Hỏi-Đáp 15/10: Các giải thi đấu cờ chính thức ở Việt Nam

Các qui định:

[b]1) Chữ cái viết tắt quân cờ[/b]
*Tướng (Soái): K (King)
*Sĩ: A (Advisor)
*Tượng: E (Elephant)
*Xe: R (Rook)
*Pháo: C (Cannon)
*Mã: H (Horse)
*Chốt (tốt, binh): P Pawn

[b]2) Bên – mầu (quân đen / trắng)[/b]
*Chữ cái hoa chỉ quân Ttrắng (quân đỏ)
*Chữ cái nhỏ chỉ quân Đen (quân xanh)

Ví dụ:
P – quân tốt trắng
r – quân xe đen

[b]3) Cách ghi[/b]
Dò theo từng hàng trên bàn cờ, nếu:
*Gặp các điểm trống (không có quân) thì đếm các điểm trống liền cạnh nhau trên hàng đó, ghi lại bằng một số
*Gặp quân cờ thì căn cứ vào quân cờ và mầu ghi lại quân cờ đó bằng chữ cái thích hợp
*Hết một hàng thì thêm một ký tự / để phân biệt hàng cho dễ

[b]4) Thêm các thông tin khác[/b]
Sau khi được một chuỗi chữ cái ghi lại một thế cờ, ta có thể thêm các thông tin phụ sau:
*Bên nào đang đến lượt đi, dùng chữ cái w (white) chỉ bên trắng, b (black) nếu muốn chỉ bên đen
*Nước cờ đó là nước đi thứ mấy

[b]5) Ví dụ[/b]
Ta có một thế cờ sau:

[fen text=0 popup=0]9/9/r4khPH/6P2/5P3/5p3/3r5/5h3/2Cp1pp2/1RCcK3c w - - - 1;center;Hình 1: một thế cờ[/fen]

Ta ghi lại thế cờ trên bằng cách lần từng hàng:
Hàng 1:
* Hàng này là trống, có 9 điểm trống cạnh nhau. Ta ghi lại bằng số 9.
* Thêm dấu kết thúc dòng, ta được 9/

Hàng 2: Tương tự như trên, ta được 9/9/
Hàng 3:
* Vị trí đầu tiên là một quân xe đen (xanh), ta chọn chữ cái viết nhỏ r, ta có 9/9/r
* Tiếp theo là 4 điểm trống cạnh nhau, ta có 9/9/r4
* Tiếp theo quân tướng đen cho 9/9/r4k
* Quân mã đen cho 9/9/r4kh
* Quân chốt trắng (đỏ) được biểu diễn bằng chữ hoa P và cho 9/9/r4khP
* Quân Mã trắng kết thúc hàng bằng 9/9/r4khPH
* Đừng quên dấu kết thúc hàng 9/9/r4khPH/

Các hàng tiếp theo làm tương tự cho ta chuỗi:

[b]9/9/r4khPH/6P2/5P3/5p3/3r5/5h3/2Cp1pp2/1RCcK3c[/b]

Nếu biết là bên trắng đang đến lượt đi và đây là nước đi đầu tiên, ta thêm các thông tin đó như sau: w – – – 1

Bây giờ nối với chuỗi trên (nhớ có dấu cách ở giữa) ta có chuỗi ký hiệu hoàn chỉnh biểu diễn thế cờ hình 1:

[b]9/9/r4khPH/6P2/5P3/5p3/3r5/5h3/2Cp1pp2/1RCcK3c w – – – 1[/b]

[b]Lưu ý của bạn cờ:[/b]
*Hiện nay đã có nhiều chương trình hiểu được bộ ký hiệu fen của cờ Tướng. Ví dụ chương trình XB của chúng tôi (một chương trình cho download miễn phí – lấy ở phần download của trang web này) có thể chuyển đổi một thế cờ bất kỳ thành dạng fen.
*Tất cả các hình cờ thế trong trang web này đều có kèm theo chuỗi ký hiệu fen. Bạn có thể đánh dấu, copy và dán vào các chương trình hiểu được chúng.

Xin giới thiệu cùng các bạn đòn chiến thuật đó. Thế cờ này bên Trắng ưu thế hơn nhờ hơn một Sĩ và Tốt đã vào “cửu cung”. Song việc chiếu bí ở đây là chưa thể vì bên Đen có quân Pháo làm ngòi che Tướng. Chính vì vậy phải nhờ tới đòn gằng “lộ Tướng” để bắt bí đối phương như sau:

[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Ném đá dò đường
RED Trắng;;;
BLACK Đen;;;
RESULT 1-0
FEN 9/5k3/4P4/9/9/2c3p2/9/5A3/2C6/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 BLUE POPUP }
1. P7-4 P3-6 2. S4/5
/*Nếu đổi quân Pháo ngay sẽ hòa cờ. Vì vậy phải điều Tướng ra lộ 4 trước rồi mới đổi sau*/
2. … P6-2
3. Tg5-4 P2-5 4. S5.4 P5-6
5. P4.3 B7-6 6. S4/5 Tg6/1
7. B5.1 B6.1 8. Tg4.1 B6.1
9. S5.4 }END
[/game]
Bên Đen hết nước đi và Trắng thắng.

[b]VII. THẾ TRẬN NHẢY MÃ VỚI CÁC TRẬN ĐỐI CÔNG CỦA BÊN ĐI HẬU [/b]

[FEN]rheakaehr/9/1c5c1/p1p1p3p/6p2/9/P1P1P1P1P/1C4HC1/9/RHEAKAE1R w – – – 17[/FEN]Theo các nhà nghiên cứu thì thế trận này xuất hiện cũng rất sớm, có thể cùng thời với thế trận Lên Tượng, Bình Phong Mã và Đơn Đề Mã. Loại trận này cũng nhằm che dấu ý đồ chiến lược để gây bất ngờ cho đối phương, vì nó có thể chuyển thành nhiều loại trận khác nhau. Thế nhưng thời xưa biến hóa của nó không phong phú, thường chỉ chuyển thành Bình Phong Mã hoặc Đơn Đề Mã. Ngày nay các danh thủ đã nghiên cứu bổ sung để chuyển nó thành Pháo đầu, Tam bộ hổ, Phản Công Mã hoặc Quải Cước Mã với nhiều biến hóa phong phú, phức tạp. Xem hình.

Đối phó với trận Nhảy Mã này, bên đi hậu cũng sử dụng nhiều loại trận khác nhau, từ Tiên nhân chỉ lộ chuyển thành Bình Phong Mã, Đơn Đề Mã hoặc Lên Tượng, vào Pháo đầu, Pháo Quá Cung, Liễm Pháo, hay cũng Nhảy Mã như bên tiên. Gần đây các danh thủ sáng tạo thêm trận Nhảy Mã, không phải M2.3 hoặc M8.7 mà là nhảy Mã ra biên (M2.1 hoặc M8.9), chúng ta xem một số trận đối công giữa Nhảy Mã với các kiểu đánh trả của bên đi hậu.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 B7.1
DIAG{ #2 RED }
/*Đen cũng thường đối phó bằng trận Nhảy Mã: 1…M2.3 2. B3.1 B3.1 3. T7.5 M8.9 4. X1.1 X9.1 5. B7.1 B3.1 6. X1-7 T3.5 7. X7.3 P2/1 8. B1.1 X9-4 9. M8.7 P2-3 10. X7-8 diễn biến còn phức tạp.*/
2. B7.1 M8.7
/*Nếu Đen vội chơi 2…P2.4 3. M8.7 P2-3 4. X9-8 M2.3 5. T3.5 X1-2 8. P8.4 M8.7 7. X8.3 P8-9 8. X1-2 X9-8 9. P2.4 T3.5 10. P8-5 M7.5 11. X8-7 X2.4 12. B5.1 T5/3 13. P2.1 M5/6 14. P2/1. P9-5 15. X7-4 M6.5 16. X4.3 P5.3 17. S4.5, Trắng ưu.*/
3. M8.7 X9.1
/*Đen còn hai khả năng khác:
*Một là 3…M2.3 4. P2.4 T3.5 5. M7.6 M7.8 6. P8-5 P2.5 7. M315. M8.7 8. M5.7 X1-2 9. X9-8 P2.1 10. P5-3 P2/4 11. T3.5 B9.1 12. S4.5 P8-7 13. P2-3 X9.3 14. P313. P7.4 15. X1-4, Trắng còn ưu.
*Haí là 3…P2.4 4. M7.6 P2-7 5. T3.5 M2.1 6. X9.1 X1-2 7. P8-9 P8.3 8. X9-4 X2.4 9. X4.3 P8-4 10. X4-6 X9-8 11. X1-2 X8.6, đối công.*/
4. X1.1
/*Trắng có thể chơi 4. P8-9 M2.3 5. X9-8 X1-2 5. P2.4 M7.8, cân bằng. Hoặc là 4. M7.6 X9-4 5. M6.7 P2-3 6. T3.5 X4.5, Trắng còn chủ đỘng.*/
4. … T3.5
5. P8-9 M2.3 6. X9-8 X1-2
7. X8.6 X9-6 8. T3.5 P8.1
9. X8/2 X6.3 10. P9.4 P2.1
11. P9/2 S4.5 12. M3/5 B3.1
13. M7.6 X6-4 14. B7.1 X4-3
15. M5.7 M3.4 16. X8/1 X2-3
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 B7.1
2. P8-6
DIAG{ #2 BLUE }
/*Trắng có thể chơi 2. M8.9 chuyển về Đơn Đề Mã hoặc 2. P2-1 thành trận Tam bộ hổ hoặc 2. P8-5 thành Pháo đầu tấn công mạnh hơn.*/
2. … M8.7
/*Đen có thể 2… B3.1 thành “Lưỡng đầu xà”, diễn biến như sau: 2… B3.1 3. M8.9 P2.5 4. T7.5 M2.3 5. B7.1 B3.1 6. X9-7 X1-2 7. X7.4 M8.7 8. P2-1 X9-8 9. X1-2, Trắng còn ưu.*/
3. M8.7 M2.3
4. X9-8 X1-2
5. B7.1
/*Trắng còn hai khả năng khác:
*Một là 5. X8.4 P2-1 6. X8.5 M3/2. 7. B7.1 T7.5 8. T3.5 S5.5, cân bằng.
*Haí là 5. X1.1 X9.1 6. X1-4 X9-4 7. X4.3 X4.5 8. S4.5 T3.5 9. B3.1 B7.1 10. X4-3 M7.6 11. X3-4 X4/2, cân bằng.*/
5. … X9.1 6. P2.4 M7.6
7. X8.5 X9-6 8. P2-7 P8-5
9. P6-5 P2-1 10. X8-6 T7.9
11. X1-2 S4.5 12. S4.5 M6.7
13. X2.3 B7.1 14. X6.3 P5-7
15. P5-4 X6.4 16. T3.5 P7/1
}END[/game]
[b]+=[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 T7.5
DIAG{ #2 RED }
/*Lên Tượng cánh trái chống đỡ tích cực hơn. Nếu lên Tượng cánh mặt diễn biến như sau: 1… T3.5 2. B3.1 M8.9 3. P8-5 M2.3 4. M8.7 X9.1 5. X9-8 X1-2 6. P2-1 X9-4 7. X1-2 P8-6 8. X2.5 X4.4 9. B5.1 P2.4 10. B5.1 B5.1 11. X2-5 S4.5 12. B7.1 X4-3 13. M3.5 X3/1 14. M7.8, Trắng ưu hơn.*/
2. P2-1 M8.7
3. X1-2 X9-8
4. B3.1 P8.2
5. P8-5
/*Trắng còn hai khả năng khác:
*Một là 5. M8.7 B3.1 7. T7.5 P2-4 7. S6.5 M2.3 8. P8.4 X1-2 9. X9-8 M3.4 10. P8/1. M4.5 11. M3.5 X2.4 12. X8.5 P8-2 13. X2.9 M7/8, cân bằng.
*Hai là 5. T7. 5 B3.1 6. M8.6 M2.3 7. B7.1 B3.1 8. X9-7 M3.4 9. X7.4 P2-4 10. X2.1 X1-2 11. X7.2 S6.5 12. X7-5 X2.4 13. P8-7 P8/1, Đen dễ chơi hơn.*/
5. … B3.1 6. M8.7 M2.3
7. X9.1 X1.1 8. X9-6 X1-6
9. X6.5 X6.5 10. X6-7 M3/5
11. X7-6 X6-7 12. X2.2 M5/7
13. S6.5 S6.5 14. P5-6 P8-9
15. X2.7 Mt/8 16. T7.5 P9.3
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Thế trận nhảy Mã – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. M2.3 P8-5
DIAG{ #2 RED }
/*Đen cũng thường sử dụng các trận Pháo Quá Cung và Quá Cung liễm Pháo. Diễn biến đại khái như sau:
*Một là 1…P2-7 2. M8.7 M2.3 3. B7.1 X1-2 4. X9-8 X2.4 5. P8-9 X2-4 6. T3.5 M8.9 7. B1.1 X9.1 8. P2-1 P7.4 9. X1-2 P8-7 10. P1.4 X9-6 11. P1-7 T3.5 12. X8.7 B1.1 13. B1.1 B7.1 14. B1.1 M9.7, hai bên đối công.
*Hai là 1…P2-6 2. P8-5 M2.3 3. X9.1 X1-2 4. X9-4 S4.5 5. M8.7 M8.7 6. X4.5 P8/1 (như 6…P6-4 7. X1.1 T7.5 8. X1-6 B3.1 9. B5.1 Trắng ưu) 7. P5-4 P8-6 8. X4-3 P8.8 9. P2-4 X9.2 10. X1-2 X2.6 11. B7.1 X2-3 12. T3.5 B3.1 13. X2.4 B3.1 14. X2-7 X3/1. 15. T5.7 M3.4 16. B3.1 P6-3, hai bên đối công.*/
2. X1-2 B7.1
/*Đen cũng thường chơi 2…M8.7 3. P2-1 M2.3 4. B7.1 B5.1 5. S6.5 M3.5 6. M8.7 B5.1 7. B3.1 P2-3 8. B5.1 X1-2 9. M7.5 X2.6 10. B5.1 P5.2 11. P8-5 P5.3 12. P1-5 P3-5 13. M5.4, cân bằng.*/
3. P8-5 M8.7
4. M8.7 P2-4
5. X9.1
/*Trường hợp Trắng chơi 5. X9-8 M2.3 6. B7.1 X9-8 7. P2.4 P4.5 8. P5/1 X1.1 9. X8.5 X1-6 10. X8-3 X6.6 11. M3/1 M7.6 12. X2.5 M8.5 13. P2-7 X8.4 14. X3-2 M3/5 15. T7.5 Ms.7 16. X2-3 M5/8 17. P5-7 P4/6 18. S6.5 X6/1 19. X3.1 P4-7 20. X3-4 P7.5, Đen có thế hơn.*/
5. …. M2.3 6. X9-6 S4.5
7. P2-1 X1-2 8. X2.4 X2.4
9. B3.1 X9-8 10. X2.5 M7/8
11. B3.1 X2-7 12. M3.4 P5-7
13. M7/5 P4-5 14. X6.2 B3.1
15. M4.5 X7-4 16. X6.2 M3.4
}END[/game]
[b]∞[/b]