Tháng: Tháng 2 2011

[img]xq583-0.jpg;center;[/img]

[img]xq583-1.jpg;center;Chú thích trong hình: Ờ mày biết không, tao chỉ làm vài ván với mày trước khi tao thịt mày thôi[/img]

[img]xq583-2.jpg;center;[/img]

Hoạt động chơi cờ là một hoạt động trí tuệ đòi hỏi tập trung cao độ nên rất lao lực. Do vậy các kỳ thủ thường thỏa thuận hòa hoặc buông cờ sớm để tránh mệt mỏi quá mức cho bản thân và cả đối phương. Bình thường, các ván cờ chỉ dài khoảng một vài chục nước. Hãn hữu lắm mới có ván cờ dài.

Kỷ lục thế giới ghi nhận ván cờ Vua giữa Ivan Nikolic và Goran Arsovic tại Belgrade năm 1989 là ván cờ dài nhất. Ván cờ kết thúc sau 20 giờ 15 phút và có 269 nước di. Đây là một ván cờ hòa và kết thúc do luật hòa 50 nước.

Với cờ Tướng, trong cơ sở dữ liệu của Bạn cờ có ván đấu giữa Xu Yinchuan và Wu Guilin tại giải Cờ tướng thế giới năm 1999. Vá cờ dài 167 nước đi và cũng là ván cờ hòa kết thúc do luật hòa 60 nước đi.

Còn trận đấu giữa Trần Nguyễn Thế Toàn (đi tiên) và Nguyễn Long Hải (giải 2010) là trận đấu dài nhất của Giải cờ Tướng quốc gia Việt nam trong 10 năm trở lại đây (2000-2010). Ván cờ này dài 145 nước với phần thắng thuộc bên tiên.

Các ván cờ dài ngày nay chủ yếu là ván cờ của các chương trình cờ chơi với nhau tạo ra. Tuy nhiên độ dài này thường bị giới hạn một cách “nhân tạo” do người lập trình đặt ra một cách chủ quan hoặc do trở ngại kỹ thuật. Ví dụ chương trình giao diện cờ Vua WinBoard chỉ chịu làm việc đến nước đi thứ 500. Trang cờ Tướng online ClubXianqui cũng qui định ván cờ đến nước đi 400 là hết.

Bây giờ ta thử tính xem về mặt lý thuyết một ván cờ có thể dài đến bao nhiêu nước. Tất nhiên ta chỉ tính ván cờ với các nước đi hợp lệ.

[b]Cờ Vua[/b]
Đối với cờ Vua, các luật giới hạn độ dài là luật hòa do đi lặp 3 lần và luật hòa 50 nước (ván cờ sẽ kết thúc hòa khi có 50 nước mà không có quân nào bị ăn và không có con Tốt nào đi). Muốn ván cờ thật dài, ta phải tránh luật đi lặp và cố gắng đạt đến giới hạn của luật 50 nước.

Như vậy ta có thể lồng 50 nước không ăn quân và không đi Tốt này là các nước ăn quân hay tiến Tốt để kéo dài ván cờ.

Tốt cả hai bên có 8×2 = 16 quân. Một con Tốt có thể đi được nhiều nhất là 6 nước để tới cuối bàn cờ. Vậy ta có tổng 16×6 = 96 nước đi Tốt.
Một bàn cờ có 32 quân. Hai quân Vua không thể bị ăn nên chỉ có 30 quân sẽ bị ăn. Sau khi tất cả các quân đã bị ăn, hai Vua lại có thể “dung dăng
dung dẻ” thêm một lần 50 nước nữa mới chịu bắt tay hòa.

Như vậy tính nhanh tổng độ dài một ván cờ sẽ không vượt quá được:

(96 nước đi tốt + 30 nước ăn quân + 1 lần rong chơi của hai Vua)x50 nước = 127*50 = 6350 nước.

Để có con số chính xác hơn, ta cần xem xét kỹ hơn các khả năng.

Cờ mỗi bên có 8 con Tốt đối diện nhau. Khi tiến các Tốt này sẽ đụng đầu nhau và chỉ giải phóng được nhau khi một trong hai Tốt đối đầu nhau ăn quân. Nước đi này vừa có thể tính là nước đi Tốt vừa là nước ăn quân. Cần có 8 nước đi như vậy và cần bớt chúng trong tổng các nước ăn quân-tiến Tốt.

(96+30+1-8)x50 = [b]5950[/b] nước

Con số cuối này thường được coi là số nước dài nhất của một ván cờ Vua*.

Có một ván cờ do máy tính tạo ra gần đạt đến ngưỡng này. Nó có 5846 nước đi và vượt xa các ngưỡng do nhiều chương trình như ChessBase, WinBoard đặt ra.

Bạn có thể tham khảo ván cờ ở link sau đây.

[b]Cờ Tướng[/b]

Về độ dài thì luật cờ Tướng đơn giản hơn cờ Vua. Trong quyển luật cờ Tướng của Việt Nam (cũng tương tự với luật cờ Tướng Asian) chương 1, điều 7, phần e có nói như sau:

[i]Một bên đề nghị hòa, sau khi trọng tài kiểm tra mỗi bên đi đủ 60 nước mà không có một nước bắt quân nào thì ván cờ được xử hòa.[/i]

Như vậy luật này không nói gì về việc tiến Tốt. Vậy ta chỉ cần tính toán với 30 quân bị ăn và lần “rong chơi” cuối của hai Tướng.

(30 nước ăn quân + 1 lần rong chơi của hai Tướng) x 60 = 31×60 = [b]1860[/b] nước

[b]Lưu ý:[/b]
1) Một số người lý luận cho rằng trong công thức trên dùng con số 50 nước (hay 60 nước cờ Tướng) là không đúng, phải dùng 49 nước thôi để tránh cờ hòa. Nhưng thật ra ta vẫn phải dùng con số 50 vì nước đi cuối cùng của 50 nước này là nước ăn quân hay tiến Tốt.
2) Một số người còn lý luận để bỏ bớt từ 2 đến 4 nước đi Tốt (cờ Vua) nữa do hình thái bàn cờ buộc phải như vậy. Tuy vậy các tính toán này quá
rắc rối nên ta không bàn ở đây.[img]xq582-0.jpg;center;[/img]

Karpov năm nay đã 59 tuổi. Ấn tượng của chúng tôi là kỳ thủ lừng danh thế giới này rất bình dị, hòa đồng. Ông lúc nào cũng nở nụ cười, sẵn sàng tiếp chuyện với những ai đam mê cờ vua.
[img]xq572-0.jpg;center;Karpov chia sẻ kinh nghiệm thi đấu với các VĐV trẻ dự Giải Dragon Capital 2010 – Ảnh: T.P[/img]

Khi đến nhà thi đấu quận Tân Bình dự lễ khai mạc Giải vô địch cờ vua trẻ nhanh, chớp nhoáng toàn quốc tranh Cúp Dragon Capital 2010, ông đã dành thời gian chia sẻ với các kỳ thủ trẻ những kinh nghiệm thi đấu, cách tốt nhất để trở thành một VĐV cờ vua giỏi.

Trước khi lên đường sang Malaysia ở chặng dừng chân kế tiếp, hôm qua ông đã dành cho Tuổi Trẻ cuộc phỏng vấn.

* Để trở thành một đại kiện tướng thế giới như ông, bao nhiêu phần trăm là năng khiếu, bao nhiêu phần trăm là nhờ khổ luyện?

– Tôi cho rằng năng khiếu chỉ quyết định 20% thành công. 80% còn lại phải nhờ khổ luyện và tích lũy kinh nghiệm từ chính trận đấu của mình.
* Một quốc gia muốn phát triển môn cờ vua cần có những điều kiện gì?
– Điều kiện tiên quyết là phải có phong trào cờ vua phát triển rộng khắp. Tiếp đó, các VĐV phải thể hiện được tính chuyên nghiệp cao. Ngoài ra, để một đất nước có thể phát triển môn cờ vua phải cảm ơn sự quan tâm của nhà nước và các doanh nghiệp.

* Ông đã biết gì về cờ vua VN?

– Các bạn có kỳ thủ Lê Quang Liêm thi đấu ở các giải hàng đầu thế giới. Tôi tin VN đang sở hữu nhiều tài năng và sẽ sản sinh nhiều nhà vô địch thế giới. Những giải trẻ như Giải cờ vua trẻ nhanh, chớp nhoáng toàn quốc tranh Cúp Dragon Capital 2010 sẽ là khởi đầu của chặng đường mà các tài năng trẻ vươn đến những giải đỉnh cao của thế giới.

* Những người chơi cờ có tư duy toán học rất tốt, thử nghĩ nếu ông không chơi cờ mà nghiên cứu toán học thì có phải tốt hơn cho nhân loại?

– Tôi cũng không biết. Nhưng cờ vua sẽ hỗ trợ rất nhiều cho cuộc sống. Qua cờ vua, con người sẽ luyện được tính kỷ luật cao và khả năng tư duy logic để hoàn thiện mình và cải thiện trí nhớ đáng kể.

* Việc chơi cờ vua có lợi gì cho sự phát triển của học sinh?

– Phong trào chơi cờ chỉ thật sự phát triển 20 năm trở lại đây và ngày càng xuất hiện nhiều kiện tướng và đại kiện tướng thế giới. Ở nhiều nước, họ có hệ thống dạy cờ vua trong trường học. Đó là vườn ươm để phát hiện nhiều tài năng sau này trở thành các đại kiện tướng cờ vua và không ít những nhà toán học giỏi.

* Nếu đắc cử chủ tịch FIDE, ông có kế hoạch gì giúp cờ vua phát triển hơn nữa?

– Nếu được trúng cử, tôi sẽ miễn hoàn toàn lệ phí phong cấp kiện tướng, đại kiện tướng… và làm hết sức có thể để hỗ trợ phong trào cờ vua tại các nước đang phát triển chứ không riêng VN. Phát triển cờ vua phải đi từ phong trào quần chúng nên tôi sẽ thành lập ít nhất một CLB cờ vua cho mọi lứa tuổi tại các quốc gia có phong trào cờ vua.

Tại VN, tôi đã nghĩ đến việc xây dựng hai CLB cờ vua, một tại TP.HCM và một tại Hà Nội.

Karpov sinh ngày 23-5-1951 tại Nga. Ông là nhà vô địch thế giới từ năm 1975-1985. Từ 1986-1990, ông tham gia các trận chung kết để giành lại ngôi vô địch nhưng đều thất bại trước Garry Kasparov. Từ 1993-1999 (khi có sự chia tách trong làng cờ vua thế giới), ông là nhà vô địch thế giới của FIDE.

Từ thanh niên trai tráng, đến mấy ông sồn sồn, giới kinh doanh, rồi mấy ông công chức… thi nhau dành những khoảng thời gian nghỉ ngơi để trở thành những ông “tiên cờ”. Chỉ có điều, đánh cờ tướng bây giờ khác xưa ở chỗ phải có… mỹ nhân xinh như mộng “tiếp chiêu”, hay ngồi bên cạnh.

Rủ nhau đi… “chiếu tướng”

“Xin lỗi, em xin phép tiếp anh vài ván cờ được không ạ?”. Giọng Bắc ngọt như mía lùi của cô gái trẻ có đôi mắt “con nai vàng ngơ ngác” đứng trước mặt cũng đủ làm cho tôi choáng váng, hoa cả mắt, dù chưa biết thắng, bại thế nào trong những ván cờ sắp tới.

Chẳng biết vì khách đánh cờ quá kém, hay vì cô gái “tiếp cờ viên” của quán “cà phê cờ tướng máy lạnh” H.H. trên đường Điện Biên Phủ này có những chiêu thức biến hóa khó lường mà khách cứ bị “chiếu tướng” liên tục. Ở phòng bên cạnh, ông bạn đi cùng cứ há hốc miệng ra mà nhìn cô kỳ thủ xinh đẹp đối diện như muốn “ăn tươi, nuốt sống”, thỉnh thoảng lại nuốt nước bọt ừng ực, không hiểu vì cay cú do thua cờ, hay có “tà tâm” gì khác…

Mỹ nhân tiếp cờ này cho biết, quán của cô có đến 6 nữ “kỳ thủ” chuyên tiếp khách đến đánh cờ như kiểu này. Nhiệm vụ của các cô là lo chuyện trà nước, đánh cờ, luận cờ hay ngồi bên cạnh “tư vấn” cho khách nếu khách đi với bạn cờ khác. Có người thì đã biết đánh cờ từ trước, nhưng cũng có người được chủ quán gửi đi học nghề ở các lớp đào tạo đánh cờ tướng “cấp tốc” với những chiêu thức cơ bản, đường phái chánh, tà… để phục vụ nhu cầu của khách.

Tiêu chuẩn hàng đầu được các quán đưa ra để tuyển các nữ “tiếp cờ viên” là ngoại hình phải xinh xắn, dễ thương và nhanh trí, “thông minh lẫn thông… manh” một tí để đánh cờ đừng quá tệ, làm những ông khách mê đánh cờ thật sự cụt hứng. Người đi đánh cờ thì nhiều, nhưng dân “nghiện” cờ thật sự không nhiều. Còn lại chủ yếu vô đây thư giãn, đánh vài ba ván cờ tếu táo, trò chuyện với người đẹp cho vui rồi về. Quả thiệt, ngồi trong những căn phòng máy lạnh kín đáo, sang trọng, thiết kế theo kiểu cung đình ngày xửa, ngày xưa, tiếng nhạc nhẹ nhàng, bay bổng, trước mặt là một bàn cờ tướng với một mỹ nhân rực lửa, “chân dài tới nách”, tiếp vài “chiêu” thì bỗng dưng nhiều người thấy mình như trở thành một “hiền nhân” thuở xưa đang luận bàn thiên hạ. Nếu đi cùng bè bạn, đối tác làm ăn hay đi cùng với sếp, thì cũng cứ yên tâm vì sẽ có ngay các nữ “tiếp cờ viên” ngồi bên cạnh lo việc trà nước, thỏ thẻ những lời vàng ngọc mách nước.

Xem ra, cái thú “đấu cờ với người đẹp” mà nhiều quán cà phê ở Sài Gòn đang tung ra có sức hút với mấy ông còn hơn cả bida máy lạnh, gội đầu thư giãn dạo nào, vì rất ư “trí tuệ” và thời thượng, giúp con người ta huy động tối đa bộ não vào những “hỉ, nộ, ái, ố” ảo trong ván cờ mà quên đi những căng thẳng, toan tính trong cuộc sống xô bồ, xô bộn hiện nay.

Dạo này, có nhiều ông đâm ra “nghiện” đi đánh cờ, giờ nghỉ trưa, ngày nghỉ… đều kéo nhau đi đánh cờ tướng. Dân mê đánh cờ “ngồi đồng” vài ba tiếng cũng nhiều, mà dân mê “ngồi đồng” ngắm người đẹp lại càng đông hơn.

Có lẽ từ nhu cầu này và cái vụ “mỹ nhân… cờ tướng” này đang ăn nên làm ra, mà những “hội quán” cờ tướng mọc lên ngày một nhiều ở đất Sài Gòn. Từ “cà phê cờ tướng” ở miệt An Lạc, Bình Tân đến “tửu quán cờ tướng”, vừa nhâm nhi rượu, vừa đấu cờ với người đẹp bên khu An Sương, Hóc Môn, rồi “cà phê máy lạnh cờ tướng” ở Điện Biên Phủ, Trường Chinh… Nhiều quán cà phê máy lạnh treo bảng “Tuyển tiếp viên nữ có ngoại hình, ưu tiên cho người biết… đánh cờ tướng”. Thỉnh thoảng mấy ông lại kháo nhau, có quán “cà phê cờ tướng” mới mở có mấy em “tiếp cờ viên” chỉ cần nhìn một cái là đủ cho khách tình nguyện xin được… “chiếu tướng”.

Lẫn lộn “cờ người”

Phong trào chơi cờ tướng đang rộ lên như một thú chơi, giải trí tao nhã và trí tuệ của nhiều người. Chỉ tốn vài chục ngàn đồng tiền trà, nước lẫn “cờ phí”, lại được đấu cờ với người đẹp, luận bàn về những nước cờ trong đời, quên đi những lo toan, căng thẳng trong công việc hàng ngày thì xem ra cũng thật đáng “đồng tiền, bát gạo”.

Chỉ có điều, tại một số “hội quán cờ tướng” cũng đã bắt đầu xuất hiện những trò cá cược, giải cờ với số tiền đặt cược có khi lên đến cả hàng chục triệu đồng như một dạng cờ bạc trá hình. Có những quán cho các “mỹ nhân” tiếp cờ của mình đấu cờ ăn tiền với khách mà phần thua thì bao giờ cũng thuộc về… những ông khách si tình, nông nổi. Chẳng biết vì mỹ nhân đánh cờ giỏi hay vì những ông khách kia chỉ mải lo đánh cờ… bằng mắt mà thua cháy túi mới giật mình biết là mình dại.

Lẫn lộn trong đội ngũ “tiếp cờ viên” ở các “hội quán cờ tướng” hiện nay cũng có khá nhiều nữ “kỳ thủ” chỉ giỏi “chuyên môn, nghiệp vụ” về đấu… “cờ người”. Sau một vài ván cờ tại quán, “tiếp cờ viên” lại móc nối với khách đi thi đấu… “cờ người” ở trong khách sạn.

Trong những căn phòng kín đáo, máy lạnh riêng biệt, “kỳ thủ” và khách “đấu cờ” như thế nào thì thú thật chỉ có… mấy quân cờ mới biết được. Mới đây, khi các cơ quan chức năng kiểm tra tại quán cà phê “cờ tướng… mỹ nhân” L.K. trên đường Lý Thường Kiệt thì phát hiện nữ “kỳ thủ” và khách bỏ cả “bảng son, quân ngà” lăn lóc một góc để mà chuyển sang hì hục giao đấu… “cờ người”.

Ở vùng ven thành phố, nhiều ông khách sồn sồn vì si mê các nữ “tiếp cờ viên” của mấy quán “cà phê cờ tướng”… biến tướng, bỏ cả công việc cơ quan, trốn gia đình, vợ con đi “ngồi đồng” cả ngày trời “đấu cờ” trong những “hội quán cờ tướng” máy lạnh. Nhiều ông lý giải với vợ, tui đâu có nhậu nhẹt, gái gú gì đâu, chỉ đi đấu vài ván cờ “trí tuệ” thôi mà. Có bà sinh nghi, dẫn con đi rình chồng, mới té ngửa mọi chuyện, thét lớn: “Đấu… cờ kiểu này thì tui cũng có… cờ, sao ông không chịu ở nhà mà đấu?”.

Một năm trước, tại Giải cờ vua Aeroflot mở rộng 2010, Lê Quang Liêm đã một lần đi vào lịch sử của giải với tư cách là người châu Á đầu tiên vô địch tại giải đấu uy tín này.

Tại giải năm nay, dù là đương kim vô địch nhưng ở đầu giải Liêm không được đánh giá cao do với hệ số Elo 2.664, anh chỉ được xếp làm hạt giống 19 trong tổng số 86 kỳ thủ của bảng A. Xếp trên Liêm là hàng loạt tên tuổi sừng sỏ của làng cờ thế giới như Gata Kamsky (Mỹ, Elo 2.730), Sergei Movsesian (Armenia, Elo 2.721), Rustam Kasimdzhanov (Uzbekistan, Elo 2.681), Alexander Khalifman (Nga, Elo 2.638)… Trong đó, Kamsky và Kasimdzhanov từng vô địch World Cup và lão tướng 47 tuổi Alexander Khalifman từng vô địch thế giới.

Nhưng với bản lĩnh và phong độ xuất sắc, Liêm đã lần lượt có bốn trận thắng liên tiếp, cầm hòa hai trận, thua một trận và trong ván quyết định diễn ra tối 16-2, anh đã hòa với Rauf Mamedov để đoạt chức vô địch với 6,5 điểm sau chín ván đấu, cùng điểm với người về nhì và ba nhưng hơn chỉ số phụ.
Theo đại kiện tướng quốc tế Từ Hoàng Thông, trận thắng của Liêm trước hạt giống số 1 Kamsky ở ván thứ tư hay hơn cả. Hoàng Thông phân tích: “Đây là ván cờ đẹp và chiến thắng này là bước ngoặt để Liêm vượt lên giành ngôi đầu bảng. Diễn biến ván đấu cho thấy Liêm đã tận dụng tối đa ưu thế đi tiên để tấn công liên tiếp, khiến nhà vô địch World Cup lúng túng và cuối cùng phải đầu hàng do ở thế cờ tàn xe kém hai chốt là hoàn toàn vô vọng. Theo tôi, lối chơi tấn công bất ngờ của Liêm khiến Kamsky không kịp chống trả dẫn đến thua cuộc”.

Còn theo đại kiện tướng quốc tế Đào Thiên Hải: “Đây là một ván đấu hay và thể hiện bản lĩnh của Liêm. Lần đầu gặp cựu vô địch World Cup Kamsky, phần lớn các kỳ thủ khác đều bị khớp. Trong khi đó, Liêm thi đấu rất sòng phẳng khi tấn công ngay từ đầu khiến đối phương trở tay không kịp”.

Có mặt tại giải, HLV Lâm Minh Châu phân tích thêm: “Suốt từ đầu trận Liêm luôn liên tục tạo sức ép với các quân ở trung tâm làm Kamsky phải mất nhiều thời gian suy nghĩ. Đến nước thứ 13, Liêm quyết định đẩy chốt mở toang trung tâm khi vua của Kamsky chưa an toàn.

Nước 16 Liêm lại quyết định bỏ tượng lấy hai chốt. Và sau hàng loạt nước tấn công, Liêm ăn được thêm tượng của Kamsky. Theo tôi, đây là ván cờ hay và đẳng cấp của Liêm khi anh tận dụng ưu thế ngay từ đầu và không cho đối phương một cơ hội nào. Chỉ sau 27 nước đi, Liêm đã hạ nhà cựu vô địch World Cup”. Sau trận thua này, Gata Kamsky bị một cú sốc nặng và sau đó thua tiếp Ding Liren (Trung Quốc) để chấm dứt hi vọng đạt thứ hạng cao của giải.

HLV Châu nói thêm trước đó ở ván thứ ba gặp Luka Lenic (Slovenia, Elo 2.613), Liêm đã có một trận thắng độc đáo khi mạnh dạn sử dụng nước đi lạ hiếm thấy trong cờ vua để hạ đối thủ.

Ông Châu phân tích: “Gặp bất lợi cầm quân đen và sau 27 nước ở thế hơi bị ép, Liêm đã lùi mã về. Nước đi này khiến mọi khán giả theo dõi ván đấu tưởng chừng như Liêm hở sườn khi anh bị mất một chốt. Sau đó, Liêm còn bị lỗ khi đổi hai xe lấy hậu. Nhưng đến nước 33, cục diện đã hoàn toàn đổi khác. Có lẽ quá bất ngờ trước những nước đi táo bạo của Liêm, Luka đã chịu thua sau nước đi thứ 42”.

Bà Trần Thị Mỹ Lệ, mẹ Liêm, cho biết hiện nay việc học cờ của Liêm chủ yếu qua trao đổi, thi đấu qua mạng với các cao thủ trong làng cờ thế giới. Theo kế hoạch, trong năm 2011 Liêm đã đồng ý thi đấu cho CLB Bremen (Đức, tháng 3), CLB Evry Grand Roque (Pháp, tháng 4), CLB Qingdao Yucai (Trung Quốc, tháng 6). Liêm cho biết việc đầu quân cho các CLB nói trên không chỉ vì tiền mà còn giúp anh có cơ hội thi đấu thường xuyên với các cao thủ quốc tế để gia tăng “nội lực” của mình.[img]xq567-0.jpg;center;[/img]