Người anh cả của làng cờ Nam bộ

[img]xq188-0.jpg;right;[/img]Thành phố HCM đã kỷ niệm tuổi 300. Làng cờ ở đây hình thành và lớn lên có lẽ cũng cùng tuổi đó. Có biết bao thế hệ kỳ thủ vô danh tại đây nối tiếp nhau xây dựng nên một truyền thống quý báu trong các thế kỷ 18, 19 dù không để lại một dấu vết gì. Chỉ từ khi danh kỳ ấy ra đời thì diện mạo làng cờ ở đây mới lộ rõ. Danh kỳ ấy là Nguyễn Văn Ngoan, thường được gọi là “ba Ngoan” xuất thân từ đầu thế kỷ 20, xứng đáng được anh em tôn vinh là người anh cả của làng cờ – người anh cả không phải chỉ của TP Sài Gòn mà là của cả Nam Bộ.

Đúng như thế, cố danh kỳ Nguyễn Văn Ngoan sinh năm 1900 tại Vũng Liêm, Vĩnh Long trong một gia đình nông dân giàu truyền thống yêu nước. Hồi ấy gia đình của ông rất nghèo, lại bị giặc Pháp khủng bố nên phải dời về Gò Công kiếm sống và tránh địch, vì vậy nhiều người lầm tưởng ông là người Gò Công. Bẩm sinh là một người thông minh, có năng khiếu đặc biệt: 14 tuổi đã cao cờ, 16 tuổi đánh đàn nổi tiếng khắp vùng, 18 tuổi là một nghệ nhân kim hoàn hàng đầu ở địa phương. Với tài năng đó, sau này không có gì ngạc nhiên khi hai ái nữ của ông là Thanh Loan và Thanh Hương đều trở nên những nghệ sĩ tài danh, vang bóng một thời. Trong khoảng từ năm 1920 đến 1930, Nguyễn Văn Ngoan là ngôi sao nổi bật của làng cờ Nam Bộ, chỉ có một số cao thủ người Hoa ở Chợ Lớn mới có khả năng đương cự cùng ông.

Năm 1927 kỳ vương Chung Trân từ Quảng Đông sang Việt Nam. Người mà kỳ vương nể nhất là Ba Ngoan. Và năm 1932 – Triệu Khôn, danh kỳ Quảng Châu – theo chân thầy sang Nam Bộ đã kết thân với Ba Ngoan trước tiên để dễ bề kiếm ăn. Đầu những năm 30 ở Bạc Liêu nổi lên tay cờ lỗi lạc Hà Quang Bố và ở An Giang cũng xuất hiện một cao thủ là Nguyễn Thành Hội. Hai tay cờ này thật xứng đáng là đối thủ của Ba Ngoan. Trong nhiều lần giao đấu thử tài, trình độ ba người tỏ ra ngang nhau và điều thú vị đã diễn ra: họ đã cùng nhau kết nghĩa Đào viên. Ba Ngoan lớn tuổi nhất, có đức độ nổi bật được tôn vinh là anh cả, coi như Lưu Bị, giáo Hội thứ hai nhưng tính tình nóng nảy được coi như Trương Phi, còn giáo Bố nhỏ tuổi hơn nhưng tính tình điềm đạm được ví như Quan Công, làng cờ Nam Bộ tôn vinh cả ba là “Sài Gòn tam kiệt” tiếng tăm lừng lẫy khắp vùng.

Trận Pháo đầu đối Bình phong Mã cổ điển, phương án “Khí Mã hãm Xa” từ đầu những năm 40 đã được Nguyễn Văn Ngoan nghiên cứu khá sâu (phương án này cũng đã được Dương Quang Lân và Lý Chí Hải nghiên cứu kỹ từ 1946 – 1947). Do đó làng cờ Nam Bộ thời trước gọi phương án này là phương án Ba Ngoan. Các thế trận trong Quất trung bí, Mai hoa phổ, Bách cuộc Tượng kỳ phổ và Thạch Dương di cục đều được ông nghiên cứu và vận dụng rất tài tình. Ông có công phổ biến và nâng cao trình độ cờ cho nhiều thế hệ cao thủ ở miền Nam, vì vậy các cao thủ sau này rất kính trọng ông, tôn ông lên hàng sư phụ. Năm 1945, theo lời Tổ quốc gọi, ông cũng lên đường tham gia kháng chiến, sau đó ông ở lại hoạt động, bị địch bắt đánh đập tù đày. Vì nguyên nhân này nước cờ của ông từ năm 1954 trở về sau không còn sắc sảo nữa và thực tế từ những năm đó ông đã “rửa tay gác kiếm”.

Những ván đấu của ông còn lưu lại không nhiều vì thời trước đa số trận đấu không được ghi chép hoặc nếu có ghi chép thì hầu hết cũng đều bị thất lạc. Do bị địch tra tấn nên danh kỳ Ba Ngoan bị nhiều thứ bệnh và đã vĩnh viễn từ giã làng cờ năm 1966, để lại nhiều thương tiếc và kính trọng trong anh em.

Sau đây xin ghi lại hai ván cờ, tạm gọi là tiêu biểu trình độ và phong cách của danh kỳ Ba Ngoan.

[b]Ván 1: Nguyễn Văn Ngoan tiên hòa Hà Quang Bố (Sài Gòn năm 1936)[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Nguyễn Văn Ngoan (Hòa)Hà Quang Bố (Sài Gòn năm 1936)
RED Nguyễn Văn Ngoan
BLACK Hà Quang Bố
RESULT 0.5-0.5
START{
1. P8-5 M2.3 2. M8.7 X1-2
3. X9-8 M8.7 4. X8.6 B3.1
5. B5.1 P2/1 6. M2.3 B7.1
7. B5.1 P2-5 8. X8-7 X2.2
9. X1.1 P8.1 10. X7/1 T7.5
11. X7/1 B5.1 12. X1-4 B5.1
13. X4.5 P8.2 14. X7.2 P5-3
15. X7-6 M3.2 16. X6-7 P3.5
17. T7.9 S6.5 18. X4-3 X9-7
19. P2/1 P8.1 20. B3.1 P3-7
21. M3/1 P8/1 22. P2-7 X2-4
23. S6.5 P8.2 24. X7.3 P8-3
25. X7/7 B5.1 26. P5-6 M2.1
27. X7-8 X4-3 28. P7/1 B1.1
DIAG{ #29 RED POPUP }
29. P6.6 X3/1 30. X8.6 X3.3
31. X8/1 M7/6 32. X3-5 B5-4
33. P6-8 T5/3 34. P8.1 X7.2
35. X8/1 X7-5 36. X5-7 X5-3
37. X7.1 X3/2 38. P8-9 B7.1
39. X8.3 T3.5 40. X8/2 X3/2
41. P9-8 M6.7 42. P7.8 M7.5
43. T3.5 P7-6 44. M1/3 M1.3
45. M3.2 P6/4 46. X8-5 X3-2
47. X5/1 B7-6 48. M2.1 M3/4
49. X5-8 X2-3 50. P7/4 X3.3
51. M1.3 P6.1 52. X8/1 M4.6
53. M3/4 P6.3 54. X8-9 S5/6
55. X9-6 P6-8 56. X6/2 P8.3
57. T5/3 X3-5 58. X6/2 B6.1
59. Tg5-6 S4.5 60. X6-8 S5.4
61. X8.8 Tg5.1 62. X8/1 Tg5/1
63. X8-2 P8-6 64. X2/7 X5-4
65. Tg6-5 P6/2 66. X2.3 X4.3
67. T9/7 P6-2 68. X2.2 P2.2
69. T7.5 X4-3 70. X2-5 S6.5
71. X5-8 P2-1 72. Tg5-6 B6-5
73. X8-1 X3.3 74. Tg6.1 P1/9
75. P7-5 S5.6 76. X1-5 Tg5-6
77. P5-4 S6/5 78. X5/3 X3/1
79. Tg6/1 X3-5 80. X5-4 P1-4
81. P4-6 Tg6-5 82. P6.5 Tg5-4
}END
[/game]

[b]Ván 2: Lê Vinh Đường tiên hòa Nguyễn Văn Ngoan (Chợ Lớn 1938)[/b]

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Lê Vinh Đường (hòa) Nguyễn Văn Ngoan (Chợ Lớn 1938)
RED Lê Vinh Đường
BLACK Nguyễn Văn Ngoan
RESULT 0.5-0.5
START{
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.7 4. X2.6 X9-4
5. X2-3 X4.7 6. M8.7 B3.1
7. P8.2 X4/3 8. P8-9 T3.1
9. X9-8 M2.4 10. X8.5 P2-3
11. B7.1 X4.2 12. M7.6 B3.1
13. S6.5 X4/2 14. P9-6 B3-4
15. X8-6 M4.2 16. X6.2 X1-3
DIAG{ #17 RED POPUP }
17. X6/3 M2.3 18. T7.9 M3.2
19. X6/3 S4.5 20. X6-8 M2/4
21. X8.3 M4/6 22. X8-4 P3.1
23. X4.1 P3-7 24. X4-3 P7.3
25. X3/2 M7.6 26. X3.6 M6.4
27. X3/2 P5-4 28. M3.4 X3-2
29. P5.4 M4/5 30. M4.5 X2.9
31. S5/6 X2/3 32. X3/4 X2-1
33. T9/7 P4-5 34. T7.5 X1-5
35. X3-5 P5.4 36. S4.5 B1.1
37. M5/3 B9.1 38. M3.2 }END[/game]


Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *