Cờ cười: lần cuối

[img]xq250-0.jpg;right;[/img]Ai cũng thấy người đánh cờ có những biểu hiện:
*Ngồi yên không di động.
*Im lặng không ồn ào.
*Quên mọi thứ xung quanh.
*Tập trung tư duy cao độ liên tục vào vấn đề.
*Tìm mọi cách giải quyết vấn đề (cuộc cờ).
*”Không biết” gì ngoài cuộc cờ
*Chỉ vạch ra một con đường quyết tiến.
*Không sợ hãi.
*Không biện luận.

Đánh cờ là một phương pháp :
*Phát triển trực giác.
*Luyện ý chí.
*Tạo dũng khí.
*Biết quên mình.
*Xem thường sống chết.

Đó là những tính chất thiền trong cờ tướng, cũng giống như Thiền. Hàng ngày hay hàng tuần bạn nên dành chút thời gian đánh vài ván cờ. Ít nhiều bạn sẽ tránh được stress, gạt bỏ được lo toan, ồn ào của cuộc sống, công việc… Đã có nhiều kỳ hữu thức dậy từ 4 giờ sáng đi uống càfê và đánh một vài ván cờ trước khi đi làm. Những ván cờ buổi sáng này chỉ để giải trí. Việc tranh thắng bại không nên đặt nặng – Thắng cũng không vui, mà bại cũng không buồn. Thời gian thư giãn buổi sáng như vậy sẽ làm cho tâm hồn bạn thanh thản và tươi trẻ, trí lực ngày càng mạnh mẽ. Bạn sẽ nhận định tình hình, phán đoán sự việc nhanh chóng, chính xác có hiệu quả.

Đặc biệt thiền trong cờ tướng còn có tính nghệ thuật độc đáo : Đó là TƯ DUY ĐỐI THOẠI.

Tư duy trong thiền là độc thoại mà tư duy trong cờ tướng là tư duy đối thoại. Người đánh cờ phải suy nghĩ tính toán biết được cả hai phía – Biết mình và biết người (biết đối phương đang có âm mưu gì – đi con cờ nào? Nước nào? Như thế nào ? Sẽ ra sao ?). Chỉ nhìn vào cuộc cờ mà biết trong đầu đối phương đang toan tính những gì. Ngược lại đối phương cũng theo dõi cuộc cờ mà biết được ta đang có ý đồ gì.

– NGỒI YÊN KHÔNG DI ĐỘNG chứ không bất động tọa thiền.
Người đánh cờ không di động nhưng có cử động nghĩa là yên vị (tĩnh) đi cờ (động) – có tĩnh có động, nhờ vậy mà ngồi lâu cả ngày vẫn không mệt mỏi.
– IM LẶNG KHÔNG ỒN ÀO chứ không phải là nín thinh như trong tọa thiền – tức là tìm sự tĩnh mịch, bình yên.
– QUÊN MỌI THỨ XUNG QUANH chứ không vứt bỏ mọi thứ.
– TẬP TRUNG TƯ DUY nhưng không bị bức tường “không biết” chặn lại.
– KHÔNG BIẾT GÌ NGOÀI CUỘC CỜ chứ không phải “không biết”.
– KHÔNG BIỆN LUẬN nhưng tranh luận.
– KHÔNG CHỈ VẠCH RA MỘT CON ĐƯỜNG QUYÊT TIẾN mà còn vạch ra con đường thoái thủ (Hòa cuộc). Tức là có cương nhu đầy đủ.

Nhờ có tính nghệ thuật uyển chuyển có tính hai mặt của một sự vật nên người đánh cờ không bị quẫn trí (tẩu hỏa). Còn người tập thiền nếu không có chân sư khai ngộ thì dễ bị quẫn trí vì không vượt qua được bức tường “không biết”.
Có thể nói thiền trong cờ tướng là nhập thế hành đạo, còn thiền trong Phật pháp là xuất thế vô vi.

Nói cách khác cờ tướng là bộ môn nghệ thuật có tính chất thiền vì cờ tướng có dấu hiệu, ký hiệu nhất định để diễn tả và truyền đạt tình cảm, tư tưởng của con người đồng thời làm cho con người phần nào vơi bớt phiền não hoặc là quên đi phiền não cuộc đời.

Chính vì trong cờ tướng có tính chất thiền nên người xem (các bậc đạo cao đức trọng – tiên thánh) rất ham mộ nghệ thuật cờ tướng.

Tương truyền hai ông tiên say mê đánh cờ, có người phàm tục lại gần, mà không hay biết, đến lúc phát hiện người lạ, hai ông tiên vội vã biến vào quả quít (Quất). Tựa đề cuốn sách cờ tướng “Quân Trung Bí” là lấy từ điển tích này. Trong văn học cổ Trung Quốc như truyện : “Phi Long diễn nghĩa”, “Chung Vô Diệm”, “Phong Thần”, “Tây Du Ký” đều có diễn tả cuộc cờ của các bậc tiên thánh.

Ở Việt Nam những bậc văn nhân, thi sĩ có nhiều người làm thơ về cờ tướng như Bác Hồ kính yêu của chúng ta, cụ Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương, Nguyễn Đình Chiểu, Hồ Xuân Hương v.v… Những áng văn thơ về cờ tướng ngày càng phong phú cả hình thức lẫn nội đung. Những sách báo lý luận cờ tướng ngày càng nhiều.

Điều đó chứng tố không chỉ có giới bình dân, văn nhân thi sĩ mà cả thánh tiên cũng ham mộ cờ tướng. Như vậy, sự hữu ích của cờ tướng đối với con người không phái nhỏ.

[i](Trích sách “Cờ Tướng nghệ thuật thiền”)[/i]

Có đôi trường hợp đặc biệt được cử đi đào tạo ở nước ngoài tương đối dài hạn, nhưng khi về nước lại làm việc khác chứ không tham gia huấn luyện đào tạo cho các thế hệ kỳ thủ trẻ.

Có nhiều người được gọi là thầy cờ từ các ngành nghề khác chuyển sang, do say mê chơi cờ nên nhận làm “giáo viên cờ tình nguyện”. Lại cả những người lúc đầu thực ra được cử vào ” làng cờ” chỉ với nhiệm vụ “phụ trách, quản lý” sau đó mới học võ vẽ một tý chút cờ, sau đó cũng cho mình là huấn luyện viên cờ. Đó là chưa kể một số đối thủ chơi khá, có chút ít thành tích, được “đôn lên” là thầy cờ luôn mà không qua một trường lớp hay khóa huấn luyện nào.Trong khi trình đ ộ thế giới tiến nhanh,cả về lý thuyết lẫn thực hành , lẫn phương tiện thiết bị,thông tin…nhưng một số huấn luyện viên hoặc do tuổi tác đã cao, hoặc do điều kiện đã không bắt kịp hay cập nhật được các trào lưu và công nghệ mới…

Tất cả những điều đó cho thấy, để nền cờ nước nhà phát triển một cách liên tục, có chất lượng và bền vững thì vấn đề đội ngũ các thầy cờ, các hướng dẫn viên về cờ, các huấn luyện viên về cờ phải được liên tục nâng cao trình độ. Hiện nay việc đi tập huấn nước ngoài cho huấn luyện viên là một khó khăn, điều này là rất thực tế, bởI đưa được vận động viên đi thi đấu các giảI quốc tế không phải là một việc dễ dàng gì, huống hồ là thầy đi học, mà học chắc chắn phải dài hạn hơn thi đấu.

Vậy nên các vấn đề tự học của các huấn luyện viên hiện nay phải được đặt lên hàng đầu. Nó gồm có những bước cụ thể:

1) Cập nhật các tài liệu mớI: do hiện nay sách vở, tạp chí cũng như các phương tiện đa truyền thông cung cấp rất nhiều thông tin mớI về cờ trên hàng loạt websites, các loạI đĩa CD về cờ, cả cờ vua, cờ tướng, cờ vây. Nói cho đúng đó là cả một kho tàng khổng lồ, nếu chịu khó Dowload về và sắp xếp, phân loại ta sẽ có những tài liệu mới tinh, quý giá để tự học và giảng dạy.

2) Xem nghiên cứu và thi đấu thực hành : các trận đấu lớn từ khu vực cho tới thế giới hiện nay đều được đưa trực tiếp lên mạng đồng thời kèm theo luôn lời bình chú, phân tích của các kiện tướng . Điều này hết sức bổ ích cho các thầy cờ. Thêm vào đó các thầy cờ có thể vào mạng chơi trực tiếp để nâng cao trình độ của mình, đồng thời trao đổi trực tiếp với các đồng nghiệp thông qua hình thức “chat” ngay trong lúc chơi

3) Tự học thêm phương pháp giảng dạy. Nếu không có phương pháp thì hiệu quả truyền đạt sẽ rất thấp. Phương pháp giảng dạy không phải là chuyện dễ. Có một số thầy chỉ nói ra những cái mình biết mà không chú ý tới những cái học trò cần, có một số thầy cái gì mình thấy không hứng thú thì cho qua, có thầy giỏi khai cuộc thì chỉ lo dạy về khai cuộc mà không đ ể tâm tới trung cuộc, tàn cuộc… đó là chưa kể có một số khác thì rất ngại đọc sách. Các môn cờ đang phát triển mong rằng mỗi thầy phải hết sức coi trọng việc tự học nhằm nâng cao trình độ của mình

[img maxheight=200 maxwidth=200]xq59-0.jpg;right;[/img]Mai Thanh Minh là nhà Vô địch cờ tướng quốc gia đầu tiên của Việt Nam, được phong danh hiệu Đặc cấp Quốc tế Đại sư.

Hiện nay Mai Thanh Minh đang giữ một kỷ lục quốc gia mà sẽ còn lâu mới bị phá: 5 lần vô địch quốc gia vào các năm 1992, 1993, 1994, 1995, 1998.

Ông cũng là một trong những người Việt Nam đầu tiên “mang chuông đi đánh xứ người” thành công, chiếm một số thứ hạng cao trong các giải cờ Tướng thế giới. Điểm thú vị là cùng với đồng đội Mai Thanh Minh đã “khiến” hầu hết các giải cờ Tướng quốc tế bắt đầu phải đặt thêm giải “Phi Hoa Việt” (giải cho những người không phải là người Hoa và người Việt) để đấu thủ các nước khác còn có cơ may đoạt huy chương.