hiện kế hoạch và biết điều chỉnh kế hoạch. Các bạn nên nhớ: kế hoạch tốt đến mấy cũng chỉ để “dự báo thời tiết” trước khi có thể “làm ra thời tiết”.

Chúng ta xét một thế cờ trích từ giải cờ Tướng đồng đội Trung Quốc năm 1988 giữa Mạnh Lập Quốc và Diêm Văn Thanh để hiểu ra điều trên.

Bây giờ đến lượt Mạnh Lập Quốc đi. Mạnh đang ưu thế, đã đóng chặt Pháo đầu nhưng Mã trái bị Pháo Đen uy hiếp. Điều trước tiên là xác định nên công hay thủ? Nếu thủ thì cần thoái Mã để bảo toàn lực lượng. Nếu Mã thoái biên thì bên

Đen có thể tiến Xe bắt chết, hơn nữa khống chế Xe Trắng tiến 1 hoành xa lộ 4 trùng Xe. Nếu thoái Mã về tâm thì cờ bí, không lên Sĩ được, nước xuất Tướng trợ công phải bỏ. Vậy thủ nghĩa là cờ thua.

Như thế chỉ còn cách tiến công. Nước công mạnh nhất là dùng đòn Pháo đầu Tướng xuất Xe đâm thọc (Trung Quốc gọi thế này là đòn “then cửa sắt”). Mạnh xác định nước đi thứ nhất là X1.1. Đến đây phải ước lượng khó khăn sẽ gặp để có đổi sách đúng. Bên Đen có thể P3-4 rồi P4/4 phòng thủ. Cũng có thể M8.7 bảo vệ Sĩ đáy. Cần chú ý cả nước Pháo bình sang lộ 6 để ngăn ngừa trùng tam xa. Đối sách ở đây là P5/1 . Nước cờ này có tác dụng ngăn cản Pháo đen sang lộ 6, vừa là bắt Xe, lợi nước đi, vừa tránh nước M8.7 truy bắt. Ngoài ra còn có tác dụng mở thông cho Xe 4, khi cần có thể chiếm lộ 6 hoặc 7. Dù bên Đen đi nước nào thì Sĩ 6 cũng sẽ được bảo vệ. Do đó Trắng cần đi X1-6 để rồi lên Sĩ và xuất Tướng trợ công. Các nước đi được dự kiến như thế, hình thành một kể hoạch và Mạnh đã đi:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mạnh Lập Quốc và Diêm Văn Thanh
RED Mạnh Lập Quốc
BLACK Diêm Văn Thanh
FEN 2e1kaehr/4a4/4c4/p1p1CR2p/1rc6/6p2/P1P1P3P/2H1C4/9/2EAKAE1R w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X1.1! M8.7 2. Pt/1 P3.3 3. X1-6 P5.1 4. X6.7!
/*Để tránh đòn “then cửa sắt”, bên Đen tiến Pháo rồi định T3.5. Phát hiện ý đồ này Mạnh tiến Xe khóa Tượng ngay.*/
4… X2/2 5. Ps-3 X2.2 6. P3-5 X2/2 7. S6.5 T7.5
/*Đây là những nước điều chỉnh kế hoạch, ứng phó với nước biến cụ thể. Bên Đen không thể đi X9-8 vì Trắng X4.2, T3.l , Tg5-6, X2/2, X4.1 sau đó trùng tam xa gọi hết.*/
8. Ps-3 P5.3 9. P3-5 M7.5 10. X4-5!
/*Bỏ Xe lấy Mã, kiên quyết giữ vững kế hoạch “then cửa sắt”*/
10… P5/3 11. Ps.4 P3-4 12. Tg5-6 X9.2 13. X6/6 }END[/game]
Vào đòn “then cửa sắt”, gọi hết.

[b]I. Cờ Tướng được chơi ở Việt Nam từ bao giờ?[/b]
Có một số lý thuyết khác nhau về nguồn gốc phát sinh cờ Tướng. Lý thuyết được nhiều người công nhận là vào khoảng thế kỷ thứ 6 cờ Tướng được người Trung Hoa kế thừa và cải tiến từ một loại cờ có tên là Chaturanga (có nguồn gốc từ Trung Á) và phải đến thế kỷ 10 sau khi bớt Tốt và thêm quân Pháo thì cờ Tướng được ổn định như ta vẫn biết ngày nay. Không có nghiên cứu hay tài liệu nào cho biết khi nào cờ Tướng bắt đầu được chơi ở Việt Nam. Một số nhà nghiên cứu phỏng đoán ngay sau khi cờ Tướng được phổ biến ở Trung Quốc thì nó cũng bắt đầu được biết và được chơi ở Việt Nam, có lẽ con đường phổ biến là nhờ các sứ thần của cả hai nước học hỏi lẫn nhau để giải trí và đọ tài qua những lần đi sứ rồi phổ biến trong dân gian.

Có một số đền chùa liên quan đến cờ Tướng là các nơi thờ thần Đế Thích, tương truyền là một ông Thần cai quản trời đất và cũng rất giỏi đánh cờ. Ở Hà Nội có [topic id=239]chùa Vua[/topic], được dựng vào thời Lê (thế kỷ 15) thờ thần Đế Thích. Có câu truyện dân gian nổi tiếng về thần Đế Thích và một người giỏi cờ là [topic id=75]”Hồn Trương Ba, da hàng thịt”[/topic] (câu truyện này đã được chép trong sách “Công dư tiệp ký” từ thời Lê Ý Tông).

[img]xq284-0.jpg;center;Đấu cờ bỏi trong lễ hội cờ Chùa Vua[/img]
Muộn hơn có truyền thuyết dân gian kể rằng [topic id=122]Vũ Huyên[/topic], một Tiến sĩ khoa năm Nhâm Thìn (1712) đã từng giúp vua Lê chơi và thắng cờ sứ Thanh nhờ dùng một cái lọng có xoi một cái lỗ nhỏ cho ánh nắng xuyên qua, chiếu lên nước cờ hay để mách nước cho vua, nhờ thế vua Lê thắng liền ba ván, giữ được quốc thể. Ông được vua ban danh hiệu “Đấu kỳ Trạng nguyên” (Trạng cờ).

Như vậy ở Việt Nam cờ Tướng đã được chơi ít nhất là 500 năm (từ thời xây chùa Vua) và nhiều nhất cỡ 1000 năm (ngay khi cờ Tướng được định hình xong ở Trung Quốc).

[b]II. Có bao nhiêu người Việt Nam chơi cờ Tướng?[/b]
Hiện nay chưa có một nghiên cứu hay số liệu chính thức về số người chơi cờ Tướng ở Việt Nam mặc dù cờ Tướng được chơi rất phổ biến trong dân gian và nhà nước cũng đã tổ chức được nhiều giải cờ cấp quốc gia. Theo kinh nghiệm của chúng tôi và tham khảo các chuyên gia khác trong ngành thì rõ ràng cờ Tướng có số người chơi đông nhất trong các loại cờ được chơi ở Việt Nam. Trong khi cờ Vua chỉ được phổ biến trong tầng lớp sinh viên học sinh, cờ Vây mới được du nhập, [topic id=240]các loại cờ dân gian khác như cờ Gánh, cờ Hùm[/topic],… chỉ rất ít người biết đến thì cờ Tướng lại được biết rất rộng rãi, được chơi trong mọi tầng lớp từ già đến trẻ, mọi miền của đất nước. Tỷ lệ người chơi cờ Tướng rất cao, vượt xa tất cả các nước (không kể Trung Quốc) lý giải tại sao cờ Tướng Việt Nam thường chiếm ngôi vị thứ hai sau Trung Quốc.

Người Trung Quốc cho rằng ít nhất họ phải có 100 triệu người chơi cờ Tướng, tức là ít ra cứ 10 người thì có một biết chơi. Con số này đã biến cờ Tướng thành thứ cờ có nhiều người chơi nhất thế giới, vượt xa cờ Vua (số liệu thường cho là có khoảng 50-80 triệu người chơi trên toàn thế giới).

Một Đặc cấp đại sư (danh hiệu trong cờ Tướng, tương đương với Đại kiện tướng trong cờ Vua) người Trung Quốc năm 2003 khi sang đấu cờ giao hữu với các kỳ thủ Việt Nam đã rất ngạc nghiên khi thấy ở Việt Nam cờ Tướng cũng rất phổ biến. Ông cho rằng mức độ phổ biến không khác gì ở Trung Quốc nên tỷ lệ người chơi cũng phải tương tự. Từ dân số Việt Nam là 80 triệu người ông cho rằng phải có ít nhất 8 triệu người Việt Nam biết chơi cờ (tỷ lệ 1/10).

Con số này quá lớn so với hình dung của nhiều người. Một số sách báo trước đây khá lâu đã từng ước lượng Việt Nam có khoảng 500 nghìn đến 1 triệu người chơi cờ Tướng. Tức là nếu so với dân số hiện nay thì phải từ 80 đến 160 người mới có một người biết chơi cờ. Có thể thấy các ước lượng này là hơi chặt, nếu các bạn từng thử tính tỷ lệ số người biết chơi cờ Tướng trong gia đình, nhóm bạn bè, lớp học mình phải có tỷ lệ cao hơn nhiều.

Tất nhiên, để có con số chính xác chúng ta cũng cần các định nghĩa thế nào là người chơi cờ Tướng (ví dụ người trong đời đã có lần thử học chơi, biết luật và đã chơi tổng cộng một hai ván cờ có được tính là người chơi không?) và cần các nghiên cứu bài bản, rộng lớn.

Dung hòa giữa các con số, theo chúng tôi 1-2 triệu người chơi cờ Tướng ở Việt Nam (tỷ lệ cứ 20-80 người thì có 1 người biết chơi cờ Tướng) có thể tạm chấp nhận như ước lượng tạm thời con số tối thiểu, định hướng cho các nghiên cứu kỹ hơn sau này.

[b]III. Các giải cờ Tướng lớn và các nhà vô địch[/b]

Có thể chia các giải cờ Tướng lớn thành ba giai đoạn.

[b]1. Thời Pháp thuộc[/b]
Thời đó việc đi lại và thông thương giữa các tỉnh gần nhau còn rất khó khăn và giữa các miền còn gian nan hơn nữa. Do đó những người chơi cờ và các mạnh thường quân thường chỉ tổ chức được các giải đấu cấp câu lạc bộ hoặc tỉnh, cố gắng lắm mới tổ chức được cấp miền ở Bắc kỳ và ở Nam kỳ.

[b]Bắc kỳ:[/b]
Giải vô địch bắc kỳ đầu tiên được tổ chức vào tháng 3 năm 1936 (ở Hà Nội) và liên tiếp hàng năm từ 1938 đến 1943. [topic id=213]Nhà vô địch cờ Tướng Bắc kỳ đầu tiên[/topic] là ông Nguyễn Văn Tâm (một nhà giáo ở Nam Định).

[b]Nam kỳ:[/b]
Năm 1933 Sài Gòn lần đầu tiên có một giải cờ gọi là Vô địch Nam kỳ (do công ty Mỹ An tổ chức), vô địch giải này là [topic id=254]Nguyễn Thành Hội[/topic] (người An Giang).

[b]2. Thời chiến tranh Việt Nam[/b]
[b]Miền Bắc:[/b]
[img maxheight=150 maxwidth=150]xq59-0.jpg;right;Mai Thanh Minh – Nhà vô địch nam đầu tiên[/img]Miền Bắc tổ chức được giải cờ ba lần:
*Lần 1 năm 1965 ông Nguyễn Thi Hùng (người Hà Nội) vô địch
*Lần 2 năm 1968 ông [topic id=108]Nguyễn Tấn Thọ[/topic] (người Hà Nội) vô địch
*Lần 3 năm 1969 ông Phạm Đình Tuyển (người Quảng Ninh) vô địch

Nếu chỉ tính các giải do chính phủ Việt Nam tổ chức thì ông Tuyển được coi là nhà vô địch lâu năm nhất: 23 năm (từ năm 1969 cho đến năm 1992 khi giải cờ toàn quốc lần thứ nhất được tổ chức).

[b]Miền Nam:[/b]
[img maxheight=150 maxwidth=150]xq284-1.jpg;right;Lê Thị Hương – Nhà vô địch nữ đầu tiên[/img]Do chiến sự bùng nổ ác liệt nên các kỳ thủ không có cơ hội tập hợp để tổ chức được các giải lớn. Chỉ có các giải cờ cỡ tỉnh hoặc thành phố.

[b]3. Thời Việt Nam thống nhất[/b]
[topic id=234]Năm 1992 là lần đầu tiên giải cờ quốc gia[/topic] (giải A1 tuyển chọn các nhà vô địch cá nhân) theo đúng nghĩa của nó mới được tổ chức, qui tụ được kỳ thủ khắp mọi miền đất nước tham gia. Giải đầu tiên này được tổ chức ở Đà Nẵng. Dưới đây là các thông tin kỷ lục liên quan đến loạt giải đấu này:

*Cho đến nay giải cờ Tướng vô địch cá nhân quốc gia đã được tổ chức liên tục hàng năm tổng cộng 14 lần (tính đến năm 2005)
[img maxheight=150 maxwidth=150]xq166-0.jpg;right;Lão Tướng Trần Đình Thủy – người đoạt huy chương nhiều tuổi nhất[/img]*Giải đã xác định được sáu nhà vô địch nam: Mai Thanh Minh, Trương Á Minh, Trềnh A Sáng, Đào Cao Khoa, Đặng Hùng Việt và Nguyễn Vũ Quân; sáu nhà vô địch nữ: Lê Thị Hương, Hoàng Hải Bình, Châu Thị Ngọc Giao, Ngô Lan Hương và Phạm Thu Hà
*Nhà vô địch nam đầu tiên: [topic id=100]Mai Thanh Minh[/topic]. Nhà vô địch nữ đầu tiên: Lê Thị Hương
*Người đoạt ngôi vô địch nam nhiều lần nhất là Mai Thanh Minh (5 lần), tiếp sau là [topic id=183]Trềnh A Sáng[/topic] (4 lần) và Nguyễn Vũ Quân (2 lần). Người chiếm ngôi vô địch nữ nhiều lần nhất là Lê Thị Hương (7 lần), Ngô Lan Hương (3 lần), Hoàng Hải Bình (2 lần)
[img maxheight=150 maxwidth=150]xq9-0.jpg;right;Nguyễn Vũ Quân – nhà vô địch nam ít tuổi nhất[/img]*Nhà nam vô địch nhiều tuổi nhất là Mai Thanh Minh, ở lần vô địch thứ 5 năm 1998 ông đã 41 tuổi. Trềnh A Sáng đoạt ngôi vô địch lần thứ 4 năm 2000 cũng khoảng 41 tuổi. Nhà nữ vô địch nhiều tuổi nhất là Lê Thị Hương. Chị đã đoạt ngôi vô địch lần thứ 7 năm 1998 khi 35 tuổi. Tuy nhiên, nếu tính gộp tất cả những người từng đạt huy chương (vàng, bạc và đồng) thì khó ai vượt qua “lão tướng” [topic id=160]Trần Đình Thủy[/topic]. Ông đoạt huy chương bạc (Á quân) hai lần, lần đầu năm 1998 khi 60 tuổi và lần hai năm 2003 khi đã 65 tuổi.
[img maxheight=150 maxwidth=150]xq284-2.jpg;right;Phạm Thu Hà – Nhà vô địch nữ trẻ tuổi nhất[/img]*Nhà vô địch nam ít tuổi nhất là [topic id=41]Nguyễn Vũ Quân[/topic], đoạt ngôi vô địch lần đầu năm 2004 khi mới 21 tuổi và lần 2 năm 2005 khi 22 tuổi. Nhà vô địch nữ ít tuổi nhất là Phạm Thu Hà, đoạt ngôi vô địch lần đầu năm 2003 khi cô mới 16 tuổi và đang là nữ sinh lớp 10.

[b]Tượng[/b]

[b]Đặc điểm[/b]

Tượng thuộc binh chủng phòng thủ, không được quyền qua hà. Tượng có nhiệm vụ phải bảo vệ cho Tướng là chủ yếu. Làng cờ có câu: “Mất xe hoặc Pháo hoặc Mã chỉ làm yếu thế cờ, còn mất Tượng coi như đã lâm nguy”. Như vậy Tượng rất có vai trò quyết định trong phòng thủ.

[b]Thực lực[/b]

Trên bàn cờ, nếu đứng ở giữa, Tượng khống chế được tối đa 4 điểm, nếu không bị “che mắt”. Như vậy thực lực của Tượng rất hạn chế, có thể chỉ bằng phân nửa sức mạnh của Mã.

[b]Cách sử dụng[/b]

Vì không qua hà được nên Tượng không thể trực tiếp tham gia tấn công, tuy nhiên nó có thể giúp Pháo làm ngòi để tấn công. Trường hợp Mã đối phương đã qua hà, Tượng có thể góp phần ngăn chặn hoặc hạn chế tầm hoạt động, thậm chí có thể góp phần vây bắt con Mã này.

Khi khai cuộc, nếu không bị bắt buộc thì đừng bao giờ lên Tượng biên (tiến 1 hoặc 9). Hai Tượng luôn liên hoàn, chú ý đừng để đường đi của Tượng bị cản, đặc biệt phải cảnh giác Pháo đối phương tấn công bất ngờ.

Chúng ta xem 4 ván cờ sau.

Thế 1: sử dụng Tượng che mặt Tướng giành thắng lợi.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Tượng che mặt Tướng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4k4/3P1P3/e4a3/9/9/9/9/8E/9/5K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. T1/3 T1.3 2. T3.5 T3/1
3. Tg4-5 T1.3 4. Tg5-6 T3/1
5. B6.1 }END[/game]
thắng.

Thế 2: Tượng hỗ trợ Xe tranh tiên.

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Tượng hỗ trợ Xe tranh tiên
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a4/4e3h/3R4p/6p2/H7P/P5r2/4E4/4A4/3AK1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. M9.8 X7-3 2. T5.7! S5.6 3. M8.7 Tg.1 }END[/game]
Trắng ưu thế rõ.

Thế 3: Tượng trợ công khi đối phương sai lầm.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Tượng trợ công
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 4kae2/4a4/2h1e4/p3p4/2p3r2/H1P4R1/P3P4/4E4/4A4/2C1KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. B7.1 X7-3? 2. T5.7! X3-5
3. B5.1 X5-1 4. P7.7 }END[/game]
Trắng hơn quân, dễ chiến thắng.

Thế 4: Ngăn cản Mã đối phương.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Ngăn cản Mã đối phương
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1r2kae1C/4aR3/1h2ec3/p3p3p/6p2/9/P3P1P1P/4E1H2/4A4/4KAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X4-2 M2.3 2. T5.7! P6-7
/*Trắng bay Tượng cản Mã khiến Mã Đen không thể tiến xuống dần cung Tướng. Nếu như đổi lại 2.X2/4 thì B7.1 3.X2-3 X2.9 4.S5/6 M3.2, Đen có thể phản công.*/
3. T3.5 P7.4 4. B9.1}END[/game]

Thế cờ cân bằng.

Trong hàng trăm năm qua các môn cờ luôn ở dạng thể thao quần chúng, trăm nghìn người chơi cờ, tới cả triệu người chơi cờ cũng thế, hầu như chẳng ai biết huy chương là gì, cũng chẳng bao giờ phong tặng cho ai một danh hiệu nào, cứ thế đời này qua đời khác, chơi rồi quên đi, lấy vui vẻ, giải trí làm chính, mặt khác qua cờ mà luyện tính tình, biết dự báo trước, suy xét sâu xa, khôn khéo hơn. Tất cả cũng chỉ có vậy thôi.

Ông cha ta thường nói: “Dĩ kỳ hữu hội”, tức là lấy cờ để họp bạn, kết bạn, lấy cờ để chu du, thăm thú các nơi, lại kết hợp cờ với thơ, họa, âm nhạc, vui thú với nhau.

Tất cả những cái đó xem ra vô thưởng vô phạt, đôi lúc cứ như chuyện tầm phào. Nhưng thật ra đó mới chính là tinh hoa, là cốt lõi của cờ. Nó cũng như những vần thơ, đọc lên, ngâm lên có vẻ phù phiếm, nhưng thật ra thơ có một vị trí hết sức vẻ vang trong cuộc sống của con người. Âm nhạc cũng vậy, hát lên, ai thích nghe thì nghe, không nghe thì thôi, chẳng ai bắt buộc, thế nhưng thử hỏi thế giới này có thể thiếu âm nhạc được không? Cờ cũng vậy!

Nói như thế để thấy một hiện tượng: ngày nay có một số người coi cờ chỉ đơn thuần là một môn thi đấu và chỉ có mục đích duy nhất là đạt được thành tích. Quan niệm như thế nên họ cứ chờ tới giải mới “chiêu binh mãi mã” tấp nập “nấu sử sôi kinh”, rồi bằng mọi cách để giành được huy chương, cúp, thứ hạng, đẳng cấp, coi đó là mục tiêu cao nhất của cờ. Qua giải rồi “ai về nhà nấy”, xếp xó cờ quạt, coi như xong việc.

Như thế là chuyên nghiệp chăng? Cũng chẳng phải. Vì nếu chuyên nghiệp thì ngày ngày phải văn ôn võ luyện, thầy ra thầy, trò ra trò, phải có một kế hoạch dài hơi: 3năm, 5năm, đào tạo, tập huấn và có cả một hệ thống về rèn luyện thể lực, tâm lý, sức khỏe, như đào tạo một vận động viên chính quy. Nhưng hầu hết đều chưa làm được như thế.

Chủ yếu là do quan niệm nhưng một số nơi coi cờ, chính xác hơn là việc thi đấu cờ giống như chuyện “mì ăn liền”.

Thiết nghĩ, một xã hội càng nhiều người chơi cờ thì xã hội đó sẽ thông minh hơn, văn minh hơn, tử tế hơn, thân ái hơn, thế thì việc gì cứ phải phụ thuộc vào tiền bạc, danh vọng. Cho nên hiện nay việc phổ cập hóa cho quảng đại quần chúng chơi cờ, chơi cho vui, chơi cho khỏe mới là nhiệm vụ thiết yếu, mới là trọng trách hàng đầu, mới mang lại lợi ích thiết thực, lâu dài và bền vững cho xã hội.

Với một nhận thức như thế thì cờ mới phát huy hết thế mạnh của mình. Ngày nay việc xã hội hóa các môn thể thao ngày càng diễn ra mạnh mẽ, thúc đẩy các môn cờ trở về được cội nguồn và bản chất của nó. Chỉ có điều là cần giảm bớt đi kiểu chơi luộm thuộm, thiếu luật và chú ý cách nói năng ứng xử trong khi chơi.

[b]Tháng Giêng[/b]
* Mồng 2 đến mồng 4 Tết ở Văn Miếu Quốc Tử Giám (Văn Miếu – Hà Nội)
* Mồng 5 Tết gò Đống Đa (Quận Đống Đa – Hà Nội)
* Mồng 6 đến mồng 9 Tết ở Chùa Vua (Quận Hai Bà Trưng – Hà Nội)
* Hội Lịch Diệp (Hà Nam): Mồng 5 đến mồng 7 tháng Giêng
* Hội Cổ Loa: mồng 6 tháng Giêng
* Hội Mê Linh: mồng 6 tháng Giêng
* Hội Đa Hội: mồng 10 tháng Giêng (cờ bỏi)
* Hội Giang Xá (Hòa Đức – Hà Tây) 12 tháng Giêng
* Hội Lim (Bắc Ninh, cách Hà Nội khoảng 24 cây số): 13-15 tháng Giêng
* Hội Thổ Hà: 19-21 tháng Giêng

[b]Tháng Hai[/b]
* Hội Ninh Hiệp (Làng Nành – Bắc Ninh) mồng 5 tháng Hai
* Đền Giàn: ngày 10 tháng Hai
* Hội Làng Hồ: ngày 10 tháng Hai
* Hội Đền Đông Cổ (Nguyên Xá – Từ Liêm – Hà Nội)
* Hội cờ làng Hòe Thị: ngày 10 tháng Hai
* Hội Ỷ Lan Nguyên Phi: ngày 19-21 tháng Hai

[b]Tháng Ba[/b]
* Hội Sủi (Bắc Ninh): ngày 2 tháng Ba
* Hội Liên Hà (Đan Phượng – Hà Tây, cách Hà Nội khoảng 18 cây số): ngày 8 tháng Ba
* Hội Đền Hùng (Phú Thọ): từ ngày 6-10 tháng Ba
* Hội Đền Đô (Bắc Ninh): từ ngày 14-16 tháng Ba
* Hội Lệ Mật (Bắc Ninh): từ ngày 20-22 tháng Ba

[b]Tháng Tư[/b]
* Hội Làng Gióng (Hội Phù Đổng Thiên Vương – Bắc Ninh): từ ngày 7-9 tháng Tư
[img]xq280-0.jpg;center;Đấu cờ người ở lễ hội Chùa Vua[/img]
[img]xq280-1.jpg;center;Đấu cờ người ở lễ hội Văn Miếu[/img]
[img]xq280-3.jpg;center;Hội cờ Đống Đa[/img]
[img]xq280-2.jpg;center;[/img]

[b]Mã[/b]

[b]Đặc điểm[/b]

Mã có lối đi khác hẳn các quân, nhảy theo đường chéo của hình chữ nhật. Càng ra gần các đường biên, Mã càng bị hạn chế hoạt động, còn nhảy vào vùng trung tâm bàn cờ, Mã càng khống chế nhiều điểm. Vì di chuyển gần và bị cản nên Mã là binh chủng đánh tầm ngắn, tính cơ động không bằng Pháo, được xếp là quân chủ lực thứ ba đứng sau Xe và Pháo.

[b]Thực lực[/b]

Như đã nêu trên, Mã đứng ở vùng trung tâm bàn cờ có thể khống chế tối đa được 8 điểm, do vậy có câu: “Mã nhảy 8 hướng”. Nếu nó càng ra biên thì điểm khống chế của nó giảm dần, từ 6 điểm xuống 4 diểm, 3 điểm rồi 2 điểm. Nhìn chung, sức mạnh của Mã hơi kém hơn Pháo, nhưng ở giai đoạn cờ tàn Mã thường mạnh hơn Pháo.

[b]Cách sử dụng[/b]

Do vị trí đứng ở vùng biên và vùng trung tâm mà Mã có sức khống chế khác nhau nên khi đi Mã nên đưa nó vào vùng trung tâm và hạn chế nhảy ra biên. Lúc ở giai đoạn khai cuộc và trung cuộc, Mã đi lại chậm chạp và bị cản trở nên muốn tấn công thì dùng Xe đi tiên phong, Pháo đi yểm trợ, còn Mã nên liên hoàn bảo vệ nhau và đề phòng đối phương đánh trả. Trong giai đoạn cờ tàn, các quân cản trở giảm đi khiến Mã thêm linh hoạt.

Chúng ta xem các thế cờ sau.

Thế 1, Mã ngoạ tào, chiếu Tướng bắt Xe.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mã ngoạ tào
RED Trắng
BLACK Đen
FEN r1e1kae2/4a1c2/1ch6/p1p1pR2p/4P1ph1/2P6/P5P1P/1CH1C1H2/7r1/R1EAKAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. B5.1 B7.1 2. X4-3 M8.6
3. X3.2 M6.4 4. S6.5 M4.3
5. Tg5-6 Mt.1 }END[/game]
Bên Đen sau khi bỏ Pháo, sử dụng Mã thiên lý nhảy xuống tấn công, chiếu Tướng ăn lại Xe Trắng.

Thế 2, Mã nhảy liên thành diệt giặc.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mã nhảy liên thành diệt giặc
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2eakaP2/4h4/e6H1/p1p3p1p/9/9/1c7/9/9/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. M2/4 P2/5 2. M4.6 P2-4 3. M6/8 P4.1
/*Đen luôn tìm cơ hội để đưa Tượng đầu thoát khỏi Mã nhưng vô ích.*/
4. M8.7 P4/1 5. M7/6 P4.1
6. M6.4 }END[/game], thắng.

Đây tuy là một ván cờ thế nhưng thể hiện rõ việc chuyển Mã sang hai cánh, oai trấn 8 hướng. Từ đây có thể rút bài học dùng Mã rất tuyệt.

Thế 3, Mã nhốt Tướng trong thế chữ Điền.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mã nhốt Tướng
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 3ak4/3P5/2P6/3H5/6p2/9/7h1/4E1p1E/4A4/5K2c w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1.B6.1! Tg5-4 2. M6.4 }END[/game]
Trắng thắng rõ.

Thế cờ này Trắng ít quân, không thể chiến đấu lâu dài. Nhân thời cơ cho phép Trắng dùng Tốt đổi Sĩ, Mã nhảy vào thế chữ Điền nhốt Tướng địch rồi dùng Binh chiếu bí.

Thế 4, đơn kỵ Mã cứu chúa.
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mã cứu chúa
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 2c6/4k4/3a5/2H6/9/9/9/9/9/3K5 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. M7.8! P3.1 2. M8/7! P3/1 3. M7.8 }END[/game]
hoà.

Thế này Trắng lâm nguy, nhưng nhờ Mã khống chế được các điểm đặt Pháo đánh bí nên cuối cùng Đen phải chịu hoà.