Loạt bài tưởng nhớ nhà Vô địch quốc gia Đặng Hùng Việt

[i]Nhân dịp năm mới, tác giả nổi tiếng chuyên viết về cờ Tùng Lâm đã gửi tặng độc giả của Bạn Cờ bài viết rất dài và rất lý thú này. Ban biên tập xin cảm ơn tác giả Tùng Lâm và trân trọng giới thiệu đến bạn đọc bài viết này. Chúc tác giả và gia đình một năm mới an khang và thịnh vượng.[/i]

Trong nhiều thế kỷ nối tiếp nhau, người Á Đông cứ việc chơi cờ mà hoàn toàn không để ý cờ Tướng có từ lúc nào. Đến một lúc, trình độ văn minh đã cao, câu hỏi đó bật ra, thì người ta mới chợt giật mình vì sự “đãng trí” của mình và thế là nảy sinh không biết bao cuộc tranh cãi. Không chỉ cãi vã mà còn tranh giành “quyền tác giả” của mỗi loại cờ: “Ai đã phát minh ra cờ Tướng?” Điều đó cũng dễ hiểu, sự tôn vinh rất lớn sẽ thuộc về kẻ khai phá, không chỉ với một cá nhân mà còn đối với cả một dân tộc. Chẳng phải khi người ta viết rằng Colombo là người đầu tiên phát hiện châu Mỹ thì cũng lập tức có ý kiến rằng người Viking ở Bắc Âu làm chuyện đó sớm hơn. Gần đây lại có giả thiết rằng người Trung Hoa đã tới bờ phía Tây châu Mỹ sớm nhất.

Vấn đề tìm ra nguồn gốc cờ Tướng ở châu Á và cờ Vua ở châu Âu cũng đã phải trải qua một quá trình hết sức công phu và gian khổ, vì sự thật thì chỉ có một mà giả thiết thì rất nhiều.

Nhiều nhà khoa học châu Âu đã kết hợp công việc khảo cổ và lịch sử của mình để tìm hiểu nguồn gốc của cờ Vua như Thomas Gaida, Willam John, Ducan Forbs… Nhưng trong đó nổi bật một người Đức có tên là Van de Linde (1833 – 1897). Ngay từ nhỏ ông đã yêu thích cờ và cũng ngay từ thuở thiếu niên đã có ý nghĩ cống hiến cuộc đời mình cho việc nghiên cứu lịch sử của cờ.
[img]xq361-0.jpg;center;Thủy tổ của cờ Tướng, cờ Vua…[/img]
Năm 1874 hai quyển sách có tên “Lịch sử và văn hóa cờ Vua” và “Cờ Vua thế kỷ 16” của ông được xuất bản. Chúng như hai cột mốc lớn về lịch sử trò chơi đặc sắc này. Sau đó 7 năm (1881) những quyển sách khác của ông được tiếp tục xuất bản “Những đoản khúc về nguồn gốc lịch sử sơ khai của cờ Vua” và “Thiên niên kỷ đầu tiên của văn hóa cờ Vua (850 – 1880)”.

Sau khi đọc, nghiên cứu một số tài liệu rời rạc trước đó và tìm hiểu kỹ càng nguồn gốc của môn cờ, Van de Linde viết: “Ở những tài liệu đó, kiến thức thiếu thốn rất nhiều, phần lớn là những câu chuyện tưởng tượng. Lịch sử lâu đời của cờ Vua phần nhiều dựa vào chuyện thần thoại, huyền thoại, rất xa vời với thực tế về sự ra đời của trò chơi này, về con đường dẫn cờ vua đến với các dân tộc phương Đông và phương Tây, về những giai đoạn phát triển đầu tiên”.

Con đường đầy rẫy gian nan nhưng ông tự đặt ra nhiệm vụ cho mình là tìm tòi và phát hiện chính xác nguồn gốc đầu tiên của cờ Vua cổ Ấn Độ, Ba Tư và Ả Rập. Tất cả đều phải mò mẫm từng bước trong khoảng thời gian dài đã lùi vào dĩ vãng, chen lẫn biết bao sự kiện lịch sử phức tạp. Không gian quá rộng và ngôn ngữ các dân tộc quá khác biệt nhau, thậm chí ngôn ngữ của một dân tộc từ những văn bản viết trên đá đầu tiên đến văn bản hiện đại của họ cũng đã thay đổi nhiều.

Nhờ nhiệt tình cháy bỏng ông đã lôi kéo được sự tham gia của những những nhà chuyên sưu tầm văn hóa cố, các chuyên gia triết học phương Đông mà trong số họ phải kể tới nhà học giả chuyên về chữ Phạn Anbrexter, học giả tiếng Ả Rập Io khan Hindermeister. ông vào được các thư viện xem các bản gốc lớn nhất ở các nhà thờ đạo Hồi, những bản thảo viết tay cực kỳ quý giá cùng những đoạn trích các quy tắc chơi cờ của Al Atli, At Xuly, Al Khakima.

Trước những sự kiện và tài liệu cực kỳ phong phú sưu tầm được, như một nhà bác học, ông bắt đầu nghiên cứu và đưa ra quan điểm của mình về một loạt vấn đề của lịch sử cờ Vua qua nhiều thế kỷ. Trước hết ông cố gắng tìm hiểu bí mật của sự xuất hiện cờ Vua. ông chỉ ra tính phi thực tế và hoang đường trong ý kiến của Dun can Forbs cho rằng cờ Vua được sáng tạo từ mấy nghìn năm trước công nguyên. ông đã tìm ra từ khi nào xuất hiện Chaturanga và từ đó đi đến kết luận rằng trò chơi này chỉ xuất hiện tại Ấn Độ vào thế kỷ thứ 6 sau công nguyên.
[img]xq361-1.jpg;center;Trung Á là cái nôi của cờ[/img]
Rốt cuộc thì nhờ những công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, người châu Âu đã nhất trí công nhận với nhau những điểm căn bản nhất về cờ Vua:

*Cờ Vua không phải do người châu Âu phát minh ra mà là do nơi khác phát minh và được du nhập vào châu Âu sớm nhất là vào thế kỷ thứ 10 sau công nguyên.
*Cờ Vua bắt nguồn từ loại cờ cổ có tên là Chaturanga, được phát minh vào thế kỷ thứ 5 hay thứ 6 sau công nguyên tại Ấn Độ, trên bàn cờ có Vua, các cố vấn và 4 loại binh chủng trong quân đội là kỵ binh, tượng binh, bộ binh và chiến xa.
*Sang châu Âu, Chaturanga được hoàn chỉnh và cải tiến thành cờ Vua ngày nay.

Những kết luận rõ ràng, sáng sủa, có nền tảng khoa họ vững chắc này đã đặt dấu chấm hết cho những cuộc tranh luận vô bổ. Tất cả các quyển từ điển về cờ của châu Âu, châu Mỹ cũng đều có cùng quan điểm này. Còn việc cải tiến Chaturanga như thế nào để trở thành cờ Vua như ngày nay cùng những thành công và kiếm khuyết của nó, chúng ta sẽ nói tới trong một bài khác.

[img]xq399-0.gif;left;[/img]Korsak Chairasmisak -Giám đốc Cty C.P 7- Eleven tại Thái Lan, chuyên bán lẻ hàng tạp hóa, cho rằng thực hiện chiến lược kinh doanh giống như việc đánh cờ: “Bạn không phải chỉ đơn thuần cố gắng để giành một trận thắng, nếu như vậy bạn có thể trở thành người thua cuộc khi kết thúc cuộc chơi”.

Bắt đầu hoạt động tại Thái Lan từ năm 1989 sau khi mua thương hiệu 7-Eleven của Mỹ, Cty hiện đã phát triển với gần 3.000 cửa hàng tạp hoá bán lẻ trên khắp đất nước. Vào năm ngoái, mỗi một ngày, Cty khai trương một cửa hàng và số lượng khách hàng đã vượt quá con số 2 triệu người, đem lại 985 triệu USD doanh thu. Đồng thời, Cty đã niêm yết trên thị trường chứng khoán Bangkok, và ngày nay giá cổ phiếu đã lên tới 60 bath so với hồi đầu công bố bán với giá 42 bath. Các đối thủ chính của 7-Eleven là AM/PM, Convenience-store và Family Mart của Nhật. Chairasmisak luôn áp dụng những phương thức thanh toán thuận lợi nhất để khách hàng tìm đến với 7-Eleven như sử dụng thẻ “thông minh” và một số hình thức thanh toán thay tiền mặt và thẻ tín dụng. “Tại Thái Lan, nếu bạn là một người giàu có, mọi người sẽ ghen tỵ và không thích bạn”, Chairasmisak cho biết, và đây là lý do tại sao Chairasmisak đã đưa 7- Eleven tham gia vào các dự án xã hội. Lợi nhuận từ kinh doanh một phần được tài trợ cho các trường học tôn giáo và tất nhiên cả cho trường dạy môn chơi cờ mà Chairasmisak yêu thích. “Nếu không có những đóng góp công ích cho xã hội, báo chí sẽ không có những đánh giá tốt về Cty. Như vậy người dân cũng không biết đến và sẽ xa lánh 7-Eleven” -Chairasmisak cho biết.

Trên thực tế, Chairasmisak không những áp dụng môn giải trí yêu thích của mình trong lĩnh vực kinh doanh, thậm chí ông còn sử dụng bàn cờ để quyết định ai sẽ là đối tác của mình trong kinh doanh. ông còn viết một cuốn sách bằng tiếng Anh để quảng bá về giá trị của đánh cờ được coi như một công cụ kinh doanh hiệu quả. Không những vậy, Chairasmisak còn lôi kéo các nhân viên của mình tham gia vào môn giải trí này, tạo cho họ lòng nhiệt tình và tinh thần thi đấu kiên trì, quyết tâm là người chiến thắng trên bàn cờ cũng như trên thương trường.

[i]Kính gửi toà soạn !
Ý tưởng thành lập một quán cà fê thế này là mơ ước từ rất lâu của tôi rồi, vấn đề mà tôi muốn hỏi là kinh doanh một quán cà fê cờ tướng như trên thì cần phải làm những thủ tục gì? Giải thưởng cho người công đài có bị coi là cờ bạc hay không?
Trần Công Nguyên[/i]
[i][b]Câu hỏi ở bài [topic id=186]”Kỳ ngộ – kỳ đài”[/topic][/b][/i]

Chúng tôi đã mang câu hỏi của bạn hỏi một chuyên gia về lĩnh vực này trong Liên đoàn cờ Việt Nam. Ông cho biết Liên đoàn cờ không quản lý về việc lập kỳ đài và việc này cũng giống như việc lập các hội cờ, tự lập các giải và trao giải cờ mà các tổ chức, hội, làng, xã vẫn tự do thực hiện. Do đó bạn có thể lập kỳ đài, lập giải, trao giải mà không cần phải xin phép ai.

Ông còn cho biết, đã có rất nhiều hình thức tổ chức kỳ đài, tùy theo hoàn cảnh mỗi nơi, có nơi có sân có “đài” thật sự, có nơi chỉ cần chỗ đặt một vài bàn cờ cũng xong. Dân mê cờ rất “thính” và sẽ nhanh chóng kéo về tụ hội.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý một số điểm để một kỳ đài có thể thành công lâu dài:
*Phải xác định được mục đích, mục tiêu và khả năng kinh tế. Duy trì kỳ đài không quá tốn kém nhưng vẫn cần có những khoản tiền đều đặn (như tiền cho giải thưởng, tiền cho người bình cờ…). Đặc biệt cần phải tính toán và tham khảo kỹ nếu mong muốn kỳ đài mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp. Khá nhiều quán lấy mục tiêu sinh lợi để thành lập kỳ đài đã phải dẹp bỏ chỉ sau vài tháng.
*Phải tránh được sự biến tướng: kỳ đài rất dễ bị chuyển sang hình thức cá độ ăn tiền với các tệ nạn liên quan. Cần có một ban quản lý rất mạnh cả về uy tín và kinh nghiệm.

Chúc bạn thành công!

[b]Lưu ý của Bạn cờ:[/b]
*Bạn Cờ cổ vũ mọi hoạt động hữu ích liên quan đến cờ Tướng. Chúng tôi sẵn sàng đăng miễn phí mọi bài viết giới thiệu các kỳ đài, giải cờ, sách mới, các lễ hội có liên quan đến cờ.