Tin vắn ngày 22/8/2005

Dù chỉ là một giải giao hữu, nhưng giải cờ tướng danh thủ TP.HCM mở rộng lần thứ nhất 2006 lại có số tiền thưởng rất lớn: vô địch được thưởng 32 triệu đồng, hạng nhì 10 triệu đồng… – số tiền thưởng kỷ lục đối với một giải cờ ở VN. Toàn bộ số tiền thưởng hoàn toàn do các Mạnh Thường Quân – vốn là những người mê chơi cờ – đóng góp. Muốn tham dự giải, các kỳ thủ phải hội đủ một trong 2 điều kiện: từng vô địch VN hoặc được phong Đặc cấp quốc tế đại sư. Do tiền thưởng cho ngôi vô địch khá lớn nên ngay từ khi giải chưa diễn ra, các kỳ thủ tham dự giải đã có thỏa thuận ngầm: Bất kỳ ai đoạt chức vô địch cũng phải chia sẻ một ít cho các kỳ thủ khác. Điều này dễ được chấp nhận nếu các kỳ thủ thi đấu sòng phẳng, cống hiến cho khán giả những ván cờ hay. Nhưng đáng thất vọng khi trong trận chung kết, kỳ thủ Nguyễn Vũ Quân (Hà Nội) bất ngờ bỏ cuộc trước Trương Á Minh (TP.HCM) dù thế cờ đang cân bằng và chỉ mới sau 22 nước đi. Sự bỏ cuộc của Quân khiến người xem chưng hửng và tất cả cùng lên tiếng phản đối. Nhiều người đặt câu hỏi, phải chăng Quân chấp nhận thua để được Trương Á Minh chia cho một ít tiền thưởng từ chức vô địch?

Hành động của Quân đã gây sốc vì anh là một trong những kỳ thủ xuất sắc nhất VN hiện nay. Trao đổi với Thanh Niên, HLV đội tuyển quốc gia Hoàng Đình Hồng nói: “Tôi thật sự bất ngờ trước thái độ của Nguyễn Vũ Quân. Ở ván đấu chung kết, Quân đã sửa sai và đã tạo nên thế trận cân bằng so với ván đấu ở vòng loại, nhưng anh đã không tự tin vào chính bản thân mình. Nếu thật sự hành động bỏ cuộc của Quân đã được thỏa thuận trước thì thật đáng buồn cho cờ tướng VN. Nhưng điều tôi lo lắng nhất là các nhà tài trợ sẽ quay lưng trước hiện tượng tiêu cực này vì quả thật không phải dễ để kiếm được khoản tài trợ lớn như vậy đối với môn cờ tướng”. Ông Tăng Nguyên Giai – một trong hai nhà tài trợ chính bức xúc: “Chúng tôi quả thật rất buồn! Để tổ chức giải cờ này, chúng tôi đã chuẩn bị cả năm trời nhằm tạo nên những giải đấu hấp dẫn đối với cờ tướng, nhưng đáng tiếc là những kỳ thủ có tên tuổi lại “bắt tay” nhau để phá hỏng”.

Các kỳ thủ thuộc nhóm cao nhất(dựa vào hệ số ELO)đều là những người có phong độ và thành tích thi đấu tốt và tất nhiên sẽ được hưởng những quyền lợi nhất định mỗi khi hiệp hội cờ tướng Trung Quốc tổ chức các giải đấu có liên quan tới vị trí xếp hạng trên BXH chung. Đa phần các giải đấu quan trọng cuối năm, các kỳ thủ tham dự đều phải đạt được 1 hế số ELO và 1 vị trí xếp hạng cao. Sau đây là quy tắc tính điểm hệ số ELO của Trung Quốc hiện nay:
[img]xq612-0.jpg;center;Kiện tướng Tưởng Xuyên hiện đang là người có hệ số ELO cao nhất Trung Quốc(2685)[/img]
-Hiện nay mỗi năm Hiệp hội cờ tướng Trung Quốc sẽ tiến hành sắp xếp BXH kỳ thủ một năm 2 lần gồm BXH 6 tháng đầu năm và BXH 6 tháng cuối năm.

-Trước tiên để tính được hệ số ELO cho các kỳ thủ,hiệp hội cờ tướng Trung Quốc sẽ phân chia các giải đấu do hiệp hội quản lý trong một năm của họ thành các cấp gồm:

+Cấp 5 sao: Chỉ có 1 giải vô địch cá nhân toàn quốc là cấp 5. Kỳ thủ vô địch giải này được cộng thêm 1000 điểm vào hệ số ELo đang có.

+Cấp 4 sao: Gồm giải vô địch cờ tướng thế giới và các giải quốc nội của Trung Quốc có chất lượng cao với tiêu chí là >80% số lượng kỳ thủ đã đạt 2600 ELO trở lên tham dự. Quán quân giải 4 sao chỉ được cộng thêm vào ELO đang có là 800 điểm. Một số giải trong năm 2009 ở Trung Quốc đã được tổ chức thuộc cấp 4 sao như: Giải Ngũ Dương Bôi, giải Đại kỳ thánh chiến cúp Hoa Mộc Quảng Dương Bôi, giải Bàn An Vĩ Nghiệp Bôi, giải Hàn Tín Bôi, giải thưởng cá nhân thuộc giải đồng đội giáp cấp Liên Tái 2009, giải Kỳ bá Cửu Thành Vĩ Nghiệp Bôi.

+Cấp 3 sao: Gồm giải cá nhân Châu Á và các giải quốc nội của Trung Quốc có chất lượng cao với tiêu chí là >60 % số lượng kỳ thủ đã đạt 2600 ELO trở lên tham dự. Quán quân giải 3 sao chỉ được cộng thêm vào hệ số ELO đang có là 600 điểm. Một số giải trong năm 2009 ở Trung Quốc đã được tổ chức thuộc cấp 3 sao như: Giải Mao Sơn Bôi, giải cá nhân tại Trí Vận Hội Trung Quốc lần thứ 1.

+Cấp 2 sao: Gồm các giải quốc tế khác ngoài giải thế giới và giải Châu Á được tổ chức ở Trung Quốc và các giải quốc nội của Trung Quốc có chất lượng cao với tiêu chí là >40 % số lượng kỳ thủ đã đạt 2600 ELO trở lên tham dự. Quán quân giải 2 sao chỉ được cộng thêm vào hệ số ELO đang có là 400 điểm. Một số giải trong năm 2009 ở Trung Quốc đã được tổ chức thuộc cấp 3 sao như: Sái Luân Trúc Hải Bôi ở Hà Nam

+Cấp 1 sao: Gồm các giải quốc tế nằm ngoài Trung Quốc và các giải cờ nhanh của Trung Quốc. Quán quân giải 1 sao chỉ được cộng thêm vào hệ số ELO đang có là 200 điểm. Một số giải trong năm 2009 ở Trung Quốc đã được tổ chức thuộc cấp 3 sao như: giải cờ nhanh Trí Vận Hội Trung Quốc lần thứ 1, cúp Phương Trang lần thứ 3 ở Việt Nam.

-Các kỳ thủ đạt thứ hạng cao tại các cấp giải sau mới được cộng điểm vào hệ số ELO:

+18 kỳ thủ xếp hàng đầu tại giải cá nhân toàn Trung Quốc
+16 kỳ thủ xếp hàng đầu khi xét giải cá nhân thuộc giải đồng đội Giáp cấp liên tái
+Các kỳ thủ xếp hàng đầu thuộc các giải quốc nội do BTC giải quy định nhưng không quá 8 người(từ hàng 1-8)
+Các kỳ thủ Trung Quốc tham gia các giải đấu quốc tế thuộc nhóm đầu của các giải đó theo quy định của BTC.

-Cách cộng điểm ELO như sau: Quán quân được cộng tuỳ theo cấp độ giải tổ chức. Quy tắc phân chia điểm là:Quán quân=2 lần Á quân=3 lần quý quân=4 lần điện quân=…=18 lần người xếp hạng 18 (ví dụ đây là giải cá nhân Trung Quốc).

-Ngoài ra để các kỳ thủ tham dự các giải đấu có trách nhiệm hơn thì khi mỗi kỳ thủ có đăng ký tham dự một giải nào đó bất luận đẳng cấp thế nào cũng sẽ bị trừ một số điểm ELO nhất định. Điểm trừ ELO này được tính như sau. Bằng 5% điểm cộng của quán quân giải đó nếu là giải quốc nội Trung Quốc.Bằng 10% điểm cộng của quán quân giải đó nếu là giải quốc tế. Ví dụ điểm trừ khi tham dự giải cá nhân Trung Quốc sẽ là 5.1000/100=50 điểm. Còn giải thế giới sẽ bị trừ là 10.800/100=80 điểm. Như thế có thể hiểu rằng một người có ELO rất cao như Hồ Vinh Hoa chẳng hạn suốt mấy năm không thay đổi nhiều là do ông ít tham dự các giải nên không bị trừ điểm nhiều.

-Điểm tích luỹ ELO cuối cùng sẽ được tính bằng công thức: Điểm cộng ELO – Điểm trừ ELO.

Nhận xét: Đến đây các bạn có thể trả lời được 1 câu hỏi mà người hâm mộ vẫn thường xuyên thắc mắc là tại sao một kiện tướng như Tưởng Xuyên tuy không phải ở trình độ cao nhất Trung Quốc nhưng vẫn lại là người có hệ số ELO cao nhất trên BXH chung(và tất nhiên vẫn được coi là số 1 Trung Quốc). Đơn giản là vì anh ta là người rất chăm chỉ và thường xuyên tham gia rất nhiều giải đấu bất luận là cấp độ nào. Mỗi năm tính sơ sơ Tưởng Xuyên tham dự khoảng trên dưới 10 giải lớn nhỏ khác nhau.Trình độ hiện nay của Tưởng Xuyên được xếp vào nhóm “Tứ Đại Thiên Vương” đương đại cho nên mỗi khi đánh giải Tưởng Xuyên rất hay có mặt trong nhóm dẫn đầu của các giải(nhóm sẽ được cộng ELO). Tích luỹ cuối năm của Tưởng Xuyên rất lớn.Còn như Hứa Ngân Xuyên nếu ai từng để ý thì thấy rằng danh thủ này rất ít khi tham dự các giải nhỏ. Mỗi năm anh ta chỉ tham gia các giải đấu lớn từ cấp 3 trở lên. Số lượng tham dự giải cũng không nhiều. Một năm chừng 4-5 giải gì đó. Do đó cho dù thành tích của Hứa Ngân Xuyên rất tốt nhưng tích luỹ cuối năm vẫn không thể vượt qua Tưởng Xuyên. Cuối cùng nếu tính hệ số ELO, Hứa Ngân Xuyên chỉ có 2668 và xếp thứ 2 trên BXH kỳ thủ Trung Quốc.

1 – Hơn chục năm nay, vào dịp Tết Nguyên đán hoặc những ngày lễ hội lớn, người dân TPHCM lại có dịp thưởng thức các màn biểu diễn cờ người. Tuy nhiên, nguồn gốc trò chơi dân gian độc đáo này vẫn chưa có tài liệu nào xác định rõ ràng. Có giả thiết cho rằng cờ người du nhập vào Việt Nam từ Trung Quốc thời xa xưa, còn theo nhiều người kể lại, cờ người xuất hiện tại nước ta vào khoảng thời nhà Lê. Lâu đời nhất có lẽ là hội cờ ở chùa Vua (Thịnh Yên, Hà Nội) – nơi vẫn đang thờ thần cờ Đế Thích hoặc Văn Miếu cũng thường biểu diễn cờ người trong những ngày đầu Xuân…

[img]xq358-0.jpg;right;Biểu diễn cờ người tại TPHCM[/img]Thực chất của cờ người là sự minh họa những ván cờ hay của các cao thủ thường được tổ chức tại sân đình hoặc một khu đất rộng rãi nào đó mà mọi người có thể đến thưởng ngoạn. Có 2 hình thức minh họa cờ người: một là ván cờ quy ước dựa theo các nước đi của một ván cờ nổi tiếng được ghi lại và hai là ván cờ không quy ước minh họa trực tiếp từng nước đi của quân cờ do 2 kỳ thủ đang thi đấu. Tất nhiên, loại hình sau hấp dẫn và thú vị hơn.

2 – Ở phía Bắc, BTC hội cờ thường tuyển chọn 16 thanh niên khỏe mạnh và 16 cô gái xinh đẹp, nết na tượng trưng cho 32 quân cờ. Cờ tướng là môn nghệ thuật tài hoa nên khi 2 kỳ thủ đấu trí ngay tại sân cờ thì các quân cờ cũng di chuyển nhịp nhàng với những điệu múa, câu hò đối ứng rộn rã. Mỗi quân cờ ngồi trên một chiếc ghế có lọng, tàn che. Khi một quân cờ nào đó bị bắt thì người thủ diễn rời ghế ra khỏi sân để quân cờ thắng thế chỗ. Một nét khác biệt tại miền Nam – võ thuật là nội dung không thể thiếu khi biểu diễn cờ người.

Khởi đầu, các quân cờ diễn võ mang tính ước lệ như các tuồng hát trên sân khấu rồi từng bước cải biên thành một cuộc biểu diễn võ thuật thật sự. Xu hướng này đã được 2 võ sư Võ cổ truyền Việt Nam – Lê Văn Vân (võ phái Sa Long Cương) và Hồ Tường (võ phái Tân Khánh Bà Trà) – phối hợp nghiên cứu, dàn dựng vào khoảng cuối thập niên 80. Đội cờ người của 2 ông từng lưu diễn ở nhiều tỉnh miền Đông Nam bộ, đồng bằng sông Cửu Long và ra đến Huế. Vài năm gần đây, một số tỉnh, thành phía Nam như thị xã Hội An (Quảng Nam) đã tổ chức cờ người theo cách thức vừa nêu hoặc tại Festival Huế 2004, cờ người cũng xuất hiện tại Nghinh Lương Đình thu hút đông đảo người xem.

Để đảm nhiệm tốt vai trò của mình, các quân cờ người đều có quá trình luyện võ vài năm. Ngoài cờ vàng lọng tía, trang phục quân cờ cũng phải rực rỡ để khán giả dễ dàng phân biệt hai bên. Thông thường, mỗi quân cờ mặc áo có thêu tên quân cờ trước ngực và sau lưng áo (một vài nơi ở phía Bắc, người diễn cầm bảng tên quân cờ), đầu vấn khăn. Tướng có thể đội mão… Song song đó, tùy theo tên quân cờ mà người thủ diễn có thể mang các loại binh khí khác nhau.

Khi phát thanh viên xướng lên nước cờ của kỳ thủ trên kỳ đài thì quân cờ cũng di chuyển theo các thế tấn, đấm đá, kết hợp với nhào lộn… Mỗi thế bắt quân là một hiệp đấu quyền cước hoặc binh khí (có quy ước) khoảng 1 phút tại “sông” trong tiếng trống thúc quân dồn dập… Đặc biệt, các cuộc biểu diễn cờ người ở đất Sài Gòn còn có phần bình cờ do một số thành viên Liên đoàn Cờ TPHCM (Quách Anh Tú, Lê Thiên Vị, Hoàng Đình Hồng, Trần Công Lâm, Nguyễn Bá Hùng) đảm trách để giúp khán giả thưởng thức những thế cờ hay.

3 – Tết tại TPHCM có nhiều nơi tổ chức biểu diễn cờ người như: Hội hoa Xuân Tao Đàn, Trung tâm Văn hóa Q.1, Q.4, Q.7, Gò Vấp, Tân Bình, Nhà Bè, Cung Văn hóa Lao Động, khu du lịch Suối Tiên… do 3 đội cờ người Nhà Văn hóa Thanh Niên TPHCM, Nhà Thiếu nhi Q. 4 và Trung tâm TDTT Nhà Bè thực hiện… Bên cạnh đó, đội Nhà Văn hóa Thanh niên còn có buổi công diễn tại công viên Biên Hùng (TP. Biên Hòa, Đồng Nai) và Trung tâm TDTT thành phố Mỹ Tho (Tiền Giang) góp phần giúp người hâm mộ bộ môn cờ và võ thuật vui Xuân bổ ích, lành mạnh đồng thời bảo tồn một vốn quý của văn hóa dân tộc.