Tháng: Tháng 12 2006

[b]1. PHƯƠNG ÁN PHÁO ĐẦU TIẾN TỐT 3 HOẶC RA XE SỚM[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Phương án Pháo đầu tiến Tốt 3 hoặc ra Xe sớm – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6
DIAG{ #3 RED }
}END[/game]
 

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Phương án Pháo đầu tiến Tốt 3 hoặc ra Xe sớm – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3
2. M2.3 P8-6
3. B3.1 M8.7
4. M8.9
DIAG{ #4 BLUE }
/*Trắng còn các khả năng khác:
*Một là 4. P8-7, nếu Đen đi 4…X9-8 5. X1-2, hoặc 4…X9.1 5. M8.9 X1-2 6. X9-8, Đến đều giữ thế chủ động.
*Hai là 4. B7.1 X9-8 5. P8-7 X8.4 6. M8.9 X1-2 7. X9-8 P2.4 8. X1-2 X8-4 9. X2.6, Trắng còn tiên thủ.
*Ba là 4. Xl-2 X9.1 5. B7.1 X9-4 6. P5-4 X4.3 7. M8.7 B3.1 8. B7.1 X4-3 9. T7.5, thế trận cân bằng.*/
4. … X9-8
5. P8-7 X1-2
/*Đen còn hai khả năng: Nếu như 5…X8.4 8. Xl-2 X8-2 7. X2.6, hoặc nếu 5…T3.5 6. X9-8 P2-1 7. B7.l S4.5 8. X1-2 X8.9 9. M3/2 X1-4 10. P5-3, Trắng hơi ưu trong cả hai trường hợp.*/
6. X9-8 P2.4
7. B7.1 X8.4 8. X1-2 X8-4
9. X2.6 P6-4 10. S6.5 T3.5
11. X2-3 S4.5 12. P7.4 P2.1
13. M3.4 X4-6 14. M4/6 P2/1
15. B5.1 P2-9 16. X8.9 M3/2
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Phương án Pháo đầu tiến Tốt 3 hoặc ra Xe sớm – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6
3. B3.1 B3.1 4. M8.9 T7.5
5. P8-7
DIAG{ #5 BLUE }
/*Trắng có thể chơi 5. X1.1 M8.7 6. P8-6 X1-2 7. X9-8 S5.5 8. X1-7 X9-8 9. B7.1 B3.1 10. X7.3 X8.4, thế còn phức tạp. Hoặc nếu như 5. P8-6 X1-2 5. X9-8 M8.7 7. X1-2 P2.4 8. M9/7 P2/1 9. X8.3, Trắng hơi ưu.*/
5. … X1-2
6. X9-8 P2.4
7. X1.1 M8.7
8. X1-4
/*Nếu như 8. X1-7 X9-8 9. B7.1 P2-3 10. X8.9 P3.2 11. X8/9 P3/3 12. P5-6 X8.4 13. T3.5 B7.1 14. T5.7 B7.1, Đen chủ động hơn.*/
8. … S6.5
9. X4.3 X9-8 10. B9.1 X8.4
11. X4-8 X2.5 12. M9.8 P2-1
13. P7-9 B7.1 14. M8/7 B7.1
15. M7.9 B7.1 16. M3/5 B7-6
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Phương án Pháo đầu tiến Tốt 3 hoặc ra Xe sớm – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6
3. X1-2 M8.7 4. M8.9
DIAG{ #4 BLUE }
/*Trắng còn ba khả năng khác:
*Một là 4. P8-6, bây giờ Đen có thể đối phó bằng 4…X1-2 5. M8.7 P2-1 6. B7.1 B7.1 hoặc nếu 4…B7.l 5. M8.7 S4.5 6. X9-8 B3.1, cả hai trường hợp này dễ cân bằng. Còn nếu Đen đi 4…X1.1 5. M8.7 X1-4 , hai bên đối công, hoặc nếu 4…X9.1 5. M8.7 X1-2 6. X9-8 B7.1, Trắng còn chủ động hơn.
*Hai là 4. B5.1, nếu Đen đối phó 4…P2-1 hoặc 4…B7.1 tạo thế đối công còn như Đen đi 4…X1.1 hoặc 4…P5-5 vẫn thường bị Trắng uy hiếp.
*Ba là 4. B3.1, Trắng vẫn có ưu thế tấn công.*/
4. … B7.1
5. P8-7
/*Trắng có thể chơi 5. X9.l hoặc 5. P8-6 đưa vế các dạng tấn công trên, Trắng vẫn còn giữ chủ động.*/
5. … X1-2 6. X9-8 P2.4
7. X2.4 X9-8 8. X2-4 S4.5
9. B9.1 P2/2 10. B7.1 T7.5
11. P7.4! X8.6 12. P5-7 X8-7
13. T7.5 B7.1 14. X4-3 X7/1
15. T5.3 B9.1 16. T3/5 M7.6
}END[/game]
[b]+=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Phương án Pháo đầu tiến Tốt 3 hoặc ra Xe sớm – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3
2. M2.3 P8-6
3. X1-2 B7.1
4. B5.1
DIAG{ #4 BLUE }
/*Trắng còn các khả năng khác như 4.X2.8 hoặc 4.X2.6 hoặc 4.M8.9 thường đưa đến cân bằng hoặc Trắng hơi ưu một chút.*/
4. … M8.7
5. X2.6 P6-5
6. X2-3
/*Nếu Trắng chơi 6. M8.7 X9.2 7. X9.l M7.6 8. B5.1 P5.2 9. M7.5 P5.3 10. T3.5 M6.5 11. M3.5 X1.l 12. B3.1 X1-4, hai bên đối công.*/
6. … X9.2
7. M8.7 B3.1 8. X3/1 T3.1
9. M7.5 P2.2 10. X3.1 M3.4
11. B5.1 M4.5 12. B5.1 P5/1
13. B5.1 T7.5 14. P5.5 P5-7
15. P5-1 P7.2 16. M3.5 P7-5
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]D. PHÁO ĐẦU ĐỐI VỚI PHẢN CÔNG MÃ[/b]

[FEN]r1eakae1r/9/1ch2ch2/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C2C1H2/9/RHEAKAE1R w – – – 17[/FEN]Phản Công Mã là một biến dạng của Bình Phong Mã hay Pháo đầu giáp Mã. Đặc điểm khai cuộc của nó là triển khai con Mã cánh mặt trước (M2.3) rồi vào Pháo tai Sĩ (P8-6) sau đó mới đi Mã cánh trái (M8.7). Nếu con Mã thứ hai này nhảy ra biên thì thành trận Thiết Đơn Đề, còn nhảy vào trong mới gọi là Phản Công Mã. Xem hình.

Sách vở nhiều nước có lúc tranh luận về tên gọi: người thì bảo “Phản Cung Mã” kẻ lại bảo “Phản Công Mã” hoặc “Bình Phong giáp Mã” hay “Bán bích hà sơn”. Các danh thủ quen gọi là “Phản Công Mã” từ hơn 50 năm qua, nên tài liệu này vẫn gọi theo tên đó.

Về nguồn gốc thì có lẽ trong dân gian biết chơi trận này từ nhiều thế kỷ, nhưng trước thế kỷ 20 chưa thấy một quyển kỳ phổ nào tổng kết. Quyển “Ngô Thiệu Long tượng kỳ phổ” xuất bản hồi đầu thế kỷ 19 có đăng ván cờ giữa Lưu Thượng Linh và Ngô Thiệu Long chơi từ trận Đối Binh chuyển về Pháo đầu đối Phản Công Mã rất đáng chú ý. Do các danh thủ đương đại nghiên cứu, bổ sung nên hiện nay lý thuyết về trận Pháo đầu đối Phản Công Mã phát triển phong phú đa dạng. Nó không đơn thuần là một kiểu phòng thủ thụ động như lý thuyết cũ đã nêu mà nó trở thành một loại phòng thủ tích cực phản đòn được đông đảo người chơi hâm mộ. Hội Cờ đã nghiên cứu, bước đầu tổng kết và xuất bản một tài liệu về thế trận này được nhiều bạn cờ gần xa hoan nghênh. ở đây xin tóm tắt vài phương án tiêu biểu để các bạn biết qua.

[b]C. PHÁO ĐẦU ĐỐI VỚI XUYÊN CUNG MÃ[/b]

[FEN]r2akaehr/3h5/1c2e2c1/p1p1p1p1p/9/9/P1P1P1P1P/1C2C1H2/9/RHEAKAE1R w – – – 17[/FEN]Xuyên Cung Mã là một kiểu chơi biến dạng của Bình Phong Mã hoặc Đơn Đề Mã. Đặc trưng chủ yếu của nó là có một Mã nhảy lên chỗ nách Tượng, M2.4 hoặc M8.6 sau khi đã gác Tượng đầu. Do đặc trưng này mà một số người xếp nó vào loại khai cuộc Tượng. Và sở dĩ gọi nó là Xuyên Cung Mã vì chính con Mã “nhảy nằm” thường qua cung để sang chỗ tai Sĩ bên kia. Do đó người ta còn gọi nó là “Chuyển Giác Mã”, “Triền Cung Mã” hay là “Quải Cước Mã”. Trong dân gian thường đơn giản gọi là trận Nhảy Mã quỳ, vì nó khi có không “xuyên cung” hay “chuyển giác” gì cả. Xem hình.

Kiểu chơi này xuất hiện cùng thời với các kiểu trên nhưng vì nó phòng thủ thụ động nên không được hâm mộ. Trong quyển Quất trung bí có nêu trận này nhưng không nghiên cứu sâu, còn Mai hoa phổ thì giới thiệu ba ván Xuyên Cung Mã đi tiên đều bị Pháo đầu đi hậu phá.

Các danh thủ thế kỷ 20 cũng không đi sâu nghiên cứu, thỉnh thoảng có người sử dụng nhưng sửa đổi để nó chống đỡ tích cực hơn. Sau đây chúng ta xem qua một số ván phòng thủ “Nhảy Mã quỳ” được gom từ tài liệu xưa và nay để dễ so sánh, đối chiếu.

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối với xuyên cung Mã – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5
/*Trường hợp đảo ngược lại, bên “Chuyển Giác Mã” đi trước, Mai hoa phổ chỉ bên Pháo đầu đánh trả như sau: 1. T3.5 P8-5 2. M2.4 M8.7 3. M4.6 X9-8 4. P2-3 P5.4, bây giờ nếu Trắng đi:
*Một là: 5. S4.5 P5-4 6. X1-4 P2.2 7. X4.3 P2-1 8. P8-9 P1-5 9. M8.7 X8.9 10. X4/3 X8-6 11. Tg-4 X1.1 l2. X9-8 X1-5 13. P3-4 X6-8 14. Tg-5 X8.8 15. P4/2 S6.5 l6. X8.4 P4-9, Đen thắng rõ.
*Hai là: 5. S6.5 P5-4 6. P8.1 P4-2 7. M5.8 B5.1 8. B7.1 B5.1 9. B7.1 X8.4 10. M8/6 B5-4 11. B7.1 B4.1 12. M5.8 X8-2 13. M8.6 P2.7 l4. T7.9 X2.4 l5. P3/1 X2-5 16. S4.5 P2-9, Đen thắng rõ.*/
1. … T3.5
2. M2.3 M2.4
3. X1-2
DIAG{ #3 BLUE }
/*Quyển Quất trung bí nêu trường hợp Trắng đi: 3. X1.1 M8.9 4. X1-4 X9-8 5. X4.7 M4.6? 6. P5.4 S4.5 7. P8-4 Tg-4 (như 7. M6.7 8. P4.7 Đen chết một Xe) 8. X9.2 P8.1 9. X9-6 P2-4 10. X6.5! S5.4 11. X4-6! Tg.1 12. P4-6 S4/5 13. P5-6, 1-0.*/
3. … M8.9 4. B5.1 X9-8
5. B5.1 B5.1 6. M3.5 M4.6
7. X2.4 P2-3 8. M5.6 X1-3
9. M8.7 B9.1 10. X9-8 S4.5?
11. M7.5 P3-4 12. P8.7 P4/2
13. M6.7 P4-2 14. X8.9 X3-2
15. M7.8 P8-7 16. X2-8 X8.4
}END[/game]
[b]+-[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối với xuyên cung Mã – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3
DIAG{ #2 RED }
/*Cần phải nhảy Mã bảo vệ Tốt đầu, chỉ trừ trường hợp chơi Thuận Pháo hoặc Nghịch Pháo thì mới dụ cho đối phương bắt Tốt đầu sẽ chậm trễ triển khai.*/
2. M2.3 X1.1
3. X1-2 P8-7 4. M8.9 T7.5
5. P8-7 P2.2 6. B7.1 X1-6
7. B7.1 B3.1 8. X9-8 X6-2
9. X8.4 M8.6 10. X8-4 M3.4
11. X4.3 M6/8 12. P5.4 S4.5
13. X2.8 P2/2 14. X4/2 X2-4
15. P7-4 M4/3 16. P5/2 Tg5-4
}END[/game]
[b]+-[/b]
Đây là ván Hà Thuận An – Từ Thiên Lợi chơi ngày 4-7-58. Ván cờ tiếp diễn 17. S4.5 X4.3 18. P5-1 P7-9 19. X4-6 M3.4 20. P1-2 M8.5 21. X2-4 X9-8 22. P2-5 Tg-5 23. X4/3 P2.2 24. M9.7 M4/3 25. M7.8 M3.2 26. P6-5 M2.3 27. P5.2, 1-0.

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối với xuyên cung Mã – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. B7.1 P2-3
3. M8.7 B3.1 4. M7.6 B3.1
5. M6.4 T3.5 6. M2.3 M2.4
DIAG{ #7 RED }
7. X1-2 P8-9 8. X2.4 B7.1
9. M4.3 P3-7 10. X2-7 X1-2
11. P8-6 P7.4 12. T3.1 X9-8
13. X9.1 X8.3 14. X9-4 M4.2
15. X4.2 P9-7 16. S4.5 S4.5
}END[/game]
[b]-+[/b]
Đây là ván Hà Thuận An – Dương Quan Lân chơi ngày 15-3-62. Ván cờ tiếp diễn 17. X7-8 X2-4 18. B5.1 M2.3 19. X8-7 Pt-8 20. B5.1 B5.1 21. P6-7 P8.1 22. P5-2 P7.5 23. P2.1 M3.5 24. P7-5 X4.4 25. X7-8 B7.1 26. Tg-4 B7.1 27. X4.2 X8.3 28. P5.3 X8.3 29. Tg.1 Tg-4 30. X8-5 P7-3, 0-1

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối với xuyên cung Mã – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8
DIAG{ #3 RED }
/*Theo tài liệu của Tạ Hiệp Tôn có ghi ván đấu giữa Châu Đức Dụ và Trương Cẩm Vinh, chỗ này đã đi như sau: 2…B3.1 3. Xl-2 X9-8 4. X2.6 T3.5 5. B5.1 M2.4 6. B5.1 B5.l 7. M3.5 P2.1 8. X2-3 M7.5 9. X3/2 M4.6 10. X3-8 P2.3? (nếu Đen đi 10…P7-8! Trắng chơi thế nào cũng kém phân, như l1. X6.2 P7.7 l2. S4.5 P2.7 l3. X9-8 M5.7, -+, hoặc như ll. T3.1 M5.7 12. B3.1 B5.1 l3. P5.2 M7.5 14. X6-5 P2/2, -+) Do sai lầm trên, Trắng chơi tiếp 11. M5.4 M5/3 12. X6-8 P2.3 13. X9-8 P8-9 14. Xs.1? S4.5 l5. X8.2 X8.4 16. M4.3 X8-7 17. M3/1 X7.2 18. X8-7 X1-3? 19. Ml/2 X7-3 20. P8.5 X3-4 21. X8.5 B5.1 22. M2.4 B5.1 23. P5/1 X3-4 24. M4.6 M5.7 25. P8-5 T7.5 26. P5.6 S5.4 27. X7.1 P9/1 28. X7/2, 1-0.*/
3. B7.1 B7.1 4. M8.7 T3.5
5. X1-2 P8.4 6. P8-9 M2.4
7. X9-8 B3.1 8. B7.1 X1-3
9. M7.6 X3.4 10. P5-6 X3.1
11. P6.6 X3-4 12. P6-8 P2-4
13. P8.1 T5/3 14. X8.7 S6.5
15. P9.4 T7.5 16. P9.3 X8.4
}END[/game]
[b]∞[/b]

[b]3. PHÁO ĐẦU ĐỐI THIẾT ĐƠN ĐỀ[/b]

[b]Biến chung:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối thiết đơn đề – Biến chung
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3
2. M2.3
/*Gần đây các danh thủ thử nghiệm chơi 2. X1.1 X9.1
3. X1-6 X1.1 4. M8.7 T3.5 5. M2.3 M8.9 6. B5.1 X9-4 7. X9.1 S4.5 8. B5.1 B5.1 9. M7.5 P2/2 10. P5.3 P2-4, cân bằng.*/
2. … X9.1
3. X1-2 M8.9
DIAG{ #4 RED }
}END[/game]
 

[b]Biến 1:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối thiết đơn đề – Biến 1
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. B7.1 P8-7
DIAG{ #5 RED }
/*Đen có ba phương án khác:
-Một là 4…P8-5 5. P8-7 T3.1 6. M8.9 P2.4 7. B3.1 X9-4 8. X9-8 Xl-2, Đen có thế phản công.
-Hai là 4…X9-4 5. B7.l B3.l 6. P8-7 X4.1 7. P5.4 B3.1 8. X2.4 B3-4 (có thể B3.l 9. P7-5 M3.2 10. M8.9 B3-4 đối công) 9. P7-5 M3.2 10. M8.7 B4.1 l1. S4.5 B9.1 12. B5.1 Tg.1 13. B5.l Tg-4 14. X2-7 S4.5 15. X7.1 P8.2, Đen chống được Pháo huyền khống.
-Ba là 4…X9-6 5. M8.7 X6.4 6. B5.1 P8-5 7. M7.5 P2/1 8. P8.7 P2.5 9. B3.1 X6/3 10. X2.3 Pt.3 11. P5.4 12. S6.5 X1-2 13. T7.5 X2.6 14. X9-6 X2-3 15. X6.4 B5.l, hai bên đối công.*/
5. P8-7
/*Nếu Trắng chơi 5. X2.7 X9-4 6. B7.1 B3.1 7. P8-7 M3.4! Đen phản công. Còn như 5. X2.4 X1.l, dễ cân bằnq, hoặc nếu 5. M8.7 X9-4 6. P8-9 X4.5 7. X9-8 P2-1 8. X2.7 X4-3 9. X8.2 Xl-2, Đen có thế phản công.*/
5. … T3.5
6. X2.7
/*Trắng nên chơi 6. M8.9 X9-4 7. X9-8 P2-l 8. X2.7. Bây giờ nếu Đen chơi 8…S4.5 9. X2-3 M3/4 l0. X8.7 X4-2 11. X8.9 X1.2 12. P5.4 M4.3 13. P5-l B7.1 l4. P7-5 M3/4 15. M9.7, Trắng có thế công.*/
6. … X9-4
7. X2-3 M3/5 8. X3-1 P2-9
9. P5.4 X4.6 10. M3/5 P9.4
11. B5.1 P9.3 12. T7.5 X4/4
13. B5.1 B7.1 14. M5.3 P9/5
15. P5-7 P9-5 16. S6.5 X1-2
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 2:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối thiết đơn đề – Biến 2
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. B7.1 P8-7
5. P8.4 T3.5 6. X2.7
DIAG{ #6 BLUE }
/*Nếu Trắng chơi 6. P8-5 M3.5 7. P5.4 S6.5 8. B5.1 X1-3 9. M8.7 B3.1 10. M7.5 X9-6 11. X9-8 X6.3 12. T7.5 B9.1, Đen giành thế cân bằng.*/
6. … S4.5
7. B5.1 X1-4 8. X2-3 X4.8
9. X3-2 X4-2 10. B5.1 X2/5
11. M8.7 B5.1 12. M3.5 M3.5
13. X2/3 X2.1 14. X2.1 M5/7
}END[/game]
[b]-+[/b]

[b]Biến 3:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối thiết đơn đề – Biến 3
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. P8-7 P8-7
5. M8.9 T3.5 6. X9-8 P2-1
7. B5.1 X9-4 8. B5.1 B5.1
9. X8.5
DIAG{ #9 BLUE }
/*Nếu Trắng đổi lại 9. X2.5 B5.1 10. X2/1 X4.4 11. M3.5 S4.5 12. X2-5 X4-5 13. P5.2 X1-4, Đen chủ động hơn.*/
9. … B3.1 10. X8-7 M3.4
11. X2.5 B7.1 12. X7/1 S4.5
13. X7-6 X1-2 14. M3.5 B5.1
15. P5.2 M4/6 16. X6.4 M6.8
}END[/game]
[b]=[/b]

[b]Biến 4:[/b]
[game]
FORMAT WXF
GAME Pháo đầu đối thiết đơn đề – Biến 4
RED Trắng
BLACK Đen
START{
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 X9.1
3. X1-2 M8.9 4. P8-6 X9-4
5. S4.5 P8-6 6. X2.4 S4.5
7. M8.7 X4.5 8. B7.1 X1-2
9. X9-8 P2.4 10. X2-6 X4-3
DIAG{ #11 RED }
/*Nếu Đen đi 10…X6/1 11. M7.6 P2-7 12. X8.9 M3/2 13. P5.4 T3.5 14. M6.7 M2.3 15. P5-1 P7-1 16. P6-5, Trắng nhiều Tốt chiếm ưu.*/
11. B3.1 T3.5 12. M3.4 P2/1
13. B7.1 P2-6 14. X8.9 M3/2
15. X6-4 B3.1 16. P5.4 M2.3
}END[/game]
[b]=+[/b]