Ai đẹp, ai ngoan nhất làng?

Theo truyền thống đội cờ người được tuyển chọn kỹ. Thoạt đầu các bô lão họp nhau chọn ba tổng cờ. Ba cụ tổng cờ là nữ trong các gia đình nề nếp hội đủ tiêu chuẩn Phúc, Lộc, Thọ. Ngoài ra các cụ bắt buộc phải có đủ cháu nội, cháu ngoại và đẹp lão. Cao Xá trước đây gồm ba thôn: Thượng, Trung, Hạ, mỗi thôn được cử một cụ tổng cờ. Tương truyền các thôn ngầm so sánh các cụ tổng cờ nên việc bầu chọn rất khắt khe, có khi mất cả tháng mới xong. Các cụ tổng cờ cùng các bô lão và chức sắc trong làng tuyển chọn quân cờ. Theo lệ làng bất cứ thanh niên nam nữ nào ở độ tuổi 15 đến 18 chưa vợ, chưa chồng đều có quyền tham gia đội cờ. Nhưng vì các bước tuyền chọn rất khắt khe nên ít ai tự ứng nhiệm. Ba cụ tổng cờ sẽ lựa chọn giới thiệu với hội đông bô lão ở bước sơ khảo.

[img]xq396-1.jpg;right;[/img]Vòng thi đấu tiên là thi nấu ăn, làm các món bánh đặc sản của quê bương, và thi môn nữ công. Các thí sinh vượt qua vòng đầu sẽ tiếp tục thi vòng hai gần giống như ngày nay chúng ta thi hoa hậu. Tương truyền vào thời Trần vua Trần Minh Tông đến Linh Tiến quán cầu tự được hoàng tử nên Hoàng hậu đã đưa vào cuộc thi một bài thi đặc biệt khó khăn: Các thí sinh bị bịt mắt bước ra sân có treo hàng trăm dải lụa chọn lấy một mảnh lụa mình ưng ý. Thợ cung đình sẽ dùng mảnh lụa đó may áo để thí sinh tham gia múa hát. Những thí sinh chọn phải mảnh lụa xấu hay múa hát kém sẽ bị loại ngay khi vừa rời khỏi sân.

Vòng ba là cuộc thi khéo ăn nói. Các bô lão đặt ra tình huống va chạm hàng ngày và thí sinh phải giải quyết. Ngoài việc biết ứng xử có tình, có lý, thí sinh phải có giọng trong, ấm, mượt mà.

Vòng cuối cùng thi về phẩm hạnh, Hội đồng bô lão xướng tên thí sinh, mọi người trong làng đều có quyền phê phán hành động của thí sinh ngày thường với ông bà, cha mẹ và bà con hàng xóm. Đương nhiên sự phê phán này chỉ giới hạn trong khoảng thời gian giữa hai cuộc thi và thí sinh cũng có quyền bảo vệ mình trước những lời công kích không thiện chí.

Qua bốn vòng thi, hội đồng bô lão sẽ chọn Tướng nam, Tướng nữ, Tốt đầu của hai bên, còn lại các quân cờ bắt thăm trúng quân nào đóng vai quân đó. Tướng nam, Tướng nữ và hai quân Tốt đầu là người nổi bật nhất sau các cuộc thi, ngoài ra còn có quy định về chiều cao: Tướng cao hơn Tốt đầu, Tốt đầu cao hơn 4 quân Tốt còn lại. Đội cờ người sau khi thành lập sẽ luyện tập trong ba tháng. Thời gian này quân cờ phải trai giới, tắm rửa bằng nước thơm và không được phạm một lỗi dù nhỏ nhất. Ngày hội làng là ngày đáng ghi nhớ của đội cờ. Toàn đội dậy sớm đi diễu qua ba thôn rồi mới tập trung ở đình. Lại theo truyền thuyết đời nhà Mạc có Bảo Đà Quốc Công Mạc Ngọc Liễn đến quán Linh Tiên thụ giáo, đóng góp tiền của xây dựng chùa. Cụm di tích Linh Tiên trở thành điển hình của tư tưởng tam giáo đồng nguyên thờ đạo giáo, Nho giáo, Phật giáo. Đội cờ thắp hương tưởng niệm các thần thánh và tổ tiên đã gây dựng ra mảnh đất này, trầm mặc tiếp thu tư tương khoan dung tôn giáo của người xưa. Thật ít có nơi nào con người lại khoan dung phóng khoáng đến thế. Trong suốt bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước, tiếng gươm khua ngựa hý chỉ dành để đuổi giặc thù, tiếng súng rền cũng chỉ để quét sạch quân cướp nước. Các tôn giáo đều chung lưng đầu cật giữ lấy nước non này.

Đội cờ kính cẩn trước tượng Đế Thiên Đế Thích, từ đó đội cờ đến thẳng hội làng, vào giữa trung tâm ngày hội và trở thành biểu tượng của trí tuệ, của cái đẹp, cái thiện trước ngàn vạn người xem từ bốn phương tám hướng đồ về. Ngày nay nhiều bài thi của quân cờ bị thất truyền nhưng các quân cờ vẫn được chọn từ trai thanh gái lịch, khéo tay hay làm của quê hương Cao Xá. Trở thành quân cờ trong ngày hội vẫn là niềm mơ ước, niềm tự hào của thanh thiếu niên, niềm tự hào của gia đình dòng họ trên mành đất có bề dầy văn hóa này. Trận cờ người luôn là cao điểm của ngày hội, thu hút nhiều người xem. Các bậc bố mẹ cũng túc trực trên sân theo dõi nhất cử nhất động của con. Nếu phát hiện Tướng nam ngồi cao hơn Tướng nữ một phân là lập tức ông bố bà mẹ chen vào xin ban tổ chức kê lại chỗ ngồi cho bằng.

Sau nhiều năm chiến tranh, lễ hội Cao Xá khôi phục đội cờ người từ năm 1990 và cứ 5 năm một lần tuyển chọn thi đấu cờ người. Quân cờ dự tuyển phải là học sinh giỏi: có tiếng chăm ngoan và phải qua sát hạch nữ công, hát, ứng xử. Thành viên đội cờ Người vẫn là những trai thanh gái lịch giỏi nhất, đẹp nhất, ngoan nhất.

Việc tuyển chọn quân cờ dã tạo ra một môi trường văn hoa lành mạnh trong cộng động. Trẻ em đến tuổi đi học có những tấm gương gần gũi để noi theo và rèn luyện… Nhiều đoàn nghiên cứu văn hóa các nước Nhật, Trung Quốc, Ca-na-đa, Thụy Điển, Nga đã đến đây và bị chinh phục bởi vẻ đẹp của nền văn hóa Việt Nam. Ngày xuân mời các bạn đến thăm Cao Xá, tắm mình trong không khí ngày hội dân dã mà thanh cao, niêm luật, trong phẩm hạnh và tài năng để thêm hiểu, thêm yêu đất nước trước vận hội rồng bay và biết thêm một tập quán giàu tính văn hóa còn giữ được đến bây giờ.

Posted in Chưa phân loại

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *