Chùa Hưng Khánh (Chùa Vua)

Từ thanh niên trai tráng, đến mấy ông sồn sồn, giới kinh doanh, rồi mấy ông công chức… thi nhau dành những khoảng thời gian nghỉ ngơi để trở thành những ông “tiên cờ”. Chỉ có điều, đánh cờ tướng bây giờ khác xưa ở chỗ phải có… mỹ nhân xinh như mộng “tiếp chiêu”, hay ngồi bên cạnh.

Rủ nhau đi… “chiếu tướng”

“Xin lỗi, em xin phép tiếp anh vài ván cờ được không ạ?”. Giọng Bắc ngọt như mía lùi của cô gái trẻ có đôi mắt “con nai vàng ngơ ngác” đứng trước mặt cũng đủ làm cho tôi choáng váng, hoa cả mắt, dù chưa biết thắng, bại thế nào trong những ván cờ sắp tới.

Chẳng biết vì khách đánh cờ quá kém, hay vì cô gái “tiếp cờ viên” của quán “cà phê cờ tướng máy lạnh” H.H. trên đường Điện Biên Phủ này có những chiêu thức biến hóa khó lường mà khách cứ bị “chiếu tướng” liên tục. Ở phòng bên cạnh, ông bạn đi cùng cứ há hốc miệng ra mà nhìn cô kỳ thủ xinh đẹp đối diện như muốn “ăn tươi, nuốt sống”, thỉnh thoảng lại nuốt nước bọt ừng ực, không hiểu vì cay cú do thua cờ, hay có “tà tâm” gì khác…

Mỹ nhân tiếp cờ này cho biết, quán của cô có đến 6 nữ “kỳ thủ” chuyên tiếp khách đến đánh cờ như kiểu này. Nhiệm vụ của các cô là lo chuyện trà nước, đánh cờ, luận cờ hay ngồi bên cạnh “tư vấn” cho khách nếu khách đi với bạn cờ khác. Có người thì đã biết đánh cờ từ trước, nhưng cũng có người được chủ quán gửi đi học nghề ở các lớp đào tạo đánh cờ tướng “cấp tốc” với những chiêu thức cơ bản, đường phái chánh, tà… để phục vụ nhu cầu của khách.

Tiêu chuẩn hàng đầu được các quán đưa ra để tuyển các nữ “tiếp cờ viên” là ngoại hình phải xinh xắn, dễ thương và nhanh trí, “thông minh lẫn thông… manh” một tí để đánh cờ đừng quá tệ, làm những ông khách mê đánh cờ thật sự cụt hứng. Người đi đánh cờ thì nhiều, nhưng dân “nghiện” cờ thật sự không nhiều. Còn lại chủ yếu vô đây thư giãn, đánh vài ba ván cờ tếu táo, trò chuyện với người đẹp cho vui rồi về. Quả thiệt, ngồi trong những căn phòng máy lạnh kín đáo, sang trọng, thiết kế theo kiểu cung đình ngày xửa, ngày xưa, tiếng nhạc nhẹ nhàng, bay bổng, trước mặt là một bàn cờ tướng với một mỹ nhân rực lửa, “chân dài tới nách”, tiếp vài “chiêu” thì bỗng dưng nhiều người thấy mình như trở thành một “hiền nhân” thuở xưa đang luận bàn thiên hạ. Nếu đi cùng bè bạn, đối tác làm ăn hay đi cùng với sếp, thì cũng cứ yên tâm vì sẽ có ngay các nữ “tiếp cờ viên” ngồi bên cạnh lo việc trà nước, thỏ thẻ những lời vàng ngọc mách nước.

Xem ra, cái thú “đấu cờ với người đẹp” mà nhiều quán cà phê ở Sài Gòn đang tung ra có sức hút với mấy ông còn hơn cả bida máy lạnh, gội đầu thư giãn dạo nào, vì rất ư “trí tuệ” và thời thượng, giúp con người ta huy động tối đa bộ não vào những “hỉ, nộ, ái, ố” ảo trong ván cờ mà quên đi những căng thẳng, toan tính trong cuộc sống xô bồ, xô bộn hiện nay.

Dạo này, có nhiều ông đâm ra “nghiện” đi đánh cờ, giờ nghỉ trưa, ngày nghỉ… đều kéo nhau đi đánh cờ tướng. Dân mê đánh cờ “ngồi đồng” vài ba tiếng cũng nhiều, mà dân mê “ngồi đồng” ngắm người đẹp lại càng đông hơn.

Có lẽ từ nhu cầu này và cái vụ “mỹ nhân… cờ tướng” này đang ăn nên làm ra, mà những “hội quán” cờ tướng mọc lên ngày một nhiều ở đất Sài Gòn. Từ “cà phê cờ tướng” ở miệt An Lạc, Bình Tân đến “tửu quán cờ tướng”, vừa nhâm nhi rượu, vừa đấu cờ với người đẹp bên khu An Sương, Hóc Môn, rồi “cà phê máy lạnh cờ tướng” ở Điện Biên Phủ, Trường Chinh… Nhiều quán cà phê máy lạnh treo bảng “Tuyển tiếp viên nữ có ngoại hình, ưu tiên cho người biết… đánh cờ tướng”. Thỉnh thoảng mấy ông lại kháo nhau, có quán “cà phê cờ tướng” mới mở có mấy em “tiếp cờ viên” chỉ cần nhìn một cái là đủ cho khách tình nguyện xin được… “chiếu tướng”.

Lẫn lộn “cờ người”

Phong trào chơi cờ tướng đang rộ lên như một thú chơi, giải trí tao nhã và trí tuệ của nhiều người. Chỉ tốn vài chục ngàn đồng tiền trà, nước lẫn “cờ phí”, lại được đấu cờ với người đẹp, luận bàn về những nước cờ trong đời, quên đi những lo toan, căng thẳng trong công việc hàng ngày thì xem ra cũng thật đáng “đồng tiền, bát gạo”.

Chỉ có điều, tại một số “hội quán cờ tướng” cũng đã bắt đầu xuất hiện những trò cá cược, giải cờ với số tiền đặt cược có khi lên đến cả hàng chục triệu đồng như một dạng cờ bạc trá hình. Có những quán cho các “mỹ nhân” tiếp cờ của mình đấu cờ ăn tiền với khách mà phần thua thì bao giờ cũng thuộc về… những ông khách si tình, nông nổi. Chẳng biết vì mỹ nhân đánh cờ giỏi hay vì những ông khách kia chỉ mải lo đánh cờ… bằng mắt mà thua cháy túi mới giật mình biết là mình dại.

Lẫn lộn trong đội ngũ “tiếp cờ viên” ở các “hội quán cờ tướng” hiện nay cũng có khá nhiều nữ “kỳ thủ” chỉ giỏi “chuyên môn, nghiệp vụ” về đấu… “cờ người”. Sau một vài ván cờ tại quán, “tiếp cờ viên” lại móc nối với khách đi thi đấu… “cờ người” ở trong khách sạn.

Trong những căn phòng kín đáo, máy lạnh riêng biệt, “kỳ thủ” và khách “đấu cờ” như thế nào thì thú thật chỉ có… mấy quân cờ mới biết được. Mới đây, khi các cơ quan chức năng kiểm tra tại quán cà phê “cờ tướng… mỹ nhân” L.K. trên đường Lý Thường Kiệt thì phát hiện nữ “kỳ thủ” và khách bỏ cả “bảng son, quân ngà” lăn lóc một góc để mà chuyển sang hì hục giao đấu… “cờ người”.

Ở vùng ven thành phố, nhiều ông khách sồn sồn vì si mê các nữ “tiếp cờ viên” của mấy quán “cà phê cờ tướng”… biến tướng, bỏ cả công việc cơ quan, trốn gia đình, vợ con đi “ngồi đồng” cả ngày trời “đấu cờ” trong những “hội quán cờ tướng” máy lạnh. Nhiều ông lý giải với vợ, tui đâu có nhậu nhẹt, gái gú gì đâu, chỉ đi đấu vài ván cờ “trí tuệ” thôi mà. Có bà sinh nghi, dẫn con đi rình chồng, mới té ngửa mọi chuyện, thét lớn: “Đấu… cờ kiểu này thì tui cũng có… cờ, sao ông không chịu ở nhà mà đấu?”.

Một chương trình cờ thường bao gồm rất nhiều thành phần và chức năng. Dưới đây ta chỉ liệt kê những thành phần và chức năng chính không thể thiếu đối với bất kỳ chương trình cờ nào:

[b]Bàn cờ (board)[/b]
Bàn cờ cần được số hóa và đưa vào máy tính. Từ đó chương trình mới biết để hiện thành hình bàn cờ cho người chơi thấy và cũng dựa trên đó nó mới tính toán để tìm nước đi.

[b]Sinh nước đi (move generator)[/b]
Đối với một thế cờ cho trước, chương trình phải có khả năng sinh được mọi nước đi hợp lệ cho thế cờ đó.

[b]Lượng giá (evaluate)[/b]
Từ một thế cờ cho trước chương trình phải biết cho điểm thế cờ đó. Thường người ta cho điểm 0 khi thế cờ hai bên cân bằng, điểm dương khi bên tới lượt đang có ưu thế, còn điểm âm là đối phương đang có ưu thế. Giá trị điểm càng cao thì ưu thế càng lớn.

[b]Tìm kiếm (search)[/b]
Từ một thế cờ cho trước, chương trình cần tìm được nước đi “tốt nhất” cho thế cờ đó.

Thường để tìm ra nước đi tốt nhất, chương trình phải tạo ra một cái cây tìm kiếm (search tree), phỏng theo cách con người suy nghĩ: kiểu như nếu tôi đi nước a1, thì đối phương có thể phản ứng bằng các nước b1, b2, b3…, nếu đối phương đi b1 tôi lại có thể phản ứng bằng các nước c1, c2, c3, c4…; còn nếu đối phương đi b2, tôi lại có thể đi c1″, c2″, c3″… Lại căn cứ vào phần lượng giá ở trên tôi lại biết c1 có điểm cao hơn c2, nhưng thấp hơn c3…

Từ cái cây tìm kiếm này và so sánh giá trị lượng giá, chương trình sẽ tìm ra nước đi dẫn tới thế cờ có điểm cao nhất (cho dù đối phương biết phản ứng chính xác nhất).

Cái cây tìm kiếm trên sẽ có nhiều tầng hay còn gọi là độ sâu (depth). Cây càng sâu thì chứng tỏ chương trình nghĩ càng xa (nghĩ xa nhiều nước đi) và càng cao cờ.

Người ta phát minh và đặt tên cho thuật toán tìm kiếm là Mini Max (Cực tiểu cái cực đại), sau đó nó được cải tiến thành một thuật toán có tên là Alpha Beta (tên của hai chữ cái đầu tiên trong bảng chữ cái Hy lạp). Hầu hết các chương trình cờ ngày nay dùng thuật toán AlphaBeta.

ooo

Một chương trình chơi cờ giỏi hay không là phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng Lượng giá của nó và độ sâu tìm kiếm. Lượng giá càng chính xác thì càng tốt và tìm kiếm càng sâu thì càng tốt.

Nhưng cụ thể khi Lượng giá cho điểm như thế nào, tại sao thế cờ này lại có điểm cao hơn thế cờ kia lại phụ thuộc vào hiểu biết và trình độ của người lập trình. Cái này cũng giống như kỳ thủ người suy nghĩ không giống nhau, với cùng một thế cờ rất có thể với người này bên đỏ ưu, nhưng người kia lại cho rằng xanh ưu.

Để có Lượng giá tốt hơn người ta phải tìm hiểu và học cách con người đánh giá một thế cờ như thế nào (thông qua sách vở, hỏi chuyên gia cờ – tức là các kỳ thủ, và tự mình phân tích hàng ngàn thế cờ). Sau đó phải lựa chọn rồi tìm cách số hóa các kiến thức đó đưa vào Lượng giá.

Để tìm kiếm sâu người ta áp dụng hàng loạt các thuật toán “thông minh” khác như lưu kết quả tính toán trung gian (để dùng lại mỗi khi có dịp), rồi giúp chương trình biết tập trung vào những nhánh nước đi “tiềm năng” nhất và bớt chú ý vào những nước đi “ngớ ngẩn” hơn.

Lượng giá và tìm kiếm là hai thứ thường đối nghịch nhau, Lượng giá càng tốt thì thường chạy càng chậm mà như vậy thiếu thời gian để tìm kiếm sâu hơn. Do đó người lập trình thường phải cố cải tiến cả hai thứ này rồi tìm cách cân bằng giữa chúng.

Trong cờ tướng có một loại bố cục mà các nhà nghiên cứu gọi là bố cục cạm bẫy. Hầu như ở các loại bố trận bao giờ cũng có một bố cục “đánh bẫy” dành cho đối thủ khinh suất, thiếu thận trọng. Đến nay các nhà nghiên cứu đã tổng kết được khá nhiều “cạm bẫy”, nhưng các danh thủ chưa vừa ý. Trong các giải lớn họ luôn luôn sáng tạo ra những “cạm bẫy” mới “mời chào” đối phương. Các bạn hãy sớm cảnh giác trước những “sơ hở” của đối phương. Đã có nhiều danh thủ “rớt đài” vì “con Mã tẩm thuốc độc” hoặc “cánh cửa khép hờ” trước cung Tướng rồi đấy.

Người mới học còn ít kinh nghiệm cần chú ý xem xét kỹ, với mỗi nước đi ta phải đặt câu hỏi: “đối phương đi nước này nhằm mục đích gì?”

Chúng ta thử xem một vài “cạm bẫy” cũ song vẫn dùng tốt.

[game]
FORMAT WXF
GAME cạm bẫy ở khắp nơi
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7
3. X1-2 X9.1 4. M8.9 X9-4
5. P8-7 M2.1 6. X9-8 X1-2
7. X2.6 X4.3 8. X2-3 B1.1
9. B3.1
DIAG{ #9 BLUE }
/*Bên tiên khéo léo giăng ra một cái bẫy, nhử bên hậu đi M1.2 tranh tiên.
Ở đây nước đi chính xác phải là X4-2 hoặc P5-4, tuy hơi kém nhưng còn chiến đấu được.*/
9. … M1.2? 10. P7-8!
/*Bên tiên đi rất chính xác! Nếu 10. M3.4 X4.5 11 Tg5-6 P2.7 12. M9/8 M2.4, bên tiên bị phản kích.*/
10. … P2.5 11. X8.2 P5-2 12. M3.4! X4-6
/*Nếu đổi lại: 12…..P2.5 13.M4.6 X2.2 14~M6 4 S4.5 15.P5- 3 bên tiên ưu lớn. Cỏn nếu: 12.X4-3, B7.1. hay 12…..X4-8, B3.1 , hoặc 12….. X4-9 Bi .1 bên tiên ưu.*/
13. B3.1 P2.5 14. B3-4 X2.2 15. M4.2
}END[/game]
ưu thế.

Cũng ở bố cục này, có kỳ thủ đổi lại:
[game]
FORMAT WXF
GAME cạm bẫy ở khắp nơi
RED Trắng
BLACK Đen
FEN 1reakae2/3r5/hc2c1h2/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/H1C1C1H2/9/1REAKAER1 w – – – 7

START{
7. X2.6 X4.6 8. P7/1 P2.6
DIAG{ #3 RED }
/*Bên hậu tiến Pháo quá gấp, nên đi P5-4.*/
9. P7-2 X4-1 10. X2-3 M7/9
11. X3.2
/*Nếu đi P2.7, lại X2.3 bắt Tượng cũng hay.*/
11. … M9.8 12. X3.1 M8/6
13. X3/3 S6.5 14. S4.5 X1-2
15. P2.8 B5.1 16. P5-4 S5.4
/*Nếu hậu đi 16… Xt-6 17. S4.5 P5.4; 18.Tg5-4, tiên ưu.*/
17. T3.5 Xt/3
/*Nếu thoái 2 thì P3.1 cũng vẫn ưu.*/
18. P4.4 Xs.1
/*Nếu 18… B9.1 19. X3.3 Tg5.1 20. X3/1 Tg5/1 21. P4-1 bên tiên thắng.*/
19. P4-5 Tg5-6 20. X3.3 Tg6.1
21. B3.1
}END[/game]
Bên tiên bỏ quân nhưng ưu thế lớn, nhất định thắng.