Nguyễn Thành Bảo

[img]xq528-0.jpg;right;Đào Cao Khoa – vô địch 1999 (ảnh Võ Tấn)[/img]Sau nhiều năm ngôi vô địch hoàn toàn thuộc về trung tâm cờ tướng TpHCM, đây là lần đầu tiên một kỳ thủ ở trung tâm cờ tướng Hà Nội đoạt được ngôi vị này.

Con đường đến với cúp vô địch của Khoa không đơn giản, dễ đàng. Bắt đầu thi đấu giải toàn quốc từ năm 1995 anh đã chịu đủ nỗi thăng trầm, tự vượt qua chính luôm để đạt đến đỉnh cao. Anh tham dự giải cờ tướng toàn quốc 95 và đã cống hiến cho bạn hâm mộ cờ cả nước nhiều ván đấu xuất sắc. Năm 1996 đó còn lo học tập thành tích của anh sút kém. Từ khi về thi đấu cho Bộ Công an anh được HLV Phạm Trường Lâm chú ý giúp đỡ. HLV Phạm Trường tâm cùng với kiện tướng Đinh Trường Sơn thường xuyên thu thập các ván thi đấu ở giải trong và ngoài nước để nghiên cứu và thẩm định lại với “cậu em lần Của đội tuyển”. Trong 2 năm 1997-1998 Đào Cao Khoa lần lượt thắng các kiện tướng thành phố Hồ Chí Minh Diệp Khai Nguyên, Trương Á Minh, Mông Nhi. Tuy nhiên, trước sau anh vẫn coi các kiện tướng thành phố Hồ Chí Minh là bậc thầy để học tập. Ở giải toàn quốc 98 một vận động viên phía Nam có một thế biến nhỏ: trong bố cục “Tả Tượng Hoành ra” anh thực hiện nước xe hoành trước khi lên Tượng. Thế biến này khá hay và lập tức được HLV Phạm Trương Lâm đưa ra thảo luận trong các buổi tập. Những bài tập gian khổ được trả giá: chính vì nước xe hoành sáng tạo trong ván đấu với Đào Cao Khoa mà quốc tế đại sư Trịnh A Sáng phải chịu nhường cúp vô địch đồng đội Đông Nam Á cho đội tuyển Việt Nam II.

Sau một loạt giải nhất ở các lễ hội đầu xuân, Đào Cao Khoa đến với giải vô địch cờ tướng hạng nhất 99 với sự tự tin hơn trước. Theo quy định mới, các VĐV thi đấu hai giải đoạn. Giai đoạn I thi đấu hệ Thụy Sỹ 11 ván tính hệ số lũy tiến. Nhất, nhì giai đoạn I gặp nhau ở giai đoạn II đấu trực tiếp tranh huy chương vàng. Ba, tư đấu trực tiếp tranh huy chương đồng. Thể thức này làm các VĐV phải thi đấu đến phút chót, không thể nhường nhịn nhau được.

Vào giải Đào Cao Khoa thi đấu xuất sắc, liên tục dẫn đầu giải. Các VĐV trường thành từ nôi cờ Hà Nội lần này thi đấu khá tốt, hỗ trợ cho anh tiến sâu và giải. Khác với các giải trước, giải này số VĐV của trung tâm cờ thành phố Hồ Chí Minh đông đảo, có sức mạnh hùng hậu. Tuy nhiên, mấy năm qua trình độ VĐV cờ tướng các địa phương có bước tiến rõ nét nên nhiều kỳ thủ thành phố Hồ Minh bị cầm chân. Kiện tướng quốc tế đại sư Mai Thanh Minh lận đận mãi ở tốp thứ 3. Đến ván 7 anh gặp Phạm Quốc Hương (Hà Nội). Nếu anh thắng thì ván sau anh gặp Đào Cao Khoa và đấy sẽ là trận thư hùng kịch tính nhất giải. Song Phạm Quốc Hương đã cầm hòa trước quốc tế đại sư dạn dày kinh nhiệm ấy làm cuộc chạm mặt không xảy ra. Ván thứ 8 Mai Thanh Minh găp Trương Á Minh của đội nhà và người ta lo ngại một sự nhường nhịn nào đó giữa hai đấu thủ cùng địa phương song cả hai đều ứng xử rất “Fair-play”, thế trận giằng co và ván đấu kết cục hòa. Song Đào Cao Khoa lại thua Trương Á Minh tạo cơ hội cho 4 VĐV thành phố Hồ Chí Minh vượt lên tốp đầu với anh. Hai ván cuối anh Khoa lấy lại tự tin, thắng Mông Nhi và Trương Lê Hoàng, giành vị trí thứ nhất ở giai đoạn I. Vào giai đoạn II anh đấu trực tiếp với Trịnh A Sáng và giành cúp vô địch trên tay kiện tướng quốc tế đại sư nổi tiếng này.

Thành công của kiện tướng trẻ Đào Cao Khoa báo hiệu sự vươn lên mạnh mẽ của các VĐV trẻ Hà Nội. Có thể kể tên họ: Trương Lê Hoàng, Đặng Hồng Vlệt, Nguyễn Anh Quân, Tồn Thất Nhật Tân, nhất là Phạm Quốc Hương, người đã thắng VĐV Nguyễn Văn Xuân, vua “đánh độ” ứng cử viên sáng giá ngôi vị quán quân.

[img]xq11-0.jpg;right;Một pha trình diễn của cờ người võ thuật[/img][b]Cờ người và võ thuật[/b]

Trẩy hội mừng xuân, nếu có dịp dừng chân ở một đình làng nào đó ở các tỉnh phía Bắc, bạn sẽ được dịp chứng kiến những ván cờ người mang đậm nét văn hóa truyền thống. Đây là một hội vui của cả làng, nên 32 quân cờ thường được tuyển chọn từ các nam thanh nữ tú là con cháu trong làng. Tiếng chiêng, tiếng trống khua liên hồi. Cờ xí, võng lọng bay phấp phới trong nắng xuân hồng, cùng với áo mão của “ba quân tướng sĩ” đã làm sống lại hình ảnh triều đình vua quan thời phong kiến. Các quân cờ người thường mặc áo rực rỡ có thêu biểu tượng quân cờ mình thủ vai ở trước ngực và sau áo để người xem dễ theo dõi diễn tiến ván đấu. Cứ mỗi nước đi, các quân cờ thường múa các điệu múa dân gian truyền thống, kèm các bài vè đặc trưng quen thuộc.

Khác với miền Bắc, cờ người ở miền Nam được lồng ghép võ thuật nên rất hấp dẫn. Lúc đầu, các quân cờ chỉ múa dăm chiêu võ thuật chiếu lệ như diễn tuồng. Đến năm 1987, cờ người miền Nam mới bắt đầu thăng hoa. Từ ý tưởng mong muốn các ván đấu thật sự cuốn hút, hai vị đứng đầu làng cờ TP.HCM là Quách Anh Tú và Lê Thiên Vị đưa ra đề nghị, 32 quân cờ biểu diễn phải là 32 võ sinh có đẳng cấp, giỏi võ thuật. Ý tưởng này được 2 HLV võ cổ truyền VN Lê Văn Vân (môn phái Bình Định Sa Long Cương) và Hồ Tường (môn phái Võ lâm Tân Khánh Bà Trà) cùng bắt tay dàn dựng và thực hiện. Trong buổi khai sinh cờ người võ thuật hôm đó, 32 quân cờ đều là những cao thủ có thâm niên hơn 8 năm khổ luyện. Những đòn thế được các cao thủ tung ra biểu diễn đã chinh phục người xem. Từ thành công ở Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM vào dịp Tết năm 1987, tiếng tăm đội cờ người của Lê Văn Vân và Hồ Tường đã bay xa. Lịch diễn của các đội cờ người môn phái Bình Định Sa Long Cương và môn phái Võ lâm Tân Khánh Bà Trà thường ken đặc trong 3 ngày Tết. Không chỉ biểu diễn ở TP.HCM, mà họ còn truyền bá các đội cờ người độc đáo này từ Nam chí Bắc trong các đợt lưu diễn. Điều không thể thiếu của hội cờ người võ thuật là sự sắc sảo của các nhà bình luận. Các nhân vật được công chúng ưa chuộng và có tiếng tăm trong lĩnh vực này là: “Trương Thúy Sơn” Quách Anh Tú, “Thiên hạ đệ nhất sát” Lê Thiên Vị, “Độc hành đại đạo” Hoàng Đình Hồng… Tuy nhiên, mặt hạn chế của cờ người võ thuật là chưa thể biểu diễn các “ván cờ sống” mà thường phải diễn theo các ván cờ hay được chuẩn bị sẵn. Nguyên nhân chủ yếu là các võ sĩ thường không đủ sức để có thể đánh nhiều trận liên tiếp.

[b]Số phận những “quân cờ”[/b]

Một trong những đội cờ người được yêu thích nhất phải kể đến đội cờ của võ sư Phan Văn Trung của võ đường Từ Thiện thuộc võ phái Võ lâm Tân Khánh Bà Trà. Sở dĩ đội cờ này được yêu chuộng vì có được các “quân cờ” giỏi võ và luôn trình diễn hết mình. Không phải chỉ múa quyền chiếu lệ mà các trận đấu của các “quân cờ” này thường kéo dài 3 đến 5 phút và luôn là những trận đấu rất thật. Mỗi lần xem hai quân xe Trần Cẩm Khoa và Trần Anh Kiệt đánh song đao, người hâm mộ cứ ngẩn cả người vì những đòn thế hai anh tung ra không thua gì tài tử Lý Liên Kiệt trong phim Hồng Kông. Khoa và Kiệt đánh rất bài bản vì hai anh chính là bạn tâm giao và cả hai đều đồng cấp bậc Hồng đai ngũ đẳng. Mỗi khi xung trận, Trần Cẩm Khoa như hóa thân vào quân cờ nên anh là người bị đổ máu nhiều nhất đội. Một lần ống xương cánh tay trật khớp xốc ra ngoài, và một lần trật khuỷu xương ống chân được xem là hai chấn thương nặng nhất trong đời “binh nghiệp” của Khoa. Trường hợp quân mã đen Phạm Thanh Tùng phải bỏ nghề bỏ nghiệp vì tai nạn trong trận đánh với tướng trắng Phạm Công Bảo Trường cũng là điều mà HLV Phan Văn Trung thường nhắc để cảnh báo đệ tử của mình. Hôm đó, Trường sử dụng binh khí song câu, trong khi Tùng nghênh chiến bằng roi dài. Ở cuối trận, do có phần đuối sức nên Tùng trả đón yếu ớt, không đủ sức đỡ nổi cú đánh nhắm vào huyệt tinh minh của Trường, mà chỉ dùng roi đẩy lệch xuống khiến song câu móc ngay vào mặt trúng huyệt thừa khấp. Còn trận đánh khiến khán giả phải ôm mặt bỏ chạy là trận chiến của hai quân pháo Anh Tuấn và Văn Hùng ở lễ hội khai trương đền Bến Dược, Củ Chi. Đã có sự chuẩn bị trước, Tuấn tung đòn “cọp cõng trâu” để nhấc bổng Hùng ném đầu cắm xuống đất. Nghe đánh phập một tiếng, nhiều thiếu nữ ôm mặt hét lớn. Hùng dù bị thương khá nặng, nhưng khi thấy Tuấn ào đến, nhanh nhẹn phản đòn “lôi công cước”, do không đề phòng Tuấn dính nguyên đòn dẫn đến chấn thương cột sống phải từ bỏ cuộc chơi. Bi kịch nhất là trường hợp của Phúc “mỡ”. Trong trận đánh Văn Hoàng ở Suối Tiên năm 1999, do bất cẩn, Phúc “mỡ” bị dính đòn “hoành phong cước” ngay giữa mặt. Máu chảy đầm đìa. Ngay khi Phúc té xuống, cô Phượng – vợ sắp cưới của Phúc ôm mặt khóc nức nở. Thế là ngày hôm sau, Phượng ra điều kiện sẽ trở thành vợ Phúc chỉ khi nào anh chịu bỏ nghề “làm quân làm tướng”. Sự hấp dẫn của cờ tướng thường là lúc bước vào tàn cuộc. Lúc này các trận chiến của các “quân cờ” cũng quyết liệt và dữ dội nhất. Người nhập vai tướng thua trận là người giỏi võ nhất. Bước vào đường cùng, vị tướng thường trổ hết các tuyệt chiêu của mình để phá vòng vây. Tả xung hữu đột, có khi phải đánh liên tiếp với 2, 3 đối thủ nên các trận chiến thường diễn ra rất hấp dẫn. Dĩ nhiên, mỗi khi tướng bước vào đường cùng thì hai quan văn (người đóng vai quân sĩ) đành phải nhào người ra thế mạng. Ngự lâm quân (quân tượng hay còn gọi là bồ), cũng được giao cho những người giỏi võ nhập vai.

Tuy cờ người võ thuật rất hấp dẫn, nhưng do môn thể thao này chỉ trình diễn ở nơi công cộng không thu lệ phí, nên các nhân vật chính – những người thủ vai quân và tướng trên bàn cờ không thể sống được với nghề. Một ván cờ biểu diễn suốt buổi sáng, nhưng đội cờ người thường chỉ được trả 1.000.000 đồng. Với số tiền này đem chia cho khoảng 55 người trong đoàn thì mỗi người chẳng được là bao. Chính vì vậy mà không ít người lo lắng về tương lai của cờ người võ thuật.

Ván 3 Đặng Hùng Việt thắng Nguyễn Vũ Quân (Hà Nội) là đối thủ cùng đội, đạt 2,5 điểm sau 3 ván.
Ván 4 anh thắng Bùi Dương Trân (Bộ Công an). Dưới đây là ván 4:
Đặng Hồng Việt (tiên thắng) – Bùi Dương Trân
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Đặng Hồng Việt (tiên thắng) – Bùi Dương Trân
RED Đặng Hồng Việt
BLACK Bùi Dương Trân
RESULT 1-0
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. B3.1 X9-4
5. M8.7 M2.3 6. B7.1 X1.1
DIAG{ #7 RED POPUP }
/*Đây là khai cục Thuận pháo tiến tam binh đối song hoành xa. Chưa ai đưa ra nước mới.*/
7. T7.9 X4.5 8. M3.4 X4-3
9. X9-7 B3.1 10. X2.5
/*NếU đổi lại B7.1 X3/2, M7.6 X3.5, T9/7 X1-4 Đen phản tiên. Theo lý thuyết đến đây Đen có 5 cách chơi : X1-6, P2.3, B5.1, B7.1, P2.4*/
10. … P2.4
11. B7.1
/*Tiến Tốt 7 là nước mới, sáng tạo, giàu tính biến hoá. Tại giải vô địch đồng đội Trung Quốc năm 1955 ván Trịnh Hải Thiêm gặp Ninh Ba Trương, đến đây Trắng đi: X2-7 X1-6, M4.3 X3-4, X7-3 P5.4, M7.5 P2-5, S6.5 S6.5, X7.2 M3.4, B7.1 M4.6, Đen có thế công mạnh mẽ.
Xem lại nước biến này, các nhà nghiên cứu Trịnh Minh Tùng, Vương Gia Lương, Lý Đức Lâm cho rằng cần đi: S6.5 X1-6, M4.3 X6.2, P5-3 B5.1 , B7.1 M3.5, B7-6 B5.1 , B6-5 M5.3, B5-6 P2-5, M7.5 P5.4, T3.5 X3.3, T9/7 M3.4, hai bên đều có chỗ e ngại.*/
11. … X1-6 12. M4/3
/*Rất biến hóa, vững chắc! Thông thường M4.3, không ổn định bằng M4/3.*/
12. … B7.1
13. X2/1 X3/2 14. M7.8 X6.3
15. B3.1 X6-7 16. X2-7 X3.1
/*Nên T3.1 , X7.1 X7-3, X7.5 T1.3 cân bằng.*/
17. X7.4 M3.2 18. X7.5 P5-3
19. X7/1 M7.6??
/* Sai lầm nặng dẫn đến mất quân, thua cuộc. Có thể đổi lại là P2-3, X7-6 S6.5, M8.6 (P8.3 X7-2, M8.6 X2-3, P5-7 Pt-4) Pt/3 cân bằng.*/
20. M8.6 M2/4
21. X7/1
/*Ăn lợi quân, nhất định thắng.*/
M6.4 22. M6.8 S6.5
23. M8.7 Ms/3 24. X7.1 T7.5
25. X7/5 P2/3 26. B5.1 M4/2
27. X7/1 P2-4 28. P5.4 B1.1
29. S4.5 X7.1 30. B5.1 X7/1
31. X7.3 M2/1 32. T3.5 Tg5-6
33. X7-9 T5/3 34. P5-4 X7.2
35. X9/1 M1.2 36. X9-8 M2/3
37. B5-4 }END[/game]