Năm: 2005

*Vừa rồi nhà cung cấp dịch vụ web cho Bạn Cờ bị trục trặc kỹ thuật, dẫn đến Bạn Cờ bị mất một số thông tin và phải tạm ngừng cập nhật tin trong vài ngày. Hiện nay các lỗi kỹ thuật đã được khắc phục và chúng tôi đã tải lại các trang bị mất (từ ngày 25/10). Tuy nhiên, một số thông tin phản hồi và câu hỏi của bạn đọc vẫn bị mất do chưa lưu kịp. Bạn cờ thành thật xin lỗi và mong các bạn gửi lại.
*Giải Vô địch cá nhân Trung Quốc bắt đầu từ ngày 28/10 và đã kết thúc ngày 7/11/2005. Trung Quốc có hai nhà tân Vô địch còn rất trẻ là Hồng Trí (Hong Zhi – bảng nam) và Zhao Guanfang (bảng nữ).

[img]xq117-0.jpg;right;Hồng Trí (bên phải) tại Vũng Tàu, Việt Nam[/img]Chúng ta không lạ gì Hồng Trí. Đó là kỳ thủ trẻ Trung Quốc – kỳ phùng địch thủ và cùng độ tuổi với kỳ thủ Thành Bảo, Việt Nam. Họ đã có nhiều trận đối đầu trực tiếp “tóe lửa”. Các kỳ thủ và ván cờ của họ đã được đề cập đến nhiều lần trong loạt bài “Thành Bảo – Hồng Trí – cuộc đối đầu giữa hai lối chơi”.

Một điều trùng hợp thật lạ lùng: Thành Bảo vừa giành ngôi vô địch trong giải Vô địch đồng đội Việt Nam (giải A2) năm 2005.

Sắp tới chúng tôi sẽ đưa thêm thông tin về cả hai đấu thủ này.

CHƯƠNG IV TỔ CHỨC THI ĐẤU

[b]Điều 17: CÁC HÌNH THỨC THI ĐẤU[/b]
17.1. Phương thức thi đấu một ván cờ là đối kháng giữa hai cá nhân.
Trận đấu là cuộc thi đấu giữa hai cá nhân gồm nhiều ván.
Giải đấu là hình thức tổ chức thi đấu gồm nhiều đấu thủ tham dự. Giải đấu gồm các thể thức là giải cá nhân và giải đồng đội.
17.2. Tên các giải đấu bao gồm: Giải hạng nhất toàn quốc, giải đồng đội toàn quốc, giải trẻ toàn quốc, giải hữu nghị, giải tuyển chọn, giải mời, giải khu vực, giải quốc tế…
17.3. Hình thức thi đấu gồm: Đấu loại, đấu vòng tròn, đấu theo hệ Thụy Sĩ, đấu hỗn hợp… (xem chương VI)
Điều 18: ĐIỀU LỆ GIẢI ĐẤU
a) Đơn vị tổ chức giải phải ban hành và công bố điều lệ giải trước khi tiến hành giải.
b) Điều lệ giải bao gồm: Tên giải, mục đích, tên đơn vị đăng cai, tiền lệ phí, chương trình và địa điểm thi đấu, thể thức thi đấu, thời gian quy định cho ván đấu, tiêu chuẩn tính thành tích, các đặc cách (nếu có), các tài trợ cho giải (nếu có), luật lệ áp dụng trong giải và hình thức khen thưởng, kỷ luật…

[b]Điều 19: BAN TỔ CHỨC[/b]
19.1. Đơn vị đứng ra tổ chức giải phải lập Ban tổ chức để điều hành cuộc thi đấu, giải quyết mọi vấn đề vượt quá quyền hạn của ban trọng tài, xử lý các vi phạm của trọng tài, thay đổi bổ sung điều lệ giải nếu xét thấy cần thiết.
19.2. Trong những giải lớn nhiều vận động viên tham gia, nếu cần thiết thì thành lập ban giải quyết khiếu nại, ban kiểm tra tư cách đấu thủ
19.3. Ban tổ chức phải có biện pháp đảm bảo sự an toàn về mọi phương diện trong quá trình tiến hành giải đấu, đảm bảo sự yên tĩnh và điều kiện thuận tiện nhất để các đấu thủ tập trung tư tưởng thi đấu và có các biện pháp dự phòng những sự cố bất lợi có thể xảy ra.
19.4. Mỗi một giải đều phải có lễ khai mạc, bế mạc và tùy tình hình cụ thể để làm giản đơn gọn nhẹ hay long trọng và quy mô. Tại lễ bế mạc phải công bố đầy đủ kết quả thi đấu và khen thưởng, mức thưởng cũng như các văn bản khác như danh sách được phong cấp, danh sách vận động viên được tuyển chọn lên các giải cao hơn…
19.5. Quản lý giải đấu theo đính luật đã được ban hành. Không được đưa vào điều lệ giải các quy định, quy tắc, điều khoản trái với Luật cờ Tướng này.

[b]Điều 20: BAN TRỌNG TÀI[/b]
20.1. Ban trọng tài do cấp có thẩm quyền (hoặc ban tổ chức )thành lập tùy theo quy mô của giải, gồm: Tổng trọng tài, một hoặc nhiều phó tổng trọng tìa, một thư ký trọng tài và các trọng tài bàn. ban trọng tài phụ trách điều hành công tác thi đấu.
20.2. Tổng trọng tài là:người am hiểu và có kinh nghiệm về công tác trọng tài, đủ tư cách, nắm vững luật cờ, đủ trình độ năng lực chuyên môn điều hành giải.
20.3. Chức trách của tổng trọng tài:
a) Đại diện thường trực của ban tổ chức điều hành toàn diện quá trình thi đấu giải.
b) Phân công trọng tài cho các trận đấu.
c) Nắm vững điều lệ thi đấu và có khả năng giải thích bất cứ điều luật nào cho đấu thủ thông hiểu và chấp hành. Khi có vấn đề phát sinh thì căn cứ vào luật, điều lệ giải để xử lý và quyết định kể cả những vấn đề mà luật và điều lệ chưa quy định chi tiết. Khi gặp trường hợp phức tạp liên quan tới nhiều bên thì tổng trọng tài báo cáo ban tổ chức để cùng giải quyết.
d) Khi thi đấu giải, do nguyên nhân đặc biệt không thể thi đấu được thì tổng trọng tài có quyền tuyên bố tạm đình chỉ giải đấu và định lại thời gian, địa điểm để tiếp tục giải đấu.
e) Giải quyết những thắc mắc kiến nghị và khi cần thiết triệu tập Hội nghị các lãnh đội hoặc với các ban được lập ra để giải quyết kịp thời các vấn đề trên.
g) Đình chỉ công tác của các trọng tài không làm tròn nhiệm vụ, mắc sai lầm nghiêm trọng và thay bằng trọng tài khác.
h) Giữ vững kỷ cương và đảm bảo điều kiện thuận lợi cho giải. Nếu có đấu thủ hoặc đội cờ vi phạm nghiêm trọng luật thì tổng trọng tài có quyền tước bỏ tư cách thi đấu.
i) Phụ trách việc thu nhận biên bản và phân công thư ký ghi điểm của các đấu thủ, thực hiện bắt thăm, lập các bảng điểm, tổng hợp kết quả.
k) Quyết định thưởng phạt theo quy định của điều lệ.
l) Hoàn tất mọi văn bản và báo cáo quy định gửi cho ban tổ chức giải và công bố kết quả khi bế mạc giải.
m) Phán quyết của tổng trọng tài về các vấn đề chuyên môn và kỹ thuật là phán quyết cuối cùng. Phán quyết của ban tổ chức về các vấn đề khác là phán quyết cuối cùng.
20.3. Chức trách của phó tổng trọng tài
Giúp tổng trọng tài điều hành giải. Khi tổng trọng tài vắng mặt thì phó tổng trọng tài thay thế điều hành thi đấu.
20.4. Chức năng và nhiệm vụ của trọng tài bàn:
a) Trọng tài bàn là người trực tiếp điều hành công tác thi đấu và xử lý mọi tình huống xảy ra, là người đảm bảo cho luật lệ được tôn trọng và giải đấu thành công. Trọng tài bàn phải có các điều kiện cơ bản:
a.1) Biết chơi cờ và nắm vững luật cờ, phải được đào tạo về công tác trọng tài hay được tập huấn về luật cờ.
a.2) Có đạo đức, tác phong, tư cách tốt, khách quan, vô tư, trung thực và công bằng trong khi thi hành nhiệm vụ của mình. Phải lắng nghe thấu đáo mọi ý kiến của đấu thủ, nói năng ôn tồn, lịch sự, nhã nhặn và giải quyết mọi vấn đề phát sinh theo đúng luật.
b) Nhiệm vụ của trọng tài bàn:
b.1) Theo dõi chặt chẽ việc tuân thủ luật cờ Tướng, duy trì mọi điều kiện thuận lợi nhất để đấu thủ tập trung thi đấu.
b.2) Phải luôn luôn có mặt tại khu vực được giao trong suốt quá trình thi đấu. Trước khi bắt đầu ván đấu phải kiểm tra vị trí các quân cờ, màu quân của cá bên, đồng hồ và phát biên bản cho các đấu thủ.
b.3) Giám sát chặt chẽ tiến trình của các ván đấu, đặc biệt khi các đấu thủ còn ít thời gian, xác định mức phạt đúng luật cho đấu thủ phạm lỗi.
b.4) Khi thời gian của đấu thủ còn ít hơn 5 phút không phải ghi biên bản thì trọng tài ghi biên bản thay cho đấu thủ đó.
b.5) Khi phát sinh tình huống vượt khỏi khả năng xét đoán của mình thì trọng tài bàn phải báo cáo ngay cho tổng trọng tài biết để có phương hướng xử lý và giải quyết kịp thời.
b.6) Nếu cờ của cả hai đấu thủ đều không còn Xe, Pháo, Mã, Tốt tức không còn quân sang bên trận địa đối phương tấn công thì có quyền tuyên bố ván cờ hòa hay cho dừng đồng hồ và tuyên bố hòa (nếu đánh có đồng hồ) mà không cần có đề nghị của một trong hai đấu thủ. Xử các thế cờ theo luật 60 nước đã nói trên.

Trọng tài là người ký vào biên bản xác nhận kết quả ván đấu và giao đầy đủ biên bản cho thư ký trọng tài.
b.7) Để đảm bảo cho môi trường thi đấu lành mạnh, trọng tài phải chú ý người vào xem thi đấu. Trường hợp người xem làm mất trật tự hay gây ảnh hưởng không tốt tới đấu thủ hay can thiệp vào ván đấu trọng tài sẽ nhắc nhở. Nếu cần thiết, trọng tài mời người vi phạm ra khỏi khu vực thi đấu.
b.8) Trọng tài chỉ nhận ý kiến thắc mắc hay khiếu nại của đấu thủ mà không nhận của bất kỳ ai khác.
b.9) Tùy mức độ vi phạm nặng nhẹ, trọng tài xử lý theo các mức: nhắc nhở, cảnh cáo, ghi lỗi kỹ thuật và lỗi tác phong, xử thua ván cờ khi phạm 3 lỗi kỹ thuật hay 3 lỗi tác phong: nếu nghiêm trọng hơn thì phaỉ báo cáo với tổng trọng tài để xử lý ở mức nặng hơn.

Nghiêm cấm trọng tài:
a) Thiên vị với đấu thủ (nhất là đấu thủ của địa phương mình, đơn vị mình) hay tham gia vào các vụ việc: mách nước, chuyển tài liệu hay nước đi cho đấu thủ, làm trung gian trong việc mua bán điểm, dàn xếp tỷ số,… cũng như các vụ việc tiêu cực khác.
b) Phân biệt, định kiến, gây ảnh hưởng bất lợi cho đấu thủ, cố tình bắt các lỗi không đáng bắt, gây căng thẳng trong giải đấu, đứng quá gần đấu thủ.
Tổng trọng tài và ban tổ chức sẽ nhắc nhở, cảnh cáo, truất quyền trọng tài tại giải hay đình chỉ công tác trọng tài trong một khoảng thời gian thích đáng đối với trọng tài vi phạm vào các điều kiện trên theo từng mức độ.
Nếu phát hiện năng lực chuyên môn của trọng tài yếu kém, không nắm vững luật, khi bắt lỗi có nhiều sai sót thì tổng trọng tài hay ban tổ chức phải nhanh chóng điều động trọng tài khác thay thế để đảm bảo sự thành công của giải cờ.

[b]Điều 21: CÁCH TÍNH THÀNH TÍCH[/b]
21.1. Cách tính điểm thống nhất của hệ thống thi đấu trên phạm vi toàn quốc tại tất cả các giải cờ là: Thắng được 1 điểm, hòa được nửa điểm và thua được 0 điểm.
21.2 Trường hợp đặc biệt thi đấu một trận gồm 2 ván thì: Mỗi ván thắng được 2 điểm, hòa được 1 điểm, thua 0 điểm và gọi đó là “điểm ván”. Mỗi trận đấu (gồm cả hai ván) bên thắng được ghi 1 điểm (dù thắng 2 ván hoặc thắng 1 hòa 1); hòa nửa điểm; thua 0 điểm, đây là điểm trận. Khi tính thành tích xếp hạng trước kết phải căn cứ vào điểm trận, ai nhiều điểm hơn được xếp trên. Nếu điểm trận bằng nhau thì căn cứ vào điểm ván để xếp hạng, ai có tổng điểm ván cao hơn sẽ được xếp trên. nếu một đấu thủ vắng mặt thì đối phương có mặt thắng cuộc được 1 điểm và 4 điểm ván.
21.3. Thể thức đấu vòng tròn:
Xếp thứ hạng theo tổng số điểm của các đấu thủ. Nếu tổng số điểm bằng nhau thì căn cứ vào ván cờ đối kháng giữa các đấu thủ bằng điểm, ai thắng xếp trên. Nếu vẫn bằng nhau thì tính đến hệ số của đấu thủ, ai có hệ số cao hơn được xếp trên. Tính hệ số của từng đấu thủ như sau: Cộng tổng số điểm của các đối phương mà đấu thủ đó thắng, nửa tổng số điểm của đối phương mà đấu thủ hòa. Nếu vẫn bằng nhau thì lấy số ván thắng bằng quân Đen, ai được nhiều hơn thì xếp trên. Nếu vẫn bằng nhau thì sẽ bốc thăm nay rủi để xếp hạng (Điều lệ giải có quyền quy định cụ thể xét yếu tố nào trước, yếu tố nào sau).
21.4. Thể thức thi đấu theo hệ Thụy Sĩ:
Xếp thứ hạng theo tổng điểm. Nếu bằng nhau thì tính đến hệ số của đấu thủ, ai có hệ số cao hơn được xếp trên (xem phần thể thức thi đấu ở chương 6)
21.5. Bỏ cuộc và xếp thứ hạng
21.5.1. Thể thức đấu vòng tròn; Nếu một đấu thủ chỉ chơi nửa số trận đấu trở xuống rồi bỏ cuộc (như 8 trận chỉ chơi 4 trận) thì hủy bỏ tất cả các trận đã đấu cũng như các điểm của các đối phương đã đạt được. Trên bảng điểm đánh dấu chéo (X) để biểu thị những ván đánh với người bỏ cuộc.
Trường hợp đã đấu được quá nửa số trận rồi mới bỏ cuộc thì các kết quả đá đấu vẫn giữ nguyên. Các trận chưa đấu thì tính cho đối phương thắng cuộc.
21.5.2. Thể thức đấu theo hệ Thụy Sĩ:
Nếu một đấu thủ giữa chừng bỏ cuộc, thì dù đấu thủ đã đấu được quá nửa hay chưa đều giữ nguyên kết quả đã chơi. Ai bốc thăm gặp tiếp đấu thủ bỏ cuộc được xử thắng. Trên bảng điểm ghi “O” cho người bỏ cuộc và ghi “X” cho người thắng đối phương bỏ cuộc.

Bạn hãy làm đầy đủ các bài tập trong phần này. Chúng đều được ra dưới dạng cờ tàn và khá thú vị. Bạn có thể để máy đi hộ một bên (ngầm định) để kiểm tra lời giải. Nhớ tìm tòi tối đa các lời giải.

[b]Bài tập 1:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 1 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2ea1k3/4a4/9/7R1/9/4h2H1/1r7/4E4/4A4/3K1AE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 2:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 2 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2eak4/4aP3/9/4p4/9/2c6/4C4/c1h1C4/9/2EAK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 3:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 3 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN C2k1ae2/4a4/9/2P6/2e6/1R4E2/5p1r1/9/4A4/2EAK3h w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 4:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 4 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3ak4/4a4/4e4/2C6/2e6/6E2/4c4/5A2E/4A1p2/2C2K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 5:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 5 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2r1ka3/4a4/e3e4/5R3/9/9/9/4C1r1C/9/2E1K1E2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 6:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 6 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2eak4/4a4/4e1H2/9/9/7R1/h3r4/9/9/3K5 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 7:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 7 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 4kaR2/4a4/3hR4/7H1/9/9/9/9/4Ap1r1/3AK3c w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 8:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 8 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2eak3C/4aP3/4e3H/9/9/9/9/9/3pAr3/4K4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 9:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 9 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 2ea5/4ak3/4e3R/1r4P2/9/9/9/4rC3/9/5K3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 10:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 10 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3ak1e2/4a3c/4e4/4Cr3/1R2H1r2/9/9/4E1h2/4Ap3/3RKAE2 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 11:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 11 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3ak3C/4a4/5cH2/9/9/9/9/2h2A3/1p1R1p3/c3KA3 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]
 

[b]Bài tập 12:[/b]
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Bài tập chương 2
RED Trắng
BLACK Đen
/* Problem 12 chapter 2 – An introduction to Chinese Chess */
FEN 3k1ae2/4a4/4c4/R8/3H1r3/9/7h1/4E4/4A4/2EAK4 w – – – 1
START{
DIAG{ #1 RED POPUP }
}END
[/game]

Ngày nay với tuổi tác đã quá cao, ông không còn tham gia các giải đấu toàn quốc nữa (lần cuối cùng ông tham gia giải Vô địch toàn quốc cách đây 10 năm, tức là năm 1992 tại Đà Nẵng), thế nhưng ông vẫn chơi cờ, dạy cờ và liên tục đứng ra tổ chức các giải cờ hàng năm tại Thủ đô Hà Nội và các tỉnh lân cận. “Kỳ vương đất Bắc” là biệt hiệu mà Trần Quới (người được mệnh danh là “Thiên tài cờ Phương nam”) gọi ông, khi ông thi đấu với Trần Qưới tại Sài Gòn. Những trận gặp nhau ấy khi ông đã bước vào tuổi 52 còn Trần Quới (còn gọi là Lác Chảy) mới 30 đang độ sung sức, tuy nhiên cả hai lần thi đấu cả thảy 4 ván với nhau hai bên không bên nào thắng bên nào, trong đó có một ván cờ mù.
[img]xq108-0.jpg;center;Ông Nguyễn Tấn Thọ (người đội mũ, đeo kính) đang bình cờ với những người hâm mộ vây quanh (ảnh Võ Tấn)[/img]
Khi Việt Nam còn chưa thống nhất, ở phía Bắc trong vòng 40 năm liên tục, ông Tấn Thọ là thủ lĩnh hàng đầu của làng cờ Miền Bắc, phần lớn các giải vô địch miền Bắc ông đều đoạt ngôi quán quân, cả khi thi đấu với các danh kỳ Trung Quốc sang thi đấu tại Hà Nội ông cũng có những ván hòa được đối thủ đánh giá cao.

Ông là thành viên trẻ nhất của Hội cờ Thuyền Quang (thành lập từ năm 1936 ở Hà Nội). Đến khi các thành viên của Hội cờ này đã cao niên, không còn chơi cờ nữa thì ông cùng một số kỳ hữu đứng ra lập một nhóm cờ khác có tên là nhóm Ngũ Tốt. Tính ông khiêm nhường cho nên không gọi là Hội mà chỉ gọi là nhóm và lấy quân Tốt là quân nhỏ bé nhất trên bàn cờ để đặt cho nhóm cờ của mình. Vì trên bàn cờ có 5 quân Tốt nên gọi là nhóm Ngũ Tốt chứ không phải là một nhóm cờ chỉ có 5 người là Trần Sang, Đào Tuấn Bình, Nguyễn tấn Thọ, Trương Trọng Bảo, Nguyễn Văn Chấn như mọi người vẫn tưởng mà còn có nhiều người nữa cũng tham gia chơi ở nhóm này trong một thời gian dài.

Cách chơi của ông Thọ cao sâu nhưng nhã nhặn. Ông không bao giờ chê ai. Ai ông cũng chơi với sự tôn trọng, thật sự cầu thị và chơi đủ loại cờ : cờ bàn, cờ mù, cờ độ chấp quân, đi các nơi thi đấu như kiểu giang hồ, tham gia những trận tay đôi như các “đả lôi đài”. Những giải cờ có danh tiếng đều mời ông cầm chịch như các giải Văn Miếu – Quốc tử Giám, giải Chùa Vua, giải triển lãm Giảng Võ, giải Tứ hùng và một số lễ hội cờ vùng ven đô.

Không chỉ ở Hà Nội, ông còn có công lớn phát triển phong trào cờ ở các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Tây, Vĩnh Phúc, Phú Thọ…

Ông còn cùng các ông Ngô Linh Ngọc, Lê Uy Vệ, Lê Hồng Long… viết một số sách truyền bá phổ cập cờ Tướng cho đông đảo bạn đọc. Với tạp chí Người Chơi Cờ ông là cộng tác viên thường xuyên với mục “Những đòn chiến thuật tinh tuyển được bạn đọc ưa thích”.

Vì nhiều năm liền thi đấu đoạt quán quân giải cờ Chùa Vua, nên theo quy ước ở đây, tên ông đã được khắc vào bia đá của Chùa.

III. Giá trị của các quân

Chơi cờ là cuộc chiến đấu giữa hai đạo quân. Cuộc chiến này luôn diễn ra bên này hoặc bên kia tiêu diệt quân đối phương, hoặc cả hai bên cùng tiêu diệt quân lẫn nhau. Người ta nói, đó là hai bên trao đổi quân với nhau.

Nhưng chúng ta đã học, mỗi quân cờ có lối đi khác nhau thể hiện sức mạnh khác nhau, tức giá trị của chúng không đồng nhất. Vậy căn cứ vào đâu để trao đổi quân? Những người chơi cờ trước kia bảo rằng: “Xe 10, Pháo 7, Mã 3” như thế có đúng không?

Trước hết phải nói là câu đánh giá sức mạnh của Xe, Pháo, Mã như thế là không công bằng, không chính xác nhưng cũng không hoàn toàn sai. Không hoàn toàn sai vì đánh giá cao quân Xe là đúng, cho Xe giá trị 10 cũng đúng và sức mạnh của Xe bằng sức mạnh của Pháo và Mã hợp lại cũng đúng nốt. Nhưng đánh giá quân Pháo quá cao, cho rằng hai quân Pháo cộng lại hơn một Xe là không chính xác. Đánh giá quá thấp Mã, cho rằng hai Mã cộng lại không bằng một Pháo là không công bằng và hoàn toàn không chính xác.

Những nhà nghiên cứu, lý luận về cờ đã thống nhất đánh giá lại các quân theo bảng giá trị sau.

Nếu lấy một con Tốt chưa qua hà làm chuẩn để xác định giá trị thì nó chỉ bằng 1. Vì khi chưa qua hà Tốt là quân kém năng lực nhất, nó chỉ kiểm soát có mỗi một điểm trước mặt. Thế nhưng khi nó đã qua hà thì trở nên linh hoạt hơn. Nó có thể rẽ nhánh qua phải, hoặc qua trái và có thể uy hiếp bất cứ quân nào của đối phương vì nó có giá trị quá thấp, sẵn sàng “đổi mạng” với quân đối phương. Bây giờ không thể chỉ coi nó có giá trị 1 nếu đối phương cũng đồng tình bỏ ra một Sĩ hoặc một Tượng để đổi lấy Tốt. Như vậy giá trị của Tốt đã qua hà phải là 2.

Từ lấy Tốt làm chuẩn, người ta đã so sánh giá trị của các quân cờ như sau:

Với bảng giá trị đó, người ta liệt Xe, Pháo và Mã vào loại những “quân mạnh”. Các quân Sĩ, Tượng, Tốt vào những “quân yếu”. Trong bản này không nói giá trị của Tướng vì nó không phải là một quân chiến đấu, dù đôi khi nó cũng giúp các quân của phe nó giành chiến thắng, nhưng không thể đánh đổi nó với bất cứ giá nào nên không cần thiết đề ra giá trị của nó. Hễ mất Tướng thì thua cờ, đó là qui ước cơ bản khi bày ra trò chơi này.

Trở lại bảng giá trị, ta so sánh để thấy giá trị một Xe tương đương một Mã và một Pháo, hoặc hai Pháo hay hai Mã cộng một Tốt. Còn giá trị một Mã ngang với một Pháo hay có kém tí ti, còn hai Mã thêm một Tốt chưa qua hà bằng hai Pháo. Xe Pháo Mã là bộ ba ngang với Xe hai Mã hoặc Xe hai Pháo. Nếu so sánh với Sĩ, Tượng thì thấy một Mã hoặc một Pháo tương đương với hai Sĩ hoặc hai Tượng. Nếu so sánh với Tốt thì một Mã bằng hai Tốt qua hà và một Tốt qua hà bằng một Tượng hoặc một Sĩ.

Chính định giá trị các quân như thế mà các đối thủ căn cứ vào đó để trao đổi quân, tính toán trao đổi thế nào là ngang bằng, trao đổi thế nào là lời chất hay lỗ chất…

Thế nhưng đây chỉ là giá trị của các quân mang tính chất tuyệt đối, nghĩa là chỉ căn cứ vào sức mạnh so sánh giữa chúng trên một bàn cờ trống trơn, không đặt trong một thế cờ phức tạp nào. Người ta cũng gọi đây là giá trị vốn có của từng quân cờ. Còn trong khi giao đấu, ở từng giai đoạn cụ thể, với những vị trí đứng khác nhau, giá trị của từng quân cờ thay đổi. Nó có thể tăng cao hơn, nếu nó đứng ở vị trí tốt, hoặc cũng có thể giảm đi nếu đứng ở vị trí xấu. Người ta gọi giá trị này là giá trị biến động của các quân. Do đó người chơi cờ cao không phải chỉ căn cứ vào giá trị vốn có mà còn phải căn cứ vào giá trị biến động của các quân để quyết định nên đổi quân hay không.

[i]Kính gửi toà soạn !
Ý tưởng thành lập một quán cà fê thế này là mơ ước từ rất lâu của tôi rồi, vấn đề mà tôi muốn hỏi là kinh doanh một quán cà fê cờ tướng như trên thì cần phải làm những thủ tục gì? Giải thưởng cho người công đài có bị coi là cờ bạc hay không?
Trần Công Nguyên[/i]
[i][b]Câu hỏi ở bài [topic id=186]”Kỳ ngộ – kỳ đài”[/topic][/b][/i]

Chúng tôi đã mang câu hỏi của bạn hỏi một chuyên gia về lĩnh vực này trong Liên đoàn cờ Việt Nam. Ông cho biết Liên đoàn cờ không quản lý về việc lập kỳ đài và việc này cũng giống như việc lập các hội cờ, tự lập các giải và trao giải cờ mà các tổ chức, hội, làng, xã vẫn tự do thực hiện. Do đó bạn có thể lập kỳ đài, lập giải, trao giải mà không cần phải xin phép ai.

Ông còn cho biết, đã có rất nhiều hình thức tổ chức kỳ đài, tùy theo hoàn cảnh mỗi nơi, có nơi có sân có “đài” thật sự, có nơi chỉ cần chỗ đặt một vài bàn cờ cũng xong. Dân mê cờ rất “thính” và sẽ nhanh chóng kéo về tụ hội.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý một số điểm để một kỳ đài có thể thành công lâu dài:
*Phải xác định được mục đích, mục tiêu và khả năng kinh tế. Duy trì kỳ đài không quá tốn kém nhưng vẫn cần có những khoản tiền đều đặn (như tiền cho giải thưởng, tiền cho người bình cờ…). Đặc biệt cần phải tính toán và tham khảo kỹ nếu mong muốn kỳ đài mang lại lợi ích kinh tế trực tiếp. Khá nhiều quán lấy mục tiêu sinh lợi để thành lập kỳ đài đã phải dẹp bỏ chỉ sau vài tháng.
*Phải tránh được sự biến tướng: kỳ đài rất dễ bị chuyển sang hình thức cá độ ăn tiền với các tệ nạn liên quan. Cần có một ban quản lý rất mạnh cả về uy tín và kinh nghiệm.

Chúc bạn thành công!

[b]Lưu ý của Bạn cờ:[/b]
*Bạn Cờ cổ vũ mọi hoạt động hữu ích liên quan đến cờ Tướng. Chúng tôi sẵn sàng đăng miễn phí mọi bài viết giới thiệu các kỳ đài, giải cờ, sách mới, các lễ hội có liên quan đến cờ.

CHƯƠNG III ĐẤU THỦ, LÃNH ĐỘI, HUẤN LUYỆN VIÊN

[b]Điều 14: QUY ĐỊNH CHUNG[/b]
Huấn luyện viên, lãnh đội là những người chịu trách nhiệm về chuyên môn và quản lý đội cờ của mình, phải nắm vững luật cờ Tướng, điều lệ và các quy định của giải.
Trong quá trình diễn ra ván đấu, huấn luyện viên, lãnh đội, đấu thủ phải được tôn trọng và được tạo điều kiện để hoàn thành chức trách của mình như: được cung cấp đầy đủ các văn bản về bốc thăm, về điểm số của các đấu thủ, biên bản các ván đấu, kết quả giải đấu, được dự các cuộc họp có liên quan tới công tác của mình, được tư vấn khi cần thiết…

[b]Điều 15: TƯ CÁCH ĐẤU THỦ, HUẤN LUYỆN VIÊN VÀ LÃNH ĐỘI[/b]
15.1. Các đấu thủ là những người trực tiếp thi đấu với nhau nhằm đạt được những kết quả tốt nhất cũng như giành được những phần thưởng và những đẳng cấp do giải quy định phong tặng. Điều đó không chỉ đem lại uy tín và quyền lợi cho đấu thủ mà còn làm vẻ vang cho đơn vị tỉnh, thành và quốc gia mình. Vì vậy đấu thủ phải được tôn trọng xứng đáng và được tạo mọi điều kiện tốt nhất để thực hiện thi đấu thành công.
15.2. Tất cả những hành động, thái độ làm ảnh hưởng tới phong độ, uy tín, danh dự, sức khỏe và điều kiện thi đấu của đấu thủ đều bị nghiêm cấm.
15.3. Huấn luyện viên và lãnh đội là những người chịu trách nhiệm về chuyên môn, tổ chức và các công tác khác cho đội của mình, nên phải được tạo điều kiện và được cung cấp các thông tin đầy đủ, chính xác để tiến hành thuận tiện các công việc của mình.
Huấn luyện viên và lãnh đội phải làm gương tốt cho các đấu thủ trong đơn vị của mình.
15.4. Đấu thủ phải nắm vững các điều khoản của luật cờ Tướng, chương trình thi đấu, điều lệ mà Ban tổ chức giải đã ban hành.
15.5. Đấu thủ phải có tinh thần, đạo đức, tác phong của một vận động viên thể thao chân chính theo tinh thần “đoàn kết, trung thực, cao thượng”. Khi thua cờ phải biết nhận thua một cách đàng hoàng, không cay cú hay phản ứng. Biết tôn trọng ban tổ chức, trọng tài, đối thủ và khán giả.
Nghiêm cấm đấu thủ mua bán điểm, dàn xếp tỷ số và thực hiện các hành vi tiêu cực khác.
Khi thi đấu, đấu thủ phải ăn mặc đứng đắn, lời nói cử chỉ phải có văn hóa, lịch sự, phải giữ thái độ bình tĩnh trong những trường hợp có tranh chấp khiếu nại.
15.6. Nếu ban tổ chức hay trọng tài phát hiện được các hành vi sai trái, tiêu cực thì có quyền đình chỉ thi đấu và hủy bỏ điểm số đạt được đối với những đấu thủ vi phạm. Nếu sự việc nghiêm trọng thì ban tổ chức sẽ đề nghị Liên đoàn Cờ hoặc cơ sở truất quyền thi đấu từ 1 đến 3 năm.
15.7. Trong quá trình thi đấu, đấu thủ phải làm đúng các quy định dưới đây:
a) Trước khi bắt đầu ván cờ, đấu thủ phải tự kiểm tra vị trí các quân cờ, màu quân mà mình đi, đồng hồ, tờ ghi biên bản. Nếu phát hiện ra những gì thiếu hay không đúng phải báo cáo trọng tài để kịp thời bổ sung, sửa chữa.
b) Không được tự ý rời phòng thi đấu, nói chuyện, trao đổi ý kiến với người khác. Khi cần thiết phải rời phòng đấu, đấu thủ phải thông báo cho trọng tài biết và được sử đồng ý của trọng tài.
c) Không được sử dụng bất cứ sách báo, tài liệu hoặc công cụ gì để tham khảo hay phân tích ván cờ trong khi đang thi đấu.
d) Không được gây ồn ào hoặc làm các động tác gây ảnh hưởng không tốt đến tinh thần và sự tập trung tư tưởng của đối phương như: Đập mạnh quân cờ hoặc đập mạnh vào núm đồng hồ, làm cử chỉ khiêu khích hay bất lịch sự với đối thủ như: gõ tay lên mặt bàn, rung đùi, vỗ tay… Nếu làm hư hỏng, mất mát các dụng cụ, trang thiết bị thi đấu thì phải bồi thường.
e) Động tác đi quân phải dứt khoát, gọn ghẽ. Nhấc quân lên và đặt ngay quân vào vị trí mới rồi đưa tay nhanh ra khỏi bàn cờ. Không được phép cầm quân giữ lâu trên tay hay vừa cầm quân vừa hươ tay phía trên bàn cờ. Không được chỉ, gõ hay di tay trên mặt bàn cờ hay dùng tay chỉ để tính toán nước đi từ vị trí này tới vị trí kia trên mặt bàn cờ. Không được đẩy quân cờ qua lại trên mặt bàn cờ.
g) Không được tính toán bằng lời nước đi của mình hay bình luận nước đi của đối phương trong thời gian diễn ra ván đấu.
h) Quân bị nhấc ra khỏi bàn cờ phải để riêng ra một chỗ trên mặt bàn. Không được phép nắm giữ quân đã bị loại ra khỏi bàn cờ trong tay mình.
i) Không được phép nhận ám hiệu, tín hiệu mách nước từ người bên ngoài. Không được thông báo, trao đổi nước đi của mình cho người ngoài.
k) Đấu thủ muốn đề nghị hòa chủ được đưa ra lời đề nghị hòa khi tới lượt mình đi, tức là trong thời gian suy nghĩ của mình.
15.5. Huấn luyện viên, lãnh đội không được làm bất cứ điều gì gây ảnh hưởng xấu đến trận đấu như mách nước, làm ám hiệu, khiếu nại trực tiếp với trọng tài hay ban tổ chức, gây mất trật tự.
a) Việc thắc mắc và khiếu nại khi đang diễn ra ván đấu phải do bản thân đấu thủ đề xuất thì mới có giá trị. Trọng tài và ban tổ chức không xét các ý kiến thắc mắc, khiếu nại nếu không phải do đấu thủ đề xuất.
b) Trước khi thắc mắc hay khiếu nại, đấu thủ có quyền tham khảo ý kiến lãnh đội hay huấn luyện viên và có thể cùng huấn luyện viên hay lãnh đội làm văn bản gửi tổng trọng tài, ban tổ chức các thắc mắc và khiếu nại của mình.
c) Huấn luyện viên, lãnh đội, thân nhân của đấu thủ, khán giả… không được khiếu nại khi đang diễn ra ván cờ, tự tiện vào nơi thi đấu để khiếu nại, nhưng có quyền phát hiện những sai trái, tiêu cực… và cung cấp thông tin chính xác cho tổng trọng tài, ban tổ chức để có những quyết định đúng đắn, kịp thời.
d) Huấn luyện viên, lãnh đội được quyền thắc mắc, khiếu nại những vấn đề không thuộc phạm vi ván đấu như: kết quả bốc thăm, kết quả toàn bộ của giải,… với thái đội xây dựng, lịch sự với trọng tài và ban tổ chức.
15.6. Khi đấu thủ nhận thấy thắc mắc, khiếu nại của mình chưa được trọng tài bàn giải quyết thỏa đáng thì được phép gặp trực tiếp tổng trọng tài hay ban tổ chức để trình bày. Nếu vẫn chưa thỏa mãn thì vẫn phải chấp hành sự phán quyết của tổng trọng tài hay ban tổ chức, nhưng sau ván đấu được phép khiếu nại bằng văn bản.
15.7. Nếu đang thi đấu có vấn đề tranh chấp thì hai đấu thủ không được to tiếng đấu khẩu, mà phải bình tĩnh trình bày rõ sự việc để trọng tài nghe và quyết định.
a) Không được có lời nói , hành vi không tôn trọng trọng tài, đối thủ, khán giả, phản ứng không đúng mức đối với sự phán quyết của trọng tài, ban tổ chức, cãi cọ, làm ồn, mất trật tự trong khi thi đấu…
b) Trọng tài sẽ cảnh cáo khi xảy ra các vi phạm nói trên, được gọi là lỗi tác phong, trọng tài sẽ cảnh cáo, nếu tiếp tục tái phạm thì người vi phạm bị xử phạm lỗi tác phong, hoặc xử thua ván cờ. Nếu cả hai đấu thủ cùng vi phạm lỗi nặng thì có thể xử thua cờ cả hai đấu thủ đó.

[b]Điều 16: XỬ LÝ CÁC VI PHẠM[/b]
16.1. Khi đấu thủ vi phạm các luật lệ và quy định, ban trọng tài tùy mức độ vi phạm để quyết định xử lý theo các mức sau:
a) Nhắc nhở
b) Cảnh cáo
c) Xử thua ván cờ
d) Truất quyền thi đấu
e) Xóa tên đấu thủ khỏi danh sách của giải cờ.
16.2. Trọng tài bàn được quyền cảnh cáo, nhắc nhỏ và xử phạt đúng theo luật.
– Tổng trọng tài có quyền truất quyền thi đấu.
– Xóa tên trong danh sách và kết quả thi đấu phải qua ý kiến của tổng trọng tài, trưởng ban tổ chức của giải. Ban tổ chức giải phải tuyên bố hình thức kỷ luật này bằng văn bản.
16.3. Các trường hợp phạm lỗi kỹ thuật
a) Các trường hợp phạm lỗi kỹ thuật thường thấy gồm:
– Đi quân sai luật định.
– Chạm quân mà không đi được quân nào.
– Nêu ý kiến hay vấn đề khi đang đến lượt đối phương đi.
– Ghi biên bản sót 4 nước liên tục (một lần phạm lỗi kỹ thuật).
– Đi quân thành nước cho đối phương bắt Tướng hay để lộ mặt Tướng do vô ý hay cố ý.
– Kết thúc ván cờ không ghi bổ sung các nước còn thiếu.
– Vi phạm các quy định khác về mặt kỹ thuật.
b) Khi đấu thủ phạm lỗi kỹ thuật, trọng tài phải tuyên bố rõ lý do và mức phạt cho đấu thủ đó biết.

Giải Vô địch cờ Tướng thế giới năm 2003 được tổ chức tại Hồng Kông. Đoàn Việt Nam có ba kỳ thủ là Đặng Hùng Việt, Trần Đình Thuỷ và Phạm Thu Hà.

Kết quả chung cuộc Đặng Hùng Việt được xếp thứ 7, Trần Đình Thuỷ thứ 17 và Phạm Thu Hà thứ 6 bảng nữ. Đội Việt Nam xếp thứ 4 sau các đội Trung Quốc, Đài Loan và Pháp.

Dưới đây là chùm ảnh của Claus Tempelmann chụp đoàn kỳ thủ Việt Nam tại giải:

Ở ván 7, 9, 10, Đặng Hồng Việt gặp 3 vận động viên của TPHCM là Đào Quốc Hưng, Trương A Minh, Mai Thanh Minh và đều hòa bằng cách chơi bài bản, chắc chắn. Ván 11 anh gặp đương kim vô địch Trịnh A Sáng. Ván này Trịnh từ bỏ lối chơi bài bản vốn là chỗ mạnh của các VĐV thành phố Hồ Chí Minh để chơi không theo lý thuyết. Chính ở ván này Đặng Hùng Việt thề hiện cách chơi biến hoá, linh hoạt cao độ. Anh thắng nhà vô địch một cách khá thuyết phục.

Ván đấu như sau:
Đặng Hùng Việt thắng Trịnh A Sáng
[game boxcomment=0 header=0]
FORMAT WXF
GAME Đặng Hùng Việt thắng Trịnh A Sáng
RED Đặng Hùng Việt
BLACK Trịnh A Sáng
RESULT 1-0
START{
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B7.1
3. X1-2 X9-8 4. X2.6 M2.3
5. M8.7 M7.6
DIAG{ #6 RED POPUP }
/*Đây là bố cục “Pháo đầu đối Tả Mã bàn hà”, mấy năm gần đây được các tuyển thủ phía nam hay dùng.*/
6. B5.1 B7.1
7. X2/1
/*Còn cách chơi khác là X2-4. Tại giải vô địch đồng đội toàn quốc 2001, Nguyễn Thành An (Hà Nội) gặp Nguyễn Thanh Lưu (Bình Định) đã đi: X2-4 M6.4, B3.1 M4.3, X4-2 X8.1 , T7.9 (nên X9.1) X8-4, X9-7 Mt.4, X7-6 X4.8, Tg5-6 X1.1 , M3.4 X1-4, Tg6-5 P8-5 Đen ưu và thắng ván cờ.*/
7. … M6.4 8. B3.1 M4.3
9. X9.1 P2.4 10. P5-6 Mt.4
11. X9-6 P2/5 12. P6/2 P2-7
13. M3/1 M3/5 14. P8-2 X1.2
15. X6.2 M5.6 16. X2-6 P8-5
17. Xt.4 Tg5.1 18. P2-5 X8.8
19. Xt-4 M6.7 20. X6.6 P5.3
21. S4.5 M7.9 22. P6.1 X8-5
23. Tg5-4 }END
[/game]
Trắng thắng.

Qua ván cờ này chúng ta biết điều gì? Theo lý thuyết Đen nên đi 7…M6/7, trắng sẽ đổi một quân lấy thế công. Nếu 7…M6.4, B3.1 M4.3 9.X9.1 Trắng ưu. Còn nếu 7…B7.1 8.X2-4 B7.1 9.B5.1 P8-5, đối công, Trắng giữ nước tiên. Như vậy, nếu nắm vững lý thuyết, Đen nên chọn B7.1. Nếu đi M6.4 thì nhất thiết phải có nước đi một, sáng tạo. Bằng không sẽ kém phân. Ván cờ Nguyễn Thành Nam – Nguyễn Thanh Lưu năm 2001 Trắng thua vì đi sai chứ không phải Đen đi theo nước biến mạnh. Đặc cấp QTĐS Trịnh A Sáng vận dụng một nước biến yếu, cờ Tướng Trung Quốc khuyên không nên dùng trong một ván đấu quan trọng là hết sức khinh suất. Có thể ván Thành Nam – Thanh Lưu đã làm một số tuyển thủ Thành phố Hồ Chí Minh chủ quan.
Trong khi đó Đặng Hùng Việt khai thác vị thế quân rất tốt. Anh không vội ăn Mã mà mượn quân Mã đối phương để đưa Xe Pháo vào vị trí chiến đấu thuận lợi, tận dụng thời cơ tung ra đòn phối hợp nhanh, mạnh, dứt điểm ván cờ sau có 23 nước đi.
Để kết thúc bài viết này, xin chúc các kỳ thủ Hà Nội hãy vững vàng, biến hóa linh hoạt như Đặng Hồng Việt. Chúc các tuyển thủ thành phố Hồ Chí Minh luôn luôn “tỉnh thức”, vượt qua bước ngoặt bất lợi này để cùng kỳ hữu cả nước chiếm lĩnh những điểm cao mới.

[img]xq199-0.jpg;center; Ảnh chụp Đặng Hùng Việt (người đầu tiên bên trái) giành ngôi Á quân giải cờ Xuân quý mùi (2003) tại Văn Miếu Quốc tử giám Hà Nội, chỉ trước khi giành ngôi Vô địch Quốc gia có vài tuần[/img]

Trong cơ sở dữ liệu cờ của chúng tôi hiện có 41 ván của nhà VĐVN Đặng Hùng Việt:

*Các ván cờ giải danh thủ Việt Nam câu lạc bộ CXQ (7 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2000 (3 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2001 (4 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2001 (3 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2001 (1 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2002 (13 ván)
*Các ván cờ giải vô địch quốc gia 2003 (10 ván)

[b]Lưu ý:[/b]
*Ngoài các xem trực tiếp (online) qua các đường link ở trên, bạn có thể download các cơ sở dữ liệu này về và dùng chương trình XB (miễn phí, cũng download tại đây) để có thể xem trên máy tính khi không nối mạng (offline).
Download chương trình XB và các Cơ sở dữ liệu cờ
*Các ván cờ năm 2001 của Đặng Hùng Việt được ghi sai thành hai tên Đặng Hồng Việt và Đặng Việt Hồng.
*Các ván cờ của Đặng Hùng Việt trong CSDL “Các ván cờ của các kiện tướng” (Master games) cũng chính là các ván cờ có trong các Giải Vô địch Quốc gia 2000-2002