Trong một buổi tập, danh thủ trẻ Nguyễn Tiến Cường hỏi cha mình là đại danh thủ Nguyễn Tấn Thọ: “Khi tiến công phải tính toán thế nào?” ông Thọ trả lời: “Phải tính cho ra đường cờ chủ yếu. Dù phải tốn bao nhiêu thời gian cũng được. Từ đó ước lượng khó khăn sẽ gặp và cách giải quyết. Trong quá trình thực hiện đường cờ thì có điều chỉnh lúc cần”. Tiến Cường chép miệng: “Tính như bố thí sốt ruột lắm, làm sao mà tính được”.
Ý tưởng của ông Thọ cũng như các nhà nghiên cứu cờ Trung Quốc, tóm tắt trong một câu: tiến công phải có kế hoạch.
Vấn đề không phải là tính được bao nhiêu nước trước khi đi mà là phải biết triển khai thực hiện kế hoạch và biết điều chỉnh kế hoạch. Các bạn nên nhớ: kế hoạch tốt đến mấy cũng chỉ để “dự báo thời tiết” trước khi có thể “làm ra thời tiết”.
Chúng ta xét một thế cờ trích từ giải cờ Tướng đồng đội Trung Quốc năm 1988 giữa Mạnh Lập Quốc và Diêm Văn Thanh để hiểu ra điều trên.
Bây giờ đến lượt Mạnh Lập Quốc đi. Mạnh đang ưu thế, đã đóng chặt Pháo đầu nhưng Mã trái bị Pháo Đen uy hiếp. Điều trước tiên là xác định nên công hay thủ? Nếu thủ thì cần thoái Mã để bảo toàn lực lượng. Nếu Mã thoái biên thì bên
Đen có thể tiến Xe bắt chết, hơn nữa khống chế Xe Trắng tiến 1 hoành xa lộ 4 trùng Xe. Nếu thoái Mã về tâm thì cờ bí, không lên Sĩ được, nước xuất Tướng trợ công phải bỏ. Vậy thủ nghĩa là cờ thua.
Như thế chỉ còn cách tiến công. Nước công mạnh nhất là dùng đòn Pháo đầu Tướng xuất Xe đâm thọc (Trung Quốc gọi thế này là đòn “then cửa sắt”). Mạnh xác định nước đi thứ nhất là X1.1. Đến đây phải ước lượng khó khăn sẽ gặp để có đổi sách đúng. Bên Đen có thể P3-4 rồi P4/4 phòng thủ. Cũng có thể M8.7 bảo vệ Sĩ đáy. Cần chú ý cả nước Pháo bình sang lộ 6 để ngăn ngừa trùng tam xa. Đối sách ở đây là P5/1 . Nước cờ này có tác dụng ngăn cản Pháo đen sang lộ 6, vừa là bắt Xe, lợi nước đi, vừa tránh nước M8.7 truy bắt. Ngoài ra còn có tác dụng mở thông cho Xe 4, khi cần có thể chiếm lộ 6 hoặc 7. Dù bên Đen đi nước nào thì Sĩ 6 cũng sẽ được bảo vệ. Do đó Trắng cần đi X1-6 để rồi lên Sĩ và xuất Tướng trợ công. Các nước đi được dự kiến như thế, hình thành một kể hoạch và Mạnh đã đi:
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Mạnh Lập Quốc và Diêm Văn Thanh
RED Mạnh Lập Quốc
BLACK Diêm Văn Thanh
FEN 2e1kaehr/4a4/4c4/p1p1CR2p/1rc6/6p2/P1P1P3P/2H1C4/9/2EAKAE1R w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
1. X1.1! M8.7 2. Pt/1 P3.3 3. X1-6 P5.1 4. X6.7!
/*Để tránh đòn “then cửa sắt”, bên Đen tiến Pháo rồi định T3.5. Phát hiện ý đồ này Mạnh tiến Xe khóa Tượng ngay.*/
4… X2/2 5. Ps-3 X2.2 6. P3-5 X2/2 7. S6.5 T7.5
/*Đây là những nước điều chỉnh kế hoạch, ứng phó với nước biến cụ thể. Bên Đen không thể đi X9-8 vì Trắng X4.2, T3.l , Tg5-6, X2/2, X4.1 sau đó trùng tam xa gọi hết.*/
8. Ps-3 P5.3 9. P3-5 M7.5 10. X4-5!
/*Bỏ Xe lấy Mã, kiên quyết giữ vững kế hoạch “then cửa sắt”*/
10… P5/3 11. Ps.4 P3-4 12. Tg5-6 X9.2 13. X6/6 }END[/game]
Vào đòn “then cửa sắt”, gọi hết.